عفونت کرمک [انتروبایاسیس یا اکسی‎یوریاسیس]

• دکتر دنیل مورل، آنا جورجی
• ترجمه هامیک رادیان

عفونت کرمک یـکی از شایع‎ترین انواع عفونت‌های کرم روده‎ای [کرم انگلی] در انسان است. کرمک‎ها، کرم‎هایی ریز و باریکند. آنها سفید رنگند و کمتر از 1.3 سانتی‎متر طول دارند. عفونت‎های کرمک در عین حال زیر عنوان انتروبایاسیس اکسی‎یوریاسیس شناخته می‎شوند.
بر مبنای اعلام CDC کرمک‎ها شایع‌ترین عفونت کرمی در انسان در سطح ایالات متحد آمریکا هستند.
عفونت‌های کرمک به آسانی گسترش پیدا می‎کنند. بیشترین شیوع آنها در کودکان سنین 5 تا 10 سال، مردم ساکن در مجتمع‌های پرجمعیت، و افراد دارای تماس نزدیک با این گروه از افراد مشاهده می‎شود.
درمان مؤثر برای کرمک استفاده از دارو است اگرچه امکان برگشت عفونت وجود دارد. عوارض جدی و اثرات منفی درازمدت بر روی سلامت در پیوند با کرمک‌ها نادر است. 

[در این مقاله می‌خوانیم:]
• تصاویر کرمک
• علایم کرمک
• علل کرمک
• ریسک فاکتورهای کرمک
• حیوانات خانگی و کرمک
• تشخیص کرمک
• درمان خانگی برای کرمک
• عوارض کرمک
• پیشگیری از کرمک
• دورنما

تصویر تخمک کرمک

تصویر کرمک بالغ

علایم عفونت کرمک
برخی افراد مبتلاء به کرمک ممکن است دچار هیچ نوع علامتی نشوند. به هر حال، در صورتی که فرد متوجه وجود علایم زیر در خود یا کودک خویش شود، ظن ابتلاء به کرمک موجه خواهد بود:
• خارش مکرر و شدید ناحیه مقعد
• بی‎قراری در خواب بر اثر وجود خارش و ناراحتی
• درد، راش یا دیگر آزردگی‎های پوستی در ناحیه اطراف مقعد
• وجود کرمک در ناحیه سوراخ مقعد کودک
• وجود کرمک در مدفوع

چه چیز سبب عفونت کرمک می‎شود؟
عفونت کرمک بسیار مسری است. فرد ممکن است بر اثر خوردن یا استنشاق ناخواسته تخمک کرمک دچار آن شود.
این تخمک‌ها به طور معمول توسط فرد آلوده به کرمک روی یک سطح یا شیء جمع می‎شوند. چرخه عفونت با خوردن این تخمک‎های میکروسکپی آغاز می‎شود.
وقتی تخمک‎ها وارد بدن می‎شوند تا زمان از تخم درآمدن و بالغ شدن در روده باقی می‎مانند. در بزرگسالان کرم ماده به داخل کولون می‎رود و در طول شب از راه مقعد از بدن خارج می‌شود.
کرمک‎های ماده در چین و شکن پوست اطراف سوراخ مقعد تخمک‎گذاری می‎کنند و خود دوباره به روده بزرگ برمی‎گردند. وجود این تخمک‌ها در اطراف مقعد علت بروز خارش و آزردگی تشریح شده است.
وقتی کسی ناحیه آسیب دیده را می‎خاراند تخمک‌های کرمک به انگشتان دست فرد منتقل می‎شوند. تخمک‎ها می‎توانند تا چندین ساعت روی دست فرد زنده بمانند.
اگر فرد آلوده به کرمک اشیاء و وسایل خانگی را لمس کند تخمک‎ها به این اشیاء و وسایل منتقل می‎شوند. تخمک‎های کرمک می‎توانند در این سطوح آلوده حدود سه هفته زنده بمانند.
کودکان به آسانی تخمک کرمک را به خود یا دیگران منتقل می‎کنند زیرا آنها اسباب بازی‎ها یا اشیاء آلوده را مستقیماً به دهان می‎برند. در عین حال امکان انتقال مستقیم تخمک کرمک به غذا یا مایعات وجود دارد.
اگرچه موردی شایعی نیست اما این امکان وجود دارد که بزرگسالان در هنگام تکاندن بستر، حوله یا لباس تخمک‎های موجود در هوا را استنشاق کنند.
کرمک‎ها به طور معمول تا 13 هفته به زندگی ادامه می‎دهند. خراشیدن یا خاراندن ناحیه عفونی شده می‎تواند به خوردن ناخواسته تخمک‌ها منجر شود که این به عفونت مجدد و شروع مجدد کل فرآیند زندگی کرمک منجر می‎گردد.
برخی از اوقات تخمک‌های روی مقعد جوجه‎کشی می‌کنند و لارو کرمک می‎تواند دوباره روده‎ای را که از آن خارج شده است عفونی کند. در صورت عدم درمان این چرخه تجدید عفونت می‎تواند به شکلی پایان ناپذیر ادامه یابد.

چه کسی در خطر عفونت کرمک قرار دارد؟
عفونت کرمک به مردم در تمامی سنین و نیز تمامی محدوده‎های جغرافیایی لطمه می‎زند. از آنجا که تخمک‎های کرمک دارای ابعاد میکروسکپی هستند، اجتناب از افراد یا محیط‎های دچار این عفونت غیر ممکن است.
اگرچه هر کسی ممکن است دچار عفونت کرمک شود، گروه‎های برشمرده در زیر در این مورد آسیب‎پذیرتر هستند:
• کودکان مهد کودکی، پیش‎دبستانی یا دبستانی
• اعضاء خانواده یا مراقبان مردم دچار عفونت مزبور
• مردمانی که در خوابگاه‎های جمعی یا دیگر مکان‎های پرجمعیت مثل مؤسسات شبانه‎روزی بسر می‎برند
• کودکان و بزرگسالانی که به طور منظم و پیش از غذا خوردن دست‎های خود را نمی‎شویند
• کودکانی که عادت به مکیدن انگشت شست خود دارند

آیا امکان دارد که مردم از حیوانات خانگی خود کرمک بگیرند؟
انسان تنها میزبان کرمک محسوب می‎شود. سگ یا گربه قادر به عفونی کردن انسان نیستند و خود نیز به کرمک مبتلاء نمی‎شوند.
نیازی به درمان حیوان خانگی برای عفونت مورد بحث نیست، حتی اگر افراد خانواده دچار عفونت مزبور شده باشند.

عفونت کرمک چطور تشخیص داده می‎شود؟
تست نواری قابل اعتمادترین روش برای تشخیص عفونت کرمک است. این تست شامل گرفتن یک تکه نوار سلفون و فشار دادن قسمت چسبناک آن روی پوست اطراف مقعد است.
کرمک‎ها اغلب در هنگامی که شخص خواب است در مقعد بسر می‎برند. به همین دلیل فردی که ظن ابتلاء به کرمک در مورد وی مطرح است باید به محض بیدار شدن از خواب تست مزبور را انجام دهد. در صورت وجود کرمک، آنها به نوار تست خواهند چسبید.
نوار مزبور به پزشک داده می‎شود که می‎تواند آن را روی اسلاید گذاشته و زیر میکروسکپ بررسی نماید.
فعالیت‎های معمول در هنگام صبح مثل حمام کردن یا دفع مدفوع می‌تواند باعث جدا شدن تخمک‌ها از پوست شود. بنابراین تست نواری هنگامی بیشترین دقت را دارد که فرد آن را بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب و پیش از هر کار دیگری انجام دهد.
CDC توصیه می‎کند که تست نواری دستکم در سه مرحله تکرار شود، که این کار باید در سه صبح متوالی صورت گیرد، چرا که این روش احتمال بافتن تخمک‌های کرمک را افزایش خواهد داد.

گزینه‎های درمانی برای کرمک کدامند؟
مردم می‎توانند با مصرف دارو و راهکارهای مربوط به نظافت خانوار از شر کرمک خلاص شوند.

دارو
پزشک می‎تواند با تجویز یک داروی خوراکی به شکلی مؤثر کرمک را درمان کند.
از آنجا که کرمک به آسانی از یک فرد به دیگری منتقل می‎شود، هر کسی که در خانواده فرد دچار کرمک زندگی می‎کند همزمان با خود فرد مبتلاء نیاز به درمان دارد تا از عفونت مجدد پیشگیری شود.
مراقبان افراد و کسانی که با فرد مبتلاء در تماس نزدیک قرار دارند نیز باید تحت درمان قرار گیرند.
رایج‎ترین و مؤثرترین داروها برای درمان عفونت کرمک شامل موارد زیرند:
• مبندازول (ورموکس)
• البندازول (البنزا)
• پیرانتل پاموات (داروی کرمک ریس)
یک دوره دارو به طور معمول شامل یک دوز اولیه است که با دوز دوم به فاصله دو تا سه هفته بعد دنبال می‎شود. ممکن است برای ریشه‌کنی کامل کرمک به بیش از یک دوره درمان نیاز باشد. کرم‎ها یا پمادهای در دسترس می‎توانند خارش ایجاد شده در اطراف ناحیه مقعد را کاهش دهند.

پاکسازی خانه از کرمک
در کنار مصرف دارو رعایت یک رژیم بهداشت و نظافت کل خانه می‎تواند به ریشه‌کن شدن کامل کرمک منجر شود:
• مطمئن شوید که فرد دچار کرمک و دیگر اعضاء خانواده موارد بهداشتی مثل شستشوی دست‌ها با آب گرم و صابون را به طور کامل مراعات می‎کنند. این کار به ویژه پیش از غذا خوردن اهمیت دارد.
• تمام افراد خانواده باید تشویق شوند که هر روز صبح دوش بگیرند و لباس‎های زیر خود را تعویض کنند.
• ناخن انگشتان باید کوتاه شده و تمیز نگه داشته شوند.
• باید از عادت جویدن ناخن پیشگیری شود.
• به فرد دچار کرمک باید تأکید شود که از خارش دادن مقعد خودداری کند.
• در خانه دچار آلودگی تمامی لوازم قابل شستشو مثل ملافه، حوله، لباس حمام و غیره باید شستشو گردد. این شستشو باید در دمای بالا صورت گیرد.
• برای پیشگیری از پخش شدن تخمک‎های کرمک باید از تکاندن لباس‎ها و ملافه‎ها خودداری شود.
• کودکان نباید به اتفاق هم حمام کنند زیرا این کار می‎تواند به پخش شدن تخمک‎ها در آب مورد استفاده برای استحمام منجر شود.
• کلیه وسایلی که امکان انتقال تخمک‎ها به روی آنها وجود دارد باید تمیز شود.
• تمامی سطوح و قالی‎ها و قالیچه‎ها باید با جارو برقی تمیز شوند.

آیا مداوای خانگی در برابر عفونت کرمک مؤثر است؟
هیچ نوع مطالعات علمی جدید در مورد حمایت از ایده مؤثر بودن مداوای خانگی در مورد عفونت کرمک وجود ندارد.
به هر حال شواهد روایی عنوان می‎کنند که برخی از مردم با خوردن سیر خام، روغن نارگیل یا هویج خام در این مورد سود می‎برند.

عوارض مرتبط به عفونت کرمک کدامند؟
اغلب مردم در نتیجۀ ابتلاء به عفونت کرمک دچار عوارض جدی نمی‎شوند. در برخی موارد نادر در صورت عدم درمان عفونت این بیماری به بروز عفونت دستگاه ادراری در زنان منجر می‎شود.
کرمک‎ها در عین حال می‎توانند از مقعد به واژن بروند و به رحم، لوله‎های فالوپ، و دیگر دستگاه‎های ناحیه لگن آسیب برسانند. این وضعیت می‎تواند به بروز عفونت‎های دیگری مثل واژینیت و اندومتریت منجر شود. اندومتریت التهاب جدار داخلی رحم است.
در صورت زیاد بودن تعداد کرمک این وضعیت به ایجاد درد شکم منجر می‎شود.
تعداد زیاد کرمک در بدن می‎تواند باعث کاهش میزان مواد مغذی منجر شود که این وضعیت به کاهش وزن خواهد انجامید.

چگونه می‎توان از عفونت کرمک پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای پیشگیری از کرمک رعایت موازین بهداشتی به ویژه در مورد کودکان است.
مردم می‎توانند با رعایت موارد زیر مانع از ابتلاء خود به عفونت کرمک شوند:
• پس از استفاده از توالت دست خود را با آب گرم و صابون بشویید. در این مورد به ویژه برای موارد دفع مدفوع و تعویض پوشک دقیق عمل کنید. همین کار باید در هنگام آماده کردن غذا انجام شود. بهترین راه پیشگیری از ابتلاء به کرمک همین است.
• ناخن‎های خود را کوتاه و تمیز نگه دارید.
• از عادات منجر به گسترش کرمک مثل جویدن ناخن یا خارش دادن خود ممانعت کنید.
• دوش گرفتن در هنگام صبح باعث زدودن تخمک‎های کرمک که ممکن است در طول شب جمع شده باشند، می‎شود.
• لباس زیر خود را هر روز تعویض کنید.
• برای شستشوی وسایلی مثل ملافه و حوله و غیره از آب داغ استفاده کنید.
• فضای داخل اتاق‎ها را در طول روز در حالت نورگیر قرار دهید زیرا کرمک‎ها نسبت به نور آفتاب حساس هستند.

چشم‎انداز درازمدت در مورد کرمک چیست؟
از بین بردن کرمک با استفاده از دارو و رعایت موازین بهداشت و نظافت ممکن است. در هر حال تخمک کرمک‎ برای چشم غیر مسلح قابل رویت نیست و بسیار مسری است و عفونت مجدد ناشی از آن به سادگی امکان‌پذیر است.
امکان عفونت مجدد یا گرفتن مجدد عفونت از دیگر افراد آلوده وجود دارد.
اگر کسی پس از درمان افراد خانواده دچار برگشت عفونت مزبور شود، افراد و محدود‎ه‎های خارج خانوار منبع اولیه تخمک‎های کرمک هستند./

Source:
Healthline
Pinworm Infection
Medically reviewed by Daniel Murrell, MD
on May 31, 2018 —
Written by Anna Giorgi