• جون جانسون، دکتر النا بیگرز
• ترجمه هامیک رادیان
انتروکولیت یکی از علل التهاب دستگاه گوارش است. این اختلال به جدار داخلی رودۀ بزرگ و نیز کوچک آسیب میرساند، و سبب بروز برخی علایم در بدن میشود.
انتریت التهاب رودۀ کوچک است. کولیت التهاب رودۀ بزرگ است. در ترکیب باهم این دو اختلال انتروکولیت یا کولوانتریت نامیده میشوند.
مطالب این مقاله:
• انواع انتروکولیت
• علایم شایع انتروکولیت
• تشخیص
• درمان
• رژیم غذایی برای انتروکولیت
انواع انتروکولیت
چند نوع مختلف انتروکولیت وجود دارد که هر یک علایم مشخصۀ خود را دارد.
انتروکولیت نکروزان
انتروکولیت نکروزان وقتی بروز میکند که التهاب با مرگ بافتها در جدار روده همراه میشود. این مشکل بیشتر در کودکان دارای تولد زودرس یا نوزادان بیمار دیده میشود.
علت انتروکولیت نکروزان در حال حاضر روشن نیست. برخی بر این باورند که نوزادان زودرس دارای یک سیستم ایمنی توسعه نیافته هستند و در نتیجه در مقابل حملۀ میکربی آسیبپذیرترند. وجود میکرب بیش از حد در روده به نظر میرسد که مشکل را شدیدتر میکند.
نظریۀ دیگری عنوان میکند که فقدان جریان خون یا اکسیژن به امعاء و احشاء سبب بروز التهاب اولیه میشود، که عفونت باکتریایی در مرحلۀ بعد سبب تشدید آن میگردد. برخی بر این اعتقادند که تغذیۀ بیش از حد نوزاد، میکرب را بیش از میزانی که رودۀ نوزاد تاب تحمل آن را دارد وارد دستگاه گوارش بچه میکد که این سبب بروز علایم میگردد.
علایم و نشانههای انتروکولیت نکروزان عبارتند از:
• نفخ، ورم و تغییر رنگ شکم
• مدفوع خونآلود
• اسهال
• استفراغ
بچه ممکن است نتواند به درستی غذا بخورد یا اصلاً میل به خوردن غذا نشان ندهد. انتروکولیت نکروزان همچنین میتواند علایم عفونت باکتریایی مثل تب، اختلال تنفسی یا خستگی بیش از حد ایجاد کند.
انتروکولیت نکروزان در صورت عدم درمان میتواند کشنده باشد. بچۀ دچار این بیماری باید بلافاصله تحت مراقبتهای اورژانسی پزشکی قرار گیرد.
انتروکولیت همراه آنتیبیوتیک
در عین حال امکان بروز علایم انتروکولیت به دنبال مصرف آنتیبیوتیک وجود دارد.
در رودۀ انسان سالم، میکرب برای یافتن جایی در دیوارۀ روده میجنگد، که در آنجا این میکربها به خرد کردن و هضم غذا کمک میکنند. وقتی فردی آنتیبیوتیک مصرف میکند، بیشتر این باکتریها نابود میشوند. این وضعیت محیطی مطلوب برای میکربهایی نظیر کلوستریدیا دیفیسیل برای عفونتزایی ایجاد میکند.
وقتی کلوستریدیا دیفیسیلها گسترش پیدا میکنند، سمومی را در بدن ترشح مینمایند. نخستین علایم معمولاً ده روز پس از آغاز درمان با آنتیبیوتیک بروز میکند.
علایم میتواند شامل موارد زیر باشد:
• گرفتگی و نفخ
• افزایش نیاز به دستشویی
• اسهال آبکی
• تب
• خستگی
• احساس بیماری یا ناخوشی کلی
• درد شدید معده
انتروکولیت همراه آنتیبیوتیک در عین حال میتواند به نوع دیگری از انتروکولیت پیشرفت کند که انتروکولیت سودوممبرانوس نامیده میشود.
انتروکولیت سودوممبرانوس
انتروکولیت سودوممبرانوس (انتروکولیت غشاء کاذب) شامل بروز التهاب در جدار امعاء به اضافه روده است.
این نوع انتروکولیت معمولاً به سبب عفونت باکتریایی ناشی از آنتیبیوتیکها بروز میکند، که این بدان معنی است که مردم دچار انتروکولیت سودوممبرانوس احتمالاً دچار انتروکولیت همراه آنتیبیوتیک نیز بودهاند. به هر جهت، همیشه مورد چنین نیست.
علایم خاص انتروکولیت سودوممبرانوس شامل اسهال آبکی مدام همراه بوی زننده، تب، و گرفتگیهای دردناک ناحیۀ شکم است.
این بیماری همچنین سبب جمع شدن گلبولهای سفید خون، مخاط، و ترشح پروتئینهایی از دیوارۀ روده میشود. این توده در خلال حرکات روده از بدن خارج میگردد و به آسانی میتوان آن را در وارسی مدفوع دید.
انتروکولیت هموراژیک
انتروکولیت هموراژیک نوع دیگری از التهاب به علت یک عفونت میکربی است. برخی گونههای باکتریوم اشیرشیا کولی رودهها را عفونی میکنند، و سمی ترشح مینمایند که سبب بروز مشکلاتی برای بدن میشود.
انتروکولیت هموراژیک معمولاً سبب گرفتگیهای شدید و اسهال آبکی و خونآلود میشود. برخی از مردم دچار تب نیز میشوند.
انتروکولیت هموراژیک در صورت عدم درمان میتواند به خطری جدی تبدیل شود. اگر باکتری وارد جریان خون گردد، عفونت میتواند گسترش یابد و به دیگر دستگاههای بدن آسیب برساند.
در موارد شدید، مردم ممکن است دچار یک بیماری به نام سندرم اورمی همولیتیک شوند. این بیماری آنها را در معرض خطر بیماریهای دیگر مثل نارسایی کلیوی، صدمه به عصب و سکته مغزی قرار میدهد.
علایم شایع انتروکولیت
علایم انتروکولیت بسته به فرد و نوع انتروکولیت مبتلابه وی میتواند بسیار متفاوت باشد. انتروکولیت به پایانۀ تحتانی سیستم گوارش آسیب میزند و همۀ انواع این بیماری علایم مشترکی نیز دارند.
برخی از شایعترین علایم مزبور عبارتند از:
• تب
• ورم در ناحیۀ نزدیک معده
• تهوع
• استفراغ
• اسهال
• خستگی
• احساس کلی ناخوشی
برخی از مردم که دچار انواع مشخص انتروکولیت میشوند ممکن است برخی علایم دیگر مثل خونریزی مقعدی را تجربه کنند.
تشخیص
تشخیص انتروکولیت ممکن است به چند آزمایش مختلف نیاز داشته و درمان ممکن است زمانبر باشد. برای تشخیص انتروکولیت پزشک تاریخچۀ پزشکی فرد را میگیرد و یک معاینۀ فیزیکی انجام میدهد. دکتر احتمالاً تستهای مختلفی مثل تست شمارش کامل گلبولهای خون (CBC)، تست کشت خون، و تست نمونۀ مدفوع را درخواست میکند. بررسی مدفوع به دکترها کمک میکند تا کولیت سودوممبرانوس یا دیگر موارد انتروکولیت ناشی از عفونت شدید را از تشخیص خارج کنند.
در برخی موارد دکترها تستهای تصویربرداری مثل CT اسکن یا MRI انجام میدهند. تصاویر به دست آمده از این تستها میتواند به مشخص شدن نشانههای التهاب در روده و دیگر نشانگرهای اختلال منجر شود.
اولتراسوند نیز در بسیاری از مواقع مفید است. اولتراسوند شکم به دکترها امکان میدهد تا پی ببرنند که آیا دیوارۀ کولون یا روده باریک ضخیم شده یا رودهها متسع یا پر از مایع شدهاند.
درمان
هر نوع انتروکولیت روشهای درمانی و ملاحظات خاص خود را دارد.
وقتی انتروکولیت تشخیص داده شود، دکتر در مورد گزینههای مختلف درمانی با بیمار صحبت میکند.
گزینههای درمانی میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و به میزان زیادی وابسته به نوع انتروکولیتی است که فرد بدان مبتلا شده، و نیز اینکه گسترش بیماری تا چه حد است.
بسیاری از مردم ناچارند در بیمارستان بستری شوند تا اینکه دکترها بتوانند پیشرفت بیماری را پایش و بیماری را ردیابی کنند. امکان دریافت مایع از طریق تزریق وریدی در صورت از دست دادن آب بدن بر اثر اسهال مکرر وجود دارد. برخی دیگر از بیماران نیازمند تزریق خون یا پلاکت هستند.
در موارد انتروکولیت برگشت پذیر، دکترها ممکن است یک پیوند مدفوع میکربی انجام دهند، که در آن میکروارگانیسمهای دچار اختلال روده با باکتری گرفته شده از اهدا کنندۀ سالم جایگزین میشود.
درمان شامل استفاده از داروهای ضد اسهال نمیشود، زیرا این داروها میتوانند بیماری را تشدید کنند و کارآیی اندکی دارند.
به ندرت آنتیبیوتیک برای موارد انتروکولیت تجویز میشود، زیرا آنتیبیوتیکها باعث تشدید عفونت شده و به عوارض بیشتر منجر میشوند. این مورد به ویژه در بارۀ مواردی که انتروکولیت هموراژیک یا انتروکولیت ناشی از آنتیبیوتیک مطرح است مصداق دارد. به هر جهت امکان تجویز آنتیبیوتیک برای پیشگیری از سپسیس کشنده وجود دارد.
برخی از موارد شدید انتروکولیت نیازمند انجام عمل جراحی است. آن دسته از بیماران که دچار پارگی بافتها در رودهها شدهاند احتمالاً نیازمند جراحی اورژانسی خواهند شد. به هر جهت این گروه از بیماران کمتر احتمال دارد که به درمانهای محافظه کارانه جواب دهند و ممکن است که نسبت به خونریزی یا سپسیس آسیبپذیر باشند.
جراحی معمولاً شامل تخلیۀ نواحی آسیب دیده و برداشتن بخشهایی از رودهها است.
رژیم غذایی برای انتروکولیت
این احتمال هست که فرد با ایجاد تغییر در رژیم غذایی خود به درمان انتروکولیت کمک کند. احتمالاً مهمترین ملاحظۀ رژیم غذایی مربوط به فرد دچار انتروکولیت آب است.
انتروکولیت به طور معمول سبب بروز اسهال مکرر میشود که بسیار هم آبکی است. این روند باعث میشود تا بدن آب و الکترولیتهای خود را از دست بدهد، که باید آنها را جایگزین کرد.
نوشیدن آب به مقدار کافی در سراسر روز میتواند شانس کمآبی بدن را کاهش دهد. همچنین مصرف غذاهای پر از مایع در کنار غذاهای معمول یک انتخاب عالی است، زیرا این غذاها در کنار آب مواد مغذی و الکترولیتها را در اختیار بدن قرار میدهند.
انتروکولیت یک اختلال روده است، بنابراین غذا خوردن برای بهبود سلامت روده نقش حیاتی دارد. پروبیوتیکها و پریبیوتیکها را میتوان برای کمک به ایجاد توازن مفید میکروارگانیسمها در رودهها به رژیم غذایی اضافه کرد.
مشورت با متخصص تغذیه در مورد انتخاب بهترین رژیم غذایی بهترین گزینه است. متخصصان تغذیه و مراقبتهای پزشکی میتوانند بسته به شرایط خاص هر فرد رژیم غذایی مناسب را تجویز کنند.
Source:
Enterocolitis: Causes, symptoms, and treatment
Last reviewed Mon 24 July 2017
By Jon Johnson
Reviewed by Alana Biggers, MD, MPH
نظرات (0)