کبودی غیر قابل توجیه روی پا: علل و تشخیص

در این مقاله:
• عوامل تأثیرگذار بر کبودی پا
• مشکلات نادر لخته شدن خون و اختلالات خونریزی دهنده نادر
• علل دیگر
• تشخیص و تست
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• پیشگیری
• خلاصه

معمولاً مشخص کردن علت کبودی آسان است. در اکثر موارد مقصر آسیب‌دیدگی حاد است. به هر حال، گاهی از اوقات چنین به نظر می‌رسد که کبودی ایجاد شده دلیل مشخصی ندارد. اگر کبودی غیر قابل توضیح در ناحیه پاها بروز کند این می‌تواند علامتی از وجود یک مشکل زمینه‌ای در سلامت باشد.
کبودی اغلب زمانی بروز می‌کند که رگ‌های خونی زیر پوست آسیب می‌بینند. خون نشت کرده از رگ‌ها زیر پوست جمع می‌شود که باعث می‌گردد تا رنگ پوست تغییر کند.

عوامل تأثیرگذار بر کبودی پا
برخی افراد آسان‌تر از دیگران دچار کبودی می‌شوند. موارد فهرست شده در زیر به برخی از عوامل افزایش دهنده احتمال کبودی می‌پردازند.

سن
وقتی کسی پا به سن می‌گذارد، آسیب‌پذیری وی در مقابل کبودی افزایش می‌یابد. التیام کبودی در سالمندان نیز ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد.

تاریخچه خانوادگی
بر مبنای یک مطالعه قدیمی، افراد دارای اعضایی در خانواده که به سهولت دچار کبودی می‌شوند خود نیز در معرض ابتلاء به کبودی مکرر قرار دارند.
CDC همچنین می‌نویسد که برخی اختلالات خونریزی دهنده ارثی مثل بیماری فن ویلبراند شخص را در مقابل کبودی آسیب‌پذیرتر می‌کنند.

اختلالات سلامت
در اغلب موارد کبودی بر اثر کوفتن خود به چیزها، افتادن، یا آسیب زدن به خود از طریق دیگر ایجاد می‌شود. کبودی‌ها اکثراً در طول چند هفته برطرف می‌شوند و معمولاً خطری در بر ندارند.
به هر حال، گاهی از اوقات کبودی یک علامت مشکلی جدی‌تر در سلامت است.

کمبود ویتامین
افراد دچار سوءتغذیه ممکن است به کمبود ویتامین C دچار شده به اسکوروی (اسکوربوت) مبتلاء گردند. دیگر افراد در معرض تهدید ابتلاء به اسکوربوت شامل سالمندان و مردمی می‌شود که به افراط الکل مصرف می‌کنند.
علایم اسکوربوت شامل مشکلات خونریزی است که می‌تواند به کبودی منجر گردد.
افراد دچار کمبود ویتامین K نیز ممکن است بیشتر دچار کبودی شوند. علت عدم کفایت لخته شدن خون در بدن این گروه از مردم است.
اگرچه هر کسی ممکن است دچار کمبود ویتامین K شود، این اختلال در اطفال شایع‌تر است، زیرا شیر پستان حاوی مقدار زیادی از ماده مغذی مورد بحث نیست.

بیماری کبد
صدمات کبد بر توانایی بدن در لخته کردن خون و توقف خونریزی تأثیر منفی می‌گذارد. بر مبنای اعلام "بنیاد کبد آمریکا"، افراد مبتلاء به سیروز بیشتر در خطر دچار شدن به کبودی قرار دارند.
دیگر علایم سیروز موارد زیر را شامل می‌شود:
• ورم پا و شکم
• یرقان
• خارش شدید

درمان
اگر کسی به شکل زودهنگام مورد تشخیص قرار گیرد، احتمال التیام کبد بالاتر خواهد بود.
رویکردهای درمان بیماری کبد - و مشخصاً سیروز - هدف پیشگیری از صدمات بیشتر کبد و محافظت از بافت‌های سالم باقی مانده را دنبال می‌کنند.
از آنجا که اختلال سوءمصرف الکل یک علت شایع بیماری کبد است برخی درمان‌ها ممکن است شامل توان‌بخشی در مقابل الکل با هدف کمک به شخص برای توقف مصرف و پیشگیری از صدمات بیشتر کبد است.

بیماری خودایمنی
برخی اختلالات خودایمنی مثل ارتریت روماتوئید و لوپوس ممکن است باعث ایجاد کبودی غیر قابل توضیح شوند.
برخی داروهای مورد استفاده برای درمان ارتریت روماتوئید شامل کورتیکوستروئیدها نیز ممکن است کبودی اتفاقی را تقویت کنند.

ترومبوسایتوپنیا (ترومبوسیتوپنی)
ترومبوسیتوپنی اختلالی است که در آن کمبود تعداد پلاکت خون مطرح است. وقتی تعداد پلاکت کافی نباشد، خون به شکل کامل لخته نمی‌شود که این می‌تواند باعث افزایش خطر خونریزی شدید شود.
عوارض ناشی از موارد زیر ممکن است زمینه ایجاد ترومبوسیتوپنی را ایجاد کنند:
• مصرف دارو
• عمل جراحی
• بارداری
• مصرف سنگین الکل
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
• ویروس‌ها و عفونت‌ها
• اختلالات ژنتیک
• اختلالات خودایمنی
• سرطان
تقریباً 5 تا 10 درصد زنان باردار و زنانی که اخیراً زایمان داشته‌اند دچار ترومبوسیتوپنی بارداری می‌شوند.
برخی درمان‌های سرطان مثل شیمی درمانی، می‌توانند ریسک خونریزی و کبودی را در شخص افزایش دهند. علت آن است که درمان‌های مزبور مقدار پلاکت را در خون کاهش می‌دهند.
برخی از دیگر علایم کمبود پلاکت شامل موارد زیر است:
• راش‌های شامل نقطه‌های کوچک که رگ‌های خونی پاره شده هستند
• خونریزی بینی سنگین و برگشت کننده
• خونریزی شدید عادت ماهانه
• خستگی مفرط
در موارد شدید، ترومبوسیتوپنی ممکن است باعث خونریزی داخلی و هموراژ مغزی شود.

درمان
چند گزینه درمانی شامل موارد زیر برای ترومبوسیتوپنی وجود دارد:
• کورتیکوستروئیدها
• ایمونوگلوبولین‌ها
• انتقال خون یا پلاکت
• اسپلنکتومی

مشکلات نادر لخته شدن خون و اختلالات خونریزی دهنده نادر
افراد دچار برخی اختلالات خونریزی دهنده ممکن است بیشتر دچار کبودی شوند. برخی از این اختلالات شامل موارد زیرند:
• کمبود فاکتور V. این اختلال خونریزی دهنده نادر باعث خونریزی بینی به شکل مکرر، خونریزی و کبودی می‌شوند. کمبود فاکتور 5 تقریباً مبتلابه 1 نفر در 1000000 نفر جمعیت عمومی است و بیشتر در هندوستان و ایران شایع است.
• سندرم برنار-سولیه. افراد دچار این بیماری مکرراً دچار کبودی می‌شوند، در ریسک بالاتری برای خون‌دماغ شدن قرار دارند و ممکن است دچار خونریزی تصادفی شوند.
• هموفیلیا (هموفیلی). هموفیلی در مردان بیش از زنان است. افراد این اختلال فاقد عامل VIII یا IX هستند. این عامل‌ها پروتئین‌های ضروری برای فرآیند لخته شدن خون محسوب می‌شوند.
دیگر علایمی که ممکن است افراد دچار اختلالات خونی تجربه کنند شامل موارد زیر است:
• خونریزی بینی
• خونریزی لثه
• خون در مدفوع یا خون در ادرار
• بریدگی‌های منجر به خونریزی طولانی
• پریود سنگین

درمان
گزینه‌های درمانی برای اختلالات خونریزی دهنده متفاوت بوده اما ممکن است شامل تزریق پلاکت، عوامل لخته کننده خون، یا داروهایی برای کمک به لخته شدن خون باشد.

سرطان
چند نوع سرطان تأثیرگذار بر سلول‌های خون نیز باعث کبودی اتفاقی می‌شوند. یکی از این سرطان‌ها مالتیپل میلوما است. علایم این بیماری شامل ترومبوسیتوپنی است، که باعث کاهش تعداد پلاکت خون و به خونریزی و کبودی منجر می‌شود.
همچنین برخی علایم اولیه لوسمی شامل کبودی و خونریزی است که به طور معمول در ناحیه پشت، پاها و دست‌ها بروز می‌کنند.
سرطان اغلب قابل درمان است به ویژه اگر تشخیص به صورت زودهنگام انجام شود. گزینه‌های درمانی متفاوت بوده به نوع سرطان بستگی دارند اما در کل شامل دارودرمانی، شیمی درمانی و عمل جراحی می‌شوند.

سپسیس
سپسیس یک عارضه تهدیدگر زندگی بر اثر عفونت است. سپسیس زمانی بروز می‌کند که بدن به عفونت دچار بیش‌پاسخ‌دهی شده و مقدار زیادی مواد شیمیایی التهابی به داخل خون رها می‌کند.
این مواد شیمیایی می‌توانند محرک فرآیند لخته شدن خون شوند و جریان خون را به اندام‌ها و ارگان‌های داخلی کاهش دهند.
سپسیس بیشتر در اطفال و افراد دچار ضعف سیستم ایمنی شایع است.
علایم سپسیس شامل موارد زیر است:
• کبودی‌های بزرگ بنفش رنگ
• تب
• پوست رنگ پریده و چسبناک
• خستگی مفرط بیش از حد
• لرز و رعشه
• تند شدن تنفس

علل دیگر
موارد زیر برخی علل محتمل دیگر کبودی اتفاقی پاها هستند.

مکمل‌های غذایی
اگرچه مورد نادری است برخی مکمل‌ها می‌توانند باعث خونریزی و کبودی شوند.
مکمل‌هایی که می‌توانند کبودی ایجاد کنند عبارتند از:
• جینکگو بیلوبا
• روغن ماهی
• سیر
• زردچوبه

دارو
برخی داروها می‌توانند بر توانایی بدن در ایجاد لخته تأثیر بگذارند و باعث ایجاد کبودی غیر قابل توضیح پاها و دیگر قسمت‌های بدن شوند. این داروها شامل موارد زیرند:
• آسپیرین
• هپارین
• کلوپیدوگرل
• وارفارین
• داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی

تعرض فیزیکی
گاهی از اوقات کبودی اتفاقی نتیجه تعرض فیزیکی است.
کبودی ناشی از تعرض فیزیکی ممکن است:
• اتفاقی و نه پایدار با الگوهای جراحت باشد
• در اطفالی بروز کند که هنوز قادر به راه رفتن یا چهار دست و پا رفتن نباشند
• ناحیه گسترده‌ای از بدن را شامل شود
• به شکل یا الگوی برخی اشیاء بروز کند
• با صدمه گزارش شده همخوانی نداشته باشد

تشخیص و تست
برای تشخیص کبودی غیر قابل توضیح بر روی پاها پزشک معاینه فیزیکی انجام داده و از شخص در مورد وجود چنین مشکلی در تاریخچه پزشکی خانواده سؤال خواهد کرد.
پزشک در مورد دیگر علایم مبتلابه شخص و نیز در مورد مصرف داروها و مکمل‌ها پرسش خواهد کرد.
در عین حال امکان استفاده از تست‌های دیگری مثل آزمایش خون برای رد تشخیص علل زمینه‌ای جدی برای کبودی وجود دارد.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
اشخاص دچار کبودی غیر قابل توضیح مکرر روی پاها باید به پزشک مراجعه کنند.
این موضوع به ویژه مهم خواهد بود اگر کبودی:
• قابل توجه باشد
• مکرر باشد
• درازمدت باشد
• در لمس بسیار دردناک باشد
• به علت مصرف دارو یا مکمل باشد
• همواره در یک محدوده بروز کند
• اگرچه به علت صدمه یا برآمدگی کوچکی ایجاد شده جدی باشد

پیشگیری
افرادی که به علت سن، جنس، یا تاریخچه خانوادگی مکرراً دچار کبودی می‌شوند باید در صورت امکان موازین پیشگیری را مراعات کنند.
به هر حال اگر کبودی نتیجه مصرف برخی داروها یا مکمل‌ها باشد توقف مصرف آنها می‌تواند باعث رفع مشکل مزبور گردد. مشورت با پزشک پیش از قطع مصرف دارو ضروری است.

خلاصه
برخی افراد ممکن است آسان‌تر از دیگران دچار کبودی شوند و کبودی غیر قابل توضیح روی پاها احتمال دارد که بر اثر صدمه خفیفی ایجاد شود که شخص آن را از یاد برده است.
به هر حال، اگر کبودی مکرراً بروز کند، شدید باشد، و التیام آن به طول بینجامد ممکن است علامتی از یک اختلال زمینه‌ای نیازمند مراقبت پزشکی باشد./

کبودی غیر قابل توجیه روی پا: علل و تشخیص
جنه ریشه، استف کویلو
ترجمه پریسا شعله‌دوست

Source:
Medical News Today
What causes unexplained bruising on the legs?
Medically reviewed by Jenneh Rishe, RN —
Written by Steph Coelho
On September 29, 2020