آدنیت مزانتریک – علل، علایم، و درمان

• دکتر براین وو، دکتر النا بیگرز
• ترجمه هامیک رادیان

لنفادنیت مزانتریک که به نام آدنیت مزانتریک /Mesenteric adenitis نیز شناخته می‌شود، التهاب گره‌های لنفاوی مزانتری است.
مزانتری، روده را به دیوارۀ شکم متصل می‌کند و آن را سر جایش نگه می‌دارد. به طور معمول، لنفادنیت مزانتریک بر اثر بروز عفونت در روده ایجاد می‌شود.
عفونت به طور معمول خفیف است و بدون درمان و به خودی خود رفع می‌شود. احتمال اشتباه گرفتن لنفادنیت مزانتریک با آپاندیسیت وجود دارد. احتمال آسیب رساندن این بیماری به افراد زیر 16 سال بیشتر است.

مطالب این مقاله:
• علل آدنیت مزانتریک
• علایم و عوارض آدنیت مزانتریک
• تشخیص آدنیت مزانتریک
• درمان و مداوای خانگی برای آدنیت مزانتریک

علل آدنیت مزانتریک
گره‌ها یا غدد لنفاوی، بخشی از سیستم لنفاوی هستند. آنها در سراسر بدن حضور دارند. به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن، گره‌‏های لنفاوی به حفظ بدن در برابر بیماری‌ها کمک می‌کنند. آنها محل ذخیرۀ لنفوسیت‌ها یعنی گلبول‌های سفید خون هستند که با بیماری‌ها مقابله می‌کنند.
وقتی عفونت بروز می‌کند، تعداد گلبول‌های سفید خون افزایش می‌یابد و غدد لنفی متورم و دردناک می‌شوند. آن دسته از غدد لنفی که در نزدیک‌ترین فاصله نسبت به محل عفونت قرار دارند بیشتر از همه آسیب می‎بینند.
اگر غدد لنفاوی مزانتری به عفونت پدید آمده در شکم یا روده واکنش نشان دهند، متورم و دردناک می‌شوند، که این سبب ناراحتی شکمی می‌شود.
آدنیت مزانتریک معمولاً بر اثر بیماری‌های ویروسی یا باکتریایی ایجاد می‌شود. این بیماری همچنین امکان دارد که با برخی از انواع سرطان یا بیماری التهابی روده (IBD) بروز کند.

علایم و عوارض آدنیت مزانتریک
علایم آدنیت مزانتریک بسیار شبیه علایم آپاندیسیت است اما این بیماری به اندازۀ آپاندیسیت جدی و خطرناک نیست.
علایم آن شامل موارد زیر است:
• درد شکم
• تب
• اسهال
• تهوع و استفراغ
درد شکم ممکن است در ناحیۀ اطراف ناف به سمت پایین و طرف راست بدن متمرکز شود و نیز امکان گسترش درد وجود دارد. برخی از اوقات، این امکان هست که پیش از آغاز علایم، گلو درد یا علایم شبه سرماخوردگی بروز کنند.
عفونت سیستم تنفسی فوقانی نیز در این بیماری محتمل است.
آدنیت مزانتریک معمولاً خفیف است و فقط تا چند روز ادامه دارد. در اغلب موارد مشکل بدون مداخلۀ تخصصی پزشکی رفع می‌شود.
به هر جهت، در صورت تشدید علایم یا بروز هر یک از موارد زیر مراجعه به پزشک نیاز است:
• درد شدید و ناگهانی شکم
• درد شکم توأم با تب
• درد شکم همراه اسهال یا استفراغ
در عین حال در صورتی که علایم بیماری موجب اختلال در خواب شود، و نیز اگر باعث تغییر اشتها یا رفتار روده شود که خود به خود رفع نمی‌گردد، مراجعه به پزشک الزامی است.
آدنیت مزانتریک به طور معمول بیماری خطرناکی نیست، اما دچار شدن به تورم غدد لنفی در درازمدت می‌تواند علامتی از ابتلا به نوعی بیماری جدی‌تر باشد.
اگر تورم غدد لنفاوی نتیجۀ چندین عفونت میکربی باشد و درمان نشود، می‌تواند به جریان خون گسترش یابد، و این ممکن است به بروز سپسیس منجر گردد. سپسیس عفونت خون و کشنده است.
علایم آدنیت مزانتریک ممکن است با علایم بارداری خارج رحمی و همچنین آپاندیسیت اشتباه گرفته شود. اگر زنی دچار علایم بوده و احتمال حاملگی هم داشته باشد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.

تشخیص آدنیت مزانتریک
در برخی موارد تشخیص آدنیت مزانتریک به دلیل گستردگی انتشار درد کار دشواری است.
دکتر می‌تواند از طرق زیر تشخیص آدنیت مزانتریک را تأیید کند:
• معاینۀ فرد و بررسی تاریخچۀ پزشکی وی
• استفاده از تست‎های تصویربرداری مثل اولتراسوند (سونوگرافی) شکم یا اسکن CTG شکم برای دسترسی به امکان تمایز بین آدنیت مزانتریک و آپاندیسیت
• اسکن ممکن است تورم غدد لنفاوی یا سخت شدن دیوارۀ روده را نشان دهد.
• فرستادن نمونۀ خون برای بررسی توسط آزمایشگاه و مشخص کردن وجود یا عدم وجود عفونت (و در صورت وجود عفونت مشخص کردن نوع عفونت) از دیگر کارهای تشخیصی در این مورد است. طیفی از پاتوژن‌ها ممکن است در این مورد دخیل باشند. در آمریکای شمالی شایع‌ترین باکتری موجب بروز آدنیت مزانتریک یرسینیا انتروکولیتیا است.

درمان و مداوای خانگی برای آدنیت مزانتریک
موارد خفیف آدنیت مزانرتیک معمولاً به خودی و بدون نیاز به درمان رفع می‌شوند، با وجود این برخی درمان‎های می‎توانند برای تخفیف علایم مفید باشند.
داروهای غیر نسخه‎ای برای درمان درد و تب می‎توانند به تخفیف علایم ناراحتی ناشی از بیماری کمک کنند.
برای موارد عفونت میکربی متوسط تا شدید امکان تجویز آنتی‎بیوتیک از سوی دکتر وجود دارد.
دیگر گزینه‌های پیشنهادی برای بهبود بیمار شامل موارد زیر است:
• استراحت زیاد برای بهبود (ریکاوری) بدن
• نوشیدن مایعات به میزان کافی برای پیشگیری از دهیدراسیون، به ویژه پس از استفراغ و اسهال
• گرما دادن ناحیۀ شکم برای تخفیف درد
مداوای خانگی نیز می‌تواند برای آدنیت مزانتریک کمک کننده باشد. گزینه‌های درمانی طبیعی که می‎توانند سیستم ایمنی را تقویت و به مقابله با عفونت کمک کنند موارد زیر را شامل می‌شوند:
• ایکناسه: یک گیاه با اثرات دارویی مشــتق از گیاه ایکناسئا است که برای کمک به مقابله با بیماری‌ها استفاده می‌شود. این گیاه قدرت تقویت سیستم ایمنی و دور کردن مواد سمی منجر به عفونت را دارد.
• ایندیگوی وحشی: این مکمل به خاطر ترکیبات ضد عفونت آن شناخته شده است، اما آن را باید همراه ایکناسه به کار برد و در غیر این صورت ممکن است سمی شود. در صورت استفادۀ درست این گیاه باعث تمیز شدن سیستم ایمنی شده و به مقابله با بیماری کمک می‌کند.
• شیرین بیان: به دلیل برخورداری از خواص ضد التهابی و محافظت مخاطی ایکناسه، در درمان طیفی از عفونت‌ها به کار می‎رود. شیرین بیان همچنین می‌تواند با انباشتن روده از باکتری‌های سالم به رفع آدنیت مزانتریک کمک کند.
به هر جهت در حال حاضر شواهد علمی اندکی برای حمایت از کاربرد این مداواهای طبیعی وجود دارد.

پیشگیری از آدنیت مزانتریک
آدنیت مزانتریک همیشه قابل پیشگیری نیست، اما گاهی از اوقات خطر ابتلاء به بیماری‌های میکربی و ویروسی را می‎توان کاهش داد.
برخی کارها که مردم می‎توانند برای کاهش خطر ابتلاء به آدنیت مزانتریک انجام دهند شامل موارد زیر است:
• شستشوی منظم دست با آب و صابون. این کار باعث از بین رفتن میکرب‌ها و ویروس‌ها و پیشگیری از سرایت آنها به دیگران می‌شود.
• دوری از افراد دچار بیماری. برخی از ویروس‎ها و باکتری‎ها می‎توانند از طریق تماس نزدیک با دیگران منتقل شوند.
• ضد عفونی (گندزدایی). سعی کنید تا محدوده‎هایی را که در آنها غذا هست تمیز نگه دارید و مکرراً مکان‌های دارای امکان آلودگی را ضد عفونی کنید.
مطالعات عنوان می‌کنند که افراد دچار شده به آدنیت مزانتریک در دوران کودکی و نوجوانی در معرض ریسک کمتری برای ابتلا به کولیت اولسراتیو در دوره‎های بعدی زندگی قرار دارند.

Source:
Medical News Today
Mesenteric adenitis: Causes, symptoms, and treatment
Last reviewed Wed 3 May 2017
By Brian Wu
Reviewed by Alana Biggers, MD, MPH