• دکتر ملیندا ریتینی
• ترجمه محمدقاسم رافعی
وقتی بدن انسان فاقد اکسیژن به مقدار کافی باشد، وی ممکن است دچار هیپوکسمیا (هیپوکسمی) یا هیپوکسیا (هیپوکسی) شود. هیپوکسمی و هیپوکسی اختلالات خطرناکی محسوب می‌شوند. بدون وجود اکسیژن امکان آن وجود دارد که مغز، کبد، و دیگر دستگاههای حیاتی بدن فقط در طول چند دقیقه پس از بروز علایم دچار صدمات جدی شوند.
هیپوکسمی کمبود اکسیژن در خون است و می‌تواند به هیپوکسی یا کمبود اکسیژن در بافت‌ها منجر شود و این اختلال وقتی بروز میکند که خون، اکسیژن متناسب با نیاز بافتهای بدن را به آنها نمیرساند. اصطلاح هیپوکسی در برخی از مواقع به جای هر دو اصطلاح مزبور مورد استفاده قرار میگیرد.
[مطالب این مقاله:]
• علایم
• درمان
• علل هیپوکسی
• پیشگیری از هیپوکسی
علایم هیپوکسی
اگرچه علایم ممکن است از فردی به فرد دیگر دارای تفاوتهایی باشد، شایع‌ترین علایم هیپوکسی شامل موارد زیر است:
• تغییر در رنگ پوست که طیفی از آبی تا قرمز آلبالویی را شامل می‌شود
• حالت گیجی
• سرفه
• سرعت گرفتن ضربان قلب
• سریع شدن تنفس
• تنگی نفس
• تعریق
• خس خس سینه
هر کسی که دچار علایم هیپوکسی شود باید به اورژانس پزشکی انتقال یابد.
درمان هیپوکسی
درمان هیپوکسی نیاز به حضور بیمار در تنظیمات بیمارستانی دارد و باید برای بررسی سطح اکسیژن مورد آزمایش قرار گیرد.
مهمترین موضوع در این وضعیت رسانیدن اکسیژن بیشتر به بدن بیمار است. این کار از طریق تحویل اکسیژن به واسطۀ ماسک پوشانندۀ دهان و بینی انجام می‌شود. در مورد بسیاری از مردم همین تحویل اکسیژن اضافی برای بازگشت اکسیژن بدن به سطح نرمال کافی است.
یک داروی استنشاقی یا خوراکی آسم می‌تواند باعث تسهیل فرآیند تنفس شود. اگر این اقدامات مؤثر نبوده باشند این امکان وجود دارد که پزشک دارو را از طریق تزریق داخل وریدی در اختیار بیمار قرار دهد. همچنین این احتمال مطرح است که بیمار به شکل کوتاه مدت و برای کاهش التهاب ریهها نیاز به مصرف داروهای استروئیدی داشته باشد.
اگر جان بیمار در معرض خطر باشد و دیگر درمانها کارآیی مورد نیاز را نداشته باشند، این امکان هست که بیمار برای تنفس به دستگاه تهویه متصل شود.
علل هیپوکسی
حملات شدید آسم یا عود این بیماری می‌تواند در افراد بزرگسال و نیز در کودکان هیپوکسی ایجاد کند. در طول حمله یا عود بیماری، راههای هوایی بیمار باریک می‌شوند، و این اختلال باعث میگردد تا رسیدن هوا به ریهها با دشواری مواجه گردد. سرفه کردن برای پاکسازی ریهها حتی باعث استفادۀ بیشتر از اکسیژن می‌شود و این موضوع می‌تواند به وخامت بیشتر علایم منجر گردد.
هیپوکسی در عین حال ممکن است بر اثر صدمات ناشی از تروما ایجاد شود.
دیگر مواردی که در ایجاد هیپوکسی دخالت دارند عبارتند از:
• بیماریهای ریه مثل بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، آمفیزم، برونشیت، پنومونی (ذاتالریه)، و ادم ریوی (ادم پولمونری) یا جمع شدن مایع در ریهها
• داروهای ضد درد قوی و دیگر داروهایی که باعث وقفۀ تنفسی می‌شوند
• مشکلات قلبی
• آنمی یا کاهش تعداد سلولهای قرمز خون که اکسیژن را در بدن حمل میکنند
• مسمومیت سیانید (سیانید یک مادۀ شیمیایی است که برای تولید پلاستیک و دیگر فرآورده‌ها از آن استفاده می‌شود)
در مورد هیپوکسی بیشتر بخوانیم:
پیشگیری از هیپوکسی
بهترین راه برای پیشگیری از هیپوکسی تحت کنترل قرار دادن آسم با پایش و مراقبت هر روزه است. بیمار باید در انجام دقیق برنامۀ درمانی خود بکوشد.
• بیمار باید برای پیشگیری از عود بیماری داروهای خود را به طور مرتب مصرف کنند و در صورت نیاز از دستگاه استنشاقی استفاده نماید
• بیمار باید تغذیۀ سالمی داشته و از نظر جسمانی فعال باشد
• بیمار باید محرکهای آسم خود را بشناسد و راههای اجتناب از آنها را شناسایی نماید
بیمار باید با پزشک خود برای آمادهسازی یک برنامۀ واکنش سریع در برابر حملات آسم همکاری کند تا در مواقع لازم بداند که چه واکنشی باید در برابر مشکلات تنفسی نشان دهد./
Source:
Hypoxia and Hypoxemia
Reviewed by Melinda Ratini, DO, MS
on July 30, 2016
نظرات (0)