اثرات آب آلوده بر سلامت انسان کدامند؟

در این مقاله:
• آلودگی آب
• منابع آلودگی آب
• آلودگی آب و سلامت انسان
• مقابله با آلودگی آب
• خلاصه

آلودگی آب زمانی بروز می‌کند که مقداری از آب آلوده می‌شود، اتفاقی که معمولاً بر اثر مواد شیمیایی یا میکروارگانیسم‌ها رخ می‌دهد. آلودگی آب می‌تواند باعث سمی شدن آب برای انسان و محیط زیست گردد.
آب یک منبع اساسی حیات بر روی کره زمین است. اگر منبع آب بر اثر آلودگی فاسد گردد این وضعیت می‌تواند به مشکلاتی برای سلامت انسان منجر شود که از جملۀ آنها می‌توان به سرطان یا اختلالات قلب و عروق اشاره کرد.

آلودگی آب
آب یک منبع طبیعی است که تمامی موجودات زنده به آن نیاز دارند. آب پاکیزه در تولید و توسعه اجتماعی و اقتصادی نیز کاربرد دارد.
به هر حال بر مبنای اعلام سازمان ملل متحد، 2.2 میلیارد نفر بر روی کره زمین از دسترسی به سرویس‌های آب آشامیدنی ایمن محرومند.
سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی آمار زیر را در مورد آلودگی آب فهرست کرده‌اند:
• بیش از نیمی از جمعیت جهان فاقد خدمات بهداشتی مدیریت شده هستند.
• در حدود 2 میلیارد نفر از ساکنان کره زمین در کشورهای زندگی می‌کنند که با فشار بالای مشکل آب مواجهند، به این معنی که مقدار آب در دسترس آنان کمتر از میزان مورد نیاز است.
• کارشناسان تخمین می‌زنند که تا سال 2025 نیمی از جمعیت جهان در اقلیم‌های دچار کمبود آب زندگی خواهند کرد.
• در حدود 785 میلیون نفر فاقد سرویس‌های پایه‌ای آب آشامیدنی هستند.
• از دهه 1990، آلودگی آب تقریباً در تمامی رودخانه‌های جاری در آسیا، آمریکای لاتین و آفریقا بدتر شده است.

منابع آلودگی آب
به آب گاه زیر عنوان حلال جهانی اشاره می‌شود زیرا آب بیش از هر مایع دیگری مواد را در خود حل می‌کند. در هر حال، این توانایی بدان معنی است که آب به سادگی در معرض آلودگی قرار دارد.

فاضلاب و آب زائد
آب پس از مصرف به آب زائد تبدیل می‌شود. آب زائد ممکن است مثل آب خارج شده از توالت، سینک‌ها، یا دوش داخلی باشد یا از منابع تجاری باشد که بر اثر کشاورزی یا کاربرد صنعتی ایجاد می‌گردد. آب زائد همچنین به آب باران عبور کرده از روغن، گریس، نمک روی جاده‌ها، مواد زائد یا مواد شیمیایی روی زمین اشاره دارد که وارد راه‌های آبی می‌شوند.
سازمان ملل متحد تخمین می‌زند که 80 درصد آب زائد بدون تغییر یا مصرف مجدد به اکوسیستم برمی‌گردد.
در سال 2017 سازمان ملل پی برد که 2 میلیون نفر از مردم در سراسر جهان دسترسی به تسهیلاتی مثل توالت یا آبریزگاه ندارند. این سازمان همچنین پی برد که 673 میلیون نفر از مردم جهان در محیط باز مدفوع دفع می‌کنند.

کشاورزی
صنعت کشاورزی یکی از بزرگ‌ترین مصرف کنندگان آب شیرین است. در سطح ایالات متحد آمریکا، کشاورزی مسؤول مصرف حدود 80 درصد آب کشور است. کشاورزی همچنین بزرگ‌ترین منبع آلودگی رودخانه‌ها و جویبارها در آمریکا محسوب می‌شود.
یک راه آلوده کردن آب توسط کشاورزی از طریق آب باران است. وقتی باران می‌بارد، مواد آلاینده مثل کودها، ضایعات حیوانات، و آفت‌کش‌ها از مزارع شسته شده وارد راه‌های آب شده باعث آلوده کردن آب می‌شوند.
آلاینده‌های ناشی از کشاورزی معمولاً حامل مقادیر بالای فسفر و نیتروژن هستند، که باعث شتاب‌گیری رشد جلبک‌ها می‌شوند. این جلبک‌ها مواد سمی تولید می‌کنند که ماهی‌ها، پرندگان دریایی و حیوانات آبزی را می‌کشد و برای انسان مضر است.
به علاوه وقتی این جلبک‌ها می‌میرند، باکتری‌های تولید شده توسط جلبک تجزیه می‌شوند و از اکسیژن داخل آب استفاده می‌کنند. این کمبود اکسیژن باعث ایجاد "مناطق مرده" در آب می‌شود که در آن ماهیان نمی‌توانند زنده بمانند.
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) تخمین می‌زند که در سطح جهان تقریباً 245.000 کیلومتر مربع نواحی مرده وجود دارد.

پلاستیک و زباله
ما هر ساله تقریباً 1.4 میلیارد تن مواد زائد تولید می‌کنیم. از این مواد زائد، ده درصد شامل پلاستیک می‌شود. به علت کاربرد گسترده پلاستیک، کارشناسان تخمین می‌زنند که هر ساله 4.8 تا 12.7 میلیون تن مواد زائد وارد آب اقیانوس‌ها می‌شود.
پلاستیک و زباله از طرق مختلف وارد آب می‌شوند:
• مواد زائد خارج شده از کشتی‌ها
• ورود زباله به داخل آب اقیانوس‌ها از راه محل دفن زباله
• زباله ریخته شده در دریا به واسطه رودخانه‌ها از طریق مردمی که اقلامی مثل غذاهای بسته بندی شده را مصرف می‌کنند
• دور انداخته شدن مواد زائد در سواحل توسط مردم
وقتی آنها داخل آب می‌شوند می‌توانند به حیات آبزیان و انسان آسیب برسانند. ماهی‌ها ممکن است این مواد زائد را به جای غذا بخورند و پایان کار آنها مرگ خواهد بود.
از آنجا که پلاستیک به کندی تجزیه می‌شود، میکروپلاستیک‌ها شکل می‌گیرند. میکروپلاستیک‌ها ذرات کوچک پلاستیکی هستند که کمتر از 5 میلی‌متر قطر دارند. ماهیان ممکن است این ذرات را بخورند که در مرحله بعد امکان خورده شدن آنها توسط انسان وجود دارد.
سازمان ملل می‌گوید که ضایعات پلاستیک در آب اقیانوس سالانه باعث مرگ بیش از یک میلیون پرنده دریایی می‌شود. ضایعات پلاستیک همچنین مسؤول مرگ بیش از 100.000 پستاندار دریایی در سال است.

نفت
آلودگی نفتی ممکن است در زمانی که تانکرها بار خود را تخلیه می‌کنند ایجاد گردد. به هر حال نفت همچنین می‌تواند به واسطه کارخانجات، مزارع، و شهرها و نیز به واسطه صنعت کشتیرانی وارد آب دریا شود.

ضایعات رادیواکتیو
ضایعات رادیواکتیو می‌توانند هزارها سال در محیط زیست باقی بمانند که باعث می‌شود تا دور ریختن ایمن آنها کاری دشوار باشد. در صورت عدم امحاء کامل این مواد می‌توانند وارد آب شده آن را برای انسان، حیات آبزی و محیط زیست به مشکلی خطرناک تبدیل کنند.

فراکینگ
فراکینگ فرآیند استخراج نفت یا گاز طبیعی از صخره‌ها است. این تکنیک از مقادیر بزرگ آب و مواد شیمیایی در فشار بالا برای حفاری در صخره استفاده می‌کند. مایع ایجاد شده در فراکینگ حاوی مواد آلاینده است که می‌توانند سفره‌های آب زیرزمینی را آلوده کنند.

آلودگی آب و سلامت انسان
موارد فهرست شده در زیر برخی راه‌های منفی هستند که آلودگی آب می‌تواند مستقیماً بر سلامت انسان تأثیر بگذارد.

خوردن میکروپلاستیک‌ها
مردم ممکن است میکروپلاستیک‌ها را از طریق نوشیدن آب یا خوردن غذای دریایی آلوده بخورند. دانشمندان در سال 2016 در خلیج توکیو 64 کولی ماهی را برای خوردن میکروپلاستیک بررسی کردند و 77 درصد آنها در دستگاه گوارش خود میکروپلاستیک داشتند. افراد همچنین آنها را در شرایط داشتن نمک، آبجو، و دیگر اقلام غذایی یافته‌اند.
مطالعات نشان می‌دهند که میکروپلاستیک‌ها می‌تواند باعث استرس اکسیداتیو، واکنش‌های التهابی و اختلالات متابولیک در انسان شوند. به هر حال برای تأیید اثرات مورد اشاره به تحقیق بیشتری نیاز است.

مصرف آب آلوده به زباله
WHO می‌نویسد که در سطح جهان 2 میلیارد نفر از آب آلوده به مواد آلاینده مدفوعی می‌نوشند. آب آلوده می‌تواند بستری برای باکتری‌هایی مثل انواع مسؤول اسهال، وبا، دیسنتری (دیسانتری) و فلج اطفال باشد.
بر مبنای اعلام سازمان ملل، هر ساله تقریباً 297.000 کودک زیر 5 سال بر اثر بیماری‌های مرتبط به فقر بهداشت، کمبود نظافت یا نوشیدن آب ناسالم جان خود را از دست می‌دهند.

نوشیدن آب آلوده به ضایعات شیمیایی
مواد آلاینده شیمیایی مثل آفت‌کش‌ها، کودها، و فلزات سنگین می‌توانند در صورت خورده شدن مشکلات جدی برای سلامت ایجاد کنند.
در سال 2014 ساکنان فلینت، میشیگان، آلودگی آب به علت عدم تست و پالایش کافی آب آشامیدنی را تجربه کردند. آب آلوده باعث ایجاد راش، ریزش مو و خارش پوست شد. میزان سرب در خون کودکانی که از آن آب نوشیده بودند دو برابر گشت.
کسی که از آب آلوده به مواد سمی شیمیایی نوشیده باشد ممکن است در ریسک موارد زیر قرار گیرد:
• سرطان
• اختلال هورمون‌ها
• دگرگون شدن عملکرد مغز
• صدمات سیستم ایمنی و سیستم تولید مثل
• مشکلات قلب و عروق و کلیه
شنا کردن آب آلوده می‌تواند محرک بروز موارد زیر باشد:
• راش
• چشم صورتی
• عفونت سیستم تنفسی
• هپاتیت

مقابله با آلودگی آب
کسانی که مایلند تا از میزان آلودگی آب بکاهند می‌توانند از طرق زیر کمک کنند:
• کاهش مصرف پلاستیک و بازیافت پلاستیک تا حد امکان
• امحاء صحیح مواد شیمیایی خانگی
• نگهداری درست وسایل نقلیه برای اطمینان از عدم نشت مواد مضر
• اجتناب از کاربرد آفت‌کش‌ها
• خاطرجمع شدن از تمیز کردن ضایعات سگ
• انتخاب بهینه در مورد غذا و نوشیدنی
• لحاظ کردن موضوع گیاهخواری یا وگان شدن

خلاصه
آلودگی آب یک مشکل جدی زیست محیطی است که ممکن است بر اثر آلاینده‌های متعددی ایجاد شود. سلامت انسان ممکن است تحت تأثیر خوردن، ورود یا شستشو در آب آلوده قرار گیرد.
راه‌های مختلفی برای کمک به محدود کردن آلودگی آب وجود دارد. اگر کسی به هر شکلی تحت تأثیر آلودگی آب قرار گرفته باشد باید به پزشک مراجعه کند./

اثرات آب آلوده بر سلامت انسان کدامند؟
دکتر اریفا کاسوبهوی، آنا اسمیت
ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Medical News Today
What effects does water pollution have on human health?
Medically reviewed by Arefa Cassoobhoy, MD, MPH —
Written by Anna Smith
On November 22, 2020