برآمدگی‌های روی زبان چه علتی دارد؟

در این مقاله:
• علل برآمدگی‌های نامعمول روی زبان
• برآمدگی‌های زبانی سالم
• چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم
• نکاتی در مورد پیشگیری
• دورنما

زبان تعداد زیادی برآمدگی کوچک یا پرز برای چشیدن و حس کردن دارد. این پرزها معمولاً چندان قابل مشاهده نیستند. اگر آنها دارای رنگ غیر متعارف باشند، باعث تحریک شوند یا علایم دیگری همراه خود داشته باشند می‌توان آنها را نشانه‌ای از وجود مشکلی در سلامت تلقی کرد.

علل برآمدگی‌های نامعمول روی زبان
برآمدگی‌های زبان در صورت داشتن رنگ، اندازه یا نمای غیر معمول یا اگر با علایم دیگری همراه باشند می‌توان آنها را نشانه‌ای از وجود مشکلی در سلامت دانست. علل برآمدگی‌های نامعمول زبان شامل موارد زیر است:

پرزهای دروغ
پاپیلیت زبانی موقتی اختلالی است که عموماً به آن زیر عنوان پرزهای دروغ اشاره می‌شود. یک علامت کلیدی در این مورد برآمدگی‌های کوچک قرمز یا سفید رنگ روی زبان است. این برآمدگی‌ها پاپیلاهای ملتهب یا بزرگ شده هستند.
پرزهای دروغ می‌توانند بر یک یا چند پاپیلا تأثیر بگذارند. علایم دیگر ممکن است موارد زیر را شامل شوند:
• درد
• حس سوزش یا خارش
• افزایش حساسیت به گرما
پرزهای دروغ عموماً بر اثر صدمات زبان و برای مثال در زمانی که شخص به شکل تصادفی زبان خود را گاز می‌گیرد ایجاد می‌شوند.
ویروس‌ها، استرس روانی، و فقر تغذیه می‌توانند باعث ایجاد اختلال مزبور شوند.
پرزهای دروغ معمولاً در طول یک هفته بدون نیاز به درمان برطرف می‌شوند. اگر به درمان نیاز باشد شخص می‌تواند دهانشویه‌های دارویی یا آنتی‌هیستامین‌ها را برای کمک به کاهش ورم استفاده کند.
شخص دچار پرزهای دروغ می‌تواند با استفاده از طرق زیر التیام خود را تشریع کند:
• اجتناب از غذاهای چاشنی‌دار
• اجتناب از مایعات یا غذای داغ
• خودداری از مکیدن چیزهای شیرین
• مراقبت در مسواک زدن دندان

سوختگی زبان
اگر کسی با خوردن غذا یا آشامیدنی داغ زبان خود را بسوزاند این وضعیت می‌تواند به ایجاد تاول منجر شود. این تاول‌ها ممکن است به صورت نقطه‌های کوچک پر از مایع روی زبان ظاهر شوند.
تاول‌ها در صورتی که پاره نشوند به سرعت برطرف می‌گردند. شخص می‌تواند با مراقبت در مسواک زدن و خوردن و نوشیدن روند التیام را تسریع کرده و از پارگی تاول‌ها پیشگیری کند.
سوختگی زبان معمولاً نیاز به درمان ندارد. تمیز نگه داشتن دهان از طریق نظافت می‌تواند به پیشگیری از عفونت کمک کند.

زخم شانکر
زخم شانکر بسیار شایع است. این اولسرهای کوچک سفید یا زرد به نظر می‌رسند و ممکن است روی زبان، داخل دهان و روی لب‌ها ظاهر گردند. علت بروز زخم شانکر روشن نیست.
زخم‌های شانکر معمولاً بدون درمان برطرف می‌شوند. استفاده از داروهای غیر نسخه‌ای مثل بنزوکائین به روی زخم می‌تواند باعث فروکش ناراحتی و تسریع التیام شود.
در برخی موارد زخم‌های شانکر ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال زمینه‌ای سلامت باشند. اگر کسی دچار علایم دیگری باشد باید به پزشک مراجعه کند. این علایم تب، درد معده، و بروز راش در هر نقطه‌ای از بدن را شامل می‌شود.

زبان جغرافیایی
اصطلاح پزشکی برای زبان جغرافیایی گلوسیت مهاجر خوش‌خیم است.
زبان جغرافیایی باعث التهاب روی طرفین یا قسمت بالای زبان شده و معمولاً به صورت یک لکه یا نقطه سرخ رنگ محاصره شده با حاشیه سفید ظاهر می‌گردد.
دکترها از علل بروز زبان جغرافیایی مطمئن نیستند اما این اختلال می‌تواند به استرس، آلرژی یا دیابت مربوط باشد. زبان جغرافیایی معمولاً باعث علایم دیگری نمی‌شود و باید بدون درمان برطرف گردد.

عفونت قارچی دهان
عفونت قارچی موسوم به برفک دهان می‌تواند بر دهان و زبان تأثیر بگذارد. علایم شامل موارد زیرند:
• برآمدگی‌ها، لکه‌ها یا نقطه‌های سفید رنگ روی سطوح داخل دهان
• طعم و مزه بد
• درد یا زخم داخل دهان
اگر کسی لکه سفید روی زبان را بخراشد معمولاً زیر آن یک لکه قرمز رنگ دچار التهاب خواهد دید.
برفک دهان نتیجه رشد بیش از حد مخمری است که به شکل طبیعی در دهان ظاهر می‌شود. برخی گروه‌ها شامل موارد زیر بیشتر در ریسک ایجاد این عفونت قرار دارند:
• نوزادان تازه به دنیا آمده
• افراد استفاده کننده از دندان مصنوعی یا پروتزهای دهان
• افراد مبتلاء به دیابت
• افراد تحت درمان شیمی درمانی
• افراد دچار خشکی دهان به علت استفاده از دارو یا دچار یک اختلال پزشکی
• افراد دچار ویروس HIV
مردم می‌توانند برفک دهانی را با استفاده از داروهای ضد قارچ غیر نسخه‌ای درمان کنند. پزشک همچنین ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
• تغییر دندان مصنوعی
• تغییر روش نظافت دهان
• امتحان داروی متفاوتی که باعث خشکی دهان نمی‌شود

تب اسکارلت
تب اسکارلت یک عفونت باکتریایی در بینی و گلو است. یکی از علایم کلیدی این بیماری زبان سرخ و برآمده شده است که مردم معمولاً به آن زیر عنوان "زبان توت فرنگی" اشاره می‌کنند. دیگر علایم عبارتند از:
• گلوی سرخ و رنجور شده
• تب
• راش قرمز رنگ و لکه‌دار که معمولاً روی قفسه سینه و شکم بروز می‌کند
• سردرد
• درد معده
پزشکان می‌توانند تب اسکارلت را با آنتی‌بیوتیک درمان کنند. در صورت استفاده از آنتی‌بیوتیک تب اسکارلت معمولاً در طول حدود یک هفته برطرف می‌شود اما راش مورد اشاره ممکن است زمان طولانی‌تری دوام بیاورد.
تب اسکارلت بیشترین شیوع را در کودکان دارد و مسری است. این عفونت از طرق زیر قابل انتقال است:
• سرفه و عطسه
• استفاده مشترک از اشیاء مثل فنجان، حوله، غذا، حمام یا لباس

سندرم آلرژی دهانی
آلرژی به برخی میوه‌ها و سبزیجات خام می‌تواند باعث خارش و ورم در دهان یا روی زبان شود. لکه‌های متورم روی زبان ممکن است سرخ رنگ و تحریک کننده باشند.
واکنش اغلب خفیف است و شخص با خودداری از خوردن غذاهای مسبب آلرژی می‌تواند از سندرم آلرژی دهانی اجتناب نماید. پختن یا پوست گرفتن میوه‌ها یا سبزیجات اغلب می‌تواند باعث پیشگیری از اختلال مزبور گردد.

سرطان زبان
سرطان زبان نوعی از سرطان سر و گردن است. نوشیدن الکل، مصرف دخانیات و عفونت ناشی از پاپیلوماویروس انسانی (HPV) می‌تواند ریسک ایجاد سرطان زبان را افزایش دهد.
برآمدگی یا نقطه روی یک طرف زبان، یا لکه قرمز رنگ روی زبان به طور معمول ضرری ندارند. اما اگر آنها برطرف نشوند می‌توانند علامتی از سرطان زبان باشند. علایم دیگر عبارتند از:
• زخم گلو که برای مدتی طولانی ادامه یابد
• احساس درد در زمان بلع
• بی‌حسی دهان
هر کسی که دچار زخم بدون درد، برآمدگی قرمز یا سفید رنگ روی زبان باشد که برطرف نمی‌گردد باید به دکتر یا دندانپزشک مراجعه کند.

برآمدگی‌های زبانی سالم
چهار نوع نقطه یا برآمدگی سالم وجود دارد که به طور معمول روی زبان ظاهر می‌شوند. اصطلاح پزشکی برای این نقاط پاپیلا است.
• پاپیلای فونگیفورم نقطه‌های کوچکی هستند که همه جای زبان ظاهر می‌شوند. هر کسی به طور معمول دارای 200 تا400 عدد از این نقاط است، که اغلب روی زبان و در کناره آن دیده می‌شوند. هر یک از این پاپیلاها حامل 3 تا 5 پرز چشایی است.
• پاپیلای محصور شده نقاط بزرگ‌تری هستند که در قسمت پشت زبان ظاهر می‌شوند. آنها کمی حالت برجسته دارند و و در الگوی "V" شکل بروز می‌کنند. هر کسی معمولاً 7 تا 12 تا از آنها دارد و هر یک دارای هزاران پرز چشایی هستند.
• پاپیلای فولیات بر روی قسمت عقب زبان و در حاشیه‌های آن ظاهر می‌شود. هر کسی معمولاً در حدود 20 تا از آن را دارد و هریک از آنها دارای صدها پرز چشایی است.
• پاپیلای فیلیفورم در قسمت مرکز و جلو زبان یافت می‌شود. این نوع پاپیلا از انواع دیگر بیشتر است. آنها حامل پرزهای چشایی نیستند.
پاپیلا به حس و چشایی توسط زبان کمک می‌کند. عصب‌هایی که پیام‌رسان طعم و مزه به مغز هستند به پرزهای چشایی متصلند. پاپیلاها همچنین برای ارسال اطلاعات در مورد حرارت، جویدن غذا و صحبت کردن اهمیت دارند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
مردم باید برای موارد زیر مراجعه به دکتر را در برنامه خود لحاظ کنند:
• بروز نقطه‌های غیر معمول روی زبان که بیش از یک هفته دوام بیاورند
• نقطه‌هایی که خونریزی می‌کنند، دردناک‌تر می‌شوند یا گسترش می‌یابند
پزشک معمولاً در مورد علایم، و اینکه نقطه‌ها چه زمانی ظاهر شده‌اند، و نیز احساس درد سؤال می‌کند. این اطلاعات به پزشک در تشخیص مشکل و یافتن راه درمان یا توصیه کمک می‌کنند.

نکاتی در مورد پیشگیری
رعایت بهداشت مناسب دهان می‌تواند به پیشگیری از عفونت‌های مخمری دهان کمک کرده و به زبان در التیام پس از آسیب‌دیدگی یا بیماری کمک نماید. برای سالم نگه داشتن دهان، زبان و دندان دندانپزشکان معمولاً موارد زیر را توصیه می‌کنند:
• مسواک زدن دندان دو بار در روز
• نخ کشیدن روزانه
• اجتناب از مصرف زیاد قند
پیشگیری از تمامی نقطه‌های روی زبان مشخصاً آنهایی که به علت عفونت یا زخم شانکر ایجاد می‌شوند ممکن نیست.
استفاده صحیح از دارو، تمیز نگه داشتن دهان، و اجتناب از تحریک دهان در زمان غذا خوردن یا نظافت دهان می‌تواند روند التیام را تقویت و از برگشت نقطه‌های مورد بحث پیشگیری کند.

دورنما
مردم دارای نقطه‌های ریز متعددی روی زبان خود هستند که برای چشایی و حس کردن ضروری هستند. اما نقطه‌های نامعمول از نظر رنگ، اندازه، یا نمای ظاهری می‌توانند نشانه مشکلی در سلامت باشند.
نقطه‌های غیر معمول بر اثر طیفی از علل، از صدمات زبان گرفته تا عفونت ظاهر می‌شوند. آنها اغلب بدون درمان از بین می‌روند اما گاهی از اوقات ممکن است علامتی از یک اختلال جدی در سلامت، مواردی مثل تب اسکارلت یا سرطان،‌ باشند.
در صورتی که نقطه‌ها خود به خود در طول یک هفته برطرف نشوند مردم باید به پزشک مراجعه کنند. اگر کسی دچار علایم دیگری باشد یا اگر نقطه‌ها خونریزی کرده یا میزان درد آنها افزایش یابد، نیاز به درمان خواهد بود./

برآمدگی‌های روی زبان چه علتی دارد؟
دکتر دنیل مورل، کلیر سیسونس
ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Medical News Today
What can cause spots on the tongue?
Medically reviewed by Daniel Murrell, M.D. —
Written by Claire Sissons —
Updated on December 3, 2020