یائسگی

گرگرفتگی شایع‌ترین علامت انتقال به یائسگی است

گُرگرفتگی احساس ناگهانی گرما است که به طور معمول بیشترین شدت آن در نواحی صورت، گردن و قفسه سینه بروز می‌کند. گرگرفتگی همچنین می‌تواند سبب تعریق شود و اگر بدن گرمای زیادی از دست بدهد در پایان آن شخص ممکن است به لرز دچار شود. اگرچه اختلالات پزشکی دیگری نیز می‌توانند سبب گرگرفتگی شوند، بیشترین موارد آن مربوط به یائسگی است. در واقع، گرگرفتگی شایع‌ترین علامت انتقال به یائسگی است. میزان تکرار بروز گرگرفتگی در زنان متفاوت است و ممکن است شامل طیفی از چند بار در هفته تا چند بار در ساعت باشد. طیفی از درمان‌ها برای گرگرفتگی‌های مشخصاً آزار دهنده وجود دارد.

تحقیق در مورد قابلیت فیتواستروژن‎ها برای درمان علایم یائسگی رویکردی نسبتاً جدید است. در هر حال، یک مقاله مروری در سال 2014 عنوان می‎کند که فتواستروژن‌ها می‎توانند فوایدی مشابه درمان جایگزینی هورمون داشته باشند، حال آنکه عوارض جانبی ناشی از آنها در مقایسه کمتر است.

خارش پوست یکی از معضلات شایع دوره یائسگی است. زنان ممکن است در ناحیه صورت، بدن یا ناحیه تناسلی خود دچار خارش شوند. تغییرات هورمونی در طول یائسگی می‎تواند سبب ایجاد طیفی از مشکلات شامل گرگرفتگی، تعریق و خارش گردد. دلیل بروز این مشکلات نقشی حیاتی است که هورمون استروژن در سلامت پوست بر عهده دارد. در طول یائسگی سطح هورمون استروژن در بدن زنان رو به کاهش می‎رود. استروژن برای سلامت پوست اهمیت دارد. این هورمون کمک می‎کند تا پوست بر اثر تحریک تولید روغن‎های طبیعی در بدن و نیز کلاژن مرطوب بماند. کلاژن پروتئینی است که استحکام و انعطاف‌پذیری پوست را تأمین می‎کند.

هیچ تست قطعی برای تشخیص یا نشان دادن یائسگی زودرس در زنان وجود ندارد. اما تست‎های در دسترسند که به دکتر کمک می‎کنند تا تعیین کند که آیا زنان احتمالاً دچار یائسگی زودرس خواهند شد یا خیر.

در حالی که اغلب زنان در اواخر سال‎های چهل و در طول سال‎های پنجاه زندگی دچار یائسگی می‎شوند، برخی از زنان پیش از این دوره عمر خود به یائسگی می‎رسند. اگر زنی پیش از رسیدن به چهل سالگی یائسه شود این وضعیت زیر عنوان یائسگی زودرس شناخته می‎شود. اگر زنی در فاصلۀ 40 تا 45 سالگی یائسه شود، وضعیت مزبور به عنوان یائسگی پیش‎هنگام مطرح است. یائسگی زودرس ممکن است بر اثر برخی درمان‎های پزشکی یا به عنوان یک عارضۀ جانبی آنها رخ دهد. در هر حال بعضی از زنان ممکن است بر اثر عوامل غیر قابل توضیح دچار یائسگی زودرس شوند. 

یائسگی می‎تواند بر کلیت خلق و خوی زنان تأثیر بگذارد. زن ممکن است یک روز خود را شاد و خوش احساس کند و روز بعد درست وضعیت مخالف آن را در خود شاهد باشد.

یائسگی که به طور متوسط پیرامون 51 سالگی بروز می‌کند بدین معنی است که زن دستکم دوازده ماه کامل را بدون عادت ماهانه پشت سر گذاشته باشد. در مجموع یائسگی دوره‎ای است که تکمیل آن به طور متوسط 7 سال طول می‎کشد. برخی از اوقات این زمان طولانی‎تر است. گذشته از فقدان عادت ماهانه یائسگی حامل تغییراتی کلی در بدن زنان است. برخی از این تغییرات مثل گرگرفتگی ممکن است ناخوشایند باشند، حال آنکه دیگر تغییرات ممکن است چندان جلب توجه نکنند. استروژن و پروژسترون هورمون‎های جنسی اولیه مرتبط به تولید مثل محسوب می‎شوند. وقتی عملکرد تخمدان با افزایش سن دچار کاهش می‎شود، تخمک‎گذاری دیگر به شکل منظم انجام نمی‎شود. این وضعیت به بی‎نظمی پریود یا قطع آن منجر می‎شود. در نهایت تخمدان‌ها به طور کامل دچار توقف تخمک‎گذاری می‎شوند و پریودها نیز کاملاً قطع می‎گردند. این نتیجۀ کاهش تولید استروژن و پروژسترون توسط تخمدان‌ها است.

در طول دوره پیش‌یائسگی، نوسانات هورمونی به شکلی چشمگیرتر رخ می‎دهند. در عین حال بزرگ‎تر یا کوچک‎تر شدن پستان‎ها یا تغییر شکل آنها در این دوره نیز رخداد شایعی است

این موضوع عمومیت دارد که زنان در دورۀ پیش‎یائسگی و در طول یائسگی دچار درد یا حساسیت در ناحیۀ پستان‎ها شوند. اگرچه پستان‌های زنان اغلب اوقات در طول عادت ماهانه رنجور و دردناک می‎شوند، درد پستان در طول یائسگی به علل متفاوتی بروز می‎کند. زنان در صورت ادامۀ فقدان پریود به مدت 12 ماه تمام یائسه تلقی می‎شوند. این مرحله با دوره‎ای انتقالی به نام پیش‎یائسگی دنبال می‎شود که در آن سطح استروژن و پروژسترون در بدن به شکل غیر قابل پیش‌بینی دچار نوسان می‎شوند. این نوسانات هورمونی عموماً سبب ایجاد درد پستان می‌گردند. درد پستان که زیر عنوان ماستالژیا (ماستالژی) نیز شناخته می‎شود در عین حال در طول عادت ماهانه نیز بسیار شایع است. دلیلش آن است که تغییرات هورمونی باعث می‎شوند تا مایعات در پستان‌ها جمع شود که این باعث ورم و حالت فروافتادگی در پستان می‎شود.

پزشکان از اصطلاح "یائسگی مردان" استفاده نمی‎کنند اما ممکن است ترجیح دهند به پدیدۀ اندروپوز یا کمبود تستوسترون اشاره کنند که آغاز دیررس هیپوگونادیسم است

اغلب مردم با یائسگی در زنان آشنایی دارند، دوره‎ای در زندگی که در آن هورمون‎های جنسی تفییر می‎کنند و پایان سال‌های باروری را در زنان رقم می‎زنند. اما مردان نیز وقتی به اواخر سال‌های چهل تا اویل سال‎های پنجاه زندگی خود می‎رسند ممکن است شاهد بروز تغییراتی در بدن خود باشند. این تغییرات امکان دارد شامل کاهش میزان شهوت جنسی، یا توان جنسی، اختلال نعوظ، افزایش وزن، خستگی مفرط، افسردگی و دیگر علایم عاطفی باشد که امکان آن هست که شبیه به تغییراتی باشد که زنان تجربه می‎کنند. این وضعیت گاهی از اوقات زیر عنوان اندروپوز یا یائسگی مردان مورد اشاره قرار می‎گیرد. اما آیا یائسگی در مردان افسانه است یا واقعیت دارد؟