آنتی‌بادی چیست و چرا برای بدن اهمیت دارد

در این مقاله:
◄ آنتی‌بادی‌ها چطور به نظر می‌رسند؟
◄ آنتی‌بادی‌ها چگونه عمل می‌کنند؟
◄ انواع و محدوده آنتی‌بادی‌ها
◄ آنتی‌بادی‌ و آنتی‌ژن
◄ تست آنتی‌بادی‌ها چیست؟
◄ خلاصه

آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌های مقابله کننده با بیماری در بدن هستند که نقشی حیاتی در سیستم ایمنی بر عهده دارند. بسیار شبیه به یک گردان کاوشگر، آنتی‌بادی‌ها مهاجمان عفونت‌زا مثل باکتری‌ها و ویروس‌ها را شناسایی کرده و در دفع آنها به بدن کمک می‌کنند.
آنتی‌بادی‌ها در پاسخ به یک عفونت یا حالت منفعل یافتن بدن در کوران واکسیناسیون ایجاد می‌شوند. آنتی‌بادی‌ گاهی از اوقات ایمونوگلوبولین نامیده می‌شود. اما تمامی آنتی‌بادی‌ها ایمونوگلوبولین نیستند، زیرا همۀ ایمونوگلوبولین‌ها آنتی‌بادی ندارند.
سلول‌های سفید خون موسوم به سلول‌های پلاسما در طول دوره عفونت آنتی‌بادی‌ها را ایجاد می‌کنند. یک سلول منفرد پلاسما می‌تواند در یک ثانیه صدها هزار آنتی‌بادی‌ها را با هدف ایجاد یک پاسخ قدرتمند ایمنی تولید کند.

آنتی‌بادی‌ها چطور به نظر می‌رسند؟
آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌های Y شکل هستند. پایه آنتی‌بادی (ستون عمودی Y) به آن در ارتباط‌گیری با دیگر اجزاء سیستم ایمنی کمک می‌کند. قسمت بالای آنتی‌بادی‌ها (بازوهای آن) می‌توانند به مهاجمان بیگانه متصل شوند. این مهاجمان، چه در کل بدن یا در قسمتی از آن به نام آنتی‌ژن شناخته می‌شوند.
هر آنتی‌بادی‌ دارای مجموعاً چهار زنجیره پروتئینی است: دو زنجیره سبک و دو زنجیره سنگین که در ساختاری سبک-سنگین-سنگین-سبک آرایش یافته‌اند. زنجیره‌های سبک (kDa) تقریباً 25 کیلودالتون وزن دارند و وزن زنجیره‌های سنگین تقریباً 50 KDa است.
قسمت بالای آنتی‌بادی‌ها شامل پروتئین‌های با زنجیره سبک و نیز سنگین است. دانشمندان این قسمت سر را "محل اتصال به آنتی‌ژن" یا پاراتوپ می‌نامند.
آنتی‌بادی‌ها ساختاری سه‌بُعدی دارند، که به آنها کمک می‌کند تا با دقت به هزاران و حتی میلیون‌ها آنتی‌ژن بچسبند. با عنایت به اختصاصیت و پیوستگی بالای خود در مورد آنتی‌ژن‌های گوناگون، آنتی‌بادی‌ها ابزاری ارزشمند و غیر قابل جایگزین در تشخیص و درمان محسوب می‌شوند.

آنتی‌بادی‌ها چگونه عمل می‌کنند؟
آنتی‌بادی‌ها در کوران یک عفونت یا در پاسخ به یک واکسن توسعه می‌یابند. هر آنتی‌بادی‌ها اختصاصی است و یکی - دو وظیفه دقیق را بر عهده دارد: مشخص کردن یک مهاجم برای نابود کردن آن توسط دیگر سلول‌های ایمنی، یا نابود کردن مهاجم مزبور توسط خودش.
یک آنتی‌بادی‌ می‌تواند یک آنتی‌ژن را به روش قفل-و-کلید اختصاصی شده شناسایی کرده و به آن بچسبد. اتصال مورد اشاره محرک پاسخ ایمنی و تحرک دیگر سلول‌ها برای مقابله با آنتی‌ژن مهاجم می‌شود.
پس از آنکه سیستم ایمنی حمله کرده و آنتی‌ژن را حذف می‌کند، سلول‌های حافظه تولید آنتی‌بادی ایجاد می‌نماید، که تا مدت‌ها پس از بهبود در بدن به حالت فعال باقی می‌مانند. این سلول‌های حافظه‌دار بدن را مطمئن می‌سازند که در صورت مواجهه بعدی با همان آنتی‌ژن پیشن به روشی آماده‌تر و کم‌تنش‌تر وارد مواجهه شود.
بر مبنای اعلام CDC، مدت زمان ایجاد ایمنی توسط آنتی‌بادی‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این مدت همچنین از یک بیماری به بیماری دیگر تفاوت دارد.
به علاوه آنتی‌بادی‌های ایجاد شده در پاسخ به عفونت سرخک شخص را در برابر مورد بعدی این بیماری محافظت خواهند کرد اما برای مثال آنها در مورد تب دنگه یا COVID-19 ایمنی ایجاد نمی‌کنند.

انواع و محدوده آنتی‌بادی‌ها
پنج طبقه‌بندی برای آنتی‌بادی‌ها وجود دارد که هر یک از آنها بر مبنای ساختار و محدوده قرارگیری آنتی‌بادی‌ها در بدن شکل می‌گیرد.

ایمونوگلوبولین G (IGG)
IgG کوچک‌ترین و فراوان‌ترین آنتی‌بادی‌ها در بدن بوده، شامل حدود 80 درصد ایمونوگلوبولین‌ها است. IgG تنها آنتی‌بادی است که می‌تواند از طریق جفت جنین از مادر به جنین وارد شود. این باعث ایجاد ایمنی منفعل طبیعی برای جنین می‌شود.
IgG یک آنتی‌بادی‌ فرامنظوره است و باعث محافظت در برابر عامل‌های عفونی می‌شود که در خون و بافت‌ها فعال هستند. این آنتی‌بادی نقشی کلیدی در ایجاد ایمنی پس از عفونت ایجاد می‌کند.

ایمونوگلوبولین A (IgA)
IgA دومین آنتی‌بادی‌ فراوان در بدن است و در حدود 10 تا 15 درصد ایمونوگلوبولین‌ها را شامل می‌شود. IgA عموماً در ترشحات بدن مثل کولوستروم (آغوز یا شیر اول)، بزاق، عرق بدن و اشک وجود دارد.
IgA به عنوان خط مقدم دفاع برای سطح‌های بزاقی که با یک آنتی‌ژن مواجه می‌شوند عمل می‌کنند. IgA از تماس باکتری‌ها و ویروس‌ها با سلول‌های اپی‌تلیال بدن جلوگیری می‌کند. IgA همچنین به عنوان خنثی کننده سموم باکتریایی و ویروس‌ها وارد عمل می‌شود.

ایمونوگلوبولین M (IgM)
IgM از نظر اندازه بزرگ‌ترین آنتی‌بادی‌ بدن است اما فقط حدود 10 درصد کل ایمونوگلوبولین‌ها را تشکیل می‌دهد. از نظر مقایسه‌ای IgM سنگین‌تر از آنتی‌بادی‌های دیگر است.
IgM اولین آنتی‌بادی تولید شده توسط جنین پیش از تولد بچه است. IgM به شکل گسترده در فضای داخل عروقی وجود دارد و مسؤول محافظت در برابر عفونت خون است. علت اینکه پزشکان اغلب کمبود IgM را با سپتی‌سمی مرتبط می‌کنند همین است.

ایمونوگلوبولین D (IgD)
در مقایسه با دیگر ایمونوگلوبولین‌ها درک کمتری در مورد IgD وجود دارد. IgD در بافت‌های جدار قفسه سینه و شکم وجود دارد. اگرچه نقش آن در پاسخ ایمنی ناروشن است یک مطالعه در سال 2015 نشان داد که سطوح بالایی از IgD در افراد دچار بیماری خودایمنی التهابی مثل لوپوس سیستمیک اریتماتوز وجود دارد.
یک مطالعه دیگر مربوط به سال 2016 نشان دهنده سطوح بالای IgD در افراد دچار ارتریت روماتوئید بود. بر این مبنا، محققان باید تحقیق در مورد ارتباط بین IgD، ایمنی‌زایی و التهاب را ادامه دهند.

ایمونوگلوبولین E (IgE)
IgE کم‌تعدادترین آنتی‌بادی در بدن است و در مقادیر کم در سرم یافت می‌شود. سطح IgE در زمان واکنش ما در برابر گرده گیاهان، مو و پشم حیوانات و هاگ‌های قارچ افزایش می‌یابد. IgE در مقادیر بالا در افراد دچار آسم، تب یونجه، و اگزما دیده می‌شود.
IgE در جدار دستگاه‌های سیستم تنفسی و گوارشی ایجاد می‌شود. IgE همچنین نقشی را در واکنش‌های التهابی، حساسیت بیش از حد و عفونت‌های هلمینیتیک ایفاء می‌کند.

آنتی‌بادی‌ و آنتی‌ژن
به علت ارتباط درونی آنها در بیماری، پژوهشگران اغلب آنتی‌بادی را در متن آنتی‌ژن‌ بررسی می‌کنند. اما این دو در ترکیب‌بندی و رفتار متفاوتند.
آنتی‌بادی‌ یک پروتئین است که در پاسخ به یک مهاجم بیگانه (یعنی آنتی‌ژن) ایجاد می‌شود. آنتی‌ژن می‌تواند پروتئین، چربی، کربوهیدرات یا اسید نوکلئیک باشد.
آنتی‌بادی‌ها اجزاء ضروری پاسخ ایمنی بوده و باعث محافظت در برابر بیماری‌ها می‌شوند حال آنکه آنتی‌ژن‌ها باعث القاء یک پاسخ جسمانی مضر یا واکنش آلرژیک می‌گردند.
برخی آنتی‌بادی‌ها به نام ایمونوگلوبولین‌ها شناخته می‌شوند در حالی آنتی‌ژن‌ها را ایمونوژن‌ها می‌نامند.
دیگر تفاوت کلیدی بین آنتی‌بادی‌ و آنتی‌ژن در محل شکل‌گیری آنها است. آنتی‌بادی‌ها در بدن ایجاد می‌شود در حالی که آنتی‌ژن‌ها برای بدن بیگانه‌اند و دارای منشأ بیرونی هستند.
در حالی که آنتی‌بادی‌ها پس از بروز عفونت به مدت چندین هفته تا چندین سال در بدن باقی می‌مانند، آنتی‌ژن‌ها به ملایمت خنثی یا حذف می‌شوند تا به پیشگیری عفونت یا حمل آن کمک کنند.

تست آنتی‌بادی‌ چیست؟
تست آنتی‌بادی یا تست سرولوژی میزان آنتی‌بادی‌ها را در خون اندازه‌گیری می‌کند. این تست عفونت فعلی یا قبلی را نشان می‌دهد.
یک تکنیسین پزشکی مقدار کمی خون از بازوی شخص گرفته یا یک تست سوزن زدن انگشت انجام می‌دهد. سپس نمونه خون گرفته شده برای تعیین میزان آنتی‌بادی‌ها (تیتره) به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
نتایج تست آنتی‌بادی‌ها می‌تواند چند چیز شامل موارد زیر را روشن کند:
• وجود یک عفونت قبلی
• نیاز به واکسن تقویتی
• تطابق ارگان‌ها، بافت‌ها، و مایعات برای انجام عمل پیوند
• درجه پاسخ ایمنی به بافت‌های بدن خود (در مورد مرتبط به بیماری خودایمنی)
منفی بودن تست آنتی‌بادی نیز به از تشخیص رد کردن برخی عفونت‌ها کمک می‌کند.
یکی از نقاط ضعف اصلی تست آنتی‌بادی‌ها ناتوانی آن در تشخیص بیماری فعلی است. علت آن است که برای تشخیص آنتی‌بادی‌ها مرتبط با عفونت در بدن به 1 تا 3 هفته زمان نیاز است.

خلاصه
آنتی‌بادی‌ها نقش حفاظتی مهمی در بدن برای مقابله با بیماری‌ها ایفاء می‌کنند. آنها مهاجمان خارجی مثل باکتری‌ها، و ویروس‌ها را به تنهایی یا به همراه دیگر سلول‌های ایمنی شناسایی، نشان‌دار و حذف می‌کنند.
وجود آنتی‌بادی‌ها در خون نشان دهنده وجود یک عفونت اخیر یا قبلی است.
میزان آنتی‌بادی‌ها همچنین قدرت پاسخ ایمنی را به یک عفونت یا بیماری خودایمنی نشان می‌دهد.
تحقیق در مورد شناسایی و مهندسی آنتی‌بادی‌هایی که بتوانند تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف را بهبود ببخشند ادامه دارد./

آنتی‌بادی چیست و چرا برای بدن اهمیت دارد
دکتر انجلیکا بالینجیت، جیلیان د’سوزا
ترجمۀ فرهنگ راد

Source:
Medical News Today
What to know about antibodies
Medically reviewed by Angelica Balingit, MD —
Written by Gillian D'Souza
On August 10, 2021