یوگای تنفس می‌تواند به درمان افسردگی شدید کمک کند

• هانر وایتمن
• ترجمة نادر اکبری

داروهای ضد افسردگی درمان‌های اولیة افسردگی شدید تلقی می‌شوند، اما این داروها در مورد بیش از 50 درصد کاربران کارآیی کامل ندارند. اکنون محققان راهی برای تقویت تأثیر این داروها مطرح می‌کنند: یوگای مبتنی بر تنفس.
در یک مطالعة آزمایشی که در نشریة روان‌پزشکی بالینی / the Journal of Clinical Psychiatry منتشر شده است، محققان نشان می‌دهند که چگونه 8 هفته یوگای سودارشان کریا /Sudarshan Kriya علایم اضطراب و افسردگی را در بیماران دچار اختلال افسردگی شدید (MDD) که به داروهای ضد افسردگی جواب نمی‌دادند، بهبود بخشیده است.
بر مبنای اعلام انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا، افسردگی شایع‌ترین اختلال روانی در ایالات متحد آمریکا است. در سال 2014، 15.7 میلیون نفر از افراد بزرگسال دستکم یک اپیزود افسردگی شدید را در طول 12 ماه منتهی به بررسی تجربه کرده بودند.
علایم افسردگی می‌تواند شامل احساس اندوه مداوم، ناامیدی، بدبینی، گناه یا بی‌ارزش بودن، خستگی مزمن، عدم علاقه به فعالیت، کاهش اشتها، کاهش وزن و بیماری بی‌خوابی باشد.
فرد معمولاً هنگامی مبتلاء به اختلال افسردگی شدید تشخیص داده می‌شود که دستکم 5 مورد از علایم بالا را به مدت دستکم دو هفته داشته باشد، و چنین اپیزودهای افسردگی عموماً بعد از یک اتفاق ناگوار نظیر مرگ افراد بسیار مورد علاقة بیمار یا ناخوشی پزشکی روی می‌دهند.
داروهای ضد افسردگی – نظیر مهارکننده‌های بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIs) – معمولاً وقتی موضوع درمان اختلال افسردگی شدید در میان باشد، در خط مقدم گزینه‌های درمانی قرار دارند، اما بیماران همیشه به این داروها جواب نمی‌دهند. اگرچه می‌توان داروهای بیشتری در اختیار بیمار قرار دارد، اما این می‌تواند به بروز عوارض جانبی ناخوشایند منجر شود و بیمار درمان را به طور کامل رها کند، که در این حالت عود بیشتر بیماری محتمل است.
حال، دکتر آنوپ شارما / Anup Sharma، محقق روان‌پزشکی عصبی در دپارتمان روان‌پزشکی دانشکدة پزشکی پرلمن در دانشگاه پنسیلوانیا، و همکارانش عنوان می‌کنند که یوگای سودارشان کریا می‌تواند رویکردی مؤثر، کم‌هزینه و غیر دارویی برای کمک به بیمارانی باشد که به داروهای ضد افسردگی جواب نمی‌دهند.

چگونه یوگا برای بیماران افسرده مفید واقع می‌شود
سودارشان یوگا یک تکنیک مدیتیشن است که با هدف قرار دادن ذهن در وضعیتی عمیقاً آرام‌بخش بر تمرینات تنفس ریتمیک تمرکز می‌کند.
دکتر شارما می‌نویسد: "یوگای سودارشان کریا به مردم روشی فعال برای تجربة حالت مراقبه‌ای عمیق ارائه می‌دهد که فراگیری آن آسان است و در وضعیت‌های مختلف ترکیب‌پذیر است."
اگرچه تحقیقات پیشین عنوان کرده‌اند که یوگای سوداشان کریا برای بیماران دچار اختلال افسردگی شدید مفید است، دکتر شارما و همکارانش می‌گویند که هیچ مطالعة بالینی برای ارزیابی فواید این تمرین در تنظیمات سرپایی صورت نگرفته است.
به علاوه، محققان می‌نویسند که علی‌رغم افزایشی که در تعداد آمریکایی‌های روی آورده به یوگا به چشم می‌خورد، فقدانی در مطالعات دارای تنظیمات مناسب برای تحقیق در مورد امکان مفید بودن یوگا در افسردگی وجود دارد."
برای بررسی خود، تیم تحقیق 25 فرد بزرگسال دارای تشخیص ابتلاء به اختلال افسردگی شدید را وارد مطالعه کرد. تمامی نمونه‌ها دستکم به مدت 8 هفته از داروهای ضد افسردگی استفاده کرده بودند اما هیچ نشانة قابل ملاحظه‌ای در بهبود علایم بیماری در آنها وجود نداشت.
بیماران به صورت تصادفی‌سازی شده برای یک بررسی 8 هفته‌ای به 2 گروه تقسیم شدند: گروه یوگای سودارشان کریا و گروه "فهرست انتظار".
از سوژه‌های گروه یوگا خواسته شد تا در برنامه‌ای شش جلسه‌ای در هفتة اول حضور پیدا کنند، که در طول جلسات آنها به تمرینات سودارشان کریا، حالات یوگا، درمان نشستن و آموزش استرس می‌پرداختند. برای 7 هفتة دیگر از نمونه‌ها خواسته شد تا در یک جلسة هفتگی تمرینات سودارشان کریا حاضر شوند و همچنین یک جلسة تمرینی را نیز در منزل انجام دهند.
به سوژه‌های گروه فهرست انتظار – که نقش گروه کنترل را بازی می‌کردند – در پایان هفتة هشتم پیشنهاد مداخلة درمانی توسط یوگا عرضه شد. هر دو گروه بیماران درمان با داروهای ضد افسردگی را در طول کل دورة مطالعه ادامه می‌دادند.

یوگا علایم اضطراب و افسردگی را بهبود بخشید
در زمان پایة مطالعه و در پایان هفتة هشتم علایم اضطراب و افسردگی نمونه‌ها با استفاده از مقیاس درجة افسردگی 17 بخشی همیلتون (HDRS-17) اندازه‌گیری شد. میانگین نمرة نمونه‌ها در زمان پایه 22 بود که این نشانگر وجود افسردگی شدید است.
پس از 8 هفته زمان انجام مطالعه نمرة HDRS-17 نمونه‌های گروه سودارشان کریا به طور متوسط تا 10.27 امتیاز بهبود نشان می‌داد در حالی که در گروه کنترل هیچ بهبود قابل ملاحظه‌ای دیده نشد.
در اندازه‌گیری دوم، محققان علایم افسردگی و اضطراب نمونه‌ها را با استفاده از پرسشنامة افسردگی بِک (BDI) و پرسشنامة اضطراب بک (BAI) مورد پایش قرار دادند.
این بار نیز در گروه کنترل بهبود قابل ملاحظه‌ای در علایم مشهود نبود در حالی که گروه سودارشان کریا به طور متوسط 15.48 نمره بهبود در مقیاس BDI و 5.19 نمره بهبود در مقیاس BAI داشتند.
بر اساس نتایج به دست آمده دکتر شارما و تیمش می‌گویند که یوگای سودارشان کریا ممکن است یک درمان مکمل نویدبخش برای بیماران مبتلاء به اختلال افسردگی شدید که داروهای افسردگی بر آنها مؤثر نیست، باشد.
دکتر آنوپ شارما می‌گوید: "با وجود چنین مقیاس بزرگی از بیماران که به طور کامل به داروهای ضد افسردگی جواب نمی‌دهند، این موضوع مهم است که ما راه‌های تازه‌ای برای پس زدن افسردگی در هر فردی پیدا کنیم. در اینجا ما درمانی نویدبخش و کم‌هزینه داریم که به طور بالقوه می‌تواند یک رویکرد غیر دارویی مؤثر برای بیماران درگیر بیماری افسردگی باشد."/