زخم‎ پا یا اولسر پا - علل، و درمان

• کریستین مور، دکتر جرج کراسیک
• ترجمه محمدقاسم رافعی

اولسر پا زخمی التیام نیافته یا زخمی باز روی پا است. بدون درمان، این نوع زخم‌ها می‎توانند برگشت کننده باشند. این اختلال اغلب اوقات ناشی از وجود ضعف در سیستم گردش خون است، اگرچه آنها ممکن است بر اثر طیف گسترده‎ای از ناخوشی‌ها نیز بروز کنند. هر چند این زخم‌ها می‎توانند به زنان و مردان در هر سنی آسیب برسانند آنها در عین حال در زنان بیش از مردان شایع است. در صورت درمان زودهنگام امکان بهبود این زخم‎ها بدون دچار شدن به عوارض بعدی وجود دارد.

[مطالب این مقاله:
• علل
• علایم
• تشخیص
• درمان
• مداوای خانگی
• پیشگیری
• دورنما]

علل اولسرهای پا
نسبت توسعۀ زخم‎های پا با بالا رفتن سن افزایش می‎یابد، و این زخم‌ها اغلب اوقات وراثتی هستند - به عبارت دیگر، اگر والدین فردی دچار زخم‎های پا بوده باشند، خود وی بیشتر محتمل است که دچار این گونه زخم‌ها شود.
برخی از دیگر علل مرتبط به اولسرهای پا عبارتند از:
• ضعف سیستم گردش خون
• دیابت
• هیپرتانسیون (بالا بودن فشار خون)
• بیماری قلبی
• بالا بودن کلسترول
• بیماری کلیوی
• افزایش فشار بر ناحیۀ پا
• سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
• انواع عفونت
وریدهای واریسی پا یا وریدهایی که بروز ورم در آنها مشهود است، اغلب اوقات با اولسرهای پا همراهند. و غالب اوقات، اولسرهای پا پیامد وریدهای واریسی درمان نشده محسوب می‎شوند. به هر جهت، این دو اختلال همیشه در کنار هم بروز نمی‎کنند.

علایم اولسرهای پا
علایم مرتبط به زخم‎های پا بسته به علت بروز اولسر می‎تواند متفاوت باشد. اولسرها اغلب اوقات دردناک هستند. اما برخی مواقع که اولسرها با هیچ دردی همراه نیستند علت آن است که عصب بر اثر کنترل ضعیف دیابت دچار آسیب دیدگی شده است. فقدان وجود درد یکی از دلایلی است که باعث می‌شود مردم وضعیت پای خود را نادیده بگیرند و از مراجعه به پزشک خودداری کنند.
این موضوع مهم است که در صورت بروز هر یک از علایم زیر فرد به پزشک مراجعه کند:
• زخم‎های باز
• وجود چرک در ناحیۀ آسیب دیده
• وجود درد در ناحیۀ آسیب دیده
• افزایش میزان و اندازۀ زخم
• تورم پا
• بزرگ شدن وریدها
• احساس بروز درد منتشر یا احساس سنگینی در ناحیۀ پا

تشخیص اولسرهای پا
پزشک یک معاینۀ فیزیکی را در ترکیب با برخی تست‎ها برای تشخیص اولسرهای پا و تعیین علت دقیق بروز آنها مورد استفاده قرار می‎دهد. اغلب اوقات دکتر می‏‌تواند فرق بین اولسر پا و زخم‎های عادی را صرفاً با مشاهدۀ آنها تشخیص دهد. پزشک احتمالاً از طیفی از تست‎ها برای تعیین برنامۀ درست درمانی استفاده می‌کند که شامل موارد زیرند:
• CT اسکن، که در کنار عکسبرداری اشعه ایکس تصاویر با جزئیات از ناحیۀ آسیب دیده ارائه می‎دهد
• اسکن MRI که از امواج مغناطیسی پرقدرت و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از ناحیۀ آسیب دیده استفاده می‎کند
• مطالعات عروقی غیر تهاجمی با استفاده از اولتراسوند (استفاده از امواج صوت با فرکانس بالا برای کشف مشکلات و انسدادهای احتمالی در رگ‎های خونی)
• عکسبرداری اشعه X

درمان اولسرهای پا
درمان اولسرهای پا برای تسکین درد، پیشگیری از عفونت، و متوقف کردن سیر رشد ابعاد زخم، حیاتی است. اگر زخم دچار ترشح چرک شده باشد، فرد احتمالاً دچار عفونت شده است. عفونت‌ها برای پیشگیری از پیامدهای آن با استفاده از آنتی‎بیوتیک درمان می‎شود. بانداژهای کمپرس نیز برای تخفیف ورم، بستن زخم، و پیشگیری از عفونت مورد استفاده قرار می‎گیرد. احتمال تجویز پماد برای مالیدن بر روی زخم از سوی دکتر وجود دارد.
در موارد شدید، دکتر ممکن است برای کمک به راه رفتن راحت‎تر در کنار پیشگیری از زخم‌های بعدی برای فرد عضوبندهای ارتوپدی تجویز کند. برای کمک به بهبود گردش خون در پا امکان تجویز پنتاکسفیلین وجود دارد.
در عین حال ممکن است پزشک برای پیشگیری از لخته شدن خون در پا برای فرد مصرف آسپیرین را تجویز کند، اما در هر حال این موضوع مهم است که فرد پیش از مشورت با پزشک از مصرف هر دارویی خودداری کند.

مداوای خانگی
در کنار درمان پزشکی، دکتر ممکن است برای کاهش ناراحتی و کمک به روند التیام برخی مداواهای خانگی را تجویز کند. پیش از هر چیز تمیز نگه داشتن محل زخم برای پیشگیری از بروز عفونت مهم است. زخم باید روزانه با صابون و آب شستشو شود. در ضمن باید دستکم یک بار در روز بانداژ یا پوشش پارچه‌ای زخم برای خشک نگه داشتن ناحیه تعویض شود. پزشک در این زمینه راهنمایی لازم را در اختیار فرد قرار خواهد داد.
دیگر مداواهای خانگی که می‎توانند در زمینۀ التیام زخم مفید باشند عبارتند از:
• استفاده از کفش‎های مناسب
• انجام منظم ورزش با شدت کم تا متوسط
• بالا نگه داشتن پا به نسبت بدن در طول زمان استراحت
هرگز نباید بدون مشورت با پزشک درمان‎های خانگی را جایگزین درمان پزشکی کرد. این مداواهای خانگی ممکن است بسیار نیز مفید باشند اما در عین حال می‎توانند به تشدید وضعیت منجر شوند، که این به نوع آماده‌سازی و نیز مرحلۀ اولسرهای پا بستگی دارد.

پیشگیری از اولسرهای پا
از آنجا که ضعف در سیستم گردش خون شایع‎ترین علت بروز اولسرهای پا است، این بدان معنی است که فرد باید از وضعیت‌های منجر به تضعیف گردش خون، مثل موارد مندرج در زیر اجتناب کند:
• هیپرتانسیون
• دیابت
• بیماری رینو
سالم ماندن از طریق رعایت رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم می‎تواند باعث کاهش وزن شود، که به همراه خود کاهش خطر اولسرهای پا را به همراه دارد. کاهش مصرف نمک نیز می‎تواند در این مورد نقش مهمی داشته باشد. فرد می‎تواند این کار را از طرق زیر انجام دهد:
• استفاده از غذاهای تازه و نه انواع بسته‎بندی شده با تاریخ مصرف درازمدت
• خواندن برچسب مواد غذایی آماده برای بررسی میزان سدیم (نمک) موجود در آنها
در عین حال مصرف دخانیات (سیگار) خطر ابتلا به اولسرها را افزایش می‎دهد. اگر کسی سیگاری است باید آن را ترک کند.

دورنمای اولسرهای پا
در اغلب موارد، درمان برای رفع علایم اولسرهای پا موفقیت‎آمیز است. اگر درمان در زمان مورد نیاز انجام نشود، عفونت ممکن است به استخوان گسترش یابد. این موضوع حیاتی است که در صورت مشاهدۀ علایم فرد بلافاصله به پزشک مراجعه کند./

توضیح: در این ترجمه اولسر و زخم به عنوان هم‌معنی در نظر گرفته شده‌اند.

Source:
What Causes Leg Ulcers?
Medically reviewed by George Krucik, MD MBA
on January 28, 2016 —
Written by Kristeen Moore