• مایو کلینیک
• ترجمه محمدقاسم رافعی
درد معده غیر اولسری [بدون زخم] اصطلاحی برای تبیین نشانهها و علایم سوء‌هاضمه است که هیچ علت آشکاری برای آنها وجود ندارد. درد معده غیر اولسری در عین حال دیس‌‌پسیای (دیس‌پپسی) عملکردی یا دیس‌پسسیای غیر اولسری نامیده می‌شود.
درد معده غیر اولسری شایع است و می‌تواند درازمدت باشد. این اختلال می‌تواند نشانهها و علایمی مشابه موارد مرتبط به اولسر، مثل درد یا ناراحتی در قسمت فوقانی شکم، به همراه داشته باشد که اغلب اوقات با نفخ، آروغ زدن و تهوع همراه می‌شود.
[مطالب این مقاله:]
• علایم درد معده غیر اولسری
• علل درد معده غیر اولسری
• تشخیص درد معده غیر اولسری
• درمان درد معده غیر اولسری
علایم درد معده غیر اولسری
نشانهها و علایم درد معده غیر اولسری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• حس سوزش یا ناراحتی در قسمت فوقانی شکم یا پایین قفسه سینه، که گاهی اوقات با خوردن غذا یا داروهای آنتی‌اسید تخفیف مییابد.
• نفخ
• آروغ زدن
• احساس زودرس سیری در هنگام غذا خوردن
• تهوع
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت مواجهه با علایم و نشانههای نگران کننده مداوم مردم باید به پزشک مراجعه کنند. در صورت ابتلاء به موارد زیر مردم باید به فوریت تحت مراقبت پزشکی قرار گیرند:
• استفراغ خونی
• مدفوع تیره رنگ و کدر
• تنگی نفس
• دردی که به فک، گردن و بازوها انتشار پیدا می‌کند
• کاهش وزن غیر قابل توجیه
علل درد معده غیر اولسری
علت بروز درد معده غیر اولسری مشخص نیست. پزشکان این اختلال را نوعی اختلال عملکردی تلقی می‌کنند، که بدین معنی است که نمی‌توان بیماری یا اختلال خاصی را به عنوان علت بروز آن یافت.
ریسک فاکتورها
عواملی که باعث افزایش ریسک درد معده غیر اولسری می‌شوند شامل موارد زیر است:
• جنس مؤنث
• بالا بودن سن
• استفاده از برخی داروهای ضد درد غیر نسخه‌ای مثل آسپیرین و ایبوپروفن که میتوانند باعث بروز مشکلاتی برای معده شوند.
• مصرف دخانیات
• اضطراب یا افسردگی
• تاریخچۀ سوء استفاده جنسی یا فیزیکی در دوران کودکی
تشخیص درد معده غیر اولسری
اندوسکپی
پزشک علایم و نشانهها را مرور کرده و یک معاینۀ بالینی انجام میدهد. شماری از تست‌های تشخیصی میتوانند به پزشک در تعیین علت ناراحتی و از تشخیص خارج کردن اختلالات مسبب بروز علایم مشابه کمک کنند. این تست‌ها شامل موارد زیرند:
• تست‌های خون. آزمایش‌‌های خون میتوانند برای از تشخیص خارج کردن دیگر اختلالات و بیماری‌ها که باعث بروز علایم و نشانههای مشابه درد معده غیر اولسری می‌شوند مورد استفاده قرار گیرند.
• تست باکتری. پزشک ممکن است انجام تستی را با هدف جستجو برای یک باکتری به نام هلیکوباکتر پلیوری (اچ. پیلوری) که می‌تواند سبب بروز مشکلات معده شود، در دستور کار قرار دهد. برای تست اچ. پیلوری می‌توان از نمونۀ خون، مدفوع یا تنفس استفاده کرد.
• استفاده از اسکپ برای معاینه سیستم گوارشی. یک لولۀ نازک، انعطافپذیر و مجهز به چراغ (اندوسکپ) از راه گلو وارد می‌شود به شکلی که دکتر بتواند مری، معده و بخش نخست روده کوچک (دودنوم) را مورد بررسی قرار دهد. اندوسکپی در عین حال به پزشک این امکان را میدهد که نمونهای از بافت دودنوم را برای بررسی نشانههای التهاب استخراج کند.
در همین زمینه بیشتر بخوانیم:
درد حاد متناوب معده
درمان درد معده غیر اولسری
درد معده غیر اولسری درازمدت است و اگر با تغییرات سبک زندگی کنترل نشود ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. نوع درمانی که فرد می‌گیرد به نوع نشانهها و علایم بستگی دارد. درمان ممکن است شامل ترکیبی از دارو و رفتاردرمانی باشد.
دارودرمانی
داروهایی که میتوانند به مدیریت نشانهها و علایم درد معده غیر اولسری کمک کنند عبارتند از:
• داروهای غیر نسخه‌ای رفع گاز. داروهای حاوی سایمتیکون ممکن است باعث ایجاد تسکین و کاهش میزان گاز روده شوند. مثالهایی در این مورد شامل میلانتا، گاز – X است.
• داروهایی برای کاهش تولید اسید. بلوک کننده‌های گیرنده H-2، که به صورت غیر نسخه‌ای نیز در دسترسند و شامل سایمتدین (تاگامت HB)، فاموتیدین (پپسید AC)، نیزاتیدین (اکسید AR) و رانیتیدین (زنتاک 75) می‌شوند. نمونه‌های قوی‌تر این داروها به صورت نسخه‌ای در دسترسند.
• داروهای بلوک کننده "پمپهای اسید". مهار کننده‌های پمپ پروتون، "پمپهای" موجود در سلول‌های ترشح کننده اسید در معده را مسدود می‌کنند. مهار کننده‌های پمپ پروتون میزان تولید اسید معده را از طریق مسدود کردن عملکرد این پمپهای کوچک کاهش می‌دهند.
مهار کننده‌های پمپ پروتون غیر نسخه‌ای شامل لانسوپرازول (پریواسید 24 ساعته)، امپرازول (پریلوسک غیر نسخه‌ای) و ازوپریموازول (نکسیوم) هستند. مهار کننده‌های پمپ پروتون دیگری نیز به صورت نسخه‌ای در دسترسند.
• داروهایی برای تقویت اسفنکتر ازوفاژیال. عوامل پروکینتیک به معده کمک می‌کنند تا سریع‌تر تخلیه شود و میتوانند به سفت شدن دریچۀ میان معده و مری کمک کرده احتمال ایجاد ناراحتی در قسمت فوقانی ناحیۀ شکم را کاهش دهند.
• داروهایی برای افزایش سرعت تخلیه روده. پزشکان ممکن است داروی متوکلوپرامید (رگلان) را در صورت مشاهده وجود تأخیر در تخلیه روده تجویز کنند، اما این دارو در مورد تمامی بیماران کارآیی ندارد و می‌تواند عوارض جانبی قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.
• دوز پایین داروهای ضد افسردگی. ضد افسردگی‌های سه‌حلقه‌ای و داروهای موسوم به مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) در صورت استفاده در دوز کم میتوانند در مهار فعالیت سلول‌های عصبی کنترل کننده درد روده کمک کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها. اگر آزمایش نشان دهندۀ آن باشد که یک باکتری مسبب اولسر شایع به نام اچ. پیلوری در معده فرد وجود دارد، پزشک ممکن است برای بیمار داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
رفتاردرمانی
کار کردن با یک مشاور یا درمانگر می‌تواند باعث تخفیف نشانهها و علایمی شود که توسط مصرف دارو برطرف نمی‌گردند. مشاور یا درمانگر می‌تواند به فرد تکنیک‌های ریلکسیشن را بیاموزد که به مقابله با نشانهها و علایم بیماری کمک می‌کنند. فرد در عین حال می‌تواند راههایی را برای کاهش استرس در زندگی که میتوانند از برگشت درد معده غیر اولسری پیشگیری نمایند یاد بگیرد.
سبک زندگی و مداوای خانگی
پزشک می‌تواند تغییراتی مرتبط به سبک زندگی را برای کمک به کنترل درد معده غیر اولسری توصیه کند.
تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید
تغییرات در نوع غذا و نوع غذا خوردن می‌تواند در کنترل نشانهها و علایم بیماری کمک کننده باشد. موارد زیر را امتحان کنید:
• به دفعات و هر بار به مقدار کم غذا بخورید. خالی بودن معده در برخی اوقات باعث بروز درد معده غیر اولسری می‌شود. نبود چیزی مگر اسید در معده می‌تواند فرد را ناخوش کند. خوردن میان‌وعده‌های کوچک مثل انواع بیسکویت و میوه را در دستور کار قرار دهید.
خوردن وعدههای اصلی غذایی را فراموش نکیند. از خوردن غذای زیاد و پرخوری پرهیز نمایید. کمتر بخورید و در عوض تعداد وعدههای خوردن غذا را افزایش دهید.
• از غذاهای محرک پرهیز کنید. برخی غذاها مثل غذاهای چرب و اسیدی، نوشابه‌های گازدار، کافئین و مشروب الکلی میتوانند محرک درد معده غیر اولسری باشند.
• غذای خود را به آرامی و به طور کامل بجوید. برای جویدن غذا وقت کافی کنار بگذارید.
استرس زندگی روزانه را کاهش دهید
تکنیک‌های کاهش استرس میتوانند در کنترل نشانهها و علایم بیماری کمک کنند. برای کاهش استرس، به کارهایی مثل ورزش و سرگرمی‌های مورد علاقه خود بپردازید. درمان ریلکسیشن یا یوگا نیز می‌تواند کمک کننده باشند.
طب جایگزین
مردم دچار درد معده غیر اولسری اغلب اوقات برای مقابله با بیماری به طب مکمل و جایگزین روی می‌آورند. کارآیی هیچ نوع طب مکمل و جایگزین برای درمان درد معده غیر اولسری به اثبات نرسیده است. اما در صورت استفاده از این درمان زیر نظر پزشک، درمان مورد اشاره می‌تواند عامل ایجاد برخی تسکین‌‌ها در مورد علایم و نشانههای بیماری باشد.
اگر کسی علاقمند به استفاده از طب مکمل و جایگزین باشد باید در موارد زیر با پزشک مشورت کند:
• مکمل‌های گیاهی. مکمل‌های گیاهی که میتوانند برخی فواید در مورد درد معده غیر اولسری داشته باشند شامل ترکیبی از آنجلیکا، و برگ نعناع است.
عصاره برگ کنگر فرنگی علایم درد معده غیر اولسری شامل استفراغ، تهوع و درد شکم را کاهش میدهد.
• تکنیک‌های ریلکسیشن. فعالیت‌هایی که باعث ریلکس شدن فرد می‌شوند میتوانند در کنترل و مقابله با علایم و نشانهها کمک کنند. امتحان داروها و نیز یوگا و دیگر فعالیتهای قادر به کاهش استرس را در دستور کار قرار دهید./
نظرات (0)