• کاواکو سیلوا، دکتر دانیل میورل
• ترجمه هامیک رادیان
وجود خون در خلط یا مخاط، وقتی که فرد آن را با سرفه یا تف کردن از بدن خارج میکند، هیموپتیسیس نامیده می‌شود. اگرچه مشاهدۀ خون میتوان نگران کننده باشد، به‌طور معمول علتی برای نگرانی در این مورد وجود ندارد، به ویژه اگر خلط خونی در افراد جوان یا مردم سالم از جهات دیگر بروز کند.
بروز خون در خلط یک واقعۀ شایع در بسیاری از اختلالات خفیف تنفسی شامل عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی، برونشیت و آسم محسوب می‌شود.
موضوع هنگامی هشدار دهنده خواهد بـود که مقدار قابل توجهی خون در خلط دیده شود یا وجود خون در خلط اتفاقی باشد که مکرراً رخ میدهد. در موارد شدید، این وضعیت می‌تواند بر اثر یک اختلال ریوی یا مشکلی در معده ایجاد شود.
[مطالب این مقاله:]
• منشأ
• علل
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• تشخیص
• درمان
• دورنما
خون در خلط از کجا میآید؟
طیفی از عوامل میتوانند به بروز خون در خلط منجر گردند. همچنین، خون ممکن است از نقاط مختلفی در بدن نشأت گرفته باشد.
این خون به طور معمول از ریه میآید، اما با شیوع کمتر امکان آن هست که از معده یا سیستم گوارش نشأت گرفته باشد. اگر خون مزبور از سیستم گوارش سرچشمه گرفته باشد زیر عنوان هماتیمسیس شناخته می‌شود.
• خون از مبدأ ریه (هیموپتیسیس). اگر خون دارای رنگ قرمز روشن، کفآلـود و گاهی از اوقات مخلوط با مخاط باشد، احتمالاً از ریهها میآید و می‌تواند نتیجۀ سرفه مداوم یا عفونت ریه باشد.
• خون از مبدأ سیستم گوارش (هماتیمسیس). اگر خون تیره رنگ بوده و ردی از ذرات غذا در آن وجود داشته باشد، احتمالاً از معده یا جای دیگری در سیستم گوارش ریشه میگیرد. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از اختلالی جدیتر باشد.
علل و علایم
علل محتمل وجود خون در خلط شامل موارد زیر است:
• برونشیت. اغلب اوقات پشت بروز خون، برونشیت مزمن دیده می‌شود. این اختلال شامل التهاب مداوم یا برگشت کننده راه‌های هوایی در کنار سرفه و تولید خلط است.
• برونشکتازی. این اصطلاح توصیف کنندۀ بزرگ شدن بخشهایی از راه‌های هوایی ریه است. برونشکتازی اغلب اوقات به همراه عفونت، تنگی نفس، و خس خس سینه بروز میکند.
• سرفه طولانی مدت یا شدید. این نوع سرفه می‌تواند باعث تحریک سیستم تنفسی فوقانی شده و به پاره شدن رگهای خونی منجر شود.
• خونریزی بینی شدید. عوامل متعددی میتوانند به خونریزی بینی منجر شوند.
• مصرف مواد مخدر. مواد مخدری مثل کوکائین، که از طریق سوراخ بینی استنشاق می‌شوند، میتوانند سیستم تنفسی فوقانی را آزرده یا تحریک کنند.
• داروهای رقیق کننده خون یا ضد انعقادها. این داروها از لخته شدن خون پیشگیری میکنند. مثال‌هایی در این مورد شامل وارفارین، ریواروکابن، دابیگاترن و اپیکسابن است.
• بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD). این بیماری انسداد پایدار راه‌های هوایی ریهها است. بیماری مزبور اغلب اوقات باعث ایجاد دشواری تنفسی، سرفه، تولید خلط و خس خس سینه می‌شود.
• پنومونی. پنومونی و دیگر عفونت‌های ریه میتــــوانند خلط خونی ایجاد کنند. پنومونی با التهاب بافت ریه مشخص می‌شود، که معمولاً بر اثر یک عفونت باکتریایی ایجاد می‌گردد. مردم دچار پنومونی گرایشی به ابتلاء به درد قفسه سینه در هنگام تنفس یا سرفه کردن، خستگی مفرط، تب، تعریق و لرز از خود نشان میدهند. افراد پیر در هنگام ابتلا به این بیماری حتی ممکن است دچار حالت گیجی شوند.
• آمبولی ریوی. این بیماری به لخته شدن خون در یک شریان ریوی اشاره دارد. آمبولی ریوی (آمبولی پولمونری) معمولاً سبب ایجاد درد در قفسه سینه و تنگی نفس ناگهانی می‌شود.
• ادم ریوی. این بیماری توصیف‌گر وجود مایع در ریهها است. ادم ریوی (ادم پولمونری) در میان مردم دچار اختلالات قلبی شایع است. ادم ریوی سبب ایجاد خلط صورتی رنگ و کفآلود، و نیز تنگی نفس شدید می‌شود که گاهی از اوقات با درد قفسه سینه همراه است.
• سرطان ریه. احتمال بروز سرطان ریه در افراد بالای چهل سـال و داشتن عادت به مصرف دخانیات بیشتر است. سرطان ریه می‌تواند سبب بروز سرفه‌ای شود که از بین نمیرود، و نیز فرد دچار سرطان ریه به تنگی نفس، درد قفسه سینه و گاهی از اوقات درد استخوان یا سردرد مبتلا می‌شود.
• سرطان گردن. این نوع سرطان به طور معـــمول در گلو، حنجره یا مری شروع می‌شود. سرطان گردن می‌تواند سبب ایجاد تورم یا زخمی شود که التیام نمییابد، و نیز می‌تواند گلودرد مداوم و لکه‌های قرمز یا سفید رنگ در دهان ایجاد کند.
• فیبروز کیستیک. این اختلال وراثتی آسیبهای شدیدی در ریه ایجاد میکند. فیبروز کیستیک معمولاً باعث بروز دشواری تنفسی و سرفۀ مداومی می‌شود که با مخاط غلیظ همراه است.
• گرانولوماتوزیس (گرانولوماتوز) همراه پلیانژیت. این وضعـــیت التهاب رگهای خونی در سینوسها، ریهها و کلیهها است. اختلال مزبور معمولاً سبب آبریزش بینی، خونریزی بینی، تنگی نفس، خس خس سینه و تب می‌شود.
• سل. این بیماری شدید ریوی بر اثر یک باکتری ایجاد می‌شود که می‌تواند به بروز تب، درد قفسه سینه، درد در هنگام تنفس یا سرفه کردن، و سرفه مداوم منجر شود.
• باریک شدن دریچه‌های قلب. باریک شدن دریچه میترال، که زیر عنوان استنوزیس دریچه میترال شناخته می‌شود، می‌تواند به بروز تنگی نفس، به ویژه در هنگام ورزش یا دراز کشیدن منجر شود. دیگر علایم در این موارد شامل ورم پا تا ناحیۀ زانو و تپش قلب یا خستگی مفرط است، که مشخصاً در هنگام فعالیت جسمانی تشدید می‌شود.
• آسیب دیدگی شدید. ترومای قفسه سینه می‌تواند سبب بروز خون در خلط گردد.
در این زمینه بیشتر بخوانیم:
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورتی که مقدار خون بالا آمده با خلط زیاد باشد یا در صورت خونریزی در فواصل زمانی مکرر، فرد باید به پزشک یا اورژانس پزشکی مراجعه کند.
اگر خون تیره رنگ بوده و با ذرات غذا همراه باشد، مردم باید بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنند. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلی جدی در دستگاه گوارش باشد.
در عین حال اگر خلط در مخاط با علایم زیر همراه باشد فرد باید به دکتر مراجعه کند:
• فقدان اشتها
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• وجود خون در ادرار یا مدفوع
• درد قفسه سینه، گیجی، تب، یا سبکی سر
• تشدید تنگی نفس
تشخیص
برای تعیین اینکه بروز خون در خلط ناشی از اختلالات پزشکی است، دکتر معمولاً کار را با گرفتن شرح حال پزشکی و معاینه بالینی آغاز میکند.
در طول معاینه، دکتر ممکن است از فرد در مورد سرفه پرسش کند و نیز ممکن است بینی و دهان را برای بررسی علایم خونریزی مورد معاینه قرار دهد. در عین حال امکان گرفتن نمونه از خلط برای انجام تست‌های آزمایشگاهی وجود دارد.
در برخی موارد انجام معاینات و بررسیهای تکمیلی ضروری است. این مورد شامل عکسبرداری اشعه ایکس، CT اسکن، یا برونکوسکپی می‌شود، که طی آن لولهای مجهز به دوربین وارد راه‌های هوایی بیمار می‌شود.
درمان
درمان با هدف متوقف کردن خونریزی و معالجۀ علت زیربنایی خونریزی انجام می‌شود. درمانهای محتمل در این مورد شامل موارد زیر است:
• داروهای استروئیدی. استروئیدها میتوانند در موارد مطرح بودن اختلالات التهابی به عنوان زمینۀ خونریزی، مفید باشند.
• آنتیبیوتیک. آنتیبیوتیکها در موارد پنومونی یا سل کاربرد دارند.
• برونکوسکپی. ایـن روش امکان نگاه از نزدیک به منبع خونریزی را ایجاد میکند. وسیله‌ای به نام اندوسکپ از طریق دهان یا بینی وارد راه‌های هوایی بیمار می‌شود. این وسیله در قسمت انتهایی خود قابلیت اتصال دارد. برخی از آنها برای توقف خونریزی طراحی شدهاند در حالی که مابقی، برای مثال، میتوانند لخته خون ایجاد شده را از بدن خارج کنند.
• آمبولیزاسیون. اگر یک رگ خونی بزرگ علت یا مسؤول بروز خون در خلط باشد؛ دکتر ممکن است انجام آمبولیزاسیون را توصیه کند. در این عمل یک کاتتر وارد رگی می‌شود که به عنوان منبع ایجاد خونریزی شناسایی شده است و یک کویل فلزی، شیمیایی یا قطعه‌ای از جنس اسفنج ژلاتینی برای مهر و موم ناحیه مورد استفاده قرار میگیرد.
• تزریق یا انتقال فرآوردههای خون. تزریق اجزاء خون مثل پلاسما، عوامل انعقادی، یا پلاکتها ممکن است در موارد بروز مشکلات لخته شدن خون یا رقیق شدن بیش از حد خون به عنوان مسؤول بروز خون در خلط مورد نیاز باشد.
• شیمی درمانی یا اشعه درمانی. این درمانها ممکن است در مورد سرطان ریه مورد استفاده قرار گیرند.
• جراحی. در موارد نیاز به خارج کردن بخشی آسیب دیده در ریه یا وجود بخشی سرطانی در آن احتمال استفاده از جراحی مطرح است. جراحی به طور معمول آخرین گزینۀ درمانی تلقی می‌شود و در مواردی به کار میرود که خونریزی شدید یا مداوم است.
دورنما
خون در خلط مشخصاً در مقادیر اندک معمولاً علتی برای نگرانی نیست. به هر جهت، در مردم دارای تاریخچۀ مشکلات تنفسی یا کسانی که سیگار میکشند، این وضعیت نیاز به ارزیابی بیشتری دارد.
عفونت‌های سیستم تنفسی، دیگر اختلالات ریه، و با شیوع کمتر، مشکلات موجود در دستگاه گوارش میتوانند سبب ایجاد خلط خونی شوند. برخی علل خفیف بوده و به خودی خود رفع می‌شوند. در دیگر موارد، مداخلات پزشکی ضروری است.
اگر همراه سرفه خون در مقادیر زیاد یا به صورت مکرر بالا آورده شود، فرد دچار این وضعیت باید به پزشک مراجعه کند./
Source:
MedicalNewsToday
What causes blood in sputum?
Last reviewed Sat 21 April 2018
By Joana Cavaco Silva
Reviewed by Daniel Murrell, MD
نظرات (0)