مسمومیت آفتاب – علایم، درمان، و پیشگیری

• الیس پورتر، دکتر الین کی. لیو
• ترجمۀ فرهنگ راد

مسمومیت آفتاب نوعی واکنش پوستی است که بر اثر قرار گرفتن در معرض تابش آفتاب ایجاد می‎شود. درک مسمومیت آفتاب برای دانستن چگونگی پیشگیری و درمان آن اهمیت دارد.
مسمومیت آفتاب شبیه به آفتاب‌سوختگی است، که این موضوع باعث می‎شود تشخیص این دو در برخی موارد دشوار باشد.
مسمومیت آفتاب که گاهی از اوقت تحت عنوان فتودرماتیت به آن اشاره می‎شود یک بیماری نسبتاً ناشناخته و کمتر شایع است. به هر جهت، در صورت عدم درمان این بیماری می‎تواند تبعات درازمدت و جدی در پی داشته باشد.
مطالب این مقاله:
• علایم مسمویت آفتاب
• حاد یا مزمن؟
• مسمومیت آفتاب در برابر آفتاب‎سوختگی
• چه چیز باعث مسمومیت آفتاب می‎شود؟
• چگونه مسمومیت آفتاب را درمان کنیم
• چه هنگامی باید به دکتر مراجعه کرد

علایم مسمومیت آفتاب
علایم متفاوتی در پیوند با مسمومیت آفتاب وجود دارد. شایع‎ترین و آشکارترین علامت این بیماری، واکنش پوستی است.
این علامت ممکن است شبیه به یک واکنش آلرژیک باشد و بر مبنای علایم فهرست زیر مشخص می‎شود:
• خارش، برآمدگی، تاول: در مسمومیت آفتاب پوست ممکن است دچار خارش شود، و برآمدگی‎ها یا تاول‎هایی در ناحیۀ آسیب دیده ظاهر گردند.
• درد و ورم: ناحیۀ آسیب دیدۀ پوست ممکن است دردناک شود، و امکان دارد زخم‎هایی شبیه به زخم اگزما در آن بروز کند. امکان قرمز شدن تا ورم پوست نیز وجود دارد.
• تیره رنگ شدن پوست: در برخی موارد، پوست صدمه دیده ممکن است تیره‎تر از بخش‎های دیگر پوست شود. این وضعیت زیر عنوان هیپرپیگمانتاسیون (بیش‎رنگدانگی) شناخته می‎شود.
گروهی دیگر از علایم مرتبط به مسمومیت آفتاب شامل موارد زیرند:
• تب
• تهوع
• سردرد
این علایم ممکن است با علایم مشابه در آنفولانزا یا بیماری‎های عفونی مشابه اشتباه گرفته شود.
مسمومیت آفتاب می‎تواند با افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست مرتبط باشد.

حاد یا مزمن
انواع حاد و مزمن مسمومیت آفتاب وجود دارد. مسمومیت آفتاب حاد مربوط به زمانی است که علایم مسمومیت نسبتاً خفیف و موقتی هستند و بر اثر درمان رفع می‎شوند.
مسمومیت آفتاب مزمن با علایم جدی و ادامه‎دار مشخص می‎گردد. ممکن است پیشگیری و درمان برخی موارد مسمومیت آفتاب مزمن دشوار باشد، که این لزوم دخالت پزشکی را حیاتی جلوه می‎دهد.

مسمومیت آفتاب در برابر آفتاب‎سوختگی
مسمومیت آفتاب و آفتاب سوختگی وضعیت‎هایی دارای شباهت بسیارند. بنابراین امکان اشتباه گرفتن وضعیت جدی‎تر و درازمدت‌تر مسمومیت آفتاب با آفتاب‎سوختگی وجود دارد.

آفتاب‎سوختگی
آفتاب‎سوختگی ممکن است زمانی بروز کند که پوست به شکل طولانی مدت در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار می‎گیرد.
علایم آفتاب‎سوختگی شامل سرخی پوست است که ممکن است در هنگام لمس گرم احساس شود. همچنین امکان دارد که پوست دچار خارش شده و پس از گذشت مدتی کنده شود.
آفتاب  ‎سوختگی پس از مدتی محو می‎شود. در موارد شدید، آفتاب‎سوختگی می‎تواند با تب و تهوع همراه باشد. آفتاب‎سوختگی می‎تواند به هر آن کسی که در طولانی مدت در معترض تابش نور آفتاب قرار می‎گیرد آسیب برساند.

در همین زمینه بیشتر بخوانیم:

مسمومیت سرب

مسمومیت آفتاب
تفاوت اصلی میان مسمومیت آفتاب و آفتاب سوختگی این است که اولی نوعی واکنش آلرژیک است. مسمومیت آفتاب هنگامی بروز می‎کند که پوست به مدت طولانی در معرض نور UV شدید قرار گرفته باشد.
در حالی که علایم آفتاب‎سوختگی معمولاً در موارد مسمومیت آفتاب نیز دیده می‎شود، این علایم در مسمومیت آفتاب شدیدتر و درازمدت‎تر هستند.
دیگر علایمی که امکان بروز آنها وجود دارد شامل موارد زیر است:
• کهیر
• راش
• اول
مسمومیت آفتاب مبتلابه همه‎کس نمی‎شود. برخی از مردم بیش از دیگران در معرض احتمال ابتلاء به مسمومیت آفتاب قرار دارند.
تشخیص از سوی پزشک در صورت شدید یا درازمدت بودن اثرات آفتاب‎سوختگی توصیه می‎شود. این امکان وجود دارد که مورد مزبور واقعاً مسمومیت آفتاب باشد، که مداوای آن نیازمند درمان‎های متفاوتی است.

چه چیز سبب مسمومیت آفتاب می‎شود؟
در فضای غیر سرپوشیده علل بسیاری برای ایجاد مسمومیت آفتاب وجود دارد، با وجود این در برخی موارد هیچ علت شناخته شده‎ای برای این مورد به چشم نمی‎خورد.
در برخی موارد، یک اختلال از پیش موجود می‎تواند آغازگر مسمومیت آفتاب باشد. برای مثال، اگزما و لوپوس می‎توانند پوست را در برابر نور حساس‎تر کنند، که این باعث افزایش خطر بروز مسمومیت آفتاب می‎شود.
مشابهاً برخی داروها به علت فعل و انفعال با برخی مواد شیمیایی می‎توانند حساسیت پوست در برابر نور را افزایش دهند.
همچنین وجود زمینه یا استعداد ژنتیکی یا کمبود تغذیه‎ای می‎تواند شانس ابتلاء به مسمومیت آفتاب را افزایش دهد.
گروه‎های انسانی که در معرض ریسک بالای ابتلاء به مسمومیت آفتاب قرار دارند شامل افراد دارای پوست روشن، موهای رنگی، و چشم‌های آبی یا سبزرنگ است. این ریسک فاکتورها مستقل از نژاد و قومیت هستند.
افرادی نیز که زمان درازی را زیر نور مستقیم آفتاب سپری می‎کنند در ریسک بالاتری برای ابتلاء به این بیماری قرار دارند. مواردی را که در آن کارکنان ناچارند تا در فضای غیر سرپوشیده کار کنند، می‎توان جزء مخاطرات شغلی به حساب آورد. کارفرمایان باید از چنین خطراتی آگاه باشند تا بتوانند از ابتلاء کارکنان خود به مسمومیت آفتاب در کوران کار پیشگیری کنند.

چگونه مسمومیت آفتاب را درمان کنیم
درمان مسمومیت آفتاب می‎تواند با تمرکز بر علایم خاص بروز یافته آغاز شود. بهره‎گیری از توصیه‎های پزشکی برای مداوای مسمومیت آفتاب یک توصیۀ همیشگی است.

لباس
از پارچۀ تمیز و مرطوب برای تاول‎ها یا جوش‎های سر باز برای کمک به بهبود آنها استفاده کنید. این کار همچنین خطر بروز عفونت را کاهش می‎دهد

نوردرمانی
در برخی موقعیت‌ها، نوردرمانی مورد نیاز است. این نوع درمان که گاه تحت عنوان فتوتراپی شناخته می‎شود، شامل قرار دادن پوست در معرض تابش برخی از انواع امواج نوری است.
این نور کنترل شده می‎تواند به کند کردن رشد سلول‎های آسیب دیدۀ پوست کمک کند. نوردرمانی می‎تواند به تخفیف درد و علایم عارضه نیز کمک نماید.

دارودرمانی
در برخی موارد، ممکن است که به درمان شامل استفاده از داروها نیاز باشد. این مورد عمومیت ندارد و معمولاً فقط برای کسانی توصیه می‎شود که دارای حساسیت بیش از حد نسبت به نور هستند.
درمان دارویی برای مسمومیت آفتاب ممکن است در مواقعی که نوردرمانی گزینۀ مورد نظر نیست، توصیه شود. هم درما‎ن‎های دارویی کوتاه مدت و هم درازمدت در دسترسند.

تغییرات رژیم غذایی
مسمومیت آفتاب را با تغییرات رژیم غذایی نیز می‎توان معالجه کرد.
فواید غذادرمانی برای آفتاب‎سوختگی به قدر کافی مورد بررسی و تحقیق قرار نگرفته است. به هر حال، این نکته مشخص است که رژیم غذایی سرشار از ویتامین‎ها و مواد معدنی ضروری می‎تواند به کاهش خطر حساسیت به نور کمک کند.

پیشگیری از مسمومیت آفتاب
راه‎های پیشگیری از مسمومیت آفتاب مشابه راه‎های پیشگیری از آفتاب سوختگی است:
• کاهش تماس: اجتناب از تماس طولانی مدت با نور شدید آفتاب توصیه می‎شود. این می‎تواند شامل پوشیدن لباس‎های مناسب، استفاده از کلاه یا ایستادن در سایه در حد امکان باشد.
• استفاده از لوسیون ضد آفتاب: استفاده از لوسیون ضد آفتاب توصیه می‎شود. کرم‎های ضد آفتاب مناسب باعث محافظت از پوست در برابر اشعۀ آفتاب می‎شوند و خطر مسمومیت آفتاب را کاهش می‎دهند.
• اطلاع از عوارض جانبی داروها: برخی از داروها ممکن است میزان حساسیت نسبت به نور آفتاب را افزایش دهند. این موضوع اهمیت دارد که فرد مصرف کنندۀ دارو از عوارض جانبی آن مثل افزایش ریسک مسمومیت آفتاب آگاه باشد.
• خودداری از برنزه کردن: کاربرد تخت‎های برنزه توصیه نمی‎شود، و اغلب متخصصان مراقبت‌های پزشکی اجتناب از آنها را توصیه می‎کنند.

چه هنگامی باید به دکتر مراجعه کرد
در اکثر موارد مسمومیت آفتاب این بیماری به صورت خودبخودی به مرور زمان و مراقبت شخصی رفع می‎گردد. به هر جهت، در برخی موارد مراجعه به پزشک توصیه می‎شود.
اگر سطح آسیب دیدۀ پوست وسیع یا شامل چند نقطۀ مختلف بدن باشد، مراجعه به پزشک توصیه می‎شود.
حتی وقتی که میزان مسمومیت آفتاب خفیف است، مراجعه به پزشک می‎تواند به اطمینان از درمان کامل آن کمک کند. این کار می‎تواند باعث پیشگیری از پیامدها و بهبود سریع‎تر علایم مسمومیت آفتاب شود.

Source:
Sun poisoning: Symptoms, treatment, and prevention
Written by Alice Porter Reviewed by Elaine K. Luo, MD
Last reviewed: Tue 20 June 2017