ترکیبات گیاهی و بهبود عملکرد شناختی در دوران پیری

• آنا ساندویو
• ترجمة هامیک رادیان

کاروتنوئیدها رنگ‌دانه‌هایی هستند که رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز گیاهان را در آنها پدید می‌آورند. خواص آنتی‌اکسیدان و همچنین فواید آنها برای سلامت بینایی به خوبی شناخته شده است، اما مطالعه‌ای جدید عنوان می‌کند که آنها ممکن است به همین اندازه بر شناخت نیز تأثیر مثبت داشته باشند.
کاروتنوئیدها مواد شیمیایی طبیعی در گیاهان هستند که آنها را می‌توان در انواع سبزیجات و میوه‌ها نظیر هویج، کدو تنبل، فلفل، گوجه فرنگی، سیب زمینی، و پرتقال جستجو کرد.
در هر حال برخی از کاروتنوئیدها نظیر لوتئین / lutein و زیگسانتین / zeaxanthin را می‌توان در سبزیجات دارای رنگ سبز سیر مانند کلم پیچ، اسفناج و نخود فرنگی پیدا کرد.
طیفی از مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی غنی از لوتئین و زیگسانتین می‌تواند در حفظ سلامت بینایی، بهبود حدت آن و کاستن از برخی بیماری‌های چشمی مرتبط به سن کمک کننده باشد.
مطالعات دیگری عنوان کرده‌اند که لوتئین و زیگسانتین عملکرد شناختی را در دوران پیری بهبود می‌بخشند. افزایش میزان این ترکیبات با حافظة بهتر و میزان بالاتر سلاست کلامی مرتبط شده‌اند.
در هر حال، ساز و کار عصبی مسؤول ارتباط میان کاروتنوئیدها و شناخت ناشناخته است.
در کوششی برای روشن کردن این ساز و کار، یک تحقیق جدید به بررسی میزان کاروتنوئید و فعالیت مغز در افراد سالخورده می‌پردازد.

مطالعة ارتباط میان کاروتنوئیدها و شناخت در افراد پیر
محققان از 43 فرد بزرگسال در سنین 65 تا 86 سال خواستند تا در هنگامی که مغز آنها تحت اسکن fMRI قرار دارد جفت‌هایی از کلمات نامرتبط را به خاطر بسپرند و به یاد بیاورند.
تمامی نمونه‌ها سفیدپوست و 58 درصد آنها زن بودند.
دانشمندان میزان لوتئین و زیگسانتین شبکیة چشم را با اندازه‌گیری چگالی نوری رنگدانة ماکولا مورد ارزیابی قرار دادند.
تیم تحقیق توسط کاتر لیندبرگ / Cutter Lindbergh، دانشجوی دکتری روان‌شناسی دپارتمان کالج هنر و علوم فرانکلین در دانشگاه جورجیا رهبری شد.
نتایج مطالعه در نشریة بین‌المللی جامعة نوروپسیکولوژی منتشر شده است.

لوتئین و زیگسانتین باعث بهبود بهره‌وری عصبی می‌شوند
دانشمندان متوجه شدند که سطوح بالاتر لوتئین و زیگسانتین با کاهش پیام‌دهی در برخی نواحی مغز که توسط اندازه‌گیری سطح اکسیژن در خون نمونه‌ها مشخص می‌شد، همبستگی دارد.
این موضوع نشان دهندة کاهش فعالیت مغز در افراد دارای سطوح بالاتر لوتئین و زیگسانتین در طول زمان انجام تکالیف و بدین معنی است که آنها برای کامل کردن تکالیف مورد نظر ناچار از فعالیت شدید نیستند.
بنابراین نتایج مطالعه نشان می‌دهد که لوتئین و زیگسانتین عملکرد شناختی را در افراد سالخورده از طریق بهبود بهره‌وری عصبی تقویت می‌کنند.
کاتر لیندبرگ می‌گوید: "نوعی فرآیند تباهی عصبی وجود دارد که همراه با پا به سن گذاشتن در آدمی بروز می‌یابد، اما مغز برای جبران این نقصان بزرگ است. یک راه جبران این نقیصه فراخوانی قدرت بیشتر مغز برای انجام کار به نحوی است که می‌تواند همان سطح از عملکرد شناختی را حفظ کند. در سطح، چنین به نظر می‌رسد که همه دارند یک کار را انجام می‌دهند و کلمات یکسانی را به یاد می‌آورند، اما وقتی شما از سطح به عمق می‌روید و به آنچه واقعاً در مغز می‌گذرد نگاه می‌کنید، تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای مرتبط به میزان کاروتنوئید مشاهده می‌شود."
مطالعه هیچ نوع همبستگی میان تعداد کلماتی که نمونه‌ها قادر به یادآوری آنها بودند و میزان کاروتنوئید مشاهده نکرد.

یافته‌های مطالعه نیاز به بهبود عادت‌های غذایی را بازتاب می‌دهد
این نخستین مطالعه‌ای است که به تحقیق در مورد ارتباط میان لوتئین و زیگسانتین با عملکرد شناختی بر مبنای استفاده از فناوری fMRI می‌پردازد.
یافته‌ها نشان می‌دهد که چگونه مغز نزول شناختی ناشی از سالخوردگی را جبران می‌کند.
لیندبرگ می‌گوید: "این موضوع مورد علاقة جامعه است که به راه‌هایی برای تبدیل کردن این فرآیندهای نزولی به استقلال عملکردی درازمدت در افراد سالخورده نگاه کند. تغییر رژیم غذایی یا افزودن مکمل‌های افزایش دهندة میزان لوتئین و زیگسانتین می‌تواند یکی از راهکارهای کمک به این موضوع باشد."
محققان امیدوارند در آینده بتوانند به بررسی این موضوع بپردازند که آیا مداخلات تغذیه‌ای نظیر تغییر در مواد مغذی شامل کاروتنوئید بیشتر – دارای سبزیجات یا دریافت مکمل‌های غذایی، می‌تواند قدرت شناختی افراد را بهبود ببخشد.
استیفن میلر / Stephen Miller، ‌استاد روان‌شناسی و نویسندة مسؤول مطالعه می‌گوید: "اگر شما بتوانید نشان دهید که در واقع امر، ساز و کاری واقعی در پشت این موضوع نهفته است، آنگاه می‌توانید به طور بالقوه این مکمل‌های تغذیه‌ای یا تغییرات رژیم غذایی را مورد استفاده قرار دهید، و می‌توانید به آسانی مداخله کرده و به طور بالقوه عملکرد شناختی را در افراد سالخورده بهبود ببخشید."/