• دکتر دنیل مورل، آنا جورجی
• ترجمه هامیک رادیان
عفونت کرمک یـکی از شایع‌ترین انواع عفونت‌های کرم رودهای [کرم انگلی] در انسان است. کرمک‌ها، کرمهایی ریز و باریکند. آنها سفید رنگند و کمتر از 1.3 سانتیمتر طول دارند. عفونت‌های کرمک در عین حال زیر عنوان انتروبایاسیس اکسییوریاسیس شناخته میشوند.
بر مبنای اعلام CDC کرمک‌ها شایع‌ترین عفونت کرمی در انسان در سطح ایالات متحد آمریکا هستند.
عفونت‌های کرمک به آسانی گسترش پیدا می‌کنند. بیشترین شیوع آنها در کودکان سنین 5 تا 10 سال، مردم ساکن در مجتمع‌های پرجمعیت، و افراد دارای تماس نزدیک با این گروه از افراد مشاهده می‌شود.
درمان مؤثر برای کرمک استفاده از دارو است اگرچه امکان برگشت عفونت وجود دارد. عوارض جدی و اثرات منفی درازمدت بر روی سلامت در پیوند با کرمک‌ها نادر است.
[در این مقاله می‌خوانیم:]
• تصاویر کرمک
• علایم کرمک
• علل کرمک
• ریسک فاکتورهای کرمک
• حیوانات خانگی و کرمک
• تشخیص کرمک
• درمان خانگی برای کرمک
• عوارض کرمک
• پیشگیری از کرمک
• دورنما
تصویر تخمک کرمک
تصویر کرمک بالغ
علایم عفونت کرمک
برخی افراد مبتلاء به کرمک ممکن است دچار هیچ نوع علامتی نشوند. به هر حال، در صورتی که فرد متوجه وجود علایم زیر در خود یا کودک خویش شود، ظن ابتلاء به کرمک موجه خواهد بود:
• خارش مکرر و شدید ناحیه مقعد
• بیقراری در خواب بر اثر وجود خارش و ناراحتی
• درد، راش یا دیگر آزردگیهای پوستی در ناحیه اطراف مقعد
• وجود کرمک در ناحیه سوراخ مقعد کودک
• وجود کرمک در مدفوع
چه چیز سبب عفونت کرمک می‌شود؟
عفونت کرمک بسیار مسری است. فرد ممکن است بر اثر خوردن یا استنشاق ناخواسته تخمک کرمک دچار آن شود.
این تخمک‌ها به طور معمول توسط فرد آلوده به کرمک روی یک سطح یا شیء جمع میشوند. چرخه عفونت با خوردن این تخمک‌های میکروسکپی آغاز می‌شود.
وقتی تخمک‌ها وارد بدن میشوند تا زمان از تخم درآمدن و بالغ شدن در روده باقی میمانند. در بزرگسالان کرم ماده به داخل کولون میرود و در طول شب از راه مقعد از بدن خارج می‌شود.
کرمکهای ماده در چین و شکن پوست اطراف سوراخ مقعد تخمکگذاری می‌کنند و خود دوباره به روده بزرگ برمیگردند. وجود این تخمک‌ها در اطراف مقعد علت بروز خارش و آزردگی تشریح شده است.
وقتی کسی ناحیه آسیب دیده را میخاراند تخمک‌های کرمک به انگشتان دست فرد منتقل میشوند. تخمک‌ها میتوانند تا چندین ساعت روی دست فرد زنده بمانند.
اگر فرد آلوده به کرمک اشیاء و وسایل خانگی را لمس کند تخمک‌ها به این اشیاء و وسایل منتقل میشوند. تخمک‌های کرمک میتوانند در این سطوح آلوده حدود سه هفته زنده بمانند.
کودکان به آسانی تخمک کرمک را به خود یا دیگران منتقل می‌کنند زیرا آنها اسباب بازیها یا اشیاء آلوده را مستقیماً به دهان میبرند. در عین حال امکان انتقال مستقیم تخمک کرمک به غذا یا مایعات وجود دارد.
اگرچه موردی شایعی نیست اما این امکان وجود دارد که بزرگسالان در هنگام تکاندن بستر، حوله یا لباس تخمک‌های موجود در هوا را استنشاق کنند.
کرمک‌ها به طور معمول تا 13 هفته به زندگی ادامه میدهند. خراشیدن یا خاراندن ناحیه عفونی شده می‌تواند به خوردن ناخواسته تخمک‌ها منجر شود که این به عفونت مجدد و شروع مجدد کل فرآیند زندگی کرمک منجر میگردد.
برخی از اوقات تخمک‌های روی مقعد جوجهکشی می‌کنند و لارو کرمک می‌تواند دوباره رودهای را که از آن خارج شده است عفونی کند. در صورت عدم درمان این چرخه تجدید عفونت می‌تواند به شکلی پایان ناپذیر ادامه یابد.
چه کسی در خطر عفونت کرمک قرار دارد؟
عفونت کرمک به مردم در تمامی سنین و نیز تمامی محدودههای جغرافیایی لطمه میزند. از آنجا که تخمک‌های کرمک دارای ابعاد میکروسکپی هستند، اجتناب از افراد یا محیطهای دچار این عفونت غیر ممکن است.
اگرچه هر کسی ممکن است دچار عفونت کرمک شود، گروههای برشمرده در زیر در این مورد آسیبپذیرتر هستند:
• کودکان مهد کودکی، پیشدبستانی یا دبستانی
• اعضاء خانواده یا مراقبان مردم دچار عفونت مزبور
• مردمانی که در خوابگاههای جمعی یا دیگر مکانهای پرجمعیت مثل مؤسسات شبانهروزی بسر میبرند
• کودکان و بزرگسالانی که به طور منظم و پیش از غذا خوردن دستهای خود را نمیشویند
• کودکانی که عادت به مکیدن انگشت شست خود دارند
آیا امکان دارد که مردم از حیوانات خانگی خود کرمک بگیرند؟
انسان تنها میزبان کرمک محسوب می‌شود. سگ یا گربه قادر به عفونی کردن انسان نیستند و خود نیز به کرمک مبتلاء نمیشوند.
نیازی به درمان حیوان خانگی برای عفونت مورد بحث نیست، حتی اگر افراد خانواده دچار عفونت مزبور شده باشند.
عفونت کرمک چطور تشخیص داده می‌شود؟
تست نواری قابل اعتمادترین روش برای تشخیص عفونت کرمک است. این تست شامل گرفتن یک تکه نوار سلفون و فشار دادن قسمت چسبناک آن روی پوست اطراف مقعد است.
کرمک‌ها اغلب در هنگامی که شخص خواب است در مقعد بسر میبرند. به همین دلیل فردی که ظن ابتلاء به کرمک در مورد وی مطرح است باید به محض بیدار شدن از خواب تست مزبور را انجام دهد. در صورت وجود کرمک، آنها به نوار تست خواهند چسبید.
نوار مزبور به پزشک داده می‌شود که می‌تواند آن را روی اسلاید گذاشته و زیر میکروسکپ بررسی نماید.
فعالیتهای معمول در هنگام صبح مثل حمام کردن یا دفع مدفوع می‌تواند باعث جدا شدن تخمک‌ها از پوست شود. بنابراین تست نواری هنگامی بیشترین دقت را دارد که فرد آن را بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب و پیش از هر کار دیگری انجام دهد.
CDC توصیه میکند که تست نواری دستکم در سه مرحله تکرار شود، که این کار باید در سه صبح متوالی صورت گیرد، چرا که این روش احتمال بافتن تخمک‌های کرمک را افزایش خواهد داد.
گزینههای درمانی برای کرمک کدامند؟
مردم میتوانند با مصرف دارو و راهکارهای مربوط به نظافت خانوار از شر کرمک خلاص شوند.
دارو
پزشک می‌تواند با تجویز یک داروی خوراکی به شکلی مؤثر کرمک را درمان کند.
از آنجا که کرمک به آسانی از یک فرد به دیگری منتقل می‌شود، هر کسی که در خانواده فرد دچار کرمک زندگی میکند همزمان با خود فرد مبتلاء نیاز به درمان دارد تا از عفونت مجدد پیشگیری شود.
مراقبان افراد و کسانی که با فرد مبتلاء در تماس نزدیک قرار دارند نیز باید تحت درمان قرار گیرند.
رایجترین و مؤثرترین داروها برای درمان عفونت کرمک شامل موارد زیرند:
• مبندازول (ورموکس)
• البندازول (البنزا)
• پیرانتل پاموات (داروی کرمک ریس)
یک دوره دارو به طور معمول شامل یک دوز اولیه است که با دوز دوم به فاصله دو تا سه هفته بعد دنبال می‌شود. ممکن است برای ریشه‌کنی کامل کرمک به بیش از یک دوره درمان نیاز باشد. کرمها یا پمادهای در دسترس میتوانند خارش ایجاد شده در اطراف ناحیه مقعد را کاهش دهند.
پاکسازی خانه از کرمک
در کنار مصرف دارو رعایت یک رژیم بهداشت و نظافت کل خانه می‌تواند به ریشه‌کن شدن کامل کرمک منجر شود:
• مطمئن شوید که فرد دچار کرمک و دیگر اعضاء خانواده موارد بهداشتی مثل شستشوی دست‌ها با آب گرم و صابون را به طور کامل مراعات می‌کنند. این کار به ویژه پیش از غذا خوردن اهمیت دارد.
• تمام افراد خانواده باید تشویق شوند که هر روز صبح دوش بگیرند و لباسهای زیر خود را تعویض کنند.
• ناخن انگشتان باید کوتاه شده و تمیز نگه داشته شوند.
• باید از عادت جویدن ناخن پیشگیری شود.
• به فرد دچار کرمک باید تأکید شود که از خارش دادن مقعد خودداری کند.
• در خانه دچار آلودگی تمامی لوازم قابل شستشو مثل ملافه، حوله، لباس حمام و غیره باید شستشو گردد. این شستشو باید در دمای بالا صورت گیرد.
• برای پیشگیری از پخش شدن تخمک‌های کرمک باید از تکاندن لباسها و ملافهها خودداری شود.
• کودکان نباید به اتفاق هم حمام کنند زیرا این کار می‌تواند به پخش شدن تخمک‌ها در آب مورد استفاده برای استحمام منجر شود.
• کلیه وسایلی که امکان انتقال تخمک‌ها به روی آنها وجود دارد باید تمیز شود.
• تمامی سطوح و قالیها و قالیچهها باید با جارو برقی تمیز شوند.
آیا مداوای خانگی در برابر عفونت کرمک مؤثر است؟
هیچ نوع مطالعات علمی جدید در مورد حمایت از ایده مؤثر بودن مداوای خانگی در مورد عفونت کرمک وجود ندارد.
به هر حال شواهد روایی عنوان می‌کنند که برخی از مردم با خوردن سیر خام، روغن نارگیل یا هویج خام در این مورد سود میبرند.
عوارض مرتبط به عفونت کرمک کدامند؟
اغلب مردم در نتیجۀ ابتلاء به عفونت کرمک دچار عوارض جدی نمیشوند. در برخی موارد نادر در صورت عدم درمان عفونت این بیماری به بروز عفونت دستگاه ادراری در زنان منجر می‌شود.
کرمک‌ها در عین حال میتوانند از مقعد به واژن بروند و به رحم، لولههای فالوپ، و دیگر دستگاههای ناحیه لگن آسیب برسانند. این وضعیت می‌تواند به بروز عفونت‌های دیگری مثل واژینیت و اندومتریت منجر شود. اندومتریت التهاب جدار داخلی رحم است.
در صورت زیاد بودن تعداد کرمک این وضعیت به ایجاد درد شکم منجر می‌شود.
تعداد زیاد کرمک در بدن می‌تواند باعث کاهش میزان مواد مغذی منجر شود که این وضعیت به کاهش وزن خواهد انجامید.
چگونه می‌توان از عفونت کرمک پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای پیشگیری از کرمک رعایت موازین بهداشتی به ویژه در مورد کودکان است.
مردم میتوانند با رعایت موارد زیر مانع از ابتلاء خود به عفونت کرمک شوند:
• پس از استفاده از توالت دست خود را با آب گرم و صابون بشویید. در این مورد به ویژه برای موارد دفع مدفوع و تعویض پوشک دقیق عمل کنید. همین کار باید در هنگام آماده کردن غذا انجام شود. بهترین راه پیشگیری از ابتلاء به کرمک همین است.
• ناخنهای خود را کوتاه و تمیز نگه دارید.
• از عادات منجر به گسترش کرمک مثل جویدن ناخن یا خارش دادن خود ممانعت کنید.
• دوش گرفتن در هنگام صبح باعث زدودن تخمک‌های کرمک که ممکن است در طول شب جمع شده باشند، می‌شود.
• لباس زیر خود را هر روز تعویض کنید.
• برای شستشوی وسایلی مثل ملافه و حوله و غیره از آب داغ استفاده کنید.
• فضای داخل اتاقها را در طول روز در حالت نورگیر قرار دهید زیرا کرمک‌ها نسبت به نور آفتاب حساس هستند.
چشمانداز درازمدت در مورد کرمک چیست؟
از بین بردن کرمک با استفاده از دارو و رعایت موازین بهداشت و نظافت ممکن است. در هر حال تخمک کرمک برای چشم غیر مسلح قابل رویت نیست و بسیار مسری است و عفونت مجدد ناشی از آن به سادگی امکان‌پذیر است.
امکان عفونت مجدد یا گرفتن مجدد عفونت از دیگر افراد آلوده وجود دارد.
اگر کسی پس از درمان افراد خانواده دچار برگشت عفونت مزبور شود، افراد و محدودههای خارج خانوار منبع اولیه تخمک‌های کرمک هستند./
Source:
Healthline
Pinworm Infection
Medically reviewed by Daniel Murrell, MD
on May 31, 2018 —
Written by Anna Giorgi
