ترکیب گیاهی بسیار مؤثرتر از داروی ضد HIV متداول

ازیدوتیمیدن، پاتنتی‎فلورین A، ویروس HIV، ایدز، AIDS، سلول‎های T ایمنی، سیستم ایمنی

• آنا ساندویو
• ترجمۀ فرهنگ راد

ازیدوتیمیدین / Azidothymidine، نخستین دارویی که در سال‎های 1980 برای مقابله با ایدز تأیید شد، هنوز جزء اصلی ترکیب دارویی تجویزی برای بیماران مبتلاء به HIV است. اما تحقیق جدید شاید یک ترکیب شیمیایی مشتق از گیاه یافته باشد که به مراتب از ازیدوتیمیدن مؤثرتر است.
CDC تخمین می‎زند که در حدود 1.1 میلیون نفر آمریکایی دچار HIV هستند و از این تعداد یک‎هفتم بیماران از ابتلاء خود به این ویروس مطلع نیستند.
به علت کمپین‎های اطلاع‎رسانی و کوشش‌های معطوف به پیشگیری از HIV، تعداد موارد تازۀ این عفونت در فاصلۀ سا‎ل‎های 2005 تا 2014 به میزان 19 درصد کاهش یافت. شمار مرگ و میر مرتبط به HIV نیز از میانۀ دهۀ 90، عمدتاً بر اثر پیشرفت‎های صورت گرفته در درمان HIV، دچار کاهش شده است.
اگرچه هنوز هیچ درمان قطعی برای HIV وجود ندارد، درمان ضد ویروسی به شکل قابل ملاحظه‌ای سرعت پیشرفت ویروس را کُند می‎کند. ازیدوتیمیدین (AZT) اولین دارویی بود که برای مقابله با ایدز مورد تأیید قرار گرفت.
به هر جهت، از 1987 – سالی که AZT توسط FDA تأیید شد – ویروس HIV خود را با این دارو انطباق داده است. امروزه به بیماران HIV ترکیبی از داروهای ضد ویروسی مختلف داده می‎شود، که AZT اغلب هنوز جزء اصلی آنها به شمار می‎رود.
AZT از طریق مهار آنزیمی که ویروس HIV برای "حمله" به سلول نیاز دارد، عمل می‎کند. این آنزیم ترانس‎کریپتاز معکوس نامیده می‎شود.
تحقیق جدید که در "نشریه فرآورده‎های طبیعی" منتشر شده، ترکیبی گیاهی یافته است که شاید در مهار آنزیم مزبور بسیار مؤثرتر از AZT باشد.
این ترکیب شیمیایی "پاتنتی‌فلورین A" نامیده می‎شود و از گیاهی بومی شرق آسیا به نام جاستیسیا جنداروسا به دست می‎آید.
این کشف حاصل کوشش تحقیقاتی چندین ساله‎ای است که توسط یک تیم بین‎المللی از دانشمندان دانشگاه ایلی‎نویز در شیکاگو (UIC)، دانشگاه باپتیست هنک‌ کنگ در کولون تونگ، و آکادمی علوم و فناوری ویتنام در هانوی صورت گرفته است.
تیم تحقیق توسط لی‎جون رونگ / Lijun Rong، استاد میکروبیولوژی و ایمنولوژی در کالج پزشکی UIC، که دارای تخصص ویژه در شناسایی مواد ضد ویروسی است، رهبری شد.

پاتنتی‌فلورین A ویروس HIZ را به شکلی بارها مؤثرتر از AZT مهار می‎کند
پروفسور رونگ و همکارانش جوستیسیا را از برکه‎ای با بیش از 4500 گیاه انتخاب کردند.
پس از جدا کردن عصاره‎های ساقه و ریشۀ این گیاه با استفاده از جداسازی زیست‌سنجی هدایت شده – که رایج‎ترین روش جداسازی عصارۀ ترکیبات بر مبنای فعالیت زیستی آنها محسوب می‎شود – محققان "اریلنفتالین لیگنان گلیکوزید" را که همان پاتنتی‎فلورین A باشد، یافتند.
سپس پروفسور رونگ و تیمش اثرات این ترکیب را بر ایزوله‎های M – گرا و T – گرای HIV ارزیابی کردند. "گرایش" یا "سوگیری" به نوع سلول‎هایی اشاره دارد که ویروس قادر است به آنها حمله کند. M – گرا به توانایی ویروس برای هجوم به ماکروفاژها اشاره دارد، در حالی که T – گرا به توانایی ویروس برای هجوم به سلول‎های T ارجاع می‎دهد، که هر دو از جملۀ گلبول‎های سفید خون با نقش حیاتی در ایمنی بدن هستند.
تست‎های "گرایش" نشان داد که پاتنتی‎فلورین A "در مقایسه با کاربرد بالینی داروی ضد ویروسی AZT دارای تأثیر مهارکنندگی به مراتب بیشتری است."
پروفسور رونگ توضیح می‎دهد: "پاتنتی‎فلورین A توانست کارکرد ترانس‌کریپتاز معکوس را بسیار مؤثرتر از AZT مهار کند، و توانست این کار را هم در مراحل اولیۀ عفونت HIV، که ویروس وارد سلول‎های ماکروفاژ می‎شود انجام دهد، و هم توانست عفونت را وقتی که وارد سلول‎های T سیستم ایمنی می‎شود، دگرگون سازد."
او همچنین می‎نویسد که تیم تحقیق سنتز ترکیب را از سر نو یا "از راه خراش" مدیریت کرد.
پروفسور لی‎جونگ رونگ می‎گوید: "اگر ما بتوانیم این دارو را در آزمایشگاه بسازیم، نیازی به ایجاد مزرعه برای رشد و خرمن گیاه نخواهیم داشت، که خود مستلزم هزینه‎های مالی قابل ملاحظه‎ای است، و نیازی هم به ملاحظات مربوط به تأثیرات محیطی نیست."
او جمع‎بندی می‎کند: "پاتنتی‌فلورین A یک عامل ضد HIV بدیع است که می‎توان آن را به رژیم ترکیبات دارویی حاضر برای افزایش سرکوب ویروس و پیشگیری از ایدز AIDS/ ، اضافه کرد."