کاربردها و عوارض جانبی توت مار در یائسگی

• جنیفر هوآیزن، دکتر دبرا رُز ویلسون
• ترجمه هستی فراست‎فر

توت مار گیاهی است که برخی از اوقات برای درمان علایم یائسگی مورد استفاده قرار می‎گیرد. مشخصاً این علایم شامل گرگرفتگی، دمدمی مزاجی، خشکی واژن و تعریق بیش از حد است.
علایم مزبور که عموماً علایم یائسگی نامیده می‎شوند، پیش و پس از یائسه شدن زنان بروز می‎کنند. یائسگی یک دورۀ زمانی حدوداً چهار ساله یا بیشتر است که در آن زنان دچار این علایم هستند.
یائسگی زمانی شروع می‎شود که عادت ماهانه در زن به مدت 12 ماه متوقف شده باشد. اگرچه علایم پس از یائسگی ادامه پیدا می‎کنند، کاهش آنها شروع می‎شود.
مردم در مورد استفاده از مکمل‎های توت مار باید پرهیزهای لازم را رعایت کنند. مطالعات در مورد ریسک‎های استفاده از این گیاه محدود است و عوارض جانبی متعددی به همراه دارد.
به علاوه ارزش درمانی توت مار ناشناخته باقی مانده است، و این گیاه می‎تواند با برخی از داروها تداخل ایجاد کند. فرآورده‎های دارای توت مار تحت تنظیمات FDA قرار ندارند چرا که توت مار گیاه محسوب می‎شود.
مطالب این مقاله:
• توت مار به عنوان درمانی برای علایم یائسگی
• دوزهای مؤثر
• عوارض جانبی

توت مار به عنوان درمانی برای علایم یائسگی
توت مار گیاهی با عمر چند ساله از خانوادۀ آلاله است. این گیاه بومی شمال شرق قاره آمریکا است. اسناد نشان می‎دهند که بومیان آمریکایی استفاده از این گیاه را برای درمان بی‎نظمی عادت ماهانه، علایم یائسگی و ایجاد سهولت در زایمان از قرن‎ها پیش آغاز کرده‎اند.
از دهۀ 1950 میلادی مطالعات فردی فواید بالقوۀ توت مار را برای افراد دچار علایم یائسگی یادآوری کرده‎اند. به هر حال در حال حاضر، هیچ شواهد علمی قاطعی در مورد اثربخشی این گیاه وجود ندارد.
دانش اندکی در مورد چگونگی تأثیر توت مار بر بدن یا علایم یائسگی در دست است. اغلب مطالعات نشان داده‎اند که فواید مثبت آن بیش از 6 ماه تا یک سال دوام ندارد. در نتیجه کاربرد درازمدت آن هرگز توصیه نمی‌شود.
بر مبنای مطالعۀ حاضر توت مار بسیار محتمل است که علایم مرتبط به کاهش یا عدم تعادل هورمون استروژن را تخفیف دهد.
یک مرور مربوط به 2010 به این جمع‎بندی رسیده است که زنان یائسه در صورت استفاده از مکمل‎های توت مار 26 درصد کاهش در تعریق شبانه و گرگرفتگی را تجربه می‎کنند.
یک مرور مربوط به سال 2013 بر مطالعات موجود پی برده است که به طور متوسط علایم یائسگی در زنان دریافت کنندۀ توت مار بیش از زنان دریافت کنندۀ دارونما کاهش پیدا می‎کند.
تحقیقات برای کاوش در فواید این گیاه ادامه دارد. یک مطالعه مربوط به سال 2017 پی برده است که توت مار می‎تواند به تنظیم دمای بدن در موش‌های صحرایی فاقد تخمدان کمک کند.
آن دسته از علایم یائسگی که می‎توان توت مار را برای کاهش آنها مورد استفاده قرار داد عبارتند از:
• گرگرفتگی
• تعریق بیش از حد یا تعریق شبانه
• فقدان انعطاف‌پذیری و نمناکی فرج یا بافت‎های واژینال
• درد در خلال ارتباط جنسی
• اختلالات خواب
• تغییرات خلق مثل عصبانیت و تحریک‎پذیری
• کاهش میل یا انگیزش جنسی
• تپش قلب
• زنگ زدن گوش
• سرگیجه
• کاهش چگالی استخوان در زنان یائسه
• بیماری قلبی در زنان یائسه
• کاهش توانایی ذهنی در زنان یائسه

دوزهای مؤثر
توت مار تحت تنظیمات FDA قرار ندارد بنابراین خلوص، کیفیت، و توانایی مکمل‌ها و برندهای مختلف آن متفاوت است. دوزهای توصیه شده به خود محصول خاص بستگی دارد، و هیچ دوز استانداردی در این مورد معرفی نشده است. مردم باید مطمئن باشند که فرآورده را از منبع معتبر خریداری می‎کنند.
ترکیبات توت مار معمولاً از ریشه و ساقه‎های زیرزمینی گیاه تهیه می‎شود. این مواد اغلب به عنوان پودر خاکی، مخلوط مایع یا عصاره گیاه در شکل قرص مصرف می‌شوند.
اطلاعات مربوط به دوز عمومی توت مار اغلب بر مبنای سنت یا داده‎های نظری تعیین می‎شود.
منابع معتبر و اخیر روایت‎های مختلفی دارند. "گزیدۀ گیاهی بریتانیا" مصرف 40 تا 200 میلی‎گرم از آن را در شکل خشک شده تقسیم شده به سراسر روز در دوزهای شخصی توصیه می‎کند. به طور سنتی، تقسیم دوزهای بالاتر به سه قسمت مساوی توصیه می‎شود.
در شکل‎های مایع یا شربت، دوزهای 2-0.4 میلی‎لیتر مخلوط 60 درصد اتانول کافی به نظر می‎رسد. برای اشکالی از گیاه مثل چای یا پودر، که هضم آنها دشوارتر است، دوزهای 2-1 گرم سه بار در روز توصیه می‎شود.
مطالعات دیگری فواید مصرف 6.5 تا 160 میلی‎گرم توت مار به صورت خوراکی را حداکثر تا یک سال نشان داده‎اند. در اشکال مایع یا شربت، برخی مطالعات کاهش علایم یائسگی را با چهل قطرۀ مایع گیاه که به مدت 24 هفته روزانه یک یا 2 بار خورده می‌شود، نشان داده‎اند.
مطالعات معدودی نشان داده‎اند که برخی دوزهای توت مار ممکن است بیش از دوزهای دیگر در درمان علایم یائسگی در افراد مؤثر باشند.
توصیه‌های اضافی مربوط به دوز بالقوۀ قابل توصیه عبارتند از:
• سرطان پستان پس از یائسگی: یک تا چهار قرص 2.5 میلی‎گرمی هر روز، به مدت 6 ماه همراه تاموکسیفن، یا روزانه 20 میلی‎گرم خوراکی آن برای یک سال.
• بیماری قلبی پس از یائسگی: 40 میلی‎گرم روزانه به مدت 3 ماه، قطع مصرف، آنگاه مصرف مجدد به مدت سه ماه دیگر.
• عملکرد ذهنی در زنان یائسه: 128 میلی‎گرم روزانه به مدت 1 سال.
• چگالی استخوان در زنان یائسه: 40 میلی‌گرم روزانه به مدت 3 ماه.

عوارض جانبی
داده‎های اندکی در مورد ریسک‎های همراه با مصرف توت مار وجود دارد.
از آنجا که تهیه و تدارک توت مار تحت تنظیمات FDA قرار ندارد، این احتمال نیز وجود دارد که فرآورده‌ها حاوی ترکیبات گیاهی و شیمیایی دیگری باشند که امکان مضر بودن آنها هست.
به علت این عدم یقین، جامعۀ یائسگی آمریکای شمالی کاربرد توت مار را برای درمان علایم یائسگی توصیه نمی‎کند. اغلب مقامات بهداشتی و مطالعات عنوان می‎کنند که در صورت استفاده از توت مار، مکمل‎های این گیاه حداکثر به مدت یک سال باید مصرف شود.
اگرچه موارد نادر بوده است، در اغلب مطالعات صدمه به کبد، به عنوان خطرناک‎ترین عارضۀ همراه استفاده از توت مار مورد اشاره قرار گرفته است. افراد دچار علایم یرقان یا ناسایی کبد باید بلافاصله به دکتر مراجعه کنند. اگر علایم شدید باشد، بیمار باید به اورژانس مراجعه کند.
علایم رایج در یرقان عبارتند از:
• زردی پوست و چشم
• درد شدید قسمت فوقانی شکم یا کرامپ‎های شکمی
• تهوع و استفراغ
• خستگی بیش از حد که به ورزش یا کمبود خواب ارتباط ندارد
• تیرگی رنگ ادرار
عوارض دیگری با شدت‎های متفاوت در پیوند با مصرف توت مار گزارش شده است.
از آنجا که این گیاه به عنوان یک رقیق کنندۀ خون عمل می‎کند، در صورت استفاده از آن بروز اختلالات فشار خون محتمل است. دکتر باید علایم شامل خونریزی یا تشدید آن را ارزیابی کند.
فهرست کامل عوارض جانبی شناخته شدۀ توت مار شامل موارد زیر است:
• ترشحات غیر طبیعی یا بیش از حد واژینال
• خونریزی واژینال یا جریان خون شبه قاعدگی
• ضربان قلب غیر نرمال یا تغییر فشار خون که معمولاً با افت فشار همراه است
• بروز لخته‎های خون مخصوصاً در ناحیۀ زیر زانو
• بازگشت سرطان پستان
• تجمع مایع
• سردرد
• تحریک‌پذیری، دمدمی‎مزاجی، افسردگی
• درد یا افتادگی پستان
• ناراحتی قفسۀ سینه
• یبوست
• صدمه یا نارسایی کلیوی
• عفونت هپاتیت
• ضعف عضلانی
• آزردگی یا زخم‌های کوچک پوستی
• التهاب چشم
• تهوع و استفراغ
• سرگیجه و دوار سر
• رشد بیش از حد جدار داخلی رحم
• تشنج
• تعریق بیش از حد
• ورم عمومی بدن
• خستگی مفرط
• اختلالات خفیف بینایی
• افزایش وزن
برخی از مردم ممکن است در معرض ریسک بالاتری از عوارض توت مار باشند. این احتمال هست که برای زنان تحت هورمون درمانی مصرف توت مار ایمن نباشد.
عواملی که احتمال عوارض جانبی ناشی از مصرف توت مار را افزایش می‎دهند شامل موارد زیر هستند:
• اختلالات حساسیت به هورمون مثل سرطان‎های پستان و رحم و اندومتریوز
• اختلالات تشنجی
• بیماری کبد
• داشتن تاریخچۀ سکته مغزی
• وضعیت‎های دخیل در لخته‎های خونی
• مصرف داروهای پایین آورندۀ فشار خون
• درمان استروژن و درمان‎های جایگزینی هورمون
• داروهای رقیق کنندۀ خون و ضد پلاکت‎ها
• داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی
• مصرف مشروبات الکلی
در بسیاری از کلاس‎های دارویی برخی داروها هستند که استفاده از آنها به همراه توت مار ریسک عوارض و فعل و انفعالات را افزایش می‌دهد. این کلاس‎های دارویی عبارتند از:
• داروهای کبد
• داروهای استئوپوروز و ارتریت
• داروهای افسردگی و اختلالات خلق
• داروهای ضد تشنج
• آنتی‌هیستامین‎ها
• داروهای سرطان
• داروهای کلسترول
برخی از افراد نسبت به توت مار وترکیبات آن دچار آلرژی هستند. این گیاه همچنین ممکن است دارای مقادیر کمی سالیسیلیک اسید یعنی ترکیب فعال موجود در آسپیرین باشد. افراد دچار حساسیت یا عدم تحمل نسبت به آسپیرین باید از مصرف توت مار خودداری کنند.
توت مار در عین حال امکان دارد که به شکل منفی با دیگر محصولات گیاهی وارد فعل و انفعال شود. مکمل‎هایی که برای درمان اختلالات به کار می‎روند نظیر آنهایی که ریسک فاکتورهای توت مار محسوب می‎شوند، در عین حال ممکن است در صورت استفاده همراه توت مار باعث تشدید عوارش جانبی این گیاه شوند.
مکمل‎های گیاهی که باید در هنگام استفاده از توت مار از مصرف آنها اجتناب کرد:
• انواع توت
• روغن گل پامچال
• توت آبی
• پونه
• جینکگو بیلوبا
• سیر
• نخل
• پوست بید
• مخمر سنت جان

Source:
Black cohosh for menopause: Uses and side effects
Written by Jennifer Huizen Reviewed by Debra Rose Wilson, PhD, MSN, RN, IBCLC, AHN-BC, CHT
Last reviewed: Sat 20 May 2017