سودودیمنتیا [زوال عقل کاذب یا شبه زوال عقل] مجموعه‌ای از علایم است که با علایم مربوط به بیماری زوال عقل [دمانس، دیمنتیا] مشابهت دارند. به هر حال زوال عقل کاذب عموماً علل زمینه‌ای دیگری مثل افسردگی دارد. برای تشخیص و درمان کامل نیاز به ارزیابی جامع نیاز است. درمان مشکلات زمینه‌ای منجر به شبه زوال عقل همچنین ممکن است باعث کاهش خود این علایم گردد اگرچه درمان طولانی مدت و تغییرات سبک زندگی ممکن است بهترین چشم‌انداز را برای فرد مبتلاء ایجاد کنند.

سودودیمنتیا، زوال عقل کاذب یا شبه زوال عقل
دکتر نانسی هاموند، جون جانسون
ترجمۀ فرهنگ راد

⇐ سودودیمنتیا چیست؟
⇐ علل سودودیمنتیا
⇐ تشخیص و تست سودودیمنتیا
⇐ درمان سودودیمنتیا
⇐ سودودیمنتیا و زوال عقل
⇐ خلاصه

سودودیمنتیا [زوال عقل کاذب یا شبه زوال عقل] مجموعه‌ای از علایم است که با علایم مربوط به زوال عقل [دمانس، دیمنتیا] مشابهت دارند. به هر حال زوال عقل کاذب عموماً علل زمینه‌ای دیگری مثل افسردگی دارد. برای تشخیص و درمان کامل نیاز به ارزیابی جامع نیاز است.
درمان مشکلات زمینه‌ای منجر به شبه زوال عقل همچنین ممکن است باعث کاهش خود این علایم گردد اگرچه درمان طولانی مدت و تغییرات سبک زندگی ممکن است بهترین چشم‌انداز را برای فرد مبتلاء ایجاد کنند.

سودودیمنتیا چیست؟
زوال عقل کاذب اختلالی است که به شکلی مشابه زوال عقل ظاهر می‌شود اما فاقد ریشه‌های مرتبط به تباهی نورولوژیک است. برخی از مردم این اختلال را سودودیمنتیای افسردگی می‌نامند، زیرا علایم آن اغلب از اختلالات مرتبط به خلق مثل افسردگی ناشی می‌شود.
علایم اصلی سودودیمنتیا شامل موارد زیر است:
⇐ مشکلات تکلم و زبان
⇐ لغزش‌ها یا کاستی‌های حافظه
⇐ مشکلات توجه یا تمرکز
⇐ دشواری تنظیم عواطف
⇐ مشکلات سازماندهی یا برنامه‌ریزی
این علایم در افراد دچار دمانس بسیار شایعند. بنابراین پزشک ممکن است این گروه از افراد را به روشی مشابه مبتلایان زوال عقل معالجه کند.
در هر حال، از آنجا که سودودیمنتیا اغلب با افسردگی مرتبط است، شخص در عین حال ممکن است دچار علایم به شرح زیر باشد:
⇐ فقدان علاقه به فعالیت
⇐ خلق افسرده‌ای که هر بار به مدت چند هفته ادامه می‌یابد
⇐ کناره‌جویی اجتماعی
⇐ افکار یا اقدام به خودکشی
⇐ اینسومنیا یا هیپرسومنیا
⇐ خستگی مفرط عمومی
⇐ بی‌اشتهایی یا پرخوری
این اختلال معمولاً در افرادی که پا به سن می‌گذارند بروز می‌کند. برخی چنین فرض کرده‌اند که اختلالات مرتبط به خلق مثل افسردگی ممکن است علت این تغییرات شناختی در مغز دچار سالخوردگی باشند.

علل سودودیمنتیا
اختلالات مرتبط به خلق مثل افسردگی برخی علل بالقوه برای ایجاد زوال عقل کاذب محسوب می‌شوند. اگرچه بعضی علل برای ایجاد سودودیمنتیا مطرحند افسردگی ممکن است شایع‌ترین آنها باشد.
همچنان که یک مقاله مطالعاتی در "سالنامه آکادمی هندی نورولوژی" می‌نویسد ارتباط میان افسردگی و سودودیمنتیا پیچیده است. افسردگی خود ممکن است باعث ایجاد اختلال شناختی گردد. به همین صورت زوال عقل نیز ممکن است با علایم افسردگی همراه باشد.
به همین علت بسیاری از پزشکان سودودیمنتیا را تا زمانی که زوال عقل و دیگر علل بالقوه اختلالات مورد اشاره را از تشخیص خارج نکرده باشند تشخیص سودودیمنتیا را در دستور کار قرار نمی‌دهند.
در سالمندان، افسردگی می‌تواند باعث اختلال شناختی قابل ملاحظه‌ای گردد که قادر است به علایم همراه سودودیمنتیا منجر شود.
حتی با وجودی که این اختلال بیشتر مواقع با افسردگی همراه است دیگر اختلالات سلامت روانی مثل اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) یا اختلال جدایی ممکن است باعث ایجاد علایم مشابهی گردند. اینها ممکن است سبب بروز علایم منحصر به فرد اضافی در کنار علایم مشابه زوال عقل شوند.

تشخیص و تست سودودیمنتیا
تمایز بین سودودیمنتیا و زوال عقل ممکن است مشکل باشد. در واقع بسیاری از پزشکان موافق استفاده از اصطلاح سودودیمنتیا نیستند، و بیشتر آن را به چشم توصیفی از علایم می‌بینند تا یک تشخیص خودبسنده.
به همین علت، پزشکان باید بسیار دقت کنند تا پیش از رسیدن به تشخیص، هر علت بالقوه مطرح دیگری را از تشخیص خارج سازند.
از آنجا که علایم سودودیمنتیا عموماً در سالمندان بروز می‌کند، چالش‌هایی در مورد تشخیص کامل این وضعیت وجود دارد.
برای مثال، پیری خود باعث تغییراتی کلی در شناخت و عملکرد مغز می‌شود. این تغییرات ممکن است بسیار اساسی باشند، و احتمال دارد تمایز قایل شدن بین تغییرات مربتط به سن و نشانه‌های اولیه زوال عقل یا افسردگی کار دشواری باشد.
مشکل دیگر در تشخیص سودودیمنتیا این است که علایم افسردگی و بسیاری از اختلالات پیشرونده مغز و اعصاب اغلب در سالمندان همپوشانی دارند.
در عین حال کاملاً محتمل است که شخص واحد همزمان دچار افسردگی و زوال عقل شود.
به همین دلیل، تشخیص زوال عقل کاذب ممکن است زمان‌بر باشد. پزشک در صدد خواهد بود تا زوال عقل و دیگر اختلالات شناختی را پیش از رفتن به سوی دیگر علل محتمل از تشخیص خارج کند.
تشخیص کامل معمولاً نیاز به چند تست دارد. ارزیابی‌های در محدوده مطب می‌تواند به پزشک ایده‌ای در مورد وضعیت روان‌شناختی فرد و محل وجود مشکل به دست دهد.
ارزیابی مورد بحث ممکن است شامل موارد زیر باشد:
⇐ حافظه
⇐ درک بصری
⇐ کاربرد زبان و تکلم
⇐ حل مسائل
⇐ سازماندهی
⇐ توجه
⇐ واکنش‌ها
⇐ حرکت و تعادل
این تست‌ها می‌توانند به پزشک در تعیین ناحیه آسیب دیده در مغز و هدایت به سوی تست‌های تکمیلی کمک کنند.
پزشک همچنین ممکن است تست‌های خون را برای بررسی نشانه‌های اختلالات یا کمبودهای زمینه‌ای در دستور کار قرار دهد. برای مثال، افراد دچار کمبود مزمن ویتامین B12 یا کم‌کاری تیروئید ممکن است علایم مشابهی داشته باشند. در موارد دیگر، پزشک ممکن است پروتئین‌ها یا ترکیبات خاصی را در خون کاوش کند.
در بسیاری موارد تست‌های تصویربرداری نیز ابزاری مهم در کمک به تشخیص سودودیمنتیا محسوب می‌شوند. در موارد زوال عقل اسکن‌های تصویربرداری می‌توانند راهبردی به علل زمینه‌ای بوده یا اثرات انحطاط در مغز را نشان دهند.

درمان سودودیمنتیا
درمان زوال عقل کاذب می‌تواند زمان‌بر باشد و افراد مختلف ممکن است به درمان‌های متفاوتی جواب دهند.
اگر پزشک علل دیگر را کنار گذاشته و ظن به سودودیمنتیا داشته باشد، درمان توصیه شده بر مداوای علت زمینه‌ای متمرکز خواهد شد.
در بسیاری موارد این رویکرد شامل درمان افسردگی است که به علایم منجر می‌شود. درمان افسردگی بر اساس شخص مبتلاء و علت زمینه‌ای متفاوت است اما به طور معمول شامل ترکیبی از روان‌درمانی و دارودرمانی خواهد بود.
داروهای افسردگی ممکن است شامل داروهای ضد افسردگی و مهار کننده‌های یازجذب انتخابی سروتونین باشد. اگر این داروها کارآیی داشته باشند بیمار شاهد کاهش قابل توجهی در علایم بیماری خود خواهد بود.
تیمار بر سلامت روانی یا دیگر جنبه‌های مهم درمان افسردگی متمرکز می‌شود. اشکالی از روان‌درمانی مثل درمان شناختی رفتاری یا درمان بین فردی ممکن است باعث بهبود علایم و برطرف شدن علت زمینه‌ای گردند.
حتی در افرادی که افسردگی آنان به درمان خوب جواب می‌دهد علایمی مثل اختلال شناختی ممکن است ادامه یابند. این علایم همچنین ممکن است با گذشت زمان برگشت کنند.
این موضوع مهم است که هر شخص دچار افسردگی با یک متخصص سلامت روانی به مرور زمان کار کند تا درمان درازمدت دارای کارآیی پیدا شود.

سودودیمنتیا و زوال عقل
سودودیمنتیا ممکن است شبیه به زوال عقل به نظر برسد یا حس شود، اما آنها دو مشکل بسیار متفاوتند.
وجه تمایز اصلی بین آنها این است که سودودیمنتیا باعث تباهی واقعی در مغز نمی‌شود حال آنکه زوال عقل چنین پیامدی دارد.
بنابراین، سودودیمنتیا و زوال عقل علی‌رغم علایم بسیار مشابه خود در اسکن‌های مغزی نمای متفاوتی دارند.
این تفاوت‌ها ممکن است در تست‌ها نیز بروز یابند. برای مثال، شخص دچار زوال عقل اغلب متوجه خواهد شد که دچار مشکلاتی با حافظه است اما در تست‌های شناختی عملکرد خوبی نخواهد داشت. شخص دچار افسردگی که باعث علایم شناختی می‌شود ممکن است تجربه متضادی داشته باشد. وی ممکن است از مشکلات حافظه شکایت کند اما در تست‌های شناختی عملکرد خوبی از خود به نمایش بگذارد.
به علاوه، سودودیمنتیا اغلب به درمان جواب می‌دهد. در سودودیمنتیای مرتبط به افسردگی، درمان افسردگی زمینه‌ای اغلب باعث می‌شود تا علایم به شکل چشمگیری بهبود یابند.
در موارد زوال عقل واقعی، درمان ممکن است بر مدیریت علایم متمرکز گردد، زیرا در حال حاضر هیچ علاجی برای خود این بیماری وجود ندارد. درمان ممکن است کم و بیش بر مبنای مرحله زوال عقل مبتلابه شخص و شدت علایم در گذشته صورت گیرد.
در زمان تشخیص زوال عقل کاذب، پزشکان می‌توانند برای کمک به از تشخیص خارج کردن دمانس و شناسایی علت واقعی تفاوت‌های مزبور را در ذهن داشته باشند.

خلاصه
سودودیمنتیا اشاره به چیدمانی از علایم دارد که با علایم زوال عقل شبیهند، اما در بیماری مورد اشاره معمولاً انحطاطی در مغز دیده نمی‌شود.
افسردگی در سالمندان می‌تواند علایم مشابهی ایجاد کند، اگرچه پزشکان مراقب خواهند بود تا ارزیابی کاملی انجام دهند و پیش از کار بر روی درمان مشکل را کشف کنند.
درمان سودودیمنتیا مستلزم درمان هر اختلال زیربنایی است که شخص دچار آن است.
کار طولانی مدت یا متخصص سلامت روانی می‌تواند به پیشگیری از علایم و اطمینان از برخورداری شخص از درمان مناسب برای بیماری وی کمک کننده باشد./

Source:
Medical News Today
What to know about pseudodementia
Medically reviewed by Nancy Hammond, M.D. —
Written by Jon Johnson
On July 10, 2020