سردرد سمت چپ سر - علایم، علل، و درمان

• لِنا بورگس، دکتر دبورا ویزرسپون
• ترجمه فرهنگ راد

تجربۀ سردردی که دچار سمت چپ سر می‌شود در صورت ناشناخته بودن علت، موضوع هشدار دهنده‎ای است. درک انواع سردردهایی که سبب بروز درد در سمت چپ سر می‌شوند می‎تواند علت درد را توضیح دهد و به مردم در دسترسی به درمان درست کمک کند.
تقریباً 50% افراد بزرگسال در سطح جهان دچار سردرد می‎گردند. اغلب آنها به عنوان سردردهای اولیه شناخته می‎شوند، زیرا در مورد بروز آنها هیچ علت اصلی یا نهفته‎ای وجود ندارد. تنها بخش کوچکی از سردردها بر اثر علل جدی‎تر بروز می‎کنند.
دانستن تفاوت میان علایم سردردهای اولیه و سردردهای ناشی از اختلالات جدی‌تر مهم است.
مطالب این مقاله:
• انواع سردردهای مبتلابه سمت چپ سر
• علل و علایم سردردهای اولیه
• اختلالات اصلی
• چه هنگامی باید به دکتر مراجعه کرد
• درمان و پیشگیری
• دورنما

انواع سردردهای مبتلابه سمت چپ سر
برخی سردردهای مبتلابه سمت چپ سر ممکن است به علت اختلالات اصلی یا پنهان جدی‎تر از سردرد اولیه ایجاد شوند.

انواع سردردهای اولیه
سردردهای اولیه که ممکن است سبب بروز درد در سمت چپ سر شوند عبارتند از:
• میگرن
• سردردهای تنشی
• سردردهای خوشه‌ای

اختلالات اصلی
اختلالات اصلی که ممکن است سبب بروز سردرد در سمت چپ سر شوند عبارتند از:
• آسیب‌دیدگی‎ها
• بیماری التهابی
• اختلالات مرتبط به رگ‌های خونی
• مصرف بیش از حد دارو
• سینوزیت

علل و علایم سردردهای اولیه
علل و علایم انواع سردرد اولیه در زیر بررسی شده است.

میگرن
میگرن می‎تواند باعث بروز سردرد در سمت چپ سر شود. میگرن در ایالات متحد آمریکا مبتلابه 12 درصد مردم است و در زنان بیش از مردان شیوع دارد.
وجه  مشخصۀ میگرن سردرد شدید است که ممکن است ضربان‎دار باشد و معمولاً در یک سمت سر بروز می‎کند. درد ممکن است در ناحیۀ اطراف چشم یا پیشانی شروع شود و در سطح سر گسترش پیدا کند.
برای اینکه سردرد را بتوان میگرن تلقی کرد یکی از علایم زیر یا مجموعه‌ای از آنها باید با سردرد همراه باشند:
• تغییرات بینایی
• تهوع و استفراغ
• سرگیجه
• حساسیت شدید نسبت به صدا، نور، لمس یا بو
• بی‎حسی یا حس مور مور در صورت یا اندام‎ها
سردرد میگرنی به طور معمول بین 4 تا 72 ساعت ادامه پیدا می‎کند. فرد دچار میگرن ممکن است احساس کند که نیاز به دراز کشیدن دارد.
علت اصلی بروز میگرن هنوز به طور کامل شناخته نشده است. به هر جهت، گمان می‎رود که میگرن به عملکرد مغز و اعصاب یا رگ‎های خونی اطراف مغز که حساس‌تر هستند، مرتبط است.
موارد زیر می‎توانند محرک میگرن باشند:
• استرس
• برخی غذاها، مشروب الکلی، پنیر یا شکلات
• خواب بیش از حد یا کمتر از میزان مورد نیاز
• چراغ‌های دارای نور روشن یا چراغ‎های چشمک‌زن
• صدای بیش از حد بلند
• بوهای قوی مثل بوی عطرها

سردردهای تنشی
سردردهای تنشی برای حدود 42 درصد کل موارد سردرد در سطح جهان لحاظ می‎شود.
سردردهای تنشی می‎توانند در یک سمت سر بروز کنند بنابراین می‎توانند سبب بروز درد در یک سمت سر شوند. به هر جهت، امکان بروز در یک سمت سر توسط سردردهای تنشی کمتر از میگرن است.
سردردهای تنشی معمولاً به شدت سردردهای میگرنی نیستند، با وجود این می‎توانند سبب ایجاد درد قابل ملاحظه‎ای شوند.
علایم سردردهای تنشی عبارتند از:
• درد سخت و پرفشاری که در ناحیۀ پشت چشم‎ها آغاز می‎شود و در سطح پیشانی یا بخش پشت سر گسترش پیدا می‎کند.
• احساسی شبیه به اینکه انگار سر در منگنه قرار گرفته است
• گرفتگی گردن و عضلات شانه
• درد اغلب در انتهای روز تشدید می‎شود
گمان می‎رود که سردردهای تنشی از تنش عضلانی نشأت می‎گیرند. گرایشی به تحریک بر اثر عوامل زیر در این نوع سردرد وجود دارد:
• استرس
• تنش گردن یا شانه‎ها
• حالت نادرست قرارگیری بدن
• داشتن سابقۀ آسیب‎دیدگی گردن

در زمینه سردرد بیشتر بخوانیم:

سردرد وضعیتی یا سردرد ارتواستاتیک

سردردهای خوشه‌ای
سر درد خوشه‎ای می‎تواند علت بروز درد در یک طرف سر باشد. در حدود نیم میلیون آمریکایی هر ساله دستکم یک بار دچار سردردهای خوشه‎ای می‎شوند.
سردردهای خوشه‎ای بیش از حد دردناک هستند و با بروز درد در یک سمت سر مشخص می‎شوند. علایم سردردهای خوشه‎ای شامل موارد زیر است:
• درد پشت یک چشم، یک شقیقه یا یک سمت پیشانی
• درد پس از گذشت 5 تا 10 دقیقه از آغاز به حداکثر شدت خود می‎رسد
• موارد شدید درد بین 30 تا 60 دقیقه ادامه دارد
• درد در موارد کمتر شدید آن ممکن است تا 3 ساعت ادامه پیدا کند
دیگر علایم مرتبط به سردردهای خوشه‎ای عبارتند از:
• گرفتگی بینی یا آبریزش آن
• افتادگی پلک چشم
• نمدار شدن چشم و بروز حالت سرخی در آن
• حالت گرگرفتگی یا تعریق صورت
علت دقیق بروز سردرد خوشه‎ای مشخص نیست، اما اعتقاد بر آن است که این نوع سردرد به بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس مرتبط است.
سردردهای خوشه‎ای معمولاً هر روزه در زمان مشخصی بروز می‌کنند، در تقلایی که ممکن است بین 4 تا 12 هفته ادامه داشته باشد. این سردردها معمولاً در بهار یا پاییز رخ می‎دهند، که دلیل آن است که چرا برخی از مردم سردردهای خوشه‎ای را سردردهای آلرژیک اشتباه می‎گیرند.

اختلالات اصلی
برخی از اوقات سردرد  در سمت چپ سر ناشی از سردرد اولیه نیست بلکه ناشی از اختلالی اصلی است. برخی از این علل جدی‎تر از بقیه هستند. برخی از علل اصلی‎ جدی‎تر بروز سردرد در سمت چپ سر عبارتند از:
• آسیب‎دیدگی‎ها
• بیماری التهابی
• مشکلات رگ‎های خونی
اختلالات اصلی کمتر جدی که ممکن است سبب بروز درد در سمت چپ سر شوند شامل وابستگی بیش از حد به ضد دردها و سینوزیت هستند.

چه هنگامی باید به دکتر مراجعه کرد
اگر فردی هر گونه علایم مربوط به یکی از اختلالات اصلی جدی‎تر فهرست شده در زیر را در خود احساس کند باید بلافاصله به پزشک مراجعه نماید:
این علایم شامل تاری دید، تب، و تعریق است.
در عین حال در صورت وجود موارد زیر مشاوره با دکتر مهم است:
• اگر سردرد در سنین پنجاه سالگی و بالاتر شروع شده باشد
• اگر فرد تغییر مهمی را در الگوی سردرد تجربه کرده باشد
• اگر سردردها به صورت پیوسته شدیدتر شوند
• اگر سردرد به شکل بسیار شدید آغاز شود
• اگر تغییراتی در عملکرد ذهنی یا شخصیتی فرد بروز کرده باشد
• اگر سردردها پس از ضربه خوردن سر شروع شده باشند
• اگر سردردها باعث غیر قابل مدیریت شدن زندگی روزمره شده باشند

درمان و پیشگیری
اغلب سردردها را می‎توان با استفاده از داروهای ضد درد غیر نسخه‎ای مثل ایبوپروفن یا آسپیرین مداوا کرد.
دکتر ممکن است در صورتی که درد ناشی از میگرن یا سردردهای تنشی شدیدتر باشد ضد دردها یا شل‎کننده‎های عضلانی قوی‎تری تجویز کند. سردردهای خوشه‎ای را می‎توان با یک دوره درمان استنشاقی اکسیژن خالص مداوا کرد.
تغییرات سبک زندگی فهرست شده در زیر می‎توانند به مدیریت سردردهای اولیه کمک کنند:
• تکنیک‎های ریلکسیشن: یوگا یا دیگر تکنیک‎های ریلکسیشن می‎توانند به ریلکس شدن بدن یا ذهن کمک کنند. این ریلکسیشن می‌‏تواند    تنش عضلانی را کاهش دهد، که این احتمال ایجاد سردردهای تنشی و میگرن را به تحریک استرس کمتر می‎کند.
• اجتناب از محرک‎های غذایی: محرک‎های میگرن مثل کافئین، مشروب الکلی و پنیر باید از برنامۀ غذایی روزانه حذف شوند.
اگر سردرد به علت یک اختلال اصلی بروز یافته باشد، دکتر می‎تواند درمان را بر مبنای مداوای این اختلال انجام دهد.

دورنما
اغلب سردردها را می‎توان با استفاده از داروهای ضد درد و تغییرات سبک زندگی مدیریت کرد.
به هر جهت، برخی از مردم دچار سردردهای اولیۀ برگشت‌پذیر و مکرر می‎شوند که به زندگی روزمرۀ آنها لطمه می‌زنند. اگر چنین وضعیتی مطرح باشد مردم باید با پزشک خود در مورد یافتن بهترین راه برای مدیریت درد مشورت کنند.
اگر سردردها ناشی از یک اختلال اصلی باشند، صحبت با پزشک در اسرع وقت می‎تواند به فرد در یافتن درمان درست در بدو امر کمک کند. این موضوع اغلب به بهبود دورنمای درمان منجر می‎شود.

Source:
Medical News Today
Headache on the left side: Symptoms, causes, and treatment
Last reviewed Fri 15 September 2017
By Lana Burgess
Reviewed by Deborah Weatherspoon, PhD, MSN, CRNA, COI