• زیر نظر دانشکدۀ پزشکی دانشگاه ایلی‌نویز - شیکاگو
• مارکوس مک‌گیل
• ترجمه محمدقاسم رافعی
سپسیس نتیجۀ پاسخ ایمنی شدید بدن به عفونت میکربی است که وارد خون می‌شود. سپسیس اغلب به نارسایی یا آسیب دیدن دستگاه‌های بدن منجر می‌گردد.
سپسیس یک فوریت یا مورد اورژانسی در پزشکی است که برای بسیاری از افراد مبتلا به این "مسمومیت خون" کشنده است.
تخمین‌ها در مورد تعداد افرادی که به دلیل سپسیس در بیمارستان‌های ایالات متحد آمریکا بستری می‌شوند سالانه تا 1 میلیون نفر است و در سطح این کشور سپسیس جزء ده عامل اصلی بروز مرگ محسوب می‌گردد.
مطالب این مقاله:
• سپسیس چیست؟
• چه کسی در معرض خطر است؟
• علایم سپسیس
• تست و تشخیص
• درمان
• پیشگیری
سپسیس چیست؟
سپسیس به خودی خود یک بیماری خاص محسوب می‌شود اما به طور شایع به علت عفونت باکتریایی در خون که سپتی‌سمی نامیده می‌شود، ایجاد می‌گردد. دلیل اینکه چرا دو اصطلاح سپسیس و سپتی‌سمی اغلب در کنار هم می‌آیند همین است.
سپتی‌سمی به سپسیس منجر می‌شود:
• سموم رها شده توسط باکتری در سپتی‌سمی درگیرند
• سیستم ایمنی انبوهی پاسخ ایمنی برای مقابله با این سموم ایجاد می‌کند - که به این مورد زیر عنوان سپسیس اشاره می‌شود
تعریف فعلی سپسیس بر اساس توسعۀ نسبتاً اخیر در فهم علمی از این اختلال است. فرآیند این بیماری هنوز به طور کامل درک نشده و درمان آن هنوز با چالش‌های بسیار همراه است.
سپسیس تحت عنوان "اختلال تهدید کنندۀ ارگان به علت پاسخ بدتنظیم شدۀ میزبان در برابر عفونت تعریف می‌شود." در تعریف رسمی سپسیس یک بیماری کشنده است که وقتی بروز می‌کند که پاسخ ایمنی بدن به آسیب‌های عفونت باعث آسیب‌دیدگی بافت‌ها و دستگاه‌های خود بدن می‌شود.
چه کسی در خطر است؟
سپسیس در مورد هر کسی که مبتلا به عفونت و توسعۀ عوارض آن می‌شود امکان بروز دارد اما بیشترین خطر در مورد این بیماری متوجه خردسالان و افراد پیر و نیز کسانی است که دارای ریسک فاکتورهای زیر هستند:
• دچار ضعف سیستم ایمنی هستند
• دچار بیماری‌های مزمن شامل دیابت، بیماری کبدی یا کلیوی، ایدز و سرطان هستند
• دچار صدمات شدید شامل سوختگی‌های حاد هستند
آسیب‌پذیری در برابر سپسیس رو به رشد است. گمان بر این است که این موضوع علل مختلفی دارد:
• موارد بیشتری از عفونت‌ها پیچیده‌تر می‌شوند - مردم بیشتری تحت اقدامات پزشکی تهاجمی و پیوند اعضاء قرار می‌گیرند، و افراد بیشتری داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی و انواع شیمی درمانی می‌گیرند
• افزایش مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها - میکرب‌ها در برابر داروها ایمنی یافته‌اند که ورای کنترل عفونت‌ها است
علایم سپسیس
مهم‌ترین قدم در مورد بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به سپسیس قرار دارند این است که موارد زیر را لحاظ کنند:
• در صدد تشخیص خانگی بیماری نباشند
• در عوض به محض مشاهدۀ هر گونه علامت به کمک‌های پزشکی متوسل شوند - علایم سپسیس ناشی از یک عفونت خطرناک جدی است
• علایم ممکن است پیامی در مورد دیگر بیماری‌ها باشند که آنها نیز نیازمند مراقبت‌های پزشکی هستند
نشانه‌ها و علایم سپسیس به دنبال بروز یک عفونت بد اغلب اوقات نامحسوس هستند و ممکن است با علایم دیگر وضعیت‌های جدی اشتباه گرفته شوند. به هر جهت، سپسیس به طور معمول شامل ویژگی‌های اصلی زیر در افرادی است که اخیراً دچار عفونت شده‌اند و علایم ممکن است به سرعت بروز کنند.
به اورژانس پزشکی مراجعه کنید - در صورت وجود هر گونه ظن نسبت به سپسیس فرد باید به اورژانس مراجعه کند. سپسیس اغلب موجب بروز موارد زیر می‌شود:
• تب (تب شدید، پیرکسیا)، و ممکن است تب با لرز و احساس سردی همراه باشد
• سرعت گرفتن ضربان قلب / نبض (تاکی‌کاردی)
• سرعت گرفتن میزان تنفس (تاکی‌پنه)
• تعریق به میزان غیر معمول (دیافورزیس)
مشخصاً این موضوع حایز نهایت اهمیت است که در صورت رسیدن سپسیس به مرحلۀ نهایی اورژانس پزشکی وارد عمل شود - سپتیک شدید یا شوک سپتیک
در صورت ظن به وجود سپسیس باید آمبولانس خبر کرد و موارد زیر امکان بروز دارد:
• سرگیجه یا احساس غش و ضعف
• گیجی یا افت در میزان هشیاری، یا هر گونه تغییر غیر معمول در وضعیت روانی شامل احساس بیم یا هراس واقعی از مرگ
• مختل شدن تکلم بیمار
• اسهال، تهوع یا استفراغ
• درد شدید عضلات و ناراحتی بیش از حد در سراسر بدن
• دشواری در تنفس - تنگی نفس
• کاهش میزان خروج ادرار (برای مثال عدم احساس نیاز به ادرار کردن در طول روز)
• سرد شدن، کثیف، و رنگ پریده، یا رنگ‌دار شدن یا لکه دار شدن پوست
• خنک و رنگ پریده شدن پوست اندام‌ها، که علامتی از نارسایی خونرسانی در بدن است (پرفیوژن ضعیف)
• از دست دادن خودآگاهی در بیمار
برای هر فردی که دچار حالت سردی یا گرمی غیر معمول در پوست است به کمک‌های پزشکی متوسل شوید، چون این وضعیت می‌تواند نشانۀ سپسیس باشد. بچه‌های خردسال و افراد سالمند مشخصاً پس از بروز عفونت در برابر سپسیس آسیب‌پذیر هستند و نیز آنها در برابر تشدید هر اختلال سپسیس آسیب‌پذیرترند.
در هنگام تماس برای کمک‌های پزشکی، رفتن به بخش اورژانس یا صحبت با پزشکان و پرستاران، این موضوع مهم است که وجود عفونت‌های اخیر، اقدامات جراحی یا در صورتی که بیمار دچار ضعف سیستم ایمنی است، اطلاعات لازم ارائه شود.
چنین تاریخچۀ پزشکی برای فرد احتمال وجود عفونت را افزایش می‌دهد، که این موضوع در صورت وجود ویژگی‌های معمول سپسیس احتمال وجود آن را بالا می‌برد.
تست و تشخیص
نخستین قدم در تشخیص سپسیس برای دکترها مشاهدۀ وجود علایم بیماری است.
وقتی دکتر نشانه‌های متعارف سپسیس را در بیمار مشاهده می‌کند، همچنین تاریخچۀ پزشکی بیمار را لحاظ کرده و در صورت وجود عفونتی که اخیراً بروز کرده یا در صورت وجود جراحی یا در مواردی که بیمار مشخصاً در برابر عفونت آسیب‌پذیر است، نسبت به بروز سپسیس گوش به زنگ می‌شود.
معاینۀ بالینی بیمار در جستجوی علایم بالینی سپسیس به تأیید تشخیص سپسیس کمک می‌کند.
امکان انجام تست‌های خون شامل تست عامل عفونی پشت عفونت وجود دارد که می‌توان آن را با استفاده از دیگر مایعات موجود در بدن شامل خلط نیز انجام داد. به علاوه ممکن است برای تشخیص محل تمرکز عفونت از تست‌های تصویربرداری استفاده شود. وجود حساسیت یا درد در برخی نواحی بدن می‌تواند پیامی در مورد نوع عفونت منجر به سپسیس برای پزشک باشد.
درمان سپسیس
از آنجا که اغلب موارد سپسیس بر اثر عفونت‌های میکربی بروز می‌کند درمان اصلی سپسیس استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها است.
دکترها ممکن است ناچار به توسل به "بهترین حدس" در مورد نوع عفونت منجر به سپسیس باشند و بنابراین نوع آنتی‌بیوتیک‌های مورد نیاز به علت سرعت درمان عفونت دارای بیشترین اهمیت است؛ انتظار برای روشن شدن نتایج تست‌های آزمایشگاهی ممکن است به طور بالقوه به معنی مسکوت گذاشتن مداخلات پزشکی منجی زندگی باشد.
در مراحل اولیۀ بروز سپسیس ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها برای مقابله با بیماری کافی باشند، اما درمان باید به صورت کامل انجام گیرد. در مراحل پیشرفته‌تر سپسیس ممکن است به درمان بیمار در بخش مراقبت‌های ویژۀ بیمارستانی نیاز باشد. این مورد شامل ویژگی‌های زیر است:
• تزریق مایعات از راه وریدی
• استفاده از وازوپرسورها یا داروهای محدود کنندۀ رگ‌های خونی
• لاین‌های مرکزی
• دیگر اشکال حمایت از ارگان‌های بدن در صورت لزوم
پیشگیری از سپسیس
CDC سه رویکرد عمومی را در راستای کاهس ریسک عفونت منجر به سپسیس انتشار داده است. مقیاس‌های مزبور به طور مشخص در مورد افراد بسیار کم‌سن و سال، افراد سالمند و دیگر افراد آسیب‌پذیر در برا عوارض عفونت اهمیت دارد. CDC می‌گوید:
• در صورت توصیۀ پزشک، واکسیانسیون لازم بر علیه عفونت‌های مختلف شامل آنفولانزا و پنومونی را انجام دهید
• تمامی جراحات و زخم‌ها را برای پیشگیری از عفونت تمیز کنید و اقدامات بهداشتی لازم مثل شستشوی دست‌ها را مراعات نمایید
• اگر عفونتی وجود دارد نسبت به علایم محتمل سپسیس هشیار باشد - تب، لرز، سرعت گرفتن ضربان قلب و تند شدن تنفس، بروز راش، یا گیجی و سراسیمگی - و به محض بروز علایم به کمک‌های تخصصی پزشکی متوسل شوید.
Source:
Sepsis: Causes, Symptoms, and Treatment
Last updated Fri 20 January 2017
By Markus MacGill
Reviewed by University of Illinois-Chicago, School of Medicine
