رشته‌های مخاط در چشم یا سندرم ماهیگیری از مخاط - علل، تشخیص، و درمان - مهرین

• بتانی کدمن، دکتر آن مری گریف
• ترجمه هستی فراست‌فر

وقتی رشته‌های مخاط مداوماً ایجاد شده و فرد آنها را از چشم خود دور می‎کند، این وضعیت زیر عنوان سندرم ماهیگیری از مخاط شناخته می‎شود. این نام‎گذاری به روشی اشاره دارد که فرد این رشته‌ها را مثل ماهی از چشم خود می‎گیرد.
مخاط به دلایل مختلفی مثل تحریک و عفونت در چشم بروز می‎کند. برخی از اوقات، وقتی فرد مخاط را از چشم بیرون می‎کشد، چشم تحریک می‎شود که این خود سبب ایجاد مخاط بیشتر می‌گردد. هر قدر مردم مخاط مزبور را بیشتر از چشم بگیرند مخاط بیشتری نیز تولید خواهد شد.
به هر حال راه‌هایی برای شکستن این الگو وجود دارد.

[مطالب این مقاله:]
• علایم
• علل
• تشخیص
• درمان
• راهنمای چشم‌های سالم
• دورنما

علایم
علامت اولیه سندرم ماهیگیری چشم دور کردم مکرر رشته‎های مخاط از سطح چشم است. تکرار مداوم این عمل باعث تحریک بیشتر چشم شده و عفونت بروز می‎کند.
فرد دچار عفونت چشم ممکن است به علایم زیر دچار شود:
• سرخی دور چشم
• نمناک شدن یا آبریزش چشم
• درد، مثل حس سوزش یا نیش خوردن
• التهاب دور چشم

علل
مردم بر اثر تولید بیش از حد مخاط در چشم دچار سندرم ماهی‎گیری از مخاط می‎شوند.
اختلالاتی که می‏توانند سبب ایجاد این علایم شوند عبارتند از:

ورم ملتحمه
ورم ملتحمه که به نام چشم صورتی نیز شناخته می‎شود، اختلالی مسری است که باعث می‎شود تا چشم به رنگ صورتی درآمده و دردناک شود. این اختلال معمولاً دچار هر دو چشم می‎شود. ورم ملتحمه ممکن است بر اثر نوع مشخصی از آلرژی، باکتری یا ویروس ایجاد گردد.
علایم ورم ملتحمه عبارتند از:
• قرمز یا صورتی شدن رنگ چشم
• احساس خارش یا سوزش در چشم
• آبریزش چشم
• بروز چرک چسبناک در اطراف چشم
شستشوی منظم دست، عدم تلاش برای لمس ناحیۀ چشم، و اجتناب از استفادۀ مشترک از بالش یا حوله ریسک انتقال این بیماری به دیگران را کاهش می‎دهد.

داکریوسیستیت (داکریوسیستاتیس یا التهاب مجرای اشکی)
داکریوسیستیت یک عفونت چشمی است که به مجاری اشکی آسیب می‎زند. این بیماری زمانی بروز می‎کند که مجراهای چشم مسدود شده و باعث می‎شود تا چشم ترشحات چسبناکی تولید کند.
احتمال ابتلاء نوزادان به این بیماری بیشتر است، هرچند بزرگسالان نیز در برابر آن مصون نیستند.

اختلال رفتار تمرکز مکرر بر بدن
فرد دچار این اختلال ممکن است بر اثر عادت چشم‎هایش را مالش دهد که این باعث تحریک سطح چشم و سبب تولید بیش از حد مخاط می‎شود.
به طور معمول فرد دچار این اختلال مکرراً اعمال مشخصی مثل مالیدن چشم‎ها، کشیدن مو، یا گاز گرفتن ناخن را انجام می‎دهد. مردم دچار اختلال مزبور عدم اقدام به این اعمال تکراری یا کاهش میزان انجام آنها را دشوار می‎یابند، که این می‎تواند به بروز آسیب‎های جسمانی یا روانی در آنان منجر شود.
اختلال رفتار تمرکز مکرر بر بدن مبتلابه حدود یک‎بیستم کل مردم است و استرس و درگیر بودن با مسؤولیت زیاد می‎تواند به تشدید آن منجر شود.

سندرم خشکی چشم (چشم خشک)
سندرم خشکی چشم هنگامی بروز می‎کند که اشک به قدر کافی چشم را لیز نمی‎کند. چشم تلاشی را برای جبران این نقیصه از طریق تولید اشک بیشتر انجام می‎دهد، که این خود باعث می‎شود تا فرد برای خشک کردن چشم به میزان بیش از حد چشم‌هایش را لمس کند.
لمس مداوم چشم به بروز عفونت در آن منجر شده و همچنین باعث می‎شود تا چشم تحریک و ملتهب گردد.

بلفاریت
اشک حاوی مواد مختلفی شامل آب، نمک، مخاط، و روغن است. وقتی غدد تولید کنندۀ روغن درست کار نمی‎کنند، احتمال بروز بلفاریت وجود دارد که باعث می‌شود تا پلک چشم ملتهب و پوسته‎دار شود.
علایم بلفاریت شامل تولید بیش از حد اشک، خشکی چشم، و چسبندگی مژه‎ها به همدیگر و پوسته‎دار پلک‎ها است.

تشخیص
اگر ترشحات مخاط از چشم رفع نشود، فرد باید در اولین فرصت ممکن به چشم‌پزشک مراجعه کند. این کار خطر عفونی شدن چشم را کاهش می‎دهد.
این موضوع مهم است که فرد در مورد علایم مبتلابۀ خود و میزان خارج کردن مخاط از چشم خود به دکتر توضیح دهد زیرا این توضیحات به تشخیص سریع از سوی پزشک کمک می‎کنند.
از آنجا که سندرم ماهیگیری از چشم به طور معمول بر اثر تحریک چشم یا یک اختلال زیربنایی رخ می‎دهد، دکتر در مورد هر گونه علایم دیگری که فرد دچار آنها شده است بحث می‎کند تا به علت زیربنایی بروز اختلال برسد. دکتر به طور معمول یک معاینۀ بالینی انجام می‎دهد که شامل متسع کردن مردمک چشم به شکل مصنوعی و بررسی آن است.
این موضوع مهم است که مردم به خاطر داشته باشند که در صورت نیاز به اتساع مصنوعی چشم، مردم ممکن است پس از انجام معاینه در کارهایی مثل رانندگی احساس راحتی نکنند. در چنین موقعیت‎هایی فرد ممکن است برای مراجعه به پزشک از وسایل نقلیۀ عمومی استفاده کند. کسانی که سابقۀ اتساع مردمک چشم به شکل مصنوعی را داشته‎اند رویکرد لازم برای برخورد با این وضعیت را می‎دانند. به هر حال این افراد باید برای کمک به رفع هر گونه حساسیت به نور ناشی از این اقدام از عینک آفتابی استفاده کنند.

درمان
وقتی کسی کار بیرون کشیدن مخاط اضافی از چشم‎ها را با استفاده از لمس چشم با دست متوقف کند، سندرم ماهیگیری از چشم متوقف می‎شود.
به هر جهت، اگر یک اختلال زیربنایی مثل سندرم خشکی چشم یا ورم ملتحمه مسبب سندرم ماهیگیری از چشم باشد، استفاده از درمان‎های اضافی مورد نیاز است. در این شرایط دکتر ممکن است استفاده از موارد زیر را توصیه کند:
• داروهای آنتی‎بیوتیک
• قطره‎های چشمی استروئیدی
• قطره‎های چشمی برای کمک به لیز کردن چشم
• کمپرس گرم یا سرد برای آرام کردن چشم و کمک به کاهش التهاب
ممکن است متوقف کردن سندرم ماهیگیری از چشم در ابتدا کاری چالش‎برانگیز باشد. اما وقتی فرد بتواند چرخۀ معیوب را متوقف کند، چشم در نهایت تولید مخاط اضافی را متوقف کرده و روند التیام آغاز می‎شود.
مردم دچار اختلال BFRB ممکن است با دشواری بیشتری روبرو باشند. اگر فردی دچار اختلال مزبور باشد، پزشک مراجعه به درمانگر را برای تلاش در راستای متوقف کردن رفتار مزبور توصیه می‎کند.
درمان BRFB شامل رفتار درمانی است که در آن از یک سری تکنیک‎ها برای پرورش فرد در راستای معکوس کردن عادت‎های تکراری استفاده می‎شود.

نکاتی برای سالم نگه داشتن چشم
اگرچه برخی از اختلالات چشمی اجتناب‎ناپذیر هستند، موازینی هست که با رعایت آنها مردم می‎توانند به حفظ سلامت چشم‎های خود کمک کنند:
• اجتناب از لمس چشم در حد امکان
• اطمینان از تمیز بودن دست در هنگام ناگزیر بودن لمس چشم
• شستشوی دست پیش از جاگذاری یا لمس لنزهای تماسی
• تمیز کردن کامل لنزهای تماسی و جاگذاری آنها بر مبنای یک روال منظم
• اجتناب از دود سیگار زیرا دود سیگار باعث تحریک چشم می‎شود
• استفاده از عینک آفتابی با محافظ اشعه UV مناسب در روزهای آفتابی
• معاینۀ سالانۀ چشم توسط چشم‌پزشک
• خوردن غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا - 3 مثل ماهی سالمون و تون، و مقدار زیادی سبزیجات دارای برگ تیره
• استفاده از محافظ چشم در هنگام انجام برخی فعالیت‎های ورزشی و فعالیت‌هایی که در آنها امکان بروز خطر برای چشم وجود دارد
• اجتناب از تماس نوک اپلیکاتور در هنگام استفاده از قطره‎های چشمی با دست یا صورت، زیرا این کار می‏تواند احتمال عفونت چشم را افزایش دهد
• استفاده از قاعده 20 – 20 - 20 در صورتی که فرد در کار خود زمان درازی با صفحه نمایش سر و کار دارد - این قاعده شامل نگاه کردن به یک شیء در فاصلۀ بیست پایی، به مدت بیست ثانیه هر بیست دقیقه یک بار برای رفع خستگی و فشار چشم است.
• پلک زدن مداوم برای کاهش فشار چشم
هر کسی که ظن ابتلا به یک مشکل زیربنایی در مورد چشم برای وی مطرح است باید برای تشخیص و درمان صحیح به پزشک مراجعه کند./