• ترجمه و تدوین: دکتر زهره پیرزاده
خونریزی واژینال در دوران بارداری علت‌های بسیاری دارد كه بعضی از آنها جدی محسوب می‌شوند. امكان دارد خونریزی در اوایل و یا اواخر بارداری رخ دهد. موارد خفیف خونریزی معمولاً خود به خود برطرف می‌شود، اما گاه خونریزی برای زن و فرزند وی خطرآفرین است. از این‌رو، هر زمان دچار خونریزی شدید، باید با دكتر تماس بگیرید یا به دنبال چاره باشید.
خونریزی در ابتدای بارداری
بسیاری از زنان در 12 هفتة اول بارداری دچار خونریزی یا لكه‌بینی می‌شوند.
آمیزش جنسی و عفونت دهانة رحم نیز از علل خونریزی هستند.
اگر در اوایل بارداری دچار خونریزی شدید، پزشك ممكن است شما را معاینه كرده، در مورد میزان خون دفع شده، مدت خونریزی، وجود درد، محل و شدت درد سؤال كند. ممكن است دکتر برای شما آزمایش HCG درخواست كند. این ماده هورمونی است كه بدن در هنگام بارداری تولید می‌كند. احتمال دارد به چندین بار انجام این آزمایش نیاز داشته باشید، زیرا میزان HCG در سرتاسر بارداری افزایش می‌یابد. در صورت نیاز به درمان حالت "حساسیت به Rh"، آزمایش گروه خون نیز برایتان درخواست می‌شود. ممكن است اولتراسوند نیز برای یافتن علت خونریزی به كار رود اما گاه علتی نیز برای خونریزی پیدا نمی‌شود.
اگر زنان در دوران بارداری دچار خونریزی شوند، ممكن است به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز داشته باشند. زیرا در این حالت خطر انجام زایمان زودهنگام، و تولد نوزادی كوچک جثه یا وقوع سقط جنین برای آنان بیشتر است.
سقط جنین
سقط جنین ممكن است ناشی از وجود مشكلی در بارداری باشد. خونریزی همیشه بدان معنا نیست كه جنین سقط خواهد شد. نیمی از زنانی كه خونریزی می‌كنند جنینشان سقط نمی‌شود. سقط جنین در هر زمان از نیمة اول بارداری می‌تواند رخ دهد. اما در اكثر اوقات در 13 هفتة اول بارداری و در 20-15% بارداری‌ها پیش می‌آید.
علائم و نشانه‌های زیر ممكن است نشانگر سقط جنین باشد:
• خونریزی واژینال
• دردهای فشاری (كرامپ) در ناحیۀ زیر شكم، كه غالباً از درد قاعدگی شدیدترند.
• خروج بافت از واژن
در بسیاری از زنانی كه دچار خونریزی واژینال می‌شوند، دردهای فشاری یا بسیار كم است یا اصلاً وجود ندارد. گاه خونریزی متوقف شده و بارداری ادامه می‌یابد اما بعضی اوقات خونریزی و كرامپ شدیدتر شده و جنین سقط می‌گردد.
اگر فكر می‌كنید كه بافت جنین از بدنتان خارج شده، آن را به مطب دكتر ببرید. ممكن است بافت مزبور را برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال كنند.
اگر بخشی از بافت جنین در رحم باقی بماند، غالباً خونریزی ادامه می‌یابد. برای درمان چندین گزینه وجود دارد. می‌توان از دارو برای خروج بافت استفاده كرد. می‌توان بافت را با كورتاژ خارج كرد. همچنین می‌توان با وسایل مكنده یا واکیوم آن را بیرون آورد. به این روش "ساكشن كورتاژ" می‌گویند. گاه كاربرد چندین گزینة درمانی ضرورت می‌یابد.
از بیشتر سقط‌های جنین نمی‌توان جلوگیری كرد زیرا سقط غالباً راهی است كه بدن برای مقابله با بارداری‌های غیر طبیعی در پیش می‌گیرد. مدرك مستدلی وجود ندارد كه ثابت كند ورزش یا آمیزش جنسی موجب سقط جنین می‌شود. همچنین مدركی وجود ندارد كه ثابت كند استرس یا كار شدید موجب سقط جنین می‌گردند. سقط جنین بدان معنی نیست كه زن دیگر نمی‌تواند بچه‌دار شود. همیشه بدان معنا هم نیست كه سلامت وی مشكلی دارد؛ اما اگر در دو حاملگی پیاپی 2 بار پی‌در‌پی سقط جنین اتفاق بیفتد دكتر برای یافتن علت، آزمایش‌های لازم را درخواست خواهد كرد.
در زمینه بارداری بیشتر بخوانیم:
بارداری خارج از رحم یا حاملگی خارج رحمی
بارداری خارج رحمی
بارداری خارج از رحم زمانی پیش می‌آید كه تخمك بارور در رحم جایگزین نشده، در عوض در محلی دیگر (غالباً در یكی از لوله‌های فالوپ) لانه‌گزینی می‌كند. بارداری خارج از رحمی نیز موجب درد و خونریزی در اوایل بارداری می‌گردد.
خطر اصلی این نوع بارداری هنگامی است كه لولة تخم‌بر پاره شود، كه در این صورت به اقدامات درمانی فوری نیاز دارد. ممكن است خونریزی داخلی باشد و از دست رفتن خون موجب ضعف، غش، درد، شوك یا حتی مرگ گردد.
شیوع بارداری خارج از رحمی نسبت به سقط جنین كمتر است. از هر 60 بارداری یكی از آنها خارج از رحمی است. در زنان دارای مشخصات خطر بارداری خارج رحمی بیشتری است:
- زنانی كه دچار عفونت لوله‌های تخم‌بر هستند (مثلاً بیماری التهابی لگن)
- زنانی كه قبلاً بارداری خارج رحمی داشته‌اند.
- زنانی كه جراحی لوله(ها) داشته‌اند.
خونریزی در اواخر بارداری
علل خونریزی در نیمة دوم بارداری با علل آن در نیمة اول فرق می‌كند. مشكلات شایعی كه موجب خونریزی خفیف در این دوره می‌شوند عبارتند از: التهاب دهانة رحم، وجود توده‌ای روی آن، كه ممكن است با دارو درمان شود.
خونریزی شدید معمولاً مربوط به مشكلات جفت است. شایع‌ترین علل خونریزی در این زمان عبارتند از: جدا شدن جفت و وجود جفت سرراهی. زایمان پیش از موعد نیز می‌تواند باعث خونریزی گردد.
خونریزی در اواخر بارداری می‌تواند سلامت مادر و جنین را با خطرات جدی روبه‌رو سازد، و ممكن است نیازمند بستری شدن در بیمارستان و به دنیا آوردن كودك باشد.
جداشدن جفت
جفت به دیوارة رحم چسبیده است اما ممكن است قبل یا حین زایمان از دیواره جدا شود. این حالت موجب خونریزی واژینال شده غالباً با درد همراه است (حتی اگر خونریزی خفیف باشد و یا دیده نشود).
پس از جدا شدن جفت، ممكن است اكسیژن كمتری به جنین برسد. این وضعیت می‌تواند خطرناك باشد. تنها 1% زنان باردار دچار این مشكلات می‌شوند و معمولاً در 12 هفته قبل از تولد پیش می‌آید. زنان زیر در گروه پرخطر قرار دارند:
• زنانی كه پیشتر بچه‌دار شده‌اند.
• زنانی كه 35 سال یا بیشتر دارند.
• زنانی كه سابقة قبلی جداشدگی جفت داشته‌اند.
• زنانی كه كم‌خونی سلول داسی شكل (آنمی سایكل سل) دارند.
جدا شدن جفت با موارد زیر نیز مرتبط است:
• فشار خون بالا
• آسیب به شكم
• مصرف كوكائین
• كشیدن سیگار
جدا شدن جفت یك وضعیت جدی بوده و برای مادر و جنین خطرآفرین است. از این رو به اقدامات درمانی سریع نیاز دارد.
جفت سر راهی
وقتی جفت در پایین رحم قرار گیرد ممكن است دهانة رحم را ببندد. این بدان معناست كه بخشی از دهانة رحم یا كل آن بسته می‌شود. به این حالت جفت سر راهی می‌گویند، كه می‌تواند باعث خونریزی واژینال گردد. غالباً این نوع خونریزی دردی ندارد.
از هر 200 بارداری در یكی از آنها جفت سر راهی یافت می‌شود، و در زنان زیر شایع‌تر است:
• كسانی كه یك یا چند بچه داشته‌اند.
• كسانی كه سابقة سزارین دارند.
• كسانی كه سابقة جراحی رحم دارند.
• كسانی كه بارداری آنها دو یا سه قلو است.
همانند جدا شدگی جفت، جفت سر راهی نیز یك وضعیت جدی است و نیاز به درمان سریع دارد.
زایمان
خونریزی در اواخر بارداری می‌تواند نشانه‌ای از زایمان باشد. یك توپی بلغمی كه دهانة رحم را پوشانده درست قبل از شروع زایمان از دهانه كنده می‌شود، مقدار كمی بلغم و خون از دهانة رحم عبور می‌كند، كه به آن "نمایش خونی" می‌گویند . "نمایش خونی" شایع است و اگر ظرف 3 هفته از تاریخ زایمان رخ دهد مشكلی ندارد. اما چنانچه زودتر اتفاق بیفتد ممكن است دچار زایمان پیش از موعد باشید. لذا فوراً با دكترتان تماس بگیرید.
دیگر علائم زایمان زودهنگام عبارتند از:
• خونریزی واژینال
• تغییر نوع ترشح (آبكی، بلغمی، خونی)
• افزایش میزان ترشحات
• فشار درد لگن یا زیر شكم
• كمردرد خفیف و ناملموس
• كرامپ معده با / و یا بدون اسهال
• انقباضات منظم یا سفت شدن رحم
اقدامات مورد نیاز
در صورت وجود خونریزی در اواخر بارداری، بلافاصله با پزشك خود تماس بگیرید. ممكن است برای یافتن علت نیاز باشد كه در بیمارستان بستری شوید. شاید اولتراسوند برایتان درخواست شود. این احتمال هست كه چند هفته در بیمارستان بمانید. شاید انتقال خون نیز لازم شود.
شرایطی كه موجب خونریزی در اواخر بارداری می‌شوند، برای مادر و جنین خطرساز هستند و در صورت وجود خطر جدی، زایمان زودهنگام، حتی گاهی از طریق سزارین ضرورت می‌یابد.
برای بسیاری از زنان خونریزی در هنگام بارداری با آزار و آسیب مختصری همراه است كه ممكن است به درمانی هم نیاز نداشته باشد. اما برای گروه دیگری از زنان، ممكن است خونریزی علامتی از وجود مشكل جدی باشد. پس باید هر زمان دچار خونریزی شدید موضوع را به اطلاع دكترتان برسانید. ممكن است سلامت شما و فرزندتان به یك اقدام درمانی به موقع بستگی داشته باشد.
نظرات (0)