الکالوز متابولیک و قلیایی شدن خون
دکتر دبورا ویترسیپون، مارجوری هکت
ترجمۀ فرهنگ راد
♦ درمان الکالوز متابولیک
♦ علایم الکالوز متابولیک
♦ چگونه بدن الکالوز متابولیک را جبران میکند
♦ علل الکالوز متابولیک
♦ تشخیص الکالوز متابولیک
♦ دورنمای الکالوز متابولیک
الکالوز متابولیک [آلکالوز متابولیک] اختلالی است که زمانی بروز میکند که خون بیش از حد قلیایی (بازی) میشود. قلیایی نقطه مقابل اسیدی است.
بدن ما زمانی از بهترین کارکرد خود برخوردار خواهد بود که تعادل اسیدی-قلیایی خون اندکی متمایل به قلیایی بودن باشد.
الکالوز زمانی ایجاد میشود که بدن:
• دچار تولید بیش از حد یونهای بیکربنات تولید کننده باز باشد
• دچار تولید بسیار کم هیدروژن تولید کننده اسید شود
بسیاری از مرد دچار هیچ گونه علایم ناشی از الکالوز متابولیک نمیشوند بنابراین شخص ممکن است از ابتلاء خود به این اختلال بیخبر بماند.
الکالوز متابولیک یکی از چهار نوع اصلی الکالوز است. دو نوع الکالوز متابولیک وجود دارد:
• الکالوز پاسخگو به کلراید بر اثر کاهش یونهای هیدروژن و معمولاً بر اثر استفراغ یا دهیدراسیون ایجاد میشود.
• الکالوز مقاوم به کلراید وقتی بدن مقدار زیادی یونهای بیکربنات (قلیا یا باز) را در خود نگه میدارد یا زمانی که چرخشی به سمت یونهای هیدروژن از خون به سلولها وجود دارد بروز میکند.
در عین حال اختلالی به نام اسیدوز متابولیک زمانی بروز میکند که خون یا مایعات بدن بیش از حد اسیدی میشوند.
بدن انسان هم الکالوز و هم اسیدوز را عمدتاً از طریق ریهها جبران میکند. ریهها حالت قلیایی خون را با بیشتر یا کمتر کردن فرار دیاکسید کربن از راه تنفس تغییر میدهند. کلیهها نیز از طریق کنترل حذف یونهای بیکربنات نقشی در این مورد ایفاء میکنند.
درمان زمانی نیاز است که این فرآیند جبرانی طبیعی کافی نباشد.
درمان الکالوز متابولیک
درمان الکالوز متابولیک به نوع آن بستگی دارد. این درمان در عین حال به علت زمینهای ایجاد الکالوز وابسته است.
الکالوز متابولیک واکنشگرا به کلراید
اگر کسی دچار یک مورد خفیف الکالوز واکنشگرا به کلراید باشد صرفاً نیاز به ایجاد تنظیماتی در رژیم غذایی خود مثل افزایش مصرف نمک (کلراید سدیم) خواهد داشت. یونهای کلراید خون را بیشتر اسیدی خواهند کرد و الکالوز را کاهش خواهند داد.
اگر پزشک مشخص کند که الکالوز شخص نیاز به مراقبت فوری دارد، از طریق یک راه وریدی محلول سالین (سدیم کلراید) را تزریق خواهد کرد.
مسیر وریدی اقدامی تقریباً فاقد درد است. این اقدام شامل فرو بردن یک سوزن کوچک به داخل وریدی در دست است. سوزن مزبور به لولهای متصل به یک کیسه استریل حاوی نمک حل شده در آب وصل میشود. این کار معمولاً در تنظیمات بیمارستانی صورت میگیرد.
الکالوز متابولیک مقاوم به کلراید
اگر کسی دچار الکالوز مقاوم به کلراید باشد، بدن وی ممکن است پتاسیم را حذف کند. محلول سدیم کلراید در این وضعیت به شخص کمک نمیکند و باعث وخامت شرایط میشود. در عوض پزشک در جستجوی راههایی برای افزایش پتاسیم خواهد بود.
شما میتواند از راههای زیر پتاسیم بدن خود را افزایش دهید:
• گرفتن قرصهای حاوی پتاسیم به میزان دو تا چهار بار در روز (زیر نظر پزشک)
• دریافت پتاسیم کلراید از طریق داخل وریدی
علایم الکالوز متابولیک
الکالوز متابولیک ممکن است علامتی نشان ندهد. مردم مبتلاء به این نوع الکالوز اغلب دچار برخی اختلالات زمینهای هستند که علت الکالوز محسوب میشوند. این اختلالات میتوانند شامل موارد زیر باشند:
• استفراغ
• اسهال
• ورم ناحیه زیر زانوها (ادم محیطی)
• خستگی مفرط
موارد شدید الکالوز متابولیک میتواند باعث موارد زیر شود:
• حالت تلاطم
• سردرگمی
• تشنج
• کما
علایم شدید بیشترین شیوع را زمانی دارند که الکالوز بر اثر بیماری مزمن کلیه ایجاد شده باشد.
چگونه بدن الکالوز متابولیک را جبران میکند
دو ارگان به جبران الکالوز متابولیک کمک میکنند: ریهها و کلیهها.
جبران ریه
بدن ما وقتی غذایی را که میخوریم در سلولها به انرژی تبدیل میکنیم دیاکسید کربن تولید میکند. سلولهای قرمز خون در وریدها این دیاکسید کربن را گرفته به ریهها حمل میکنند تا با عمل بازدم از بدن خارج گردد.
وقتی گاز دیاکسید کربن در خون با آب مخلوط میشود اسید ضعیفی به نام اسید کربنیک شکل میگیرد. اسید کربنیک سپس به دو جزء یون بیکربنات و هیدروژن تجزیه میشود. یونهای بیکربنات قلیایی هستند.
ما از طریق تغییر تنفس میتوانیم غلظت یونهای الکالین بیکربنات محبوس شده در خون را کاهش یا افزایش دهیم. بدن این کار را در یک فرآیند خودکار به نام جبران تنفسی انجام میدهد. این نخستین و سریعترین پاسخ بدن است.
برای جبران الکالوز پیامهایی برای کند شدن نرخ تنفس ارسال میشود.
جبران کلیه
کلیهها میتوانند از طریق افزایش خروج یونهای بیکربنات از راه ادرار با الکالوز مقابله کنند. این نیز فرآیندی خودکار اما کندتر از جبران مربوط به سیستم تنفسی است.
علل الکالوز متابولیک
چند اختلال زمینهای مختلف میتوانند باعث الکالوز متابولیک شوند. این اختلالها عبارتند از:
کاهش اسید معده. کاهش اسید معده متداولترین علت الکالوز متابولیک است. این اتفاق معمولاً بر اثر استفراغ یا مکش از طریق لوله غذایی بینی میافتد.
مایعات گاستریک دارای مقادیر بالایی اسید هیدروکلریک هستند که اسیدی قوی محسوب میشود. از دست رفتن اسید باعث افزایش شرایط قلیایی در خون میگردد.
استفراغ ممکن است بر اثر هر یک از اختلالات مبتلابه معده رخ دهد. با مشخص کردن علت استفراغ و درمان آن دکتر الکالوز متابولیک را معالجه خواهد کرد.
افزایش آنتاسیدها. مصرف آنتیاسید در حالت نرمال به الکالوز متابولیک منجر نمیشود. اما اگر کلیه ضعیف یا دچار نارسایی باشد و شخص یک آنتاسید غیر قابل جذب مصرف کند، این میتواند به الکالوز منجر شود. آنتاسیدهای غیر قابل جذب حاوی هیدروکسید آلومینیم یا هیدروکسید منیزیم هستند.
دیورتیکها. برخی دیورتیکها (قرصهای آب) که عموماً برای بالا بودن فشار خون تجویز میشوند میتوانند باعث افزایش ترشح اسید ادراری گردند. این افزایش ترشح اسید در ادرار میتواند باعث قلیاییتر شدن خون گردد.
اگر در شرایط مصرف داروهایی مثل تیازید یا دیورتیکهای حلقهای الکالوز بروز کند پزشک ممکن است دستور توقف مصرف دارو را بدهد.
کمبود پتاسیم (هیپوکالمیا، هیپوکالمی). کمبود پتاسیم میتواند باعث گردد تا یونهای هیدروژن که به شکل نرمال در مایع اطراف سلولها وجود دارند به داخل سلولها چرخش کنند. غیاب یونهای هیدروژن اسیدی باعث میشود تا مایعات و خون قلیاییتر شوند.
کاهش حجم خون در شریان (EABV). این اختلال ممکن است هم بر اثر ضعف قلب و هم در نتیجه سیروز کبد بروز کند. کاهش حجم خون توانایی بدن را برای خارج کردن یونهای بیکربنات قلیایی کاهش میدهد.
نارسایی قلب، کلیه یا کبد. الکالوز متابولیک ممکن است بر اثر نارسایی ارگانهای اصلی مثل قلب، کلیه یا کبد رخ دهد. این اختلالات به حذف پتاسیم منجر میشوند.
محلول سالین استاندارد (کلراید سدیم) بدون خلاص شدن از یونهای بیکربنات اضافی که مسبب الکالوز هستند میتواند بر اثر حبس مایعات باعث بدتر شدن شرایط شود.
علل ژنتیکی. در موارد نادر وجود یک ژن ارثی میتواند علت الکالوز متابولیک باشد. پنج بیماری وراثتی که میتوانند باعث الکالوز متابولیک شوند عبارتند از:
• سندرم بارتر
• سندرم جیتلمن
• سندرم لیدل
• الدوسترونیسم گلوکوکورتیکوئیدی قابل ترمیم
• بروز کورتیکوئید معدنی اضافی
تشخیص الکالوز متابولیک
برای آغاز تشخیص دکتر تاریخچه پزشکی بیمار را گرفته و یک معاینه بالینی انجام میدهد.
اگر پزشک به الکالوز مشکوک باشد انجام تست خون و ادرار را در دستور کار قرار خواهد داد. پزشک سطح اکسیژن و دیاکسید کربن را در شریانها بررسی و میزان اسیدی و قلیایی بودن خون را اندازهگیری میکند.
درک سطح اسیدیته
اسیدی یا قلیایی بودن یک مایع با مقیاسی به نام pH اندازهگیری میشود. در الکالوز متابولیک pH خون بالا است.
خنثیترین ماده طبیعی یعنی آب دارای pH هفت است. وقتی pH مایع به زیر 7 برسد اسیدی میشود. وقتی pH به بالای 7 افزایش یابد قلیایی است.
خون انسان به شکل نرماب دارای pH 7.35 تا 7.45 یا اندکی قلیایی است. وقتی pH به شکل قابل ملاحظهای به بالای سطح مزبور برسد شخص دچار الکالوز متابولیک محسوب خواهد شد.
آنالیز ادرار
پزشک احتمالاً غلظت یونهای کلراید و پتاسیم را در ادرار تست خواهد کرد.
وقتی سطح کلراید پایین باشد این نشان میدهد که شخص ممکن است به درمان با محلول سالین جواب دهد. پایین بودن غلظت پتاسیم میتواند نشان دهنده کمبود پتاسیم یا مصرف بیش از حد ملین باشد.
الکالوز متابولیک به همراه هیپوکلورمیا
هیپوکلورمیا (هیپوکلورمی) به معنی کمبود شدید یون کلراید در خون است.
الکالوز هیپوکلورمیک اختلالی جدی است که میتواند بیمار را دچار شوک کند. الکالوز هیپوکلورمیک ممکن است بر اثر دهیدراسیون یا علل دیگر بروز کند.
خوشبختانه این اختلال با استفاده از یک محلول سالین استاندارد قابل علاج است. این محلول را میتوان از طریق داخل وریدی در صورت شدید بودن اختلال یا از طریق تنظیماتی در رژیم غذایی در موارد خفیف، به بیمار داد.
دورنمای الکالوز متابولیک
الکالوز متابولیک در بیشتر موارد بر اثر استفراغ شدید که باعث از دست رفتن مایعات اسیدی داخل معده میشود رخ میدهد. این وضعیت عموماً از طریق درمان با محلول سالین قابل برگشت است.
الکالوز متابولیک در عین حال ممک است بر اثر کمبود پتاسیم یا کمبود کلراید ایجاد گردد. این کمبودها را میتوان با تزریق داخل وریدی مایعات یا در موارد خفیف با تنظیمات برنامه غذایی درمان کرد.
برخی موارد الکالوز بر اثر اختلالات زمینهای جدی در قلب یا کلیه یا کبد بروز میکند. اگرچه الکالوز اغلب در کوتاه مدت قابل برگشت است، اختلال زمینهای موجب آن باید به صورت طولانی مدت معالجه شود.
در صورت مواجه شدن با علایم جدید یا پایدار به پزشک مراجعه کنید./
Source:
Healtline
Metabolic Alkalosis
Medically reviewed by Deborah Weatherspoon, Ph.D., R.N., CRNA
On May 7, 2020
New —
Written by Marjorie Hecht
مطالب پیشنهادی ما برای مطالعه

دکتر فریدون علا: انگیزهای بالاتر از عشق نیست!

افزایش میزان بیلیروبین: علایم و آزمایشها

کبودی استخوان: علایم، درمان و دورنما

فیلمهای ترسناک واقعاً میتوانند باعث لخته شدن خون شوند

دانشمندان رگ خونی جدیدی برای اُتیسم یافتهاند

چرا خطر حملة قلبی آتشنشانها را بیشتر تهدید میکند؟

آزمایش خون میتواند به درمان شخصی شده و زودهنگام برای سرطان ریه منجر شود

پروتئین خون بند ناف میتواند مغزهای پیر را احیاء کند
فشار خون بالا: شاید نباید سدیم را ملامت کرد!

خیزش قند خون: علل، علایم، و پیشگیری

گروه خون بر خطر حمله قلبی موثر است

غذاهایی برای اجتناب از افزایش کلسترول

تأخیر در درمان با رقیق کنندههای خون ریسک زوال عقل را افزایش میدهد

دیابت نوع 2: علایم، نشانگان اولیه، و عوارض

نمودار قند خون: میزان هدف در طول روز

لکهبینی در برابر پریود: چگونه تفاوتها را تشخیص دهیم

I have experienced many ups and downs in the course of my life

نارسایی قلبی حاد: آنچه دانستنش نیاز است

تست FSH برای یائسگی و باروری

تست قند خون برای برخی بیماران دیابت نوع 2 ارزش کمی دارد

هموتوراکس یا انباشت خون در قفسه سینه – علل، درمان، و دورنما

اولسر خونریزی دهنده – به چه علت ایجاد میشود و آیا جدی است؟

بیومارکرها بهترین رژیم کاهش وزن را پیشبینی میکنند

بیماری پیوند در برابر میزبان - انواع، درمان، و دورنما

اترواسکلروزیس یا تصلب شرایین - علل، علایم، و درمان

پورپورا یا لکههای خون زیر پوست – آنچه به دانستنش نیاز است

آگرانولوسیتوز - انواع، علل، و علایم

خونریزی بینی پوستریور یا خونریزی بخش عقبی بینی – علل و راه توقف آن

عرق خون یا هماتیدروزیس - علل و درمانها

اهداء پلاسمای خون - عوارض جانبی و خطرات

سپسیس یا مسمومیت خون - علایم، و درمان

هموروئید یا بواسیر - علل، درمان، و پیشگیری

چرا تنها منم که احساس سرما میکند؟

تاول خونی - علت، تشخیص، و درمان

آریتمی یا بینظمی ضربان قلب - علل، علایم، انواع، و درمان

تاول خونی در دهان - علل، علایم، درمان، و پیشگیری

لوسمی، سرطان خون یا مغز استخوان – علل، علایم، و درمان

سیستم لنفاوی انسان - واقعیات، عملکردها و بیماریها

ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریوی

خونریزی از گوش: علل و درمانها

کبودی ناخن یا ناخن سیاه - علل و درمان

خونریزی داخلی یا هموراژ - آنچه دانستنش نیاز است

هماتوم اپیدورال یا خونریزی اطراف مغز

هماتوچزیا یا وجود خون در مدفوع - علایم، علل، تشخیص، و درمان

8 نوع سرطان مختلف فقط با یک تست خون تشخیص داده میشود

ادم (ادما) یا ورم ناشی از حبس مایع در بافتهای بدن - علایم، علل، و درمان

سردی پا - علل و مداوا

17 راه مؤثر برای کاهش فشار خون

غانغرایا یا مرگ بافت اندامها بر اثر فقدان اکسیژن - آنچه دانستنش نیاز است

خونریزی بینی یا خوندماغ - چرا شروع میشود و چطور متوقفش کنیم

آیا ویرمی یا خون دچار ویروس مسری است؟ آنچه دانستنش نیاز است

حجامت - انواع، عوارض جانبی، آنچه تحقیقات میگویند

غش کردن یا سنکوپ - چرا اتفاق میافتد؟

فشار خون خود را بر مبنای عدد و رقم بشناسید

سرگیجه در هنگام خم شدن - چه علتی دارد؟

هیپوکسمی یا کاهش اکسیژن در خون شریانی

استروک یا سکته مغزی - انواع، علل، تشخیص، و درمان

لختههای خون و خونریزی پس از زایمان - آنچه دانستنش نیاز است

کدام بیماریها به سیستم گردش خون آسیب میزنند؟

کاهش سطح کراتینین، ماده زائد کراتین - آنچه دانستنش نیاز است

اکیموسیس یا نشت خون به بافت زیر پوست

کولیت ایسکمیک یا نتیجه فقدان جریان خون کافی در روده بزرگ

تست میزان کورتیزول چه چیزی را نشان میدهد؟

غذاها، نوشیدنیها و مکملهای رقیق کننده خون

بیماری عروق خونی کوچک یا بیماری مویرگهای کرونری - علایم، علل، تشخیص و درمان

علل، درمان، و فرجام استروک نخاعی یا استروک ستون فقرات

تست آلبومین سرم چه چیزی را به ما میگوید؟

ناخنها در مورد سلامت انسان چه میگویند؟

سندرم ژیلبرت یا بیماری ژنتیکی بالا بودن میزان بیلیروبین خون - علایم، علل، و مداوای خانگی

هپاتیت B - عفونت ویروسی مسبب سرطان کبد و سیروز

چرا در منی من خون دیده میشود؟ 8 علت ممکن هماتواسپرمیا

سبکی سر - علل، مداوای خانگی، درمان پزشکی

لخته خون در مدفوع - علل، و درمان

خونریزی دستگاه گوارش - چه تفاوتی بین هماتوچزیا و ملنا وجود دارد؟

استفراغ خونی و بالا آوردن خون - چه عللی دارد؟

عوارض جانبی اهداء پلاسمای خون

ورم دست - آنچه دانستنش نیاز است

11 علت ورم مچ پا

اولسرهای پوست یا زخمهای درازمدت پوست

چه موقعی برای خون دماغ کودک به دکتر مراجعه کنیم

تلانژکتازی یا گشاد شدن مویرگهای نزدیک سطح پوست

فشار خون پایین یا هیپوتانسیون

چه چیز باعث لکههای سرخرنگ روی چشم میشود؟

رنگ پریدگی

لکهبینی پیش از پریود چه علتی دارد؟

تب کیو

غرولند قلب یا سوفل قلب چیست؟

خونریزی تخمکگذاری در زنان

پلیسایتمیا ویرا (پلیسیتمی ورا)، نوعی سرطان خون در مغز استخوان

خونریزی بینی به همراه لخته خون

فلبیت یا التهاب ورید - علایم، علل و درمان

بیماری تغییر حداقلی کلیه

شوک - انواع، علایم، کمکهای اولیه، درمان و بهبود

بیماری بهجت، و التهاب رگهای خونی در سراسر بدن

انواع سرطان خون

همارتروزیس (همارتروز) یا خونریزی درون مفصل - علل و درمان

نکروز غیر عروقی یا مرگ بافت استخوان بر اثر بیخونی

ایسکمی رودهای، اختلالات کاهش جریان خون در روده

هپاتیت C و آنمی - علایم، درمان و موارد دیگر

ایسکمی میوکارد یا ایسکمی کاردیاک (قلبی)
نظرات (0)