• آماندا بارِل، دکتر کارن ریچاردسون گیل
• ترجمه هامیک رادیان
خس خس یا سر و صدای پرطنینی که از سینۀ به گوش می‌رسد در میان نوزادان و کودکان شایع است.
در حدود 25 تا 30 درصد نوزادان دستکم یک دورۀ آن را تجربه میکنند. در حدود 40 درصد بچه‌ها تا سن 3 سالگی دچار این وضعیت می‌شوند و در مورد حدود 50 درصد آنان این اتفاق تا 6 سالگی رخ میدهد.
شایع‌ترین دلیل بروز این عارضه آسم، آلرژیها، عفونت‌ها و بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) است.
مطالب این مقاله:
• چرا خس خس سینه در بچه‌ها شایع است؟
• علل شایع خس خس سینه در کودکان و نوزادان
• علل ناشایع خس خس سینه در کودکان و نوزادان
• علل نادر خس خس سینه در کودکان و نوزادان
چرا خس خس سینه در بچه‌ها شایع است؟
ریههای بچه‌ها کوچکتر از افراد بزرگسال است، مقاومت راه هوایی، و انعطاف‌پذیری فنرمانند آن کمتر است و بچه‌های راه‌های هوایی اضافی کمتری دارند، بنابراین بسیار راحت‌تر از بزرگسالان دچار انسداد سیستم تنفسی می‌شوند.
انواع مختلف سر و صدای سینه به چه معنی است؟
اگر خس خس سینه در بچه‌ها موسمی باشد یا بر اثر قرار گرفتن بچه در معرض یک شرایط محیطی مشخص مثل گرد و غبار و هوای آلوده رخ دهد به اغلب احتمال خس خس مزبور ناشی از آسم یا آلرژی است.
اگر خس خس به صورت ناگهانی شروع شود، احتمال آن هست که نتیجۀ عفونت تنفسی یا استنشاق مواد خارجی باشد.
خس خس مداوم که از زمان تولد شروع می‌شود عنوانگر آن است که بچه مبتلا به یک ناهنجاری کالبدی یا آناتومیک مادرزادی به دنیا آمده است.
بچه‌هایی که به طور مداوم دچار خس خس می‌شوند و از ناخوشی سیستم تنفسی برگشت‌پذیر رنج میبرند باید در مورد ابتلا به فیبروز سیستیک، اگاماگلوبولینمی یا دیسکنزی سیلیاری اولیه مورد آزمایش قرار گیرند.
در همین زمینه بیشتر بخوانیم:
ویزینگ یا خس خس سینه
علل شایع خس خس سینه در کودکان و نوزادان
آلرژی: اگر فرزند شما دچار آلرژی نسبت به مادهای مثل گرده یا غبار باشد، بدن وی آن ماده را به عنوان جسم بیگانه تلقی کرده و سیستم ایمنی در برابر آن واکنش نشان میدهد. بخشی از این فرآیند سبب باریک شدن راه‌های هوایی می‌شود، که بدین معنی است که هوا با فشار در فضایی محدود به حرکت درمیآید. این محدودیت و باریک شدگی راه‌های هوایی سبب ایجاد صدای خس خس می‌شود.
آسم: کودکان دچار آسم دارای راه‌های هوایی حساسی هستند که در مجاورت محرکها و مواد تحریک کننده مثل دود سیگار یا هوای آلوده ملتهب می‌شود. این التهاب به خس خس، سرفه، تنگی نفس و سفت شدن قفسۀ سینه منجر میگردد. علایم این اختلال گرایشی به تشدید یافتن در اوقات شب دارند.
بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD): GERD اختلالی است که در آن اسید معده به درون مری یا لولۀ انتقال غذا از دهان به معده بازمی‌گردد. مقادیر اندکی از این مایع اسیدی ممکن است از طریق تنفس وارد ریه‌ها شود، که این سبب بروز تحریک و ورم در راه‌های هوایی کوچک می‌شود، که این به نوبۀ خود باعث بروز خس خس میگردد. آروغ زدن مکرر در طول غذا دادن و نشاندن بچه در یک حالت شق و رق دستکم به مدت 30 دقیقه پس از غذا دادن میتواند ریسک ابتلا به GERD را کاهش دهد. بچه‌ها در طول دورۀ سال اول زندگی گرایشی به رشد این اختلال نشان میدهند.
عفونت‌ها
برخی عفونت‌های سینه ممکن است در کودکان یا نوزادان به بروز خس خس منجر گردد. این موارد شامل عفونت‌های سیستم تنفسی تحتانی مثل برونکیولیت و پنومونی است.
عفونت‌های سیستم تنفسی فوقانی که به عنوان سرماخوردگی معمولی هم شناخته می‌شوند نیز میتوانند سبب تنفس پر سر و صدا شوند اما سبب بروز خس خس نمیگردند مگر اینکه راه‌های هوایی تحتانی نیز دچار عفونت شده باشند.
در اغلب نوزادان این عفونت‌ها با درمان خانگی و استراحت، و نوشیدن مایعات فراوان به خودی خود رفع می‌شوند.
تعداد کمی از بچه‌های دچار برونکیولیت، در حالی که از جهات دیگر سالم به نظر میرسند همچنان دچار علایمی شامل خس خس، سرفۀ خشک، و استفراغ پس از تغذیه پس از گذشت چهار هفته خواهند بود.
والدین در صورتی که بچه زیر سن 12 هفتگی بوده یا دچار یک اختلال پزشکی اصلی باشد، یا در هنگام تنفس دچار تقلا شود، یا در خوردن غذا ضعیف نشان دهد، یا اگر پوشک بچه پس از گذشت 12 ساعت همچنان خشک مانده باشد یا دمای بدن وی به 40 درجۀ سلسیوس رسیده باشد، باید برای مداوای بچه در جستجوی کمکهای تخصصی پزشکی باشند.
والدین در صورتی که اطفال آنها دچار حالت رنگ پریدگی یا تعریق باشند، اگر زبان یا لبهای بچه کبود شده باشد، یا اگر در هنگام تنفس دچار وقفه‌های بلند تنفسی باشند، باید بلافاصله بچه‌ها را به پزشک ارجاع دهند.
علایم پنومونی یا ذاتالریه میتواند به صورت ناگهانی، پس از 24 تا 48 ساعت یا به شکل آهسته در طول چندین روز بروز کند. علایم پنومونی شامل موارد زیر است:
• سرفه
• مشکلات تنفسی
• سرعت گرفتن ضربان قلب
• تب
• تعریق
• لرز
• فقدان اشتها
نوزادان و کودکان بسیار خردسال در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به پنومونی قرار دارند، اما اغلب موارد پنومونی در کودکان سن مدرسه ویروسی است، که به این معنی است که درمان حمایتی بوده و به شکل استراحت و نوشیدن مایعات فراوان صورت میگیرد.
اگر بچه دچار احتقان قفسۀ سینه، سرفه، آبریزش بینی، تب 40 درجه یا بالاتر باشد و قادر به فرو بردن مایعات نبوده یا به میزان اندکی در این مورد توانایی داشته باشد، والدین باید بچه را به دکتر ارجاع دهند.
در همین زمینه بیشتر بخوانیم:
چرا نوزاد من خرخر می‌کند؟ علل نرمال و غیر نرمال
علل ناشایع خس خس سینه در کودکان و نوزادان
• دیسپلازی برونکوپولموناری (BPD) یک بیماری مزمن است که معمولاً در کودکان نارس بروز می‌کند که به دلیل رشد ناکامل ریه‌ها در زمان تولد تحت تهویه با دستگاه ونتیلاتور و اکسیژن قرار گرفتهاند. نوزادان دچار BPD ممکن است پس از مرخص شدن از بیمارستان نیازمند به اکسیژن اضافی باشند.
• اگر نوزادی مادهای خارجی را استنشاق کرده و این ماده سبب انسداد راه‌های هوایی شده باشد، امکان دارد که دچار خس خس سینه، سرفه یا حالت خفقان شود. این اختلالات در زمان بازی یا غذا خوردن امکان بروز دارند. در این وضعیت کسی باید بچه را در حالت راست بنشاند و بلافاصله به اورژانس پزشکی اطلاع دهد.
برای پیشگیری از حالت خفگی، به کودکان زیر سن چهار سال نباید غذاهایی مثل پاپ‌کورن، بادام زمینی، آب نبات سفت، تکههای بزرگ هات داگ یا میوه‌ها و سبزیجات سفت و خام داده شود.
در هنگام مراقبت از نوباوگان، فرد مراقب بچه باید وی را تشویق کند تا در هنگام غذا خوردن کاملاً بنشیند و در یک زمان فقط یک لقمه غذا توی دهان خود بگذارد.
به کودکان زیر سن سه سال نباید اسباببازیهای دارای قطعات کوچک داده شود زیرا در صورت استفاده از آنها ریسک خفگی برای بچه وجود خواهد داشت.
علل نادر خس خس سینه در کودکان و نوزادان
اگر بچهای از بدو تولد دچار خس خس سینه بوده باشد، علت آن میتواند مادرزادی باشد. بیماری‌های مادرزادی در این مورد شامل موارد زیر است:
• ناهنجاریهای عروقی مادرزادی
• فیبروز کیستیک
• بیماری‌های کمبود ایمنی
• دیسکینزی سیلیاری اولیه
• آنومالیهای ترانکئوبرونکیال
• اختلال عملکرد طناب صوتی
Source:
Why is my baby wheezing? Causes and treatments
Last reviewed Sun 10 September 2017
By Amanda Barrell
Reviewed by Karen Richardson Gill, MD, FAAP
نظرات (0)