اسپوندیلوارتریت - علایم، درمان‌ها، و علل

• جین لئونارد، دکتر ویلیام موریسون
• ترجمۀ فرهنگ راد

اسپوندیلوارتریت اصطلاحی برای معرفی چند بیماری التهابی است که سبب بروز انواع مختلف ارتریت یا آرتروز می‎شوند. اسپوندیلوارتریت که به نام اسپوندیلوارتروپاتی نیز شناخته می‎شود اختلالی است که به مفاصل یا محل اتصال رباط‎ها و تاندون‎ها با استخوان‎ها آسیب می‎زند.
اسپوندیلیوارتریت (SpA) بیشتر در ناحیۀ نخاع و لگن بروز می‎کند که در آنجا به عنوان اسپوندیلوارتریت محوری دسته‎بندی می‎شود. وقتی این بیماری به اندام‎ها یا دیگر نواحی بدن مثل چشم‎ها و دستگاه گوارش آسیب می‎زند به عنوان اسپوندیلوارتریت محیطی شناخته می‌شود.

مطالب این مقاله:
• انواع اسپوندیلوارتریت
• علایم
• علل و ریسک فاکتورها
• گزینه‎های درمانی
• پیشگیری
• دورنما

انواع اسپوندیلوارتریت
انواع مختلف اسپوندیلیوارتریت در زیر فهرست شده است:

اسپوندیلیت انکیلوزان (AS)
اسپوندیلیت انکیلوزان یکی از انواع شایع اسپوندیلوارتریت است. تخمین زده می‎شود که اسپوندیلیت انکیلوزان مبتلابه 2 تا 5 نفر در هر 1000 نفر جمعیت برخی نواحی اروپا است. به هر جهت، در برخی گروه‎ها، تا 1 درصد جمعیت یا 10 نفر در هر 1000 نفر ممکن است مبتلا به این بیماری باشند.
علایم بیماری شامل درد و احساس و خشکی خشکی در ناحیۀ ستون فقرات و ناحیۀ بین نخاع و لگن است. اسپوندیلیت انکیلوزان در میان مردان بیش از زنان شایع است و علایم آن معمولاً در اوایل دوران بزرگسالی بروز می‎کند.

برای آشنایی بیشتر با بیماری اسپوندیلیت انکیلوزان مطالعه لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت توصیه می‌شود:
اسپوندیلیت انکیلوزان

ارترتیت واکنشی (ReA)
این بیماری که پیشتر به نام سندرم رایتر شناخته می‎شد وقتی شروع می‎شود که عفونت روده‎ای یا دستگاه ادراری به بروز واکنش ایمنی منجر می‎گردد.
ارتریت واکنشی به مفاصل، چشم‎ها، مجرای ادرار، و پوست آسیب می‎زند و علایم آن شامل زخم‎های دهان، التهاب چشم، بروز لکه‌های لایه‎دار پوستی و درد در ناحیۀ بافت متصل کنندۀ رباط‎ها و تاندون‎ها با استخوان است. خلاف اسپوندیلیت انکیلوزان، ارتریت واکنشی معمولاً به نخاع آسیب نمی‎زند.

ارتریت انتروپاتیک (EnA)
این شکل التهابی بیماری که برخی نواحی دستگاه گوارش را مبتلا می‎کند، با بیماری التهابی روده (IBD) مرتبط است که بیماری کرون و کولیت اولسراتیو را شامل می‎شود.
ارتریریت انتروپاتیک اساساً مفاصل محیطی اندام‎ها را مبتلا می‎کند اما می‎تواند بر کل ستون فقرات نیز تأثیرگذار باشد. درد معده و اسهال خونی دیگر علایم رایج بیماری محسوب می‎شود.

ارتریت پسوریاتیک (PsA)
نوع پسوریاتیک ارتریت به بیماران دچار پسوریازیس، که یکی از بیماری‎های التهابی پوست محسوب می‌شود، آسیب می‎زند.
ارتریت پسوریاتیک مبتلابه تا 30 درصد افراد دچار پسوریازیس است. علایم شامل درد مفاصل، خشکی، و ورم ستون فقرات، دست‎ها و پاها است.

اسپوندیلوارتریت نوجوانان (JSpA)
این بیماری که تحت عنوان اسپوندیلوارتروپاتی نوجوانی نیز شناخته می‎شود، یک شکل بیماری ارتریت دوران کودکی است که نخستین علایم بروز آن در افراد زیر 16 سال مشاهده می‎شود. علایم بیماری معمولاً به قسمت‎های تحتانی بدن شامل باسن، زانوها، و پاها آسیب می‎زند اما این علایم ممکن است در دیگر نقاط بدن نیز بروز یابد.
اشکال JSpA می‎تواند شامل AS، PS، ReA، و EnA در کنار اسپوندیلوارتریت تفکیک نشده باشد.

اسپوندیلوارتریت تفکیک نشده (USpA)
اصطلاح اسپوندیلوارتریت تفکیک نشده یا USpA برای فردی به کار می‎رود که برخی نشانه‎ها و علایم اسپوندیلیت در وی دیده می‎شود اما این نشانه‌ها و علایم شامل تمامی مقیاس‎های مربوط به تشخیص یکی از اختلالات مندرج در بالا نیست.
برخی افراد دارای تشخیص USpA ممکن است در نهایت دچار علایم بیشتری از بیماری شوند که آنها را شامل تشخیص ابتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان یا دیگر اختلالات مرتبط می‎سازد.

علایم
علایم و نشانه‎های اسپوندیلوارتریت به شکل بیماری ایجاد شده بستگی دارد. به هر جهت، علایم بیماری به طور معمول به دو طریق متمایز می‎شوند:

التهاب و درد
التهاب مشخصJۀ بارز و تعریف شدۀ اسپوندیلوارتریت است. التهاب معمولاً در ستون فقرات شروع می‎شود، اما ممکن است لگن، دست‎ها، پاها، بازوها و ساق پا را نیز درگیر کند. التهاب باعث ایجاد درد و حالت سفتی می‎شود.

آسیب استخوان
تخریب استخوان امکان بروز دارد. این صدمه دیدگی در نهایت می‎تواند به دگرشکلی (دفورمیتی) نخاعی منجر شود که قادر است بر تحرک بیمار تأثیر سوء بگذارد. در کنار التهاب، درد و صدمۀ استخوان، بیماران دچار اسپوندیلیوارتریت ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
• خستگی مزمن
• درد و التهاب چشم
• علایم گوارشی
• علایم ادراری
• پسوریازیس
• پوکی استخوان یا استئوپوروز

علل و ریسک فاکتورها
تقریباً 30 ژن شناسایی شده‎اند که می‌‏توانند سبب اسپوندیلیت انکیلوزان یا شایع‎ترین شکل اسپوندیلوارتریت شوند. ژنی که در این مورد بیش از همه مورد تحقیق قرار گرفته است HLA-B27 نام دارد.
مردمی که حامل ژن HLA-B27 هستند نسبت به افراد فاقد این ژن در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به اسپوندیلیت انکیلوزان قرار دارند، اگرچه تمامی افراد حامل ژن مزبور دچار این بیماری نمی‎شوند.
مشابهاً تمامی افراد دچار اسپوندیلیت انکیلوزان حامل ژن HLA-B27 نیستند.
بر مبنای اعلام "انجمن اسپوندیلیت کانادا" تقریباً 10 درصد مردم مبتلا به اسپوندیلوارتریت حامل ژن HLA-B27 هستند.
در عین حال امکان بروز بیماری EnA در افراد حامل ژن مزبور بیشتر است.
برخی مطالعات عنوان کرده‌اند که اسپوندیلوارتریت با عدم تعادل در باکتری‏های روده مرتبط است. عفونت‎های میکربی مثل کلامیدیا یا مسمومیت غذایی می‎توانند محرک ایجاد ReA باشند.

ریسک فاکتورها
در حالی که دلایل ابتلا به اسپوندیلوارتریت اغلب اوقات ناروشن است، برخی عوامل خطر توسعۀ بیماری را افزایش می‎دهند که شامل موارد زیرند:
• داشتن ژن HLA-B27
• عفونت‎های باکتریایی
• ابتلا به بیماری IBD یا پسوریازیس
• داشتن عضوی از خانواده که مبتلا به اسپوندیلوارتریت باشد
• داشتن نژاد اسکیموهای سیبریایی، آلاسکایی یا اجداد لاپس اسکاندیناویایی

گزینه‎های درمانی کدامند؟
از آنجا که در حال حاضر هیچ معالجۀ قطعی برای اسپوندیلوارتریت وجود ندارد، درمان شامل مدیریت علایم، محدود کردن دامنۀ گسترش بیماری، و کاهش ریسک فاکتورهای عوارض بیماری است.
رژیم درمانی مورد انتخاب به فرد بیمار و شکل اسپوندیلیوارتریت مبتلابه وی بستگی دارد. گزینه‎های درمانی شامل موارد زیر است:

داروها
چندین دارو از جمله موارد مندرج در فهرست زیر برای درمان اسپوندیلوارتریت مورد استفاده قرار می‎گیرد:
• داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)
• کورتیکوستروئیدهای تزریقی
• داروهای آنتی‏‌امتیک تعدیل کنندۀ بیماری (DMARDs)
• بلوک کننده‌های نکروز تومور آلفا (TNF-alpha)
• آنتی‎بیوتیک‎ها

جراحی
برخی از مردم مبتلا به اسپوندیلوارتریت ممکن است از انجام عمل جراحی سود ببرند. برای مثال، اگر درد یا ناتوانی قابل ملاحظه‎ای بر اثر تخریب غضروف در لگن ایجاد شود، جایگزینی مفصل ران با پروتز ممکن است به سود بیمار باشد.
انجام جراحی ستون فقرات اکثر مواقع غیر ضرورری است. به هر جهت، این عمل ممکن است برای آن دسته از بیماران که دچار شکستگی استخوان گردن شده‎اند که باعث می‎شود تا بیمار قادر به راست نگه داشتن گردن خود نباشد انجام می‎شود.

فیزیوتراپی
فعالیت فیزیکی منظم سبب بهبود یا حفظ قدرت حرکتی بیمار می‎شود. یک فیزیوتراپیست کارآزموده می‎تواند برنامۀ مناسبی را برای ورزش و قدرت بخشی به بیماران مبتلا به اسپوندیلوارتریت ارائه دهد.

حمایت عاطفی
اسپوندیلوارتریت می‎تواند هم تأثیر عاطفی و هم تأثیر فیزیکی به روی بیمار داشته باشد. مردم دچار این بیماری ممکن است انجام مشاوره یا حضور در گروه‌های حمایتی برای افراد دچار اختلالات مزمن را مفید بیابند.

پیشگیری
از آنجا که علت اسپوندیلوارتریت روشن نیست و محتمل است که دارای ریشۀ ژنتیکی باشد، پیشگیری از آغاز این بیماری دشوار است. به هر جهت، تشخیص و مداخلات پزشکی زودهنگام می‎تواند پیشرفت بیماری را محدود و به مدیریت علایم آن کمک کند. فهرست زیر برخی عوامل را مطرح می‎کند که باید مورد ملاحظه قرار گیرند:

گزینه‎های سبک زندگی
هدایت یک سبک زندگی سالم می‏‌تواند گامی بزرگ برای توقف علایم اسپوندیلوارتریت باشد. عوامل مهم مرتبط به سبک زندگی عبارتند از:

رژیم غذایی
خوردن غذاهای سالم و برخورداری از رژیم غذایی متعادل برای سلامت کلی و حفظ وزن در محدودۀ سالم اهمیت دارد. داشتن اضافه وزن باعث می‎شود تا فشار بیشتری بر مفاصل ایجاد شود.
پیروی از یک رژیم غذایی ضد التهابی می‎تواند میزان التهاب در بدن را کاهش دهد. این نوع رژیم غذایی مشابه رژیم غذایی مدیترانه‎ای است و توسط "بنیاد ارتریت" و "مراکز درمان سرطان آمریکا" توصیه می‎شود. غذاهایی که خوردن آنها به بیمار توصیه می‎شود عبارتند از:
• انواع میوه
• سبزیجات
• غلات سبوس‏دار
• آجیل‎ها و دانه‎های خوراکی
• پروتئین بدون چربی مثل انواع لوبیا، عدس، و گوشت بدون چربی
• ماهی‎های روغنی

ورزش
فعالیت فیزیکی منظم برای مدیریت بیماری اسپوندیلوارتریت بی‎نهایت اهمیت دارد. فعالیت جسمانی به کاهش درد و سفتی کمک کرده و می‌‏تواند باعث حفظ حرکت‎پذیری اندام‎ها شود.
ورزش‎های کم‎فشار بهترین گزینه هستند زیرا نسبت به فعالیت‌های سنگین، فشار کمتری بر مفاصل وارد می‎کنند. مثال‎هایی از ورزش‌های کم‎فشار شامل پیاده‎روی و شنا است.

ترک سیگار
سیگار کشیدن سبب بروز التهاب می‎شود و می‎تواند علایم اسپوندیلوارتریت را تشدید کند. سیگار کشیدن در عین حال خطر بروز سرطان و دیگر بیماری‎ها را در فرد افزایش می‎دهد.

دورنما
اسپوندیلوارتریت یک بیماری جدی و پیشرونده بدون هیج معالجۀ شناخته شده است. با وجود این در صورت برداشتن گام‎هایی در راستای مدیریت بیماری و محدود کردن پیشرفت آن، دورنما برای اکثریت بیماران مبتلا به اسپوندیلوارتریت خوب است. این بیماران می‎توانند با ریسک پایین دچار شدن به عوارض جدی‎تر یک عمر طبیعی را به پایان ببرند.

Source:
Spondyloarthritis: Symptoms, treatments, and causes
Last reviewed Fri 25 August 2017
By Jayne Leonard
Reviewed by William Morrison, MD