استفراغ خونی یا هماتمسیس

• علل استفراغ خونی
• علایم استفراغ خونی
• تشخیص استفراغ خونی
• درمان استفراغ خونی
• دورنما

طیفی از اختلالات پزشکی می‌توانند سبب ایجاد استفراغ خونی شوند. استفراغ خونی یک موقعیت اورژانسی در پزشکی محسوب می‌شود. اصطلاح پزشکی برای استفراغ خون هماتمسیس است.
اختلالاتی که می‎توانند باعث ایجاد استفراغ خونی شوند طیفی از خونریزی ساده بینی تا خونریزی روده را در بر می‌گیرند.
استفراغ خونی شامل وجود رگه‌های خون در استفراغ نمی‌شود. استفراغ خونی به استفراغی اشاره دارد که حامل مقادیر قابل توجه خون سرخ روشن بوده یا نمایی قرمز و ریگ‌مانند مشابه قهوه خام دارد. نمای قهوه مانند زمانی بروز می‌کند که خون زمان درازی را در معده می‌گذراند.
استفراغ خونی یک مورد اورژانسی در پزشکی است. فارغ از علت بروز استفراغ خونی به محض مواجهه با آن شخص باید تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد.

علل استفراغ خونی
چند مشکل پزشکی مختلف شامل موارد زیر می‌توانند به استفراغ خونی منجر شوند:
• اولسر معده
• استفراغ شدید
• پارگی، آزردگی، یا از دست رفتن بافت جدار داخلی معده
• بزرگ شدن وریدها در مری یا روده
• تومورها و ضایعات معده یا مری
• صدمات رادیواکتیو وارد شده به روده فوقانی
• انواع عفونت مثل هپاتیت یا عفونت هلیوباکتر پیلوری (اچ. پیلوری)
• استفاده از برخی داروها مثل آسپیرین، داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی یا داروهای رقیق کننده خون
• خوردن سم یا زهر
• بارداری، به صورت یک عارضه ناخوشی صبحگاهی یا استفراغ مداوم
اختلالات خاص پزشکی که به هماتمسیس منجر می‌شوند عبارتند از:
• گاستروانتریت
• بیماری ریفلاکس اسید معده به مری (GERD)
• اختلالات عروق خونی در روده
• التهاب مری، روده یا لوزالمعده
• سرطان پانکراتیت
• برخی اختلالات کبد مثل نارسایی کبدی حاد و سیروز
• ضایعه دیولافوی، اختلالی که در آن یک شریان به دیواره معده می‌چسبد
• پارگی‌های مالوری-وایس در مری بر اثر افزایش فشار استفراغ یا سرفه
• هیپرتانسیون پورتال، اختلالی که در آن فشار خون بالا در ورید پورتال ایجاد می‌شود
• آنومالی‎های خون مثل کاهش تعداد پلاکت، هموفیلی، آنمی، یا لوسمی
طیفی از اختلالات دیگر شامل موارد زیر می‌توانند سبب ایجاد جریان سنگین خون در استفراغ نوزادان و کودکان خردسال شوند:
• ناهنجاری‌های مادرزادی
• اختلالات لخته شدن خون
• کمبود ویتامین K
• آلرژی شیر
• بلعیدن خون یا اشیاء خارجی
دیگر گروه‌های در معرض خطر دچار شدن به استفراغ خونی شامل افرادی است که مقدار زیادی مشروب الکلی مصرف می‌کنند.

الکل و استفراغ خونی
استفراغ خونی ممکن است پیامی در مورد عوارض شدیدتر مصرف مقادیر زیاد الکل، شامل موارد زیر، باشد:
• پارگی در دستگاه گوارش: افزایش فشار در مری، معده و روده که بر اثر استفراغ شدید به وجود می‌آید می‌تواند به پارگی روده‌ها منجر شود. این وضعیت در برخی موارد می‌تواند کشنده باشد. علایم همراه ممکن است شامل درد قفسه سینه به شکل ناگهانی و شدید باشد که به پشت گسترش می‌یابد، تعریق، تنگی نفس، و درد معده باشد.
• سیروز: مصرف منظم مقادیر زیاد مشروب الکلی می‌تواند باعث جراحت کبد و همچنین دیگر اختلالات پزشکی شود. احتمال پارگی رگ‌های خونی وجود دارد که سبب ایجاد مقادیر زیاد خون در استفراغ می‌شود. ضعف، غش کردن، و خونریزی مقعدی نیز ممکن است با استفراغ خونی همراه باشد.
• اولسرها. این اولسرها ممکن است بر اثر محتوی اسیدی الکل ایجاد شوند. این وضعیت ممکن است به آزردگی معده و بروز اولسر منجر شود. دیگر نشانه‌های مرتبط اولسر معده شامل خونریزی شدید روده، سیاه یا قرمز رنگ شدن مدفوع، درد معده، یا درد قسمت پایین قفسه سینه است.

علایم استفراغ خونی
رنگ و قوام خون بسیار وابسته به علت و محدوده فیزیکی خونریزی است. خون می‌تواند طیفی از قرمز روشن تا نمای ظاهری شبیه به قهوه خام داشته باشد.
بسته به علت خونریزی، مردم ممکن است دچار علایم دیگری شوند که باید در مورد آنها با پزشک مشورت کنند. در صورتی که کسی هر یک از علایم زیر را در کنار استفراغ خونی تجربه کرده باشد باید بلافاصله مورد مراقبت پزشکی قرار گیرد:
این علایم می‌توانند نشان دهنده وجود شوک باشند:
• سرگیجه، احساس غش کردن
• گیجی
• سردی، چسبناک و رنگ پریده شدن پوست
• سرعت گرفتن ضربان قلب، اضطراب، یا حالت تلاطم
• گشاد شدن مردمک چشم
• تاری دید
• تهوع
• ضعف
• سریع و سطحی شدن تنفس
• کاهش تولید ادرار
در صورت مواجه شدن با درد شدید معده، مقادیر زیاد استفراغ خونی، مواجهه با چند دوره استفراغ یا دیگر علایم نگران کننده، مردم باید در بخش اورژانس مورد مراقبت قرار گیرند.

تشخیص استفراغ خونی
تشخیص شامل گرفتن تاریخچه دقیق پزشکی، و معاینه بالینی بوده و می‌توان برای آن از اقدامات رادیولوژی مثل CT اسکن، اشعه X یا اندوسکپی استفاده کرد. تست‌های رادیولوژی می‎توانند به تیم پزشکی در مشخص کردن منبع خونریزی کمک کنند.
از آنجا که اختلال مسبب هماتمسیس می‌تواند ویروسی یا باکتریایی باشد، تشخیص ممکن است تست‌های خون خاص و آنالیز نمونه مدفوع را شامل شود.
در مواردی که دکتر به وجود خونریزی شریانی مشکوک باشد امکان استفاده از انژیوگرام وجود دارد.
انژیوگرام شامل فرو بردن یک لوله باریک و رشته سیم از طریق شریان موجود در کشاله ران است. این اقدام پزشکی تحت شرایط آرام‌بخشی برای شخص انجام می‌شود.
پس از تزریق یک رنگ یددار برای دقیق‌تر شدن تصویربرداری، اشعه X می‌تواند به پزشک در بررسی انسداد احتمالی کمک کند.

درمان استفراغ خونی
برخی داروها و عمل‌های جراحی به طور معمول می‌توانند استفراغ خونی را درمان کنند.
در موارد شدید که در آن جریان خونریزی سنگین یا حجیم است، شخص ممکن است به تزریق خون نیاز پیدا کند. در موارد تهدید کننده زندگی نیاز به احیاء اورژانسی و جایگزینی خون مطرح است.
درمان استفراغ خونی به علت بروز این اختلال بستگی دارد. بسیاری از تکنیک‌ها برای متوقف کردن خونریزی داخلی در دسترس است که اندوسکپی از جملۀ آنها محسوب می‌شود.

دورنما
دورنما برای استفراغ خونی به چند عامل مختلف شامل علت بروز خونریزی و سرعت رساندن بیمار به مراقبت و کمک درمانی بستری دارد.
هر کسی که دچار استفراغ خونی شده باشد باید بدون دفع وقت به بخش اورژانس منتقل شود تا درمان پزشکی فوری در مورد وی انجام گیرد./

• لوری اسمیت، سینتیا چاوُستی
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Medical News Today
What's to know about vomiting blood?
Last updated Fri 17 August 2018
By Lori Smith BSN MSN CRNP
Reviewed by Cynthia Chavoustie, PA