بروز مزه شیرین در دهان - علل، علایم، راه حل

• جون جانسون، دکتر الین کی. لیو
• ترجمه هستی فراست‎فر

خوردن غذاهای شیرین یا قنددار می‎تواند یک پس‎مزۀ شیرین موقتی در دهان به جای بگذارد. به هر جهت، مزه مداوم شیرینی در دهان می‎تواند نشانه‎ای از یک اختلال جدی‎تر باشد.
طعم و مزه شیرین در دهان می‎تواند پیامی در این مورد باشد که بدن با تنظیم قند خون دچار مشکل است، که این می‎تواند از دیابت ناشی شود. در عین حال طیفی از مشکلات دیگر نیز مطرحند که هر یک از آنها به بررسی خاص خود نیاز دارد.

مطالب این مقاله:
• علل
• راه حل
• پیام همراه

علل
خلاف مورد پس‎مزۀ ناشی از خوردن غذاهای حاوی قند یا شیرین کننده‎های مصنوعی، طعم و مزۀ پایدار شیرینی در دهان به طور معمول بر اثر یک اختلال پزشکی زیربنایی ایجاد می‎شود.
این اختلالات می‎توانند مواردی جدی باشند و اغلب نیازمند مراقبت پزشکی هستند، بنابراین تشخیص کامل علت حیاتی است.

دیابت
دیابت یک علت شایع بروز مزۀ شیرینی در دهان است. دیابت بر چگونگی کاربرد انسولین در بدن تأثیر می‎گذارد که این تأثیری مستقیم بر توانایی بدن در کنترل قند خون دارد.
دیابت کنترل نشده می‎تواند سبب افزایش سطح قند خون شود. دیابت می‎تواند مزۀ شیرینی در دهان ایجاد کند و اغلب با علایم دیگری همراهی می‎شود.
علایم اضافی در این مورد عبارتند از:
• کاهش توانایی مزه کردن شیرینی در غذاها
• تاری دید
• تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار
• خستگی مفرط بیش از حد

کتواسیدوز دیابتی
دیابت همچنین می‎تواند به عارضه‎ای جدی به نام کتواسیدوز دیابتی منجر شود. کتواسیدوز هنگامی رخ می‎دهد که بدن قادر به استفاده از قند به عنوان انرژی یا سوخت نیست و به جای قند از چربی استفاده می‎کند. این وضعیت باعث جمع شدن اسیدی به نام کتون در بدن می‎شود.
وجود کتون‌های زیاد در بدن می‎تواند باعث ایجاد یک مزه شیرینی و میوه‎ای در دهان شود. کتواسیدوز دیابتی می‎تواند علایم دیگری شامل موارد زیر داشته باشد:
• تشنگی بیش از حد
• گیجی
• خستگی مفرط
• تهوع و استفراغ
• کرامپ شکمی

رژیم غذایی کم کربوهیدرات
مردمی که دارای رژیم غذایی کم‎کربوهیدرات هستند ممکن است دچار همان مزه شبیه شیرینی میوه‎ای در دهان خود شوند. کربوهیدرات‌ها یک منبع رایج تأمین سوخت در بدن هستند و خودداری از مصرف آنها می‎تواند منجر به روی آوردن بدن به سوزاندن چربی به جای قند شود.
این فرآیند به عنوان کتوزیس (کتوز) شناخته و سبب می‎شود که کتون‎ها در جریان خون جمع شوند، که این باعث ایجاد مزه‎ای شیرین در دهان می‎گردد.
هر کسی که قصد دنبال کردن رژیم غذایی کم‎کربوهیدرات یا کتوژنیک را دارد باید این کار را تحت هدایت یک متخصص تغذیه یا پزشک انجام دهد. برخورداری از راهنمایی تخصصی می‎تواند مانع از تجمع کتون‌ها در سطح مضر در بدن شخص شود.

عفونت‌ها
برخی عفونت‎های باکتریایی می‎توانند محرک ایجاد مزۀ شیرینی در دهان باشند. عفونت‎هایی که بر راه‎‌های هوایی تأثیر می‎گذارند می‎توانند بر چگونگی پاسخ مغز به حس چشایی دخالت کنند.
حتی عفونت‎های ساده مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا یا عفونت سینوس می‎توانند سبب افزایش میزان قند موجود در بزاق دهان شوند. گلوکز نوعی قند است بنابراین سبب ایجاد مزۀ شیرینی در دهان می‎شود.
اگر مورد این باشد، مزۀ شیرینی به طور معمول پس از رفع عفونت از بین می‎رود.

اختلالات مغز و اعصاب
آسیب دیدن عصب نیز می‎تواند سبب ایجاد مزۀ شیرینی در دهان شود. مردم دچار تشنج یا حمله یا کسانی که دچار سکته مغزی شده‌اند ممکن است دچار اختلال عملکرد حسی شوند. این اختلال می‎تواند بر حس‌های آنان لطمه بزند که این شامل طعم و بو نیز می‎شود.
فرجام این آسیب پیچیده است و ممکن است در هر مورد خاص متفاوت باشد. در برخی موارد، مردم ممکن است مزه شیرینی را در دهان خود حس کنند که برطرف نمی‎شود یا مزه‎ای که می‎آید و می‎رود.

بیماری ریفلاکس معده به مری
برخی از مردم دچار بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) همچنین از داشتن نوعی طعم شیرینی یا طعم متالیک در دهان خود شکایت دارند.
علت آن است که اسیدهای گوارشی به درون مری (ازوفاگوس) و در نهایت به داخل دهان راه پیدا می‎کنند. مدیریت GERD با تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی علایم را کاهش می‎دهد.

بارداری
بارداری یکی دیگر از دلایـل محتــــمل برای ایجاد مزه شیرینی در دهان است. بارداری سبب بروز تغییراتی در سطح هورمون‎ها و نیز سیستم گوارش می‎شود، که هر دوی آنها می‎توانند بر چشایی و بویایی تأثیر بگذارند.
زنان باردار ممکن است طعم متالیک یا شیرینی غیر قابل توجیهی را در دهان خویش احساس کنند. علت اصلی یا زیربنایی همچنین می‎تواند اختلالی دیگر مثل GERD یا دیابت بارداری باشد، بنابراین زنانی که به طور پایدار این مزه را در دهان خود احساس می‎کنند باید به دکتر مراجعه نمایند.

دارو
برخی از داروها را نیز می‎توان به عنوان مسبب مزۀ شیرینی در دهان ملامت کرد. داروهای شیمی درمانی اغلب اوقات قوه چشایی فرد را تغییر می‎دهند.
این یک عارضۀ جانبی خفیف داروهایی است که برای بیماری‎های جدی مورد استفاده قرار می‎گیرند، اما کماکان لزوم بررسی موضوع توسط پزشک مطرح است تا مشخص گردد که مزۀ ایجاد شده نتیجۀ مصرف دارو است یا خیر.
اگر مزه شیرینی بر رژیم غذایی یا کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد دکترها ممکن است داروهای جایگزین را برای بیمار تجویز کنند.

سرطان ریه
سرطان ریه یک علت ناشایع برای ایجاد مزۀ شیرینی در دهان است، اما نباید نادیده گرفته شود. در موارد نادر تومورهای ریه یا سیستم تنفسی می‎توانند سطح هورمون‎های فرد را افزایش دهند و به قوۀ چشایی در وی آسیب بزنند.

راه‌حل
برخی علل مزۀ شیرین در دهان مستقیماً بر سیستم تنفسی و بویایی تأثیر می‎گذارند، در حالی که مابقی بر هورمون‎ها یا سیستم مغز و اعصاب اثر می‎کنند.
دکتر معمولاً برای تشخیص از معاینۀ بالینی در کنار تست‌های تشخیصی استفاده می‎کند. دکترها در عین حال شرح حال پزشکی بیمار را گرفته و از وی دربارۀ نوع داروهای مصرفی سؤال می‌کنند.
تست‎هایی قابل استفاده در این مورد عبارتند از:
• تست‎های خون برای بررسی عفونت‎های باکتریایی یا ویروسی، سطح هورمون و سطح قند خون
• CT اسکن یا MRI برای بررسی نشانه‎های رشد تومور سرطانی
• اسکن‌های مغز برای بررسی آسیب‎دیدگی عصب و آزمایش پاسخ نورولوژیک
• انجام اندوسکپی برای بررسی نشانه‎های اختلالات گوارشی
وقتی علت بروز مزۀ نامعمول کشف شد، دکترها می‎توانند به فرد در یافتن یک راهکار درمانی برای تحت کنترل نگه داشتن علایم و بررسی آنها کمک کنند.
درمان بسته به علت ایجاد وضعیت بسیار متفاوت است. برای مثال، فرد دچار دیابت ممکن است با استفاده از انسولین درمانی، ورزش، و رژِیم غذایی سالم بهبود علایم را تجربه کند، اما افراد دچار عفونت سیستم تنفسی ممکن است نیاز به مصرف آنتی‎بیوتیک داشته باشند. بهترین کار این است که هر مورد مشخص به صورت مشخص با دکتر پیگیری شود.

پیام همراه
تجربه کردن مزۀ شیرینی غیر قابل توضیح در دهان فقط برای یک بار معمولاً علتی برای نگرانی نیست. به هر جهت، اگر مزۀ شیرینی مکرراً رخ دهد یا برای دوره‎های طولانی مدت ادامه داشته باشد، مراجعه به دکتر تصمیم درستی خواهد بود.
تشخیص جامع بهترین راه برای درمان اختلال زیربنایی به صورت زودهنگام و اجتناب از ایجاد عوارض جدی است./

Source:
Medical News Today
What causes a sweet taste in the mouth?
Last reviewed Mon 11 December 2017
By Jon Johnson
Reviewed by Elaine K. Luo, MD