سلامت مادران: نگرانی بزرگ نابرابری در کیفیت مراقبت و دسترسی به خدمات

• هانر وایتمن
• ترجمة هستی فراست‌فر

سلامت مادری در سطح جهان موضوع بحث یک‌سری مقالات منتشر شده در لنست / The Lancet است، و نگرانی نویسندگان چیزی مگر نابرابری میان کشورها در مورد سرویس‌های مراقبت بهداشتی برای زنان در انتظار مادر شدن و فرزندانشان، نیست.
با داشتن 6 مقاله، سری جدید به کیفیت مراقبت‌های بهداشتی زنان و کودکان در سطح جهان می‌پردازد، و مشخصاً روی تفاوت‌های مراقبت‌های مزبور در میان کشورهای پردرآمد و کشورهای کم‌درآمد و کشورهای با درآمد متوسط تمرکز می‌کند.
به علاوه این سری مقالات به تعدادی از راهکارهای مربوط به بهبود سرویس‌های مراقبت بهداشت مادری در سطح جهان با هدف رسیدن به اهداف توسعة پایدار (SDGs) که در سال 2015 از سوی سازمان ملل متحد اعلام شد، اشاره می‌کند.
به عنوان بخشی از اهداف توسعة پایدار، سازمان ملل متحد بر آن است نرخ مرگ و میر در سراسر جهان را تا سال 2030 به کمتر از 70 مورد در هر 100000 مورد زایمان منجر به تولد نوزاد زنده کاهش دهد، و همچنین از دسترسی مردم سراسر جهان به سرویس‌های خدمات بهداشت جنسی و تولید مثل اطمینان یابد.
اولین مقاله از این سری، متعلق به پروفسور وندی گراهام / Wendy Graham از دانشکدة پزشکی «بهداشت و مناطق گرمسیری» در انگلستان و نویسندة همکار در «مسؤولیت جهانی برای فقر بهداشتی مادران»، و همکارانش است.
آنها می‌نویسند در طول 25 سال گذشته پیشرفت‌هایی در کاهش نرخ مرگ و میر مادران در سطح جهان رخ داده‌اند اما بسیار بیش از آنچه هست مورد نیاز است، زیرا نابرابری‌های اصلی به جای خود باقی هستند.
پروفسور گراهام می‌گوید: "در تمامی کشورها، بار مرگ و میر مادری به صورت بسیار نامتناسبی متوجه زنان آسیب‌پذیرترین گروه‌های اجتماعی است. این واقعیت چالشی پیش روی دسترسی سریع به انجام اهداف نهفته در برنامة اهداف توسعة پایدار است – "هیچ‌کس را فراموش نکن"

دسترسی اندک به سرویس‌های مراقبت بهداشت مادری با کیفیت همچنان یک معضل است
بر مبنای نظر محققان سری مطالعات اخیر، بار مرگ و میر مادران متقدماً به کیفیت دسترسی به سرویس‌های مراقبت بهداشتی برمی‌گردد که در سطح جهان بسیار ناهمگون است.
در مقالة سوم، پروفسور اونا کمبل / Oona Campbell و همکارانش عنوان می‌کنند که در حدود 25 درصد نوزادان در سطح جهان در شرایطی متولد می‌شوند که مادران هیچ همراه ماهری در هنگام تولد بچه در کنار خود ندارند.
محققان می‌نویسند، 90 درصد مرگ مادران در 58 کشور اتفاق می‌افتد که تنها 17 درصد کل پزشکان و ماماهای جهان را در اختیار دارند و این موضوع اهمیت متخصصان پزشکی ماهر را برجسته می‌کند.
به علاوه در جاهایی که زنان به تسهیلات مرتبط به زاد و ولد دسترسی دارند تفاوت‌های بزرگی در کیفیت مراقبت‌ها وجود دارد.
به عنوان مثال نویسندگان به یک مطالعه اشاره می‌کنند که مشخص کرده است 56 درصد تسهیلات تولد در تانزانیا بدون ملزومات پایه‌ای نظیر آب و برق برای زایمان مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
به علاوه میزان مراقبت‌ از افراد بیمار در کشورهای کم‌درآمد و دارای درآمد متوسط ناچیز است. بر مبنای نظر نویسندگان مقالة دوم که مروری سیستماتیک بر دستورالعمل‌های بالینی مرتبط به مراقبت از مادران انجام داده‌اند، این موضوع به میزان زیادی به فقر آموزشی کارکنان و فقدان دستورالعمل‌های راهنما مرتبط است.
نویسندگان می‌گویند: "ما هیچ دستورالعمل بهداشت مادری با کیفیت بالا در کشورهای کم‌درآمد نیافتیم، که بسیار جای نگرانی دارد، اگرچه این مرور، فعالیت‌ها یا کوشش‌های در راستای اقتباس و اجراء گایدلاین‌های بین‌المللی با تنظیمات محلی و بومی را لحاظ نکرده است."
خانم پروفسور کمبل چنین تفسیر می‌کند که این غیر اخلاقی است که مادران را تشویق کنیم در شرایط تسهیلات اندک بدون وجود نیروی مسؤول کارآمد به زاد و ولد بپردازند. "این قصور باید به عنوان یک موضوع دارای اولویت جبران شود."

اختلاف فاحش مرگ و میر مادری در کشورهای پردرآمد
در حالی که نرخ مرگ و میر مادری در کشورهای پردرآمد در حال کاهش است، محققان مقالة چهارم می‌گویند که نابرابری‌های فاحش در سطح ملی و بین‌المللی به جای خود باقی است.
برای مثال در ایالات متحد آمریکا مرگ و میر مادران 14 نفر به ازاء هر 100000 تولد زنده است در مقایسه با سوئد که این رقم 4 مرگ و میر برای هر 100000 تولد زنده است.
محققان گزارش می‌دهند که اغلب زایمان‌ها در کشورهای پردرآمد در بیمارستان‌ها انجام می‌شود که غالباً دارای متخصص ماهر زایمان هستند.
در هر حال نویسندگان تأکید دارند که همة مراقبت‌های عرضه شده در این کشورها بر اساس شواهد بالینی نیست، و تمرکز بیشتری بر نظارت‌های مراقبتی لازم است تا درک بهتری از علل مرگ مادری به دست بیاید.
به علاوه نویسندگان سری مقالات می‌گویند تعدادی موانع در کیفیت بالای مراقبت‌های مادری وجود دارد که در کشورهای پردرآمد باید مورد توجه قرار گیرد، نظیر افزایش نرخ چاقی و بالا رفتن سن بارداری.

راهکارهای کلیدی برای کاهش مرگ و میر مادری
مقالة نهایی از این سری تعدادی از اولویت‌های کلیدی را که نیاز است بلافاصله در دستیابی به هدف پیشگیری از مرگ و میر مادری مورد توجه قرار گیرند، مطرح می‌کند./