سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا گهواره‌مرگی

• علل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
• ریسک فاکتورهای سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
• پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
• درمان سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد مرگ غیر قابل توضیح، و معمولاً در طول خواب نوزاد به ظاهر سالم با سن کمتر از یک سال است. سندرم مرگ ناگهانی نوزاد گاهی از اوقات مرگ در گهواره [گهواره‌مرگی] شناخته می‌شود زیرا نوزادان اغلب در گهواره یا ننو می‌میرند.
اگرچه علت در این مورد ناشناخته مانده است به نظر می‌رسد که سندرم مرگ ناگهانی نوزاد با نقایصی در بخشی از مغز نوزاد که کنترل تنفس و برخاستن از خواب را کنترل می‌کند مرتبط است.
محققان برخی عوامل را کشف کرده‌اند که می‌توانند نوزادان را در معرض افزایش خطر مزبور قرار دهند. آنان همچنین موازینی را که می‌توان برای کمک به محافظت از بچه در برابر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد به کار برد شناسایی کرده‌اند. شاید مهم‌ترین موارد در این باره خواباندن نوزاد به پشت باشد.

علل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
تلفیقی از عوامل فیزیکی و زیست محیطی می‌توانند باعث آسیب‌پذیری بیشتر نوزاد در مقابل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد شوند. این عوامل از بچه‌ای به بچه دیگر متفاوتند.

عوامل فیزیکی
عوامل فیزیکی مرتبط به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد شامل موارد زیر است:
• نقایص مغز. برخی نوزادان با مشکلاتی متولد می‌شوند که باعث آسیب‌پذیرتر شدن آنها در برابر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد می‌شود. در بسیاری از این نوزادان بخش کنترل کننده تنفس و برخاستن از خواب برای عملکرد کامل به قدر کافی توسعه نیافته است.
• وزن کم هنگام تولد. تولد زودهنگام یا چندقلویی احتمال عدم تکامل کامل مغز را در نوزاد افزایش می‌دهد، بنابراین میزان کنترل نوزاد بر فرآیندهای خودکار مثل تنفس و ضربان قلب کمتر خواهد بود.
• عفونت تنفسی. بسیاری از نوزادانی که جان خود را بر اثر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد از دست داده‌اند اخیراً دچار سرماخوردگی بوده‌اند که می‌تواند عاملی برای تقویت مشکلات تنفسی باشد.

عوامل مربوط به محیط خواب
اقلام موجود در گهواره و حالت خوابیدن نوزاد می‌تواند در ترکیب با مشکلات فیزیکی خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش دهد. مثال‌هایی در این مورد عبارتند از:
• خوابیدن به روی شکم یا به پهلو. بچه‎هایی که در این حالات به خواب می‌روند در مقایسه با زمانی که به پشت خوابیده باشند با مشکلات بیشتری برای نفس کشیدن مواجه خواهند بود.
• خوابیدن بر سطوح نرم. خوابیدن به صورت روی یک سطح نرم و فرو رونده مثل تشک یا تخت آبی می‌تواند باعث انسداد راه هوایی بچه شود.
• بستر مشترک. در حالی که خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در هنگام خوابیدن نوزاد با والدین در یک اتاق کاهش می‌یابد، در صورت یکی بودن بستر خواب نوزاد و والدین یا برادران و خواهران، خطر مزبور افزایش خواهد یافت.
• گرمای بیش از حد. گرمای زیاد محیط خواب می‌تواند خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را برای نوزاد افزایش دهد.

ریسک فاکتورهای سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
اگرچه سندرم مرگ ناگهانی نوزاد می‌تواند دچار هر نوزادی شود، محققان چندین ریسک فاکتور را شناسایی کرده‌اند که می‎توانند ریسک این مورد را افزایش دهند و عبارتند از:
• جنس. خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد برای پسران اندکی بیش از این خطر در مورد دختران است.
• سن. نوزادان در فاصله دو تا چهار ماهگی در معرض بیشترین خطر مرگ بر اثر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد قرار دارند.
• نژاد. بنا به دلایلی که به خوبی درک نشده‌اند، نوزادان غیر سفیدپوست بیشتر در معرض سندرم مرگ ناگهانی نوزاد قرار دارند.
• تاریخچه خانوادگی. نوزادان دارای برادران و خواهران یا پسرعموها و دخترعموهای فوت شده بر اثر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در ریسک بالاتری برای دچار شدن به آن قرار دارند.
• دود غیر مستقیم سیگار. نوزادانی که با والدین سیگاری زندگی می‌کنند در ریسک بالاتری برای سندرم مرگ ناگهانی نوزاد قرار دارند.
• نوزاد نارس. هم تولد زودرس و هم وزن کم هنگام تولد خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را برای نوزاد افزایش می‌دهد.

ریسک فاکتورهای مربوط به مادر
در طول بارداری مادر نیز بر خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در مورد نوزاد خود تأثیرگذار خواهد بود به ویژه اگر وی:
• در سنین زیر 20 سال باشد
• سیگاری باشد
• مواد مخدر یا الکل مصرف کند
• از مراقبت کافی دوران بارداری برخوردار نباشد

پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
هیچ راه تضمین شده‌ای برای پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد وجود ندارد، اما مردم در صورت رعایت موارد زیر می‌توانند محیط ایمن‌تری برای خواب نوزاد خود ایجاد کنند:
• به پشت خوابانیدن بچه. بچه را به پشت بخوابانید. این مورد در زمان بیدار بودن بچه یا در زمانی که قادر است تا بدون کمک غلت بزند ضروری نیست.
• ننو یا گهواره را در حد امکان بدون پوشش نگه دارید. از تشک سفت استفاده کرده و از خواباندن بچه بر روی تشک نرم و پفدار اجتناب کنید. بالش پفدار و نرم و اسباب‌بازی‌های این گونه را در ننو قرار ندهید. در صورت قرار گرفتن دهان بچه به روی این چیزها امکان ایجاد اختلال در تنفس بچه وجود دارد.
• نگذارید بچه بیش از حد گرم شود. برای گرم نگه داشتن بچه از کیسه خواب یا پوشش‌هایی استفاده کنید که نیاز به ملافه یا پوشش اضافی نداشته باشند. سر بچه را نپوشانید.
• نوزاد را در اتاق خود بخوابانید. شکل ایده‌آل موضوع این است که بچه در همان اتاق والدین خود اما در یک بستر مجزا که مخصوص بچه در سنین تا 6 ماه یا در صورت امکان تا 1 سال طراحی شده باشد، بخوابد.
بستر بزرگسالان برای نوزادان ایمن نیست.
• در صورت امکان بچه را با شیر مادر تغذیه کنید. تغذیه بچه تا شش ماهگی با شیر مادر خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش می‌دهد.
• از مونیتورها و دیگر پایشگرهای تجاری مدعی کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد استفاده نکنید. "آکادمی آمریکایی بیماری‌های کودکان" استفاده از این وسایل را به علت عدم کارآیی و مشکلات ایمنی آنها تأیید نمی‌کند.
• از پستانک استفاده کنید. مک زدن به پستانک بدون بند یا رشته در زمان چرت زدن و در بستر خواب می‎تواند خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش دهد. یک مورد احتیاطی این است که اگر مادر شیرده است، دادن پستانک را تا زمانی که بچه به سن 3 تا 4 هفتگی می‌رسد به تعویق بیندازد.
اگر بچه علاقمند به پستانک نباشد نباید برای استفاده از آن وی را تحت فشار قرار داد. این کار را می‌توان روز دیگری امتحان کرد. اگر پستانک در طول خواب از دهان بچه بیرون می‎افتد نباید آن را بدون مقدمه دوباره به دهان وی برگرداند.
• ایمنی‌زایی (واکسیناسیون) برای بچه. هیچ شواهدی در این مورد وجود ندارد که ایمنی‌زایی روتین به افزایش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد منجر می‌شود. برخی شواهد نشان دهنده آن هستند که ایمنی‌زایی می‌تواند به پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد کمک کند.

درمان سندرم مرگ ناگهانی نوزاد
هیچ درمانی برای سندرم مرگ ناگهانی نوزاد وجود ندارد. اما راه‌هایی برای ایجاد ایمنی خواب برای نوزاد در دسترس است. در طول سال اول زندگی بچه را باید به پشت خوابانید. از تشک سفت استفاده کرده و از پدهای نرم یا پتوی نرم اجتناب کنید. در هنگام خواب بچه تمام اسباب‌بازی‌ها را از محیط خواب وی دور کرده و از پستانک استفاده کنید. سر بچه را نپوشانید و مطمئن شوید که بچه بیش از حد گرمش نیست. بچه می‌تواند در اتاق والدین بخوابد، اما نه در بستر آنان. تغذیه بچه با شیر پستان مادر به مدت حداقل شش ماه خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش می‌دهد. واکسیناسیون بچه در برابر بیماری‌ها در عین حال به پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد کمک می‌کند./

• مایو کلینیک
• ترجمه هستی فراست‌فر

Source:
Mayo Clinic
Sudden infant death syndrome (SIDS)
Nov. 13, 2018