ویتیلیگو یا برص - علایم، علل، تشخیص، و درمان

• مایو کلینیک
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

ویتیلیگو [برص یا پیسی] نوعی بیماری است که باعث از دست رفتن رنگ پوست در جای جای آن می‏‌شود. گستره و دامنه از دست رفتن رنگ بر اثر ویتیلیگو غیر قابل پیش‎بینی است. این بیماری می‎تواند در هر قسمت از بدن بروز کند. بیماری مزبور در عین حال قادر است بر مو و داخل دهان نیز تأثیر بگذارد.
به طور معمول رنگ پوست و مو توسط ملانین تعیین می‎شود. ویتیلیگو زمانی ایجاد می‌گردد که سلول‎های تولید کننده ملانین از بین می‎روند یا عملکردشان متوقف می‌‏شود. مردمان دارای تمامی انواع پوست به ویتیلیگو مبتلا می‎شوند اما وجود این بیماری در میان مردم تیره‌پوست آشکارتر است. ویتیلیگو اختلالی تهدید کنندۀ حیات یا مُسری نیست. این بیماری باعث ایجاد حسی ناخوش در فرد مبتلا نسبت به خودش می‎شود.
درمان ویتیلیگو می‎تواند رنگ ناحیۀ آسیب دیده در پوست را به آن بازگرداند. اما درمان از ادامه رنگ‎رفتگی پوست یا بازگشت بیماری پیشگیری نمی‎کند.

[مطالب این مقاله:]
• علایم ویتیلیگو
• علل ویتیلیگو
• تشخیص ویتیلیگو
• درمان ویتیلیگو

علایم ویتیلیگو
نشانۀ اصلی ویتیلیگو بروز لکه‌های رنگ رفتۀ پوست است. به طور معمول، تغییر رنگ نخست در نواحی قرار گرفته زیر تابش آفتاب مثل دست‎ها، پاها، بازوها، صورت و لب‎ها بروز می‎کند.
نشانه‎های ویتیلیگو عبارتند از:
• لکه‎های رنگ باخته در پوست
• سفید یا خاکستری شدن زودرس مو در ناحیه جمجمه، مژه‎ها، ابرو یا ریش
• از دست رفتن رنگ بافت‎هایی که جدار دهان یا بینی را تشکیل می‌‏دهند (غشاهای مخاطی)
• از دست رفتن رنگ یا تغییر رنگ لایه‎های داخلی کره چشم (شبکیه)
ویتیلیگو در هر سنی امکان بروز دارد اما اغلب در سنین زیر بیست سالگی ایجاد می‎شود.
بسته به نوع ویتیلیگو مبتلابه فرد لکه‌های رنگ باختۀ پوست ممکن است موارد زیر را پوشش دهند:
• بسیاری از قسمت‎های بدن. در این نوع که شایع‎ترین محسوب شده و ویتیلیگوی منتشر یا جنرالیزه نام دارد، لکه‏های رنگ باخته پوست اغلب به شکل مشابه در بخش‎های متقارن بدن پیشرفت می‎کنند.
• فقط در یک سمت یا یک بخش از بدن. این نوع که ویتیلیگو سیگمنتال نامیده می‎شود گرایشی به بروز در افراد کم‎سن‎ از خود نشان داده بعد از پیشرفت به مدت یک تا دو سال متوقف می‎شود.
• فقط در یک ناحیه یا نواحی معدودی از بدن. این نوع ویتیلیگوی موضعی (فوکال) نامیده می‎شود.
پیش‎بینی شیوه پیشرفت بیماری دشوار است. برخی از اوقات شکل‎گیری لکه‌ها بدون هر گونه درمان متوقف می‎شود. در اغلب موارد از دست رفتن رنگدانه‎های پوست گسترش یافته و در نهایت بخش بیشتر پوست را درگیر می‎کند. در موارد نادر پوست دوباره رنگ اولیه خود را به دست می‎آورد.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت مشاهدۀ بروز رنگ‎باختگی در برخی نواحی پوست، مو یا چشم به پزشک مراجعه کنید. ویتیلیگو هیچ معالجه‎ای ندارد. اما درمان می‎تواند به توقف یا کند کردن پیشرفت تغییر رنگ کمک کرده و بخشی از رنگ را به پوست برگرداند.

علل ویتیلیگو

لایه‎های پوست و ملانین
ویتیلیگو هنگامی ایجاد می‎شود که سلول‎های تولیدگر رنگدانه (ملانوسیت‎ها) از بین می‌‏روند یا تولید ملانین در آنها متوقف می‎شود. ملانین رنگدانه‎ای است که به پوست، مو و چشم فرد رنگ خاص آنها را می‎دهد. بخش‌های درگیر ویتیلیگو در پوست روشن‎تر یا سفید می‎شوند. پزشکان علت مرگ سلول‎های رنگدانه یا توقف کارکرد آنها را نمی‎دانند. این ممکن است ناشی از علل زیر باشد:
• اختلالی که در آن سیستم ایمنی حمله‎ور شده و ملانوسیت‎های پوست را از بین می‎برد
• تاریخچه خانوادگی (وراثت)
• وجود یک واقعه محرک مثل آفتاب‎سوختگی، استرس یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی صنعتی

عوارض ویتیلیگو
مردم دچار ویتیلیگو ممکن است در ریسک بالاتری برای موارد زیر قرار داشته باشند:
• دیسترس یا پریشان‎حالی اجتماعی یا روان‌شناختی
• آفتاب‎سوختگی و سرطان پوست
• مشکلات چشم مثل التهاب عنبیه
• کاهش شنوایی

تشخیص ویتیلیگو

تاریخچۀ پزشکی و معاینه
اگر پزشک ظن ابتلاء فرد به ویتیلیگو را داشته باشد، در مورد شرح حال پزشکی بیمار پرسش خواهد کرد، وی را معاینه کرده و سعی می‎کند تا دیگر اختلالات محتمل مثل درماتیت یا پسوریازیس را از تشخیص خارج کند. این احتمال وجود دارد که پزشک از لامپ مخصوصی برای تاباندن اشعه فرابنفش به پوست استفاده کند تا تعیین نماید که فرد دچار ویتیلیگو است یا خیر.

بیوپسی پوست و آزمایش خون
در کنار گردآوری اطلاعات فردی و خانوادگی و معاینه پوست دکتر ممکن است موارد زیر را در دستور کار قرار دهد:
• بیوپسی پوست از ناحیۀ آسیب دیده
• آزمایش‎های خون برای شناسایی اختلالات خودایمنی مثل آنمی یا دیابت

درمان ویتیلیگو
درمان‎های متعددی برای کمک به تجدید رنگ پوست یا حتی خارج کردن ته رنگ پوست در دسترس است. نتایج، متفاوت و غیر قابل پیش‎بینی است. برخی درمان‎ها با عوارض جانبی جدی همراهند. بنابراین دکتر ممکن است پیشنهاد کند که در ابتدا بیمار از طریق استفاده از محصولات برنزه کردن شخصی یا آرایش به ترمیم وضعیت پوست خود اقدام کند.
اگر پزشک و بیمار هر دو به این نتیجه برسند که با استفاده از دارو، جراحی یا مداوا به درمان ویتیلیگو بپردازند، این فرآیند ممکن است برای نشان دادن نتایج خود به ماه‎ها وقت نیاز داشته باشد. و بیمار ممکن است تا زمان رسیدن به مؤثرترین درمان در مورد خود نیاز به امتحان کردن روش‎های درمانی مختلفی داشته باشد.
حتی اگر درمان برای مدتی موفقیت‎آمیز باشد نتایج ممکن است پایدار نباشد یا لکه‎های تازه‏ای در بدن ظاهر شود.

دارو
هیچ دارویی قادر نیست تا فرآیند ویتیلیگو را متوقف کند. اما برخی داروها در صورت استفاده به شکل منفرد یا در ترکیب با نوردرمانی می‎توانند تون رنگ پوست را تجدید کنند.
• کرم‎های کنترل کننده التهاب. استفاده از کرم کورتیکوستروئیدی برای نواحی آسیب دیده پوست می‎تواند به برگشت رنگ، مشخصاً در صورت استفاده از آنها در مراحل اولیه بیماری، کمک کند. بیمار ممکن است تا چند ماه شاهد بروز تغییری در رنگ پوست خود نباشد.
این نوع کرم مؤثر بوده و کاربرد آن آسان است. اما می‎تواند حامل برخی عوارض جانبی مثل نازک شدن پوست یا بروز لکه یا خطوط در پوست شود.
اشکال ضعیف‎تر دارو ممکن است برای کودکان یا مردم دچار نواحی گسترده تغییر رنگ پوست تجویز شود.
• داروهای تأثیرگذار بر سیستم ایمنی. پمادهای حاوی تاکرولیموس یا پیمکرولیموس (مهار کننده‎های کالسینیورین) ممکن است برای مردم دچار آسیب دیدگی رنگدانه‎های پوستی در نواحی کوچک به ویژه در صورت و گردن مفید باشد.
این نوع درمان ممکن است در مقایسه با کورتیکوستروئیدها عوارض جانبی کمتری داشته باشد و امکان آن هست که بتوان آن را همراه پرتو ماوراء بنفش B یا UVB مورد استفاده قرار داد. به هر حال، FDA در مورد پیوند احتمالی میان این داروها و لنفوما یا سرطان پوسن هشدار داده است.

مداوا
• ترکیب پسورالن و نوردرمانی. این درمان یک مادۀ بر پایه گیاه به نام پسورالن را با نوردرمانی (فوتوکموتراپی) ترکیب می‎کند تا رنگ را به لکه‎های روشن برگرداند. پس از گرفتن پسورالن به صورت خوراکی یا تحویل آن به ناحیۀ آسیب دیده پوست، فرد در معرض نور ماوراء بنفش A یا UVA، نور ماوراء بنفش B یا نور اکسایمر قرار می‎گیرد. این رویکردها گرایشی به ایجاد نتایج بهتر در مقایسه با استفاده منفرد از دارو یا نور از خود نشان می‏دهند. فرد نیاز به آن دارد که درمان را سه بار در هفته به مدت 6 تا 12 ماه ادامه دهد.
• برداشتن رنگ باقی مانده (رنگدانه‎زدایی). این درمان ممکن است یکی از گزینه‌های مربوط به زمانی باشد که میزان ویتیلیگو در بیمار بسیار گسترده است و دیگر درمان‎ها در مورد آن کارآیی نداشته‎اند. مواد رنگدانه‎زدایی در نواحی آسیب ندیدۀ پوست مورد استفاده قرار می‎گیرند. این مواد پوست را به تدریج روشن می‎کنند تا اینکه رنگ آن مشابه بخش‌های دچار ویتیلیگو شود. این درمان به مدت یک یا دو بار در روز به مدت 9 ماه یا بیشتر مورد استفاده قرار می‎گیرد.
عوارض جانبی در این مورد می‎تواند شامل سرخی، ورم، خارش و خشکی پوست باشد. رنگ‎دانه‎زدایی عملی با تأثیرات پایدار است و فرد برای همیشه دچار حساسیت بیش از حد نسبت به نور آفتاب باقی خواهد ماند.

جراحی
در صورت عدم کارآیی نوردرمانی جراحی ممکن است به عنوان یک گزینه مطرح شود. جراحی در عین حال احتمال دارد که با دیگر درمان‎ها مورد استفاده قرار گیرد. هدف تکنیک‎های برشمرده در زیر برگرداندن تون رنگ پوست بیمار است.
• پیوند پوست. در این عمل پزشک تکه‌های کوچک پوست نرمال دارای رنگدانه را برداشته و آنها را به قسمت‎های دچار ویتیلیگو پیوند می‎کند. این اقدام برخی از مواقع که ویتیلیگو در سطوح کوچکی از پوست ایجاد شده باشد قابل استفاده است.
ریسک‎های محتمل در این مورد شامل عفونت، ایجاد جای زخم، نمای وصله‌پینه‌دار، نقطه‎رنگ و نارسایی ناحیه برای تجدید رنگ است.
• پیوند تاول. در این عمل پزشک تاول‎هایی در نقاط رنگدانه‎دار پوست ایجاد کرده و به طور معمول از ساکشن استفاده می‎کند. در مرحله بعد پزشک قسمت رویی تاول‏ها را برداشته و آنها را به نواحی دچار تغییر رنگ پوست پیوند می‎زند.
ریسک‎های محتمل در این مورد شامل بروز جای زخم، وصله‌پینه‎دار شدن نما و نارسایی ناحیه برای تجدید رنگ است. و نیز این احتمال وجود دارد که تحریک پوست بر اثر ایجاد تاول محرک بروز لکه‎های تازه ویتیلیگو شود.
• تاتو (ریزرنگدانه دادن). در این تکنیک پزشک از یک ابزار جراحی مخصوص برای کاشت رنگدانه در پوست استفاده می‎کند. این روش بیشترین اثربخشی را در اطراف لب‎ها در مردم دارای ترکیب‎بندی رنگی تیره‎تر دارد.
عوارض جانبی شامل دشواری کنار آمدن با رنگ پوست و پتانسیل تاتو برای تحریک ایجاد لکه‎های دیگری از ویتیلیگو است.

درمان‎های بالقوه برای آینده
درمان‎های در دست مطالعه موارد زیر را شامل می‎شود:
• دارویی برای تحریک سلول‌‏های مولد رنگ (ملانوسیت‎ها). این دارو به نام افملانوتید، پتانسیل درمان را در صورت ایمپلنت شدن زیر پوست برای تقویت رشد ملانوسیت‎ها دارد.
• دارویی برای کنترل ملانوسیت‎ها. پروستاگلاندین E2 به عنوان راهی برای تجدید ذخیره رنگ پوست در مردم دچار ویتیلیگوی موضعی که با گسترش بیماری همراه نیست تست شده است. این دارو به صورت ژل به پوست تحویل می‎شود.
• دارویی برای معکوس کردن از دست رفتن رنگ. توفاسیتینیب، دارویی خوراکی است که معمولاً در درمان ارتریت روماتوئید استفاده می‎شود، اما برخی توانایی‎ها را در درمان ویتیلیگو از خود نشان داده است.

سبک زندگی و مداوای خانگی
تاکتیک‏‌های مراقبت فردی فهرست شده در زیر ممکن است در مراقبت از پوست و بهبود نمای ظاهری آن مفید باشند:
• پوست خود را از آفتاب و منابع مصنوعی ایجاد نور ماوراء بنفش محافظت کنید. اگر کسی دچار ویتیلیگو بوده و به ویژه دارای پوست روشن باشد باید از کرم ضد آفتاب با طیف گسترده و SPF حداقل 30 استفاده کند. در صورت عادت به شنا کردن یا تعریق، ضد آفتاب باید به میزان زیاد و هر دو ساعت یک بار به پوست مالیده شود.
مردم در عین حال می‎توانند از سایه استفاده کرده و لباس‎هایی به تن کنند که نقش سایبان را در برابر آفتاب بازی کند. افراد دچار ویتیلیگو نباید برنزه کرده یا خود را در معرض نور لامپ‌های آفتابی قرار دهند.
محافظت پوست در برابر آفتاب به پیشگیری از آفتاب سوختگی و صدمات درازمدت به پوست کمک می‎کند. یک آفتاب سوختگی شدید می‎تواند بر وخامت وضعیت اضافه کند. ضد آفتاب‎ها در عین حال برنزه شدن را به حداقل می‎رسانند که باعث می‎شود تا کنتراست بین پوست نرمال و پوست دچار تغییر رنگ کمتر مشهود باشد.
• پوست آسیب دیده را پنهان کنید. محصولات پنهان کننده ممکن است باعث بهبود نمای ظاهری پوست و باعث شوند تا فرد احساس بهتری در مورد خود پیدا کند به ویژه اگر نقاط دچار ویتیلیگو در فرد در معرض دید قرار داشته باشند. فرد ممکن است برای رسیدن به بهترین گزینه برای خود نیاز به امتحان محصولات مختلف داشته باشد. رنگ محصولات خودبرنزه کردن با شستشو از بین نمی‎رود اما آنها به تدریج در طول چند روز کمرنگ می‎شوند. اگر شما از یکی از این محصولات استفاده می‎کنید، یکی از آنها را که حاوی دی‎هیدروکسی‎استون است مورد استفاده قرار دهید، زیرا این نوع مورد تأیید FDA است.
• از تاتو استفاده نکنید. از تاتوی نامرتبط به درمان ویتیلیگو استفاده نکنید. آسیب وارده شده به پوست از طریق عملی مثل تاتو ممکن است به بروز لکه‎های تازه ویتیلیگو در طول چند هفته منجر شود.

پزشکی جایگزین
مطالعاتی معدود نشان داده‏اند که داروی گیاهی جینکگو بیلوبا می‎تواند رنگ پوست را در مردم دچار ویتیلیگو برگرداند. مطالعات در مقیاس کوچک دیگری نشان داده‌اند که اسید آلفا - لیپوئیک، فولیک اسید، ویتامین C و ویتامین B-12 به همراه نوردرمانی ممکن است به تجدید رنگ پوست در برخی از مردم منجر شوند.
همانند همۀ درمان‎های غیر نسخه‎ای، پیش از استفاده از طب جایگزین با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید که فعل و انفعال مضری میان دارو‎های مورد استفاده وجود ندارد./

Source:
Vitiligo
Mayo Clinic
March 08, 2018