ورم لب: علل شایع، اختلالات نادر، و درمان

در این مقاله:
• علل ورم لب
• اختلالات نادر
• درمان ورم لب
• مداوای طبیعی
• خلاصه

بیدار شدن از خواب با لب ورم کرده ممکن است برای برخی از مردم باعث نگرانی شود. ورم لب به دلایل مختلف شامل واکنش آلرژیک، صدمات یا دیگر اختلالات پزشکی بروز می‌کند.
مردم گاه می‌توانند با فکر کردن در مورد فعالیت‌هایی که انجام داده یا غذاهایی که روز پیش خورده‌اند علت ورم کردن لب‌های خود را شناسایی کنند.

علل ورم لب
در ادامه برخی علل بیشتر محتمل و متداول بیدار شدن از خواب با لب ورم کرده بررسی خواهد شد.

انژیوادما (انژیوادم)
انژیوادما به ورم سریع ناحیه زیر پوست اشاره دارد. بر مبنای اعلام "خدمات ملی سلامت" (NHS) در انگلستان، انژیوادم عموماً چشم و لب را درگیر می‌کند. به هر حال، این ورم طولانی مدت نیست و معمولاً در طول 48 ساعت از بین می‌رود.
انژیوادما شبیه به یک اختلال پوستی به نام ارتیکاریا یا کهیر است اما بر قسمت‌های متفاوتی از پوست تأثیر می‌گذارد. انژیوادم و کهیر ممکن است همزمان بروز کنند.
ارتیکاریا باعث ایجاد راش روی پوست می‌شود در حالی که انژیوادم معمولاً بر پوست و بافت‌های زیر آن یا یا لایه‌های جلدی و زیر جلدی تأثیر می‌گذارد.
علایم انژیوادم عبارتند از:
• ورم پوست
• سرخی پوست
• راش خارش‌دار (کهیر)
• پوست دردناک و حساس

آلرژی
واکنش آلرژیک به غذا، دارو، یا برخی مواد مثل لاتکس می‌تواند باعث ورم لب شود. واکنش‌های آلرژیک به غذا معمولاً در طول چند دقیقه پس از تماس با غذای محرک واکنش بروز می‌کنند. به هر حال، برخی واکنش‌ها ممکن است پس از چند ساعت ایجاد شوند.
"آکادمی آمریکایی آلرژی، آسم، و ایمونولوژی" (AAAAI) خاطرنشان می‌کند که واکنش‌های آلرژیک به دارو ممکن است تا زمان بروز به هفته‌ها زمان نیاز داشته باشند. این بدان معنی است که شخص ممکن است پس از خوردن غذا یا دارویی که بدان‌ها دچار واکنش آلرژیک است هفته‌ها پس از مصرف آنها دچار ورم لب در زمان بیدار شدن از خواب گردد.

سندرم آلرژی دهانی
سندرم آلرژی دهانی که سندرم گرده-غذا نیز نامیده می‌شود، نوعی واکنش به میوه خام و سبزیجات و بعضی انواع آجیل و دانه‌های خوراکی است، و ممکن است در افراد بزرگسال بروز کند.
علایم سندرم آلرژی دهانی شامل ورم دهان یا ورم زبان و ورم لب یا خارش آنها است. این علایم صرفاً بر دهان تأثیر می‌گذارند و مدت چندانی طول نمی‌کشند. خوردن غذای خام مقصر اصلی بروز این وضعیت است.
اگر کسی با لب متورم از خواب بیدار شود ممکن است در طول شب قبل یک غذای محرک واکنش را خورده یا به مرور زمان دچار حساسیت به یک دارو شده باشد.

آنافیلاکسی
واکنش آلرژیک شدید آنافیلاکسی نامیده می‌شود و یک موقعیت اورژانسی در پزشکی است. شخص دچار آنافیلاکسی ممکن است با مشکلات تنفسی، دشواری بلع یا صحبت کردن مواجه شود و با احساس گیجی یا کاهش هشیاری مواجه گردد.
شخص دچار آنافیلاکسی باید به فوریت مورد درمان قرار گیرد.

سلولیت
سلولیت یک عفونت باکتریایی عمقی در پوست است که معمولاً ناحیه دست و پا را درگیر می‌کند اما امکان بروز آن در اطراف دهان وجود دارد.
معمولاً باکتری‌های وارد شده به پوست پس از صدمه دیدن در طول عمل جراحی یا صدمات می‌توانند باعث سلولیت شوند.
علایم سلولیت شامل ورم، سرخی، حساس شدن، درد، تاول و کبودی است.

عضوبندها
شایع‌ترین دلیل اینکه یک عضوبند ممکن است با ورم لب شود این است که با بافت نرم داخل لب و گونه سایش پیدا کرده باعث ورم و تحریک گردد.
سازندگان ممکن است میله‌های ارتودنسی را از نیکل بسازند، بنابراین هر کسی که نسبت به نیکل دچار آلرژی باشد ممکن است دچار واکنش شود. به هر حال، گزینه‌های جایگزین برای فلز مورد اشاره وجود دارد.
اگر کسی در زمان استفاده از میله‌های ارتودنسی در دهان دچار آسیب شود بافت لب یا گونه وی ممکن است در سیم فلزی یا قلاب‌های وسیله گیر کند. جدا کردن بافت لب از عضوبند ممکن است لب را بیشتر دچار تروما کرده و باعث شود تا در زمان التیام ورم ایجاد گردد.
استفاده از محافظ دهان در زمان ورزش می‌تواند باعث محافظت از لب‌ها در برابر وسایل ارتودنسی شود. استفاده از موم دهانی برای پوشاندن قسمت‌های از عضوبندها که ممکن است لب یا گونه را ببرند می‌تواند ریسک آسیب و ورم بعدی را کاهش دهد.

صدمه
صدمه دیدن دهان و لب می‌تواند به ورم منجر گردد. لب دارای مقدار زیادی خون است و ممکن است به خونریزی سنگین دچار شود. به هر حال، لب اکثراً به سرعت بهبود می‌یابد و نیازی به بخیه برای پیشگیری از خونریزی نیست.

آفتاب‌سوختگی
شخص ممکن است پس از قرار گرفتن در معرض تابش شدید آفتاب، لامپ‌های برنزه کننده، یا تخت‌های آفتابی دچار آفتاب‌سوختگی گردد. آفتاب‌سوختگی یک واکنش التهابی پوست بوده و می‌تواند ورم ایجاد کند.
اگر صورت شخص در طول روز در معرض تابش شدید آفتاب قرار گیرد امکان آن هست که وی صبح روز بعد با لب‌های متورم از خواب بیدار شود. علت آن است که اوج بروز واکنش نسبت به آفتاب‌سوختگی در حدود 48 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب ایجاد می‌شود.
اگر کسی دچار آفتاب‌سوختگی لب‌ها باشد داروهای ضد التهابی می‌توانند به کاهش ورم کمک کنند، اما نیاز است که درمان آنها پیش از بروز تغییرات پوستی آغاز شود.

دیستونی فوکال
دیستونی فوکال یک اختلال مغز و اعصاب است. این بیماری عضله‌ای خاص یا گروهی از عضلات را در یک قسمت بدن درگیر کرده سبب ایجاد انقباضات و حالات غیر ارادی می‌شود.
دیستونی کرانیال به عضلات صورت شامل لب‌ها آسیب می‌زند.
شخص دچار دیستونی اُروماندیبولار ممکن است با مشکلات بلع، جویدن، حرف زدن، باز و بسته کردن دهان و اسپاسم زبان مواجه گردد.

کلاپس مصب دهانی
کلاپس مصب دهانی یا دیستونی دهانی به عضلات زیر صورت، زبان، فک و حلق لطمه می‌زند.
مصب دهانی حالت مخصوصی است که نوازندگان آلات بادی برای ایجاد صدا از آلات موسیقی خود عضلات صورت خود را در آن حالت قرار می‌دهند.
نوازنده موسیقی ممکن است علایم کلاپس مصب دهانی را با احساس درد در زمان نواختن تجربه کند. این می‌تواند شامل رعشه و انقباض‌های غیر ارادی دهان، فک، و زبان باشد.
کلاپس مصب دهانی ممکن است بر اثر کثرت استفاده از آلات موسیقی ایجاد شود. توقف نواختن برای مدتی به پیشگیری از استفاده بیش از حد از مصب دهانی و کلاپس آن کمک می‌کند. به هر حال، توصیه‌های محدودی در مورد مدت خودداری از نواختن وجود دارد.

اختلالات نادر
موارد فهرست شده در زیر به اختلالات نادری اختصاص دارد که ممکن است سبب ورم لب شوند.

سندرم میشر-ملکرسون-روزنتال
سندرم میشر-ملکرسون-روزنتال (MRS) یک اختلال مغز و اعصاب نادر است که می‌تواند باعث ورم درازمدت صورت شود که به طور معمول در یک لب یا هر دو بروز می‌کند. این سندرم همچنین باعث تضعیف عضلات صورت و شقاق زبان می‌شود که در آن زبان حالت چاک چاک، جدا شده یا تا خورده پیدا می‌کند.
علایم با ورم لب بالایی یا پایینی شروع می‌شوند. گونه‌ها، پلک چشم‌ها یا یک طرف جمجمه نیز ممکن است ورم کنند. ورم در طول چند ساعت یا چند روز برطرف می‌شود اما امکان طولانی‌تر شدن و تشدید آن در هر بار بروز بعدی وجود دارد. به مرور زمان این ورم ممکن است حالت دایمی بیابد.
پزشکان بر این باورند که سندرم میشر-ملکرسون-روزنتال یک اختلال ژنتیکی است. در هر حال، این بیماری ممکن است یک علامت اختلالات دیگری مثل بیماری کرون یا سارکوئیدوز باشد، که یک اختلال التهابی است که می‌تواند هر ارگانی را در بدن درگیر کند.

چیلیت گرانولوماتوس
چیلیت گرانولوماتوس اختلال نادری است که باعث ورم لب می‌شود. این بیماری بر اثر موارد زیر ایجاد می‌گردد:
• درماتیت تماسی آلرژیک
• بیماری کرون
• سارکوئیدوز
• گرانولوماتوزیس اروفاسیال
• سرطان
• انواع عفونت
• اختلالات ژنتیک
ورم ناشی از چیلیت گرانولوماتوزیس فقط در لب‌ها بروز کرده و معمولاً با ورم لب بالایی شروع می‌شود. همانند مورد MRS، دوره‌های برگشت کننده بیماری می‌توانند به ورم شدیدتری منجر گردند که ممکن است مدت زیادی ادامه یابد.

سرطان دهان
برخی انواع سرطان دهان می‌توانند باعث ورم لب شوند. علایم شایع سرطان دهان شامل موارد زیر است:
• درد مداوم زبان و فک
• بروز برآمدگی در دهان
• زبر شدن پوست در دهان
• لکه‌های قرمز یا سفید روی لثه، لوزه‌ها یا جدار دهان
• دشواری بلع یا جویدن
• کاهش حرکت فک یا زبان
جراحی، اشعه درمانی، شیمی درمانی، ایمنی درمانی و داروهای هدفمند گزینه‌های درمانی سرطان دهان هستند. اگر کسی دچار هر یک از این علایم شود باید به سرعت مورد درمان قرار گیرد.

درمان ورم لب
درمان انژیوادما شامل اجتناب از محرک‌ها و مصرف آنتی‌هیستامین‌ها است اگر انژیوادم بر اثر واکنش آلرژیک ایجاد شده باشد، برای کاهش ورم داروهای استروئیدی به کار می‌رود و در صورت بروز واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) از تزریق ادرنالین استفاده می‌شود.
برای درمان انژیوادم ارثی هیچ درمانی وجود ندارد اما درمان‌های ذکر شده در بالا ممکن است به مدیریت کردن ورم کمک کنند. پزشکان ممکن است داروهای مهار کننده تجویز کنند که می‌توانند شانس بروز ورم را کاهش دهند.
تمامی افراد دچار MRS نیاز به درمان ندارند اما در صورت عدم درمان، هر دوره ورم ممکن است شدیدتر از دور قبلی باشد. افراد می‌توانند از تزریق‌های کورتیکوستروئید یا داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی برای درمان MRS استفاده کنند.
برای موارد ورم شدید پزشک ممکن است اشعه درمانی و جراحی توصیه کند.
افراد دچار چیلیت گرانولوماتوزیس ممکن است کورتیکوستروئیدهای موضعی، داروهای ضد التهاب طولانی مدت گرفته یا تزریق کورتیکوستروئید به داخل لب یا عمل جراحی بگیرند.
پزشکان عموماً سلولیت را با آنتی‌بیوتیک و داروهای تسکین دهنده درد درمان می‌کنند. برخی افراد ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند. تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه دچار سلولیت نیز ممکن است کمک کننده باشد.

مداوای طبیعی
برای درمان صدمات لب در محیط خانه زخم را با استفاده از پارچه استریل تمیز کرده و با استفاده از پارچه تمیز یا بانداژ برای متوقف کردن خونریزی فشار دهید.
برای کاهش ورم و درد از سرمادرمانی (یخ) استفاده کنید. یک مقاله استفاده از یخ را هر یک یا دو ساعت یک بار به مدت 10 تا 15 دقیقه در هر بار استفاده در 24 ساعت اول پس از آسیب توصیه کرده است. برای پیشگیری از سوختگی پوست یخ را در لفاف قرار دهید.
برای موارد جراحت داخل لب، زخم را برای چند دقیقه با آب سرد تمیز کنید و سپس برای کاهش ورم و درد یخ بمکید. زخم‌های داخل دهان خود به خود و به سرعت بهبود پیدا می‌کنند.
شخص می‌تواند آفتاب‌سوختگی را با آلو ورا درمان کند که دارای ترکیبات ضد التهابی است. چای سیاه و عسل طبیعی دیگر مداواهای طبیعی هستند که می‌توان برای تسکین آفتاب‌سوختگی مورد استفاده قرار داد. خنک کردن ناحیه آفتاب‌سوخته با دوش یا حمام خنک با استفاده از پوره جو دوسر، یا استفاده از یخ یا نخود یخ زده پیچیده در پارچه نیز می‌تواند مفید باشد.

خلاصه
شخص ممکن است به علل مختلف با لب متورم از خواب بیدار شود. سعی در یادآوری کاری که توسط شخص انجام شده، محل انجام کار یا آنچه شخص خورده است می‌تواند به تعیین علت ورم مزبور کمک کند.
اگر نشانه‌های صدمه، عفونت، یا بیماری شدیدتری وجود داشته باشد شخص باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کند./

ورم لب: علل شایع، اختلالات نادر، و درمان
دکتر مادلن نوت، لوئیس زوپی
ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Medical News Today
What to know about waking up with a swollen lip
Medically reviewed by Madeline Knott, MD —
Written by Lois Zoppi
On September 10, 2020