سپسیس یا مسمومیت خون - علایم، و درمان

• زیر نظر دانشکدۀ پزشکی دانشگاه ایلی‎نویز - شیکاگو
• مارکوس مک‎گیل
• ترجمه محمدقاسم رافعی

سپسیس نتیجۀ پاسخ ایمنی شدید بدن به عفونت میکربی است که وارد خون می‎شود. سپسیس اغلب به نارسایی یا آسیب دیدن دستگاه‎های بدن منجر می‎گردد.
سپسیس یک فوریت یا مورد اورژانسی در پزشکی است که برای بسیاری از افراد مبتلا به این "مسمومیت خون" کشنده است.
تخمین‌ها در مورد تعداد افرادی که به دلیل سپسیس در بیمارستان‎های ایالات متحد آمریکا بستری می‎شوند سالانه تا 1 میلیون نفر است و در سطح این کشور سپسیس جزء ده عامل اصلی بروز مرگ محسوب می‎گردد.
مطالب این مقاله:
• سپسیس چیست؟
• چه کسی در معرض خطر است؟
• علایم سپسیس
• تست و تشخیص
• درمان
• پیشگیری

سپسیس چیست؟
سپسیس به خودی خود یک بیماری خاص محسوب می‎شود اما به طور شایع به علت عفونت باکتریایی در خون که سپتی‎سمی نامیده می‎شود، ایجاد می‎گردد. دلیل اینکه چرا دو اصطلاح سپسیس و سپتی‎سمی اغلب در کنار هم می‎آیند همین است.
سپتی‎سمی به سپسیس منجر می‎شود:
• سموم رها شده توسط باکتری در سپتی‌سمی درگیرند
• سیستم ایمنی انبوهی پاسخ ایمنی برای مقابله با این سموم ایجاد می‎کند - که به این مورد زیر عنوان سپسیس اشاره می‎شود
تعریف فعلی سپسیس بر اساس توسعۀ نسبتاً اخیر در فهم علمی از این اختلال است. فرآیند این بیماری هنوز به طور کامل درک نشده و درمان آن هنوز با چالش‌های بسیار همراه است.
سپسیس تحت عنوان "اختلال تهدید کنندۀ ارگان به علت پاسخ بدتنظیم شدۀ میزبان در برابر عفونت تعریف می‎شود." در تعریف رسمی سپسیس یک بیماری کشنده است که وقتی بروز می‎کند که پاسخ ایمنی بدن به آسیب‎های عفونت باعث آسیب‎دیدگی بافت‎ها و دستگاه‎های خود بدن می‎شود.

چه کسی در خطر است؟
سپسیس در مورد هر کسی که مبتلا به عفونت و توسعۀ عوارض آن می‎شود امکان بروز دارد اما بیشترین خطر در مورد این بیماری متوجه خردسالان و افراد پیر و نیز کسانی است که دارای ریسک فاکتورهای زیر هستند:
• دچار ضعف سیستم ایمنی هستند
• دچار بیماری‎های مزمن شامل دیابت، بیماری کبدی یا کلیوی، ایدز و سرطان هستند
• دچار صدمات شدید شامل سوختگی‎های حاد هستند
آسیب‌پذیری در برابر سپسیس رو به رشد است. گمان بر این است که این موضوع علل مختلفی دارد:
• موارد بیشتری از عفونت‎ها پیچیده‎تر می‎شوند - مردم بیشتری تحت اقدامات پزشکی تهاجمی و پیوند اعضاء قرار می‎گیرند، و افراد بیشتری داروهای سرکوب کنندۀ سیستم ایمنی و انواع شیمی درمانی می‎گیرند
• افزایش مقاومت در برابر آنتی‎بیوتیک‎ها - میکرب‎ها در برابر داروها ایمنی یافته‎اند که ورای کنترل عفونت‎ها است

علایم سپسیس
مهم‎ترین قدم در مورد بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به سپسیس قرار دارند این است که موارد زیر را لحاظ کنند:
• در صدد تشخیص خانگی بیماری نباشند
• در عوض به محض مشاهدۀ هر گونه علامت به کمک‎های پزشکی متوسل شوند - علایم سپسیس ناشی از یک عفونت خطرناک جدی است
• علایم ممکن است پیامی در مورد دیگر بیماری‎ها باشند که آنها نیز نیازمند مراقبت‎های پزشکی هستند
نشانه‎ها و علایم سپسیس به دنبال بروز یک عفونت بد اغلب اوقات نامحسوس هستند و ممکن است با علایم دیگر وضعیت‎های جدی اشتباه گرفته شوند. به هر جهت، سپسیس به طور معمول شامل ویژگی‎های اصلی زیر در افرادی است که اخیراً دچار عفونت شده‎اند و علایم ممکن است به سرعت بروز کنند.
به اورژانس پزشکی مراجعه کنید - در صورت وجود هر گونه ظن نسبت به سپسیس فرد باید به اورژانس مراجعه کند. سپسیس اغلب موجب بروز موارد زیر می‎شود:
• تب (تب شدید، پیرکسیا)، و ممکن است تب با لرز و احساس سردی همراه باشد
• سرعت گرفتن ضربان قلب / نبض (تاکی‎کاردی)
• سرعت گرفتن میزان تنفس (تاکی‎پنه)
• تعریق به میزان غیر معمول (دیافورزیس)
مشخصاً این موضوع حایز نهایت اهمیت است که در صورت رسیدن سپسیس به مرحلۀ نهایی اورژانس پزشکی وارد عمل شود - سپتیک شدید یا شوک سپتیک
در صورت ظن به وجود سپسیس باید آمبولانس خبر کرد و موارد زیر امکان بروز دارد:
• سرگیجه یا احساس غش و ضعف
• گیجی یا افت در میزان هشیاری، یا هر گونه تغییر غیر معمول در وضعیت روانی شامل احساس بیم یا هراس واقعی از مرگ
• مختل شدن تکلم بیمار
• اسهال، تهوع یا استفراغ
• درد شدید عضلات و ناراحتی بیش از حد در سراسر بدن
• دشواری در تنفس - تنگی نفس
• کاهش میزان خروج ادرار (برای مثال عدم احساس نیاز به ادرار کردن در طول روز)
• سرد شدن، کثیف، و رنگ پریده، یا رنگ‎دار شدن یا لکه دار شدن پوست
• خنک و رنگ پریده شدن پوست اندام‎ها، که علامتی از نارسایی خونرسانی در بدن است (پرفیوژن ضعیف)
• از دست دادن خودآگاهی در بیمار
برای هر فردی که دچار حالت سردی یا گرمی غیر معمول در پوست است به کمک‎های پزشکی متوسل شوید، چون این وضعیت می‎تواند نشانۀ سپسیس باشد. بچه‎های خردسال و افراد سالمند مشخصاً پس از بروز عفونت در برابر سپسیس آسیب‌پذیر هستند و نیز آنها در برابر تشدید هر اختلال سپسیس آسیب‌پذیرترند.
در هنگام تماس برای کمک‎های پزشکی، رفتن به بخش اورژانس یا صحبت با پزشکان و پرستاران، این موضوع مهم است که وجود عفونت‌های اخیر، اقدامات جراحی یا در صورتی که بیمار دچار ضعف سیستم ایمنی است، اطلاعات لازم ارائه شود.
چنین تاریخچۀ پزشکی برای فرد احتمال وجود عفونت را افزایش می‎دهد، که این موضوع در صورت وجود ویژگی‎های معمول سپسیس احتمال وجود آن را بالا می‎برد.

تست و تشخیص
نخستین قدم در تشخیص سپسیس برای دکترها مشاهدۀ وجود علایم بیماری است.
وقتی دکتر نشانه‎های متعارف سپسیس را در بیمار مشاهده می‎کند، همچنین تاریخچۀ پزشکی بیمار را لحاظ کرده و در صورت وجود عفونتی که اخیراً بروز کرده یا در صورت وجود جراحی یا در مواردی که بیمار مشخصاً در برابر عفونت آسیب‌پذیر است، نسبت به بروز سپسیس گوش به زنگ می‎شود.
معاینۀ بالینی بیمار در جستجوی علایم بالینی سپسیس به تأیید تشخیص سپسیس کمک می‎کند.
امکان انجام تست‎های خون شامل تست عامل عفونی پشت عفونت وجود دارد که می‎توان آن را با استفاده از دیگر مایعات موجود در بدن شامل خلط نیز انجام داد. به علاوه ممکن است برای تشخیص محل تمرکز عفونت از تست‎های تصویربرداری استفاده شود. وجود حساسیت یا درد در برخی نواحی بدن می‎تواند پیامی در مورد نوع عفونت منجر به سپسیس برای پزشک باشد.

درمان سپسیس
از آنجا که اغلب موارد سپسیس بر اثر عفونت‎های میکربی بروز می‎کند درمان اصلی سپسیس استفاده از آنتی‎بیوتیک‎ها است.
دکترها ممکن است ناچار به توسل به "بهترین حدس" در مورد نوع عفونت منجر به سپسیس باشند و بنابراین نوع آنتی‎بیوتیک‎های مورد نیاز به علت سرعت درمان عفونت دارای بیشترین اهمیت است؛ انتظار برای روشن شدن نتایج تست‌های آزمایشگاهی ممکن است به طور بالقوه به معنی مسکوت گذاشتن مداخلات پزشکی منجی زندگی باشد.
در مراحل اولیۀ بروز سپسیس ممکن است آنتی‎بیوتیک‌‏ها برای مقابله با بیماری کافی باشند، اما درمان باید به صورت کامل انجام گیرد. در مراحل پیشرفته‎تر سپسیس ممکن است به درمان بیمار در بخش مراقبت‌های ویژۀ بیمارستانی نیاز باشد. این مورد شامل ویژگی‎های زیر است:
• تزریق مایعات از راه وریدی
• استفاده از وازوپرسورها یا داروهای محدود کنندۀ رگ‎های خونی
• لاین‎های مرکزی
• دیگر اشکال حمایت از ارگان‎های بدن در صورت لزوم

پیشگیری از سپسیس
CDC سه رویکرد عمومی را در راستای کاهس ریسک عفونت منجر به سپسیس انتشار داده است. مقیاس‌های مزبور به طور مشخص در مورد افراد بسیار کم‌سن و سال، افراد سالمند و دیگر افراد آسیب‌پذیر در برا عوارض عفونت اهمیت دارد. CDC می‎گوید:
• در صورت توصیۀ پزشک، واکسیانسیون لازم بر علیه عفونت‎های مختلف شامل آنفولانزا و پنومونی را انجام دهید
• تمامی جراحات و زخم‎ها را برای پیشگیری از عفونت تمیز کنید و اقدامات بهداشتی لازم مثل شستشوی دست‎ها را مراعات نمایید
• اگر عفونتی وجود دارد نسبت به علایم محتمل سپسیس هشیار باشد - تب، لرز، سرعت گرفتن ضربان قلب و تند شدن تنفس، بروز راش، یا گیجی و سراسیمگی - و به محض بروز علایم به کمک‎های تخصصی پزشکی متوسل شوید.

در همین زمینه مطالعه لینک زیر در وبسایت مهرین - اخبار سلامت توصیه می‌شود:
شوک سپتیک - چگونه از این بیماری کشنده اجتناب کنیم؟

Source:
Sepsis: Causes, Symptoms, and Treatment
Last updated Fri 20 January 2017
By Markus MacGill
Reviewed by University of Illinois-Chicago, School of Medicine