شمارش گلبول‌های سفید خون: چرا انجام می‌شود؟

• لوری اسمیت، دکتر سوزان فالک 
• ترجمة هستی فراست‌فر

گلبول‌های سفید خون جزء ترکیبات حیاتی خون محسوب می‌شوند. نقش آنها مبارزه با عفونت است و برای بهداشت و سلامت انسان نقشی اساسی دارند. 
اگر تعداد گلبول‌های قرمز خون افزایش یابد، این ممکن است نشان دهندة وجود عفونتی در بدن باشد که سیستم ایمنی در حال تلاش برای از بین بردن آن است. این افزایش در عین حال می‌تواند نشان دهندة این موضوع باشد که فرد در کوران پشت سر گذاشتن یک استرس عاطفی یا جسمانی است. افراد دچار سرطان خون نیز ممکن است دچار افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون شوند.
کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌تواند علامت وجود چیزی باشد که در حال نابود کردن سلول‌ها به سرعتی بیش از بازتولید آنها است یا اینکه بدن به دلیلی مقدار کمتری از این گلبول‌ها را تولید می‌کند.
گلبول‌های سفید خون تقریباً یک درصد کل سلول‌های خون انسان را تشکیل می‌دهند و برای عملکرد نرمال سیستم ایمنی بدن حیاتی به شمار می‌روند. گلبول‌های سفید خون به نام لکوسیت نیز شناخته می‌شوند.
گلبول‌های سفید خون نقش مهمی در حفاظت از بدن در مقابل حملات بیماری بر عهده دارند. این حملات می‌تواند از سوی باکتری‌ها، ویروس‌ها یا دیگر مواد خارجی باشد که بدن آنها را نوعی تهدید به شمار می‌آورد.
گلبول‌های سفید خون مکرراً در مغز استخوان تولید می‌شوند و خون و سیستم لنفاوی را تا زمان مورد نیاز در حالت آماده‌باش نگه می‌دارند.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:
تعداد و انواع گلبول‌های سفید خون
بالا بودن گلبول‌های سفید خون
دیگر مواد عدم توازن‌ گلبول‌های سفید خون

تعداد و انواع گلبول‌های سفید خون

اغلب مردم روزانه در حدود 100 میلیارد گلبول سفید تولید می‌کنند. میزان آزمایشگاهی نرمال برای گلبول‌های سفید خون در حدود 4000 و 11000 سلول در هر میکرولیتر از خون است، اگرچه این ارقام می‌توانند بسته به نژاد فرد متفاوت باشند. 
انواع مختلفی از گلبول‌های سفید خون با وظایف مختلف وجود دارد:
- لنفوسیت‌ها برای تولید آنتی‌بادی‌ها برای کمک به بدن برای دفاع در مقابل میکرب‌ها، ویروس‌ها و دیگر تهدیدهای قابل تصور حیاتی هستند.
- نوتروفیل‌ها گلبول‌های سفید قدرتمندی هستند که باکتری‌ها و قارچ‌ها را نابود می‌کنند
- بازوفیل‌ها به بدن برای مقابله با عفونت‌ها از طریق ترشح مواد شیمیایی به داخل جریان خون هشدار می‌دهند و این کار را غالباً برای مقابله با آلرژی‌ها انجام می‌دهند
- ائوزینوفیل‌ها مسؤول نابود کردن انگل‌ها و سلول‌های سرطانی و بخشی از پاسخ‌های آلرژیک هستند
- مونوسیت‌ها مسؤول حمله و درهم شکستن اجرام و باکتری‌هایی هستند که وارد بدن انسان می‌شوند
در صورت نیاز مونوسیت‌ها به دیگر دستگاه‌های بدن نظیر طحال، کبد، ریه‌ها و مغز استخوان وارد می‌شوند، که در آنجا به سلول‌هایی به نام ماکروفاژ تبدیل می‌‌گردند. ماکروفاژها مسؤول بسیاری از عملکردهای سلولی شامل از بین بردن بافت‌های مرده یا آسیب دیده، نابود کردن سلول‌های سرطانی و تنظیم پاسخ ایمنی هستند.

سطوح بالای گلبول‌های سفید خون

افزایش میزان گلبول‌های سفید خون به عنوان لکوسیتوز شناخته می‌شود. این وضعیت معمولاً در پاسخ به وضعیت‌های زیر بروز می‌یابد: 
- عفونت
- سرکوب ایمنی
- داروهایی نظیر کورتیکواستروئیدها
- اختلال در مغز استخوان یا ایمنی
- برخی انواع سرطان نظیر لوسمی لنفاوی مزمن یا حاد
- التهاب، نظیر مواردی که در ارتریت روماتوئید تجربه می‌شود
- جراحت
- استرس عاطفی
- کار
- بارداری
- سیگار کشیدن
- واکنش‌های آلرژیک
- ورزش بیش از حد یا سنگین
برخی انواع بیماری‌های تنفسی نظیر سیاه سرفه یا سل می‌توانند سبب افزایش میزان گلبول‌های سفید خون شوند.
در برخی موارد، تمامی گلبول‌های سفید خون آسیب می‌بینند. در هر حال، برخی از مردم دچار بیماری خاصی می‌شوند که در آن فقط یک نوع خاص گلبول‌های سفید خون دچار آسیب می‌شود.
اگر میزان نوع خاصی از گلبول‌های سفید خون افزایش یابد، این می‌تواند مرتبط به وجود محرک‌های خاصی باشد.
- مونوسیت‌ها: ‌اگر میزان مونوسیت‌های خون فرد افزایش یابد، این می‌تواند نشانگر ابتلاء وی به عفونت مزمن، اختلال خونی یا خودایمنی، سرطان یا دیگر بیماری‌ها باشد.
- لنفوسیت‌ها: اگر تعداد لنفوسیت‌ها در خون دچار افزایش شده باشد، این وضعیت تحت عنوان لکوسیتوز لنفاوی شناخته می‌شود. این اختلال می‌تواند ناشی از وجود یک ویروس یا عفونتی نظیر سل باشد. در عین حال این اختلال می‌تواند به لنفوم‌ها و لوسمی‌های خاصی مرتبط باشد. 
- نوتروفیل‌ها: اگر فردی دچار افزایش میزان نوتروفیل‌ها در بدن خود شود، این اختلال تحت عنوان لکوسیتوز نوتروفیلیک شناخته می‌شود. این وضعیت یک پاسخ فیزیکی نرمال به وجود یک واقعه نظیر عفونت، جراحت، التهاب، برخی داروها و برخی انواع لوسمی است.
- بازوفیل‌ها: افزایش سطوح بازوفیل‌ها ممکن است در افراد دارای سابقة بیماری کم‌کاری تیروئید که به نام هیپوتیروئیدیسم شناخته می‌شود یا برخی دیگر از اختلالات پزشکی بروز کند.
- ائوزینوفیل‌ها: اگر در فردی وجود میزان بالای ائوزینوفیل‌ها مشخص شود، بدن وی ممکن است در حال واکنش نشان دادن در برابر انگل‌ها یا سایر عفونت‌ها، مواد آلرژی‌زا یا آسم باشد.
گاهی از اوقات هیچ علت شناخته شده‌ای برای افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون وجود ندارد. این وضعیت زیر عنوان سندرم هیپرائوزینوفیلی ایدیوپاتیک شناخته می‌شود. وضعیت مزبور می‌تواند به عوارض جدی نظیر آسیب‌های قلبی، روی، کبدی، پوستی و سیستم عصبی منجر شود.
افراد دچار سندرم مزبور ممکن است علایم زیر را تجربه کنند:
- کاهش وزن
- تب
- تعریق شبانه
- خستگی مفرط
- سرفه
- درد قفسة سینه
- تورم
- درد معده
- راش پوستی
- درد
- ضعف
- سرگیجه
- کُما

دیگر موارد عدم توازن‌های گلبول‌های سفید خون

اگر سطوح گلبول‌های سفید خون کمتر از میزان معمول باشد این وضعیت ممکن است علامتی از وجود ضعف در سیستم ایمنی، برای مثال مرتبط با ویروس HIV یا ایدز، باشد. این کمبود، علت آسیب پذیرتر بودن این دسته از بیماران در برابر عفونت است. 
تولید غیر نرمال گلبول سفید خون همچنین یکی از ویژگی‌های سرطان‌هایی نظیر لوسمی و لنفوم است.
برخی از وضعیت‌ها که در مجموع زیر عنوان اختلالات مایلوپرولیفراتیو شناخته می‌شوند، می‌توانند در مغز استخوان بروز کنند. این وضعیت هنگامی ایجاد می‌شود که گلبول‌های سفید نارس به میزان زیاد تولید می‌شوند، که به بروز عدم توازن منجر می‌گردند. این موارد نادر بوده و ممکن است بدخیم باشند یا نباشند.

علایم، نشانه‌ها و عوارض

اگر تعداد گلبول‌های سفید خون بسیار زیاد باشد این می‌تواند نشانگر وجود مشکلی نظیر سرطان با عفونت باشد. آزمایش خون می‌تواند برای شمارش تعداد گلبول‌های سفید خون مورد استفاده قرار گیرد، و به انجام تست‌های دیگر برای مشخص کردن علت بروز وضعیت نیاز است./

در همین زمینه مطالعه لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت پیشنهاد می‎شود:
لکوپنی یا کاهش سلول‎های سفید خون