تستی که می‌تواند میان عفونت‌ ویروسی و باکتریایی تمایز قائل شود

• نوشته حنا نیکولز
• ترجمة نادر اکبری

یک تیم بین‌المللی از دانشمندان - به رهبری کالج سلطنتی لندن - دو ژن را کشف کرده‌اند که هنگام ابتلاء کودکان به عفونت باکتریایی "روشن" می‌شوند. این کشف می‌تواند به تیم تحقیق امکان توسعة یک تست سریع را برای بخش‌های جراحی و بیمارستان‌ها برای شناسایی عفونت‌هایی مثل مننژیت بدهد و با خطر رو به رشد مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقابله کند.
تحقیق منتشر شده در JAMA دریافته است که دو ژن به نام‌های IFI44L و FAM89A فقط وقتی در وضعیت فعال قرار می‌گیرند که عفونت باکتریایی وجود داشته باشد. این آگاهی می تواند به توانایی پزشکان در تفکیک میان عفونت‌های باکتریایی و ویروسی و شناسایی زودهنگام عفونت‌های شدید که می توانند کشنده باشند، بینجامد.
در حالی که عفونت‌های ویروسی شایع‌تر از عفونت‌های باکتریایی هستند، عفونت‌های باکتریایی اغلب اوقات جدی‌ترند.
مننژیت، سپتی‌سمی و پنومونی همگی نتیجة عفونت‌های باکتریایی هستند. تمایز قایل شدن میان این وضعیت‌های دارای پتانسیل تهدید زندگی و ویروس‌ها می‌تواند برای مراقبان سلامت و بهداشت امکان انجام درمان‌های دقیق‌تر و سریع‌تر را فراهم کند.
همچنین تشخیص اینکه فرد دچار یک عفونت باکتریایی یا ویروسی است می‌تواند از تجویز آنتی‌بیوتیک برای موارد ویروسی پیشگیری کند. آنتی‌بیوتیک‌ها فقط علیه باکتری‌ها مؤثرند و نمی‌توانند با عفونت‌های ویروسی نظیر ویروس‌های سرماخوردگی، آنفولانزا، گلودرد، برونشیت و بسیاری از عفونت‌های سینوس و گوش مقابله کنند.
تجویز نامؤثر آنتی‌بیوتیک برای عفونت‌های ویروسی نه به مداوای عفونت منجر می‌شود و نه مانع آلودگی سایرین به بیماری می‌گردد، و می‌تواند عوارض جانبی غیر لازم و مضر در بر داشته باشد، و نیز ممکن است به مقاومت آنتی‌بیوتیکی بینجامد، که در آن باکتری می‌تواند در مقابل اثرات آنتی‌بیوتیک مقاومت کند و بیماری‌زایی خود را ادامه دهد.
آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله رایج‌ترین داروهای تجویزی هستند. در هر حال در 50 درصد موارد، مصرف آنتی‌بیوتیک ضروری نیست، دوز صحیحی ندارد و به مدت زمان اشتباه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هر سالانه بیش از دو میلیون نفر در آمریکا با عفونت‌های باکتریایی آلوده می‌شودند که در مقابل آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم هستند و دستکم 23000 نفر در نتیجة تأثیر مستقیم این عفونت‌ها می‌میرند.

بسیاری از کودکان مورد تشخیص غلط عفونت ویروسی قرار می گیرند
در حال حاضر، وقتی کودک دچار تب توسط دکتر یا بخش فوریت‌های پزشکی معاینه می‌شود، هیچ روش سریعی برای تشخیص اینکه وی دچار عفونت باکتریایی یا ویروسی است، وجود ندارد.
تشخیص متکی به گرفتن نمونة خون یا مایع نخاعی است که باید به آزمایشگاه ارسال شود و بیش از 48 ساعت زمان لازم است تا مشخص شود که باکتری در نمونة گرفته شده در حال رشد است.
پروفسور مایکل لوین / Michael Levin از دپارتمان پزشکی «کالج سلطنتی لندن» که رهبر مطالعة اخیر بوده است توضیح می‌دهد: "تب یکی از شایع‌ترین علل ارجاع کودکان برای مداوای درمانی است. در هر حال، هر ساله بسیاری از کودکان از دپارتمان‌های اورژانس یا بخش‌های جراحی دور می‌شوند زیرا تیم پزشکی فکر می‌کند که کودک دچار عفونت ویروسی است حال آنکه در واقع کودک از عفونت‌های تهدیدگر حیات باکتریایی رنج می برد - که در اغلب اوقات بسیار دیر تشخیص داده می‌شوند.
"از طرف دیگر، بسیاری از بچه‌ها به بیمارستان ارجاع داده می‌شوند و آنتی‌بیوتیک دریافت می کنند چون تیم پزشکی قادر نیست تا بلافاصله احتمال عفونت باکتریایی را تشخیص دهد - اما در واقع امر، بچه‌ها از ویروس رنج می‌برند."
پروفسور لوین که در بخش بیماری‌های عفونی کودکان کار می‌کند، در ادامه می‌گوید در حالی که تحقیق در مراحل اولیه قرار دارد، یافته‌ها نشان می‌دهند که عفونت باکتریایی را می‌توان از دیگر علل موجب تب - شامل عفونت ویروسی - با استفاده از الگوهای ژنی روشن و خاموش شونده در پاسخ به عفونت متمایز کرد.
لوین اضافه می کند: "چالش فعلی انتقال یافته‌های ما در قالب یک تست تشخیصی است که بتوان آن را در بخش‌های اورژانس و جراحی کودکان برای شناسایی آن دسته از بچه‌ها که نیاز به آنتی‌بیوتیک دارند مورد استفاده قرار داد."

دو ژن عفونت باکتریایی را با دقت 95 تا 100 درصد پیش‌بینی می‌کنند
دانشمندان 240 کودک مراجعه کرده به بیمارستان را با متوسط سن 19 ماه و دچار تب در کشورهای انگلیس، اسپانیا، هلند و ایالات متحد آمریکا مورد مطالعه قرار دادند.
پس از انجام روش‌های مرسوم برای تعیین ویروسی یا باکتریایی بودن عفونت کودکان، محققان ژن‌های خاموش و روشن شده در گلبول‌های سفید خون کودکان را تجزیه و تحلیل کردند.
با استفاده از ریزآرایة RNA - روشی که تغییرات 48000 ژن را با استفاده از یک قطره خون اندازه‌گیری می کند - تیم تحقیق متوجه شد که دو ژن در طول عفونت‌های باکتریایی روشن می‌شوند. تحقیقات بعدی نشان داد که این دو ژن عفونت باکتریایی را با دقت 95 تا 100 درصد پیش‌بینی می‌کنند.
دکتر جیترو هربرگ / Jethro Herberg، استاد ارشد بیماری‌های عفونی کودکان در کالج سلطنتی و نویسندة همکار تحقیق می‌گوید: "ما با تهدید رو به رشد مقاومت باکتریایی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها روبه‌رو هستیم. بخش زیادی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به دلیل ناتوانی ما در شناسایی قابل اعتماد شمار اندک بچه‌های دچار عفونت باکتریایی در مقابل تعداد بسیار بیشتر کودکان مبتلاء به عفونت‌های ویروسی است که نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارند."
دکتر جیترو هربرگ می‌گوید: "ترس از عدم تشخیص عفونت‌های کُشنده مثل مننژیت و سپتی‌سمی در پزشکان باعث تجویز آنتی‌بیوتیک می شود. یک تست سریع بر اساس این دو ژن که ما شناسایی کرده‌ایم می‌تواند باعث تغییر درمان کودکان شود، و به ما امکان می‌دهد تا فقط در مورد کودکانی که واقعاً دچار عفونت باکتریایی هستند از آنتی‌بیوتیک استفاده کنیم."/