چطور مانع باد شکم بدبو یا گوز بدبو شویم

• جنا فلچر، دکتر سورب (سیت) ستهی
• ترجمه محمدقاسم رافعی

دفع گاز به ویژه انواع بسیار بدبوی آن ممکن است مشکلی خجالت‌برانگیز باشد. خوشبختانه در مورد همۀ افراد دچار دفع گاز بودار راه‌هایی برای کاهش مشکل وجود دارد.
در اغلب موارد تجربۀ گاز روده‌ای در مردم تجربه‌ای نرمال و سالم محسوب می‌شود. یک فرد معمولی روزانه چند بار گاز دفع می‌کند. این نیز ناشایع نیست که گوزیدن مردم یا بدبو بوده یا اصلاً فاقد بو باشند. هر دوی این موارد به طور معمول نرمال تلقی می‌شوند.

[مطالب این مقاله:]
• علل
• درمان
• پیشگیری
• گوز چیست؟
• آیا باید نگران بود؟

علل و دیگر علایم
علل باد شکم بدبو می‌تواند طیفی از بی‌ضرر تا بالقوه جدی را شامل باشد. ممکن است به علت تعدد علل منجر به ایجاد باد شکم بدبو در مشاوره با پزشک یافتن علت ایجاد بوی مزبور کار ساده‌ای نباشد.
بسیاری از دلایل پیرامون ایجاد باد شکم بدبو حول محور غذا یا دارو دور می‎زنند. به هر جهت، برخی از علل می‌توانند نشان دهندۀ یک اختلال زیربنایی در سلامت فرد باشند.
موارد مندرج در زیر علل بیشتر شایع ایجاد باد شکم بدبو هستند:
• عدم تحمل غذایی
• وجود میزان زیاد فیبر در غذا
• داروها
• یبوست
• باکتری‌ها یا عفونت‌ها
• سرطان روده بزرگ

عدم تحمل غذایی
عدم تحمل غذایی یک علت بسیار شایع بوی بد باد شکم است.
وضعیت‌هایی که معمولاً می‌توانند سبب بروز باد شکم بدبو شوند شامل عدم تحمل نسبت به‌ لاکتوز و گلوتن است. در هر دو مورد ناتوانی بدن در شکستن لاکتوز یا گلوتن سبب انباشته و در نهایت دفع شدن گاز بدبو می‌شود.
دیگر مردم ممکن است به علت بیماری‌هایی مثل بیماری سلیاک دچار عدم تحمل غذایی باشند.
بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است که سبب بروز جراحت در دستگاه گوارش می‌شود. مردم دچار بیماری سلیاک در هضم گلوتن که در محصولات حاوی گندم هست، مشکل دارند.
مردم دچار بیماری سلیاک در عین حال ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
• کاهش وزن
• نفخ
• اسهال
• خستگی مفرط
اگر کسی ظن به ابتلا خود به آلرژی غذایی یا عدم تحمل غذایی دارد وی باید برای بررسی وضعیت به پزشک مراجعه کند. این کار به مشخص شدن علت دقیق مشکل کمک می‌کند و این امکان را پدید می‎آورد که فرد از غذاهای حاوی ترکیبات مشکل‌ساز اجتناب کند.

در این زمینه بیشتر بخوانیم:
چرا من اینقدر زیاد می‌گوزم؟

آیا حبس گوز خطرناک است؟

غذاهای دارای فیبر زیاد
هضم غذاهای دارای فیبر زیاد دشوار است. اگرچه فیبر غذایی برای سلامت و تندرستی انسان بسیار مفید است، این غذاهای دارای روند هضم کند در سیستم گوارش شکسته یا تخمیر می‌شوند. فرآیند تخمیر فیبر باعث ایجاد گاز بدبو می‌شود.
در برخی موارد، غذاهای حاوی فیبر زیاد دارای بوی متمایزی هستند. بوی طبیعی این غذاها نیز ممکن است سبب ایجاد باد شکم بدبو شود.
برخی از غذاهای مورد اشاره در زیر فهرست شده است:
• کلم
• بروکلی
• مارچوبه
• سیر
غذاهای دارای فیبر زیاد اغلب در مقایسه با غذاهای دیگر مقدار بیشتری سولفور دارند. این موضوع می‌تواند باعث شود که گوز ایجاد شده توسط افراد مصرف کنندۀ این غذاها دارای سولفور بیشتری باشد، که دارای بوی ناخوش متمایزی است و باعث می‌شود تا فرد گاز بدبوتری ایجاد کند.

داروها
برخی داروها می‌توانند سبب شوند تا فرد پس از هضم آنها گاز بدبو تولید کند.
یکی از مقصرترین‎ها در این مورد آنتی‌بیوتیک‎ها هستند.
آنتی‌بیوتیک‎ها ممکن است در کوران کار برای نابود کردن عفونت برخی باکتری‌ها مفید یا "خوب" را در سیستم گوارش از بین ببرند.
از بین بردن باکتری‌های خوب سبب ایجاد عدم تعادل باکتریایی در سیستم گوارش می‌شود. این عدم تعادل می‌تواند باعث گردد که فرد گاز بدبوی بیشتری تولید کند. این گاز اضافی نیز می‌تواند به نفخ ناراحت کننده و یبوست منجر شود.

یبوست
یبوست وقتی ایجاد می‌شود که مدفوع در روده بزرگ انباشته شده و دفع نمی‌شود. یبوست ممکن است بر اثر مصرف برخی داروها، ضعف رژیم‎ غذایی یا دیگر علل بیولوژیک ایجاد شود.
انباشت مدفوع در کولون اغلب باعث می‌شود تا گازهای بدبو در کنار یبوست ایجاد شود. این گازهای اضافی می‌‏توانند باعث ایجاد نفخ و ناراحتی شوند. در نهایت پس از آزاد شدن، گازهای مزبور اغلب بدبو خواهند بود.

باکتری‌ها و عفونت‌ها
دستگاه گوارش مسؤول خرد کردن غذا و تبدیل آنها به مواد مغذی قابل استفاده است که در جریان خون جذب می‌شوند. دستگاه گوارش در عین حال مواد زائدی تولید می‌کند که از طریق کولون از بدن دفع می‌شوند.
دستگاه گوارش برای انجام این مهم به اجزاء مختلفی شامل باکتری‌های مقیم دستگاه گوارش متکی است.
در برخی از مواقع امکان به هم خوردن تعادل باکتریایی درون دستگاه گوارش وجود دارد که این وضعیت به صورت بالقوه به عفونت منجر می‌شود. عفونت اغلب اوقات باعث بروز موارد زیر می‌شود:
• گاز بدبو و اضافی
• درد در ناحیۀ شکم
• اسهال
• تب
• تهوع
• استفراغ
• خستگی مفرط
در صورتی که افراد دچار هر یک از علایم مزبور شده باشند باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کنند.

در همین زمینه بیشتر بخوانیم:
گوز تر یا باد شکم آبکی
- علل و پیشگیری

سرطان روده بزرگ
اگرچه عمومیت ندارد، فرد ممکن است بر اثر ابتلا به سرطان کولون دچار گاز بدبو شود. پولیپ‌های سرطانی یا تومورها می‌توانند انسدادهایی ایجاد کنند که باعث انباشته شدن گاز در روده می‌شود.
یک علامت هشدار دهندۀ اولیه در این مورد این است که تغییر رژیم غذایی باعث رفع گاز بدبو نمی‌شود.
پس از سن 50 سالگی افراد دارای ریسک متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ باید در این مورد توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرند.

درمان
در بسیاری از موارد فرد می‌تواند در محیط خانه به درمان باد شکم اقدام کند. در اغلب موارد، تغییرات رژیم غذایی برای رفع بدبو بودن گاز دفع شده کافی است. این تغییرات ممکن است نیاز به خوردن کمتر یا اجتناب از خوردن برخی غذاها داشته باشد. غذاهایی که باید مصرف آنها را کاهش داد یا از خوردن آنها اجتناب کرد در افراد مختلف، متفاوت است.
در دیگر موارد، فرد ممکن است متوجه شود که علت بروز باد شکم بدبو مصرف برخی داروها است. در مورد داروهای غیر نسخه‌ای قطع مصرف آنها باعث تخفیف یا رفع مشکل خواهد شد.
در مورد داروهای نسخه‌ای اگر باد شکم بدبو به معضل تبدیل شده باشد صحبت با پزشک برای در نظر گرفتن داروهای جایگزین قابل توصیه است.
افراد در عین حال ممکن است بر اثر موارد زیر نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشند:
• فرد دچار علایم اضافی شده است
• تغییر داروهای مصرفی باعث تخفیف یا رفع مشکل نشده است
• ایجاد دگرگونی در رژیم غذایی باعث بهبود نشده است
در این موارد، گاز مورد بحث ممکن است ناشی از وجود عفونت یا یک اختلال زیربنایی باشد که نیاز به درمان دارد.

پیشگیری
برای مردمی که گاز در آنها نتیجۀ مصرف برخی غذاها است، پیشگیری به طور معمول به معنی اجتناب از خوردن غذاهای مشکل‌ساز است.
مردم می‌توانند غذاهای مصرفی خود را برای مشخص شدن عوامل ایجاد باد شکم بدبو پیگیری کنند. آنها در ادامه می‌توانند مقدار مصرف این گونه غذاها را برای کاهش ایجاد گاز اضافی متوقف کرده یا کاهش دهند.
برخی نکات در مورد اجتناب ازگاز اضافی شامل موارد زیر است:
• خوردن غذای کمتر در هر وعدۀ غذایی
• اجتناب از خوردن غذاهای محرک
• اجتناب از مصرف غذاهای به طور طبیعی بدبو
• آهسته غذا خوردن
• خوردن آب بیشتر
• اجتناب از مصرف نوشابه‎های گازدار
• لحاظ کردن ماست و دیگر غذاهای دارای پروبیوتیک در برنامۀ غذایی
برخی از مردم ممکن است برای بررسی وجود باد شکم بیش از حد در خود نیاز به مراجعه به دکتر داشته باشند.
زمان‎هایی هست که در آن علت زیربنایی ممکن است شدیدتر از واکنش بدن نسبت به برخی غذاها یا یبوست خفیف باشد. در این موارد متوقف کردن گاز اغلب اوقات از طریق درمان علت زیربنایی مورد اشاره امکان‎پذیر خواهد بود.

گوز چیست؟
گوز که اغلب به نام گاز یا باد شکم نیز شناخته می‌شود تجمع گازها در رودۀ کوچک بر اثر هضم و تنفس است. گوز یک بخش نرمال از چگونگی کارکرد بدن است و اغلب اوقات یک نگرانی برای سلامت محسوب نمی‌شود.
در اغلب موارد گوزها بی‎سر و صدا هست و بدون ایجاد توجه در می‌شوند. در دیگر موارد آنها ممکن است پر سر و صدا و بدبو باشند. فرد ممکن است دچار مقداری نفخ و احساس فشار پیش از دفع گاز شود.
علل باد شکم متفاوت است. غذاها، داروها و عوامل متعدد دیگری هستند که می‌توانند بر میزان و چگونگی بوی گاز در دستگاه گوارش تأثیر بگذارند.
یک گوز متعارف از چند گاز مختلف تشکیل شده است. اغلب این گازها بدبو نیستند. به طور معمول بوی بد بر اثر انواع ترکیبات سولفور که در برخی سبزیجات و تخم مرغ نیز وجود دارند ایجاد می‎گردد.
اینکه دقیقاً در این مورد پای چه گازهایی در میان است به میزان زیادی به عوامل زیر بستگی دارد:
• چه مقدار هوا یا گاز در طول غذا بلعیده می‌شود
• واکنش‎های شیمیایی باکتری‌ها و میکرب‎ها در روده
• فرد چه غذایی را خورده است

آیا باید در مورد باد شکم نگران بود؟
باد شکم بد همیشۀ اوقات علتی برای نگرانی نیست. اغلب مردم متوجه می‌شوند که باد شکم بد را می‎توان در محیط خانه و با ایجاد تغییرات در رژیم غذایی مدیریت کرد.
دیگر مردم در صورت عدم رفع مشکل از طریق اجتناب و تغییر غذایی و دارویی ممکن است برای بررسی و رفع مشکل به پزشک مراجعه کنند. اگر در این مورد علایم دیگر نیز وجود داشته باشد، این وضعیت می‌تواند نشان دهندۀ وجود یک عفونت تلقی شود و نیاز به مداخلۀ پزشکی خواهد داشت.
اغلب مردم پس از مشخص شدن عامل ایجاد علایم و رفع علت زیربنایی یا درمان آن از مشکل مربوط به باد شکم بدبو خلاص می‌شوند./

Source:
Medical News Today
How do you stop smelly farts?
Last reviewed Sun 4 March 2018
By Jenna Fletcher
Reviewed by Saurabh (Seth) Sethi, MD MPH