سوزاک - علایم، درمان، و علل

• لوری اسمیت
• زیر نظر: دانشکدۀ پزشکی دانشگاه ایلی‎نویز - شیکاگو
• ترجمه هامیک رادیان

سوزاک یک بیماری شایع و مسری جنسی است. این بیماری سالانه صدها هزار نفر را در سطح ایالات متحد آمریکا مبتلا می‎کند.
تخمین زده می‎شود که در سطح جهان هر ساله 78 میلیون مورد جدید سوزاک تشخیص داده می‎شود. فقط در سطح کشور ایالات متحد آمریکا بنا به تخمین‌ها هر ساله 820.000 مورد جدید سوزاک مورد تشخیص قرار می‎گیرد. به هر جهت تمامی موارد این بیماری تشخیص داده نشده و گزارش نمی‎شوند. در سال 2013 فقط تعداد 333.004 مورد سوزاک در ایالات متحد آمریکا گزارش شد.
سوزاک به سادگی قابل درمان است اما می‎تواند سبب بروز عوارض جدی و بعضاً پایدار شود. زنان در صورت ابتلا به عفونت سوزاک در ناحیۀ رحم یا لوله‌های فالوپ دچار بیماری التهابی لگن می‎شوند. جدی‌ترین پیامد مرتبط به سوزاک در زنان بیماری التهابی لگن و ناباروری است.
عوارض مبتلابه مردان دچار سوزاک شامل اپیدیدیمیت (التهاب لولۀ حامل اسپرم) و ناباروری است.
مطالب این مقاله:
• علایم
• درمان
• علل
• پیشگیری
• پیامدها

علایم سوزاک
علایم بیماری ممکن است قابل مشاهده نباشند مگر اینکه عفونت سوزاک فعال شده باشد. علایم محتمل در همۀ قسمت‌های بدن در فاصلۀ 1 تا 14 روز پس از قرار گرفتن در معرض عفونت ظاهر می‌شوند.
علایم سوزاک در زنان و مردان اندکی متفاوت بوده و می‎تواند شامل موارد زیر باشد:

علایم سوزاک در مردان:
• ترشحات سفید، زرد یا سبز رنگ از مجرای ادرار که شبیه به چرک است
• درد در بیضه‎ها یا پوست بیضه
• تکرر ادرار و یا ادرار دردناک
• ترشح، خارش، درد، خونریزی مقعدی یا احساس درد در هنگام دفع مدفوع
• خارش، مشکلات بلع یا ورم گره‌های لنفی در ناحیۀ گردن
• درد چشم، حساسیت به نور، یا ترشح از چشم که شبیه به چرک است
• سرخ، متورم، گرم و دردناک شدن مفاصل

علایم سوزاک در زنان:
• دردناک شدن مقاربت جنسی
• تب
• ترشحات زرد یا سبز از واژن
• ورم والوا
• بروز خونریزی در فواصل میان پریودها
• پریودهای سنگین
• خونریزی پس از مقاربت جنسی
• استفراغ و درد شکم یا درد لگن
• تکرر ادرار یا دردناک شدن ادرار کردن
• ترشح، خارش، درد، خونریزی مقعدی یا احساس درد در هنگام دفع مدفوع
• گلو درد، خارش، دشواری بلع، یا ورم گره‌های لنفی گردن
• درد چشم، حساسیت به نور، و ترشحات چشمی شبیه به چرک
• سرخ، متورم، گرم و دردناک شدن مفاصل

درمان سوزاک
هنگام بروز علایم دکتر ممکن است در کنار سایر تست‎ها آزمایشی نیز در مورد سوزاک درخواست کند. آزمایش سوزاک را می‎توان از طریق آنالیز نمونۀ ادرار یا سواب تهیه شده از نواحی آسیب دیده انجام داد. نمونه‌های سواب معمولاً از ناحیۀ آلت تناسلی مردان، دهانۀ رحم، مجرای ادرار، مقعد و گلو گرفته می‎شود.
در مورد زنان کیت‎های خانگی تست سوزاک در دسترس است که شامل سواب‎های واژینال هستند. این کیت‎ها به آزمایشگاه فرستاده می‎شود و نتایج حاصله مستقیماً در اختیار بیمار قرار می‎گیرد.
اگر نتیجۀ آزمایش سوزاک مثبت باشد، فرد مبتلا به سوزاک و شریک جنسی وی هر دو باید تحت درمان قرار گیرند. این درمان به طور معمول شامل موارد زیر است:
• آنتی‎بیوتیک - دکتر معمولاً استفاده همزمان از سفریاکسون تزریقی و ازیترومایسین خوراکی را تجویز می‎کند.
• اجتناب از مقاربت جنسی - تا زمان کامل شدن درمان، هنوز خطر بروز عوارض و گسترش عفونت وجود دارد.
• تکرار آزمایش در برخی مواقع - همیشه این کار ضروری نیست که برای اطمینان از موفقیت درمان تست مجدد انجام شود. به هر جهت، CDC انجام تست مجدد را در مورد برخی بیماران توصیه می‎کند، و ضرورت انجام این تست مجدد وابسته به تصمیم دکتر است. تست مجدد در مورد سوزاک هفت روز پس از پایان درمان باید انجام شود.
اگر زنی حامله بوده و توسط سوزاک عفونی شده باشد، برای پیشگیری از انتقال سوزاک به نوزاد یک پماد چشمی داده خواهد شد. به هر جهت، در صورت بروز عفونت چشم انجام درمان یا آنتی‎بیوتیک مورد نیاز خواهد بود.

علل سوزاک
سوزاک عفونتی است که بر اثر باکتری نایسیریا گونورئای (نیسیریا گونوره‎آ) ایجاد می‎شود. این باکتری نه فقط به دستگاه تولید مثل آسیب می‎زند بلکه قادر است تا غشاهای مخاطی دهان، گلو، چشم‏‎ها و مقعد را نیز آلوده کند.
عفونت از طریق ارتباط یا تماس جنسی با فرد آلوده شامل ارتباط جنسی از راه آلت تناسلی، واژن، مقعد یا دهان منتقل می‎شود. در مورد مردان برای ابتلا به سوزاک یا انتقال آن به دیگران ضروری نیست که دچار انزال شوند.
سوزاک در عین حال در هنگام وضع حمل می‏تواند از مادر به بچه منتقل شود.
اگرچه تمامی افراد دارای فعالیت از نظر جنسی در معرض خطر ابتلا به سوزاک قرار دارند، بیشترین میزان ابتلا به این بیماری در نوجوانان، بزرگسالان جوان، و آفریقایی آمریکایی تبارها دیده می‎شود.

پیشگیری از سوزاک
راه‎های متعددی برای پیشگیری از انتقال یا ابتلا به سوزاک وجود دارد که از جمله شامل موارد زیرند:
• پرهیز از سکس
• استفاده از کاندوم برای مقاربت جنسی واژینال یا مقعدی
• استفاده از کاندوم یا حایل‎های دهانی برای مقاربت جنسی دهانی
• داشتن فعالیت جنسی با یک همسر بالغ و غیر آلوده به بیماری
افراد باید در صورت تماس داشتن با باکتری سوزاک یا تماس شریک جنسی آنان با این عفونت یا در صورت بروز هر گونه علایم این بیماری در آنها به پزشک مراجعه کنند.

پیامدهای سوزاک
سوزاک پیامدهای بالقوه جدی متعددی دارد که تشخیص سریع و درمان کامل بیماری را در صورت بروز علایم ضروری می‎سازد.
سوزان در زنان می‎تواند منجر شود به:
• بیماری التهابی لگن، اختلالی که می‏تواند به بروز آبسه منجر گردد
• درد مزمن لگن
• ناباروری
• بارداری اتوپیک (خارج از رحم) - نوعی بارداری که در آن جنین در خارج از رحم شکل می‎گیرد
سوزاک در مردان می‎تواند منجر شود به:
• اپیدیدیمیت - التهاب اپیدیدیمیت، که عامل کنترل تولید اسپرم محسوب می‎شود
• ناباروری
در صورت عدم درمان سوزاک هم زنان و هم مردان در خطر توسعۀ عفونت کشندۀ قابل انتشار گونوکوکال قرار دارند. این نوع عفونت اغلب اوقات با ویژگی‎های زیر مشخص می‎شود:
• تب
• ارتریت (آرتروز)
• تنوسینوویت - التهاب و ورم نواحی اطراف تاندون‎ها
• درماتیت
افراد عفونی شده توسط سوزاک در عین حال در ریسک بالاتری برای ابتلا به ویروس HIV قرار دارند، و در صورتی که پیشتر به ویروس مزبور مبتلا شده باشند، در کنار HIV خطر گسترش سوزاک را نیز خواهند داشت.
پیامدهای بیشتر عفونت ناشی از سوزاک می‎تواند در زنان باردار و در خلال وضع حمل بروز کند. احتمال انتقال عفونت از مادر به فرزند وجود دارد. سوزاک انتقال یافته از مادر به فرزند می‎تواند سبب بروز عفونت مفصل، کوری، یا عفونت کشندۀ خون شود.
همچنین مادران باردار عفونی شده توسط سوزاک در صورت عدم درمان، در معرض ریسک بالایی برای وضع حمل زودرس یا مرده‌زایی قرار دارند.

Source:
Gonorrhea: Symptoms, treatment, and causes
Last updated Tue 18 April 2017
By Lori Smith BSN MSN CRNP
Reviewed by University of Illinois-Chicago, School of Medicine