• عفونت گلودرد استرپی
• آسیب دیدگی فیزیکی
• برفک دهان
• اولسر دهان
• بیماری دست، پا و دهان
• تبخال دهان
• زخم شانکر
• اریتروپلاکیا (اریتروپلاکی)
• پیشگیری
• خلاصه
اغلب مردم در مقطعی از زندگی دچار برآمدگی‌ها یا لکه‌های قرمز رنگ روی سقف دهان خود میشوند. علل شایع شامل آزردگی ناشی از غذا، دندان مصنوعی یا عفونت دهان یا گلو است.
لکه‌های قرمز روی سقف دهان می‌توانند آزار دهنده باشند اما به طور معمول بی‌ضرر هستند و باید خود به خود از بین بروند. در صورت نگرانی از این بابت یا در شرایط نامشخص بودن علت بروز این نقطه‌ها مردم باید به پزشک مراجعه کنند زیرا برآمدگی‌های مزبور در عین حال می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات جدی باشند.
عفونت گلودرد استرپی
گلودرد استرپی عفونتی است که به گلو و لوزه‌ها صدمه می‌زند. گروهی از باکتری‌ها به نام استرپتوکوکوس مسؤول این عفونت هستند.
نقاط قرمز رنگ کوچک موسوم به پتشی روی سقف دهان یک علامت شایع عفونت گلودرد استرپی محسوب میشوند.
دیگر علایم در این مورد عبارتند از:
• تب
• درد در هنگام عمل بلع
• قرمز و متورم شدن لوزه‌ها
• ورم گره‌های لنفاوی در گردن
اگر در مورد کسی ظن ابتلاء به گلودرد استرپی وجود داشته باشد وی باید به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کند. درمان به طور معمول شامل یک دوره مصرف آنتی‌بیوتیک، نوشیدن مقادیر زیاد مایعات و استراحت است.
آسیب دیدگی فیزیکی
یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد لکه‌های قرمز یا زخم روی سقف دهان بروز یک آسیب ناگهانی مثل بریدگی یا سوختگی است. این اتفاق ممکن است بر اثر نوشیدن چیزی داغ یا بر اثر خوردن غذایی که سبب کبودی ناشی از گاز گرفتن یا جویدن می‌شود رخ دهد.
دیگر اختلالات منجر به آسیب فیزیکی یا کبودی دهان شامل موارد زیر است:
• دندان مصنوعی نامناسب
• لبه یک دندان شکسته
• پرکردگی ناهموار دندان یا تاج یا بریج شکسته دندان
• حساسیت یا واکنش آلرژیک به برخی ترکیبات بعضی خمیر دندان‌ها یا دهانشویه‌ها
"انجمن آمریکایی دهان و دندان" توصیه می‌کند که مردم به مدت 2 هفته برای ایجاد امکان بهبود بافت آسیب دیده صبر کنند. اگر لکه‌های قرمز ادامه داشته باشد، توصیه مراجعه به دندان‌پزشک برای تشخیص علت اختلال است.
برفک دهان
برفک دهان که به نام کاندیدیازیس نیز شناخته می‌شود یک عفونت مخمری است که قارچ کاندیدا مسبب آن است.
تقریباً همه مردم در سیستم گوارش خود یا روی پوست خویش این قارچ را دارند، اما در برخی شرایط این قارچ تکثیر شده باعث ایجاد عفونت می‌شود.
بعضی عوامل خاص مردم را در ریسک بالاتری برای ابتلاء به برفک دهان قرار می‌دهند که عبارتند از:
• استفاده از دندان مصنوعی
• مصرف منظم دخانیات
• HIV یا ایدز
• دیابت
• سرطان
• بعضی داروهای مخصوص خشکی دهان یا آسم
علایم شایع برفک دهان عبارتند از:
• پچ‌های سفید یا قرمز روی قسمت داخلی گونه‌ها، زبان، سقف دهان و گلو
• نقاط قرمز رنگی که ناسور احساس میشوند
• از دست دادن مزه
• احساس وجود کرک در دهان
• احساس درد در هنگام غذا خوردن و عمل بلع
اگر کسی ظن ابتلاء به برفک دهان در مورد او مطرح باشد، می‌تواند با پزشک یا دندان‌پزشک در مورد علایم مشورت کند. پزشک به طور معمول قادر است تا برفک دهان را با صرف مشاهده و معاینه تشخیص دهد. در برخی موارد، این احتمال وجود دارد که برای بررسی میکروسکپی سواب از دهان یا گلو گرفته شود.
اولسر دهان
اولسرهای دهان زخم‌هایی هستند که در دهان بروز می‌کنند. این اولسرها باعث ناراحتی و دشوار شدن خوردن و آشامیدن میشوند.
اکثر زخم‌ها گرایشی به التیام در طول 2 تا 4 هفته نشان می‌دهند، اما ممکن است ادامه یافته، خونریزی کنند یا در برخی موارد عفونی شوند.
بعضی عوامل شایع که باعث تقویت اولسرهای دهان میشوند عبارتند از:
• دهیدراسیون
• مراقبت ضعیف دهان یا ضعف بهداشت دهان و دندان
• مصرف زیاد مشروب الکلی
• مصرف تنباکو
• کمبود پروتئین در رژیم غذایی
• کمبود ویتامین
• برخی داروها یا درمان‌ها مثل اشعه درمانی
با خوردن غذاهای نرم و سالم و نوشیدن آب ولرم مردم می‌توانند به آرام کردن زخم‌های دهان کمک کنند. مردم در عین حال می‌توانند از غذاهای چاشنی‌دار، نمک‌سود یا اسیدی تا زمان برطرف شدن زخم امتناع کنند زیرا این غذاها می‌توانند باعث تحریک نواحی آسیب دیده و افزایش میزان ناراحتی شوند.
بیماری دست، پا و دهان
بیماری دست، پا، و دهان (HFMD) یک عفونت شایع ویروسی است. این بیماری عموماً مبتلابه کودکان زیر 5 سال می‌شود اگرچه امکان ابتلاء کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان به آن وجود دارد.
نخستین نشانه HFMD اغلب اوقات تب است. پس از 1 تا 2 روز زخم‌های دردناک ممکن است در دهان ایجاد شوند. پزشکان این وضعیت را هرپانژینا می‌نامند. زخم‌ها معمولاً به شکل نقطه‌های کوچک قرمز رنگ بروز می‌کنند، و به طور معمول در قسمت پشت دهان ظاهر میشوند. این نقطه‌ها می‌توانند تاول ایجاد کرده و دردناک باشند.
HFMD اغلب سبب ایجاد یک راش در کف دست و کف پا می‌شود و برخی اوقات این راش بر روی زانوها، آرنج و ناحیه تناسلی ایجاد می‌گردد. اغلب موارد خفیفند و بعضی از مردم دچار HFMD اصلاً دچار هیچ‌گونه علایمی نمی‌شوند.
HFMD هیچ درمانی ندارد هر چند مردم می‌توانند برای کاهش درد و تب از داروهای غیر نسخه‌ای استفاده کنند. دهانشویه‌ها و اسپری‌های دهان می‌توانند به تخفیف درد دهان کم کنند.
تبخال دهانی
ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) سبب هرپس می‌شود که یک نوع عفونت ویروسی است. این ویروس باعث ایجاد زخم‌های باز می‌شود که در عین حال زخم سرد یا تاول تب نامیده میشوند و در اطراف دهان ایجاد می‌گردند.
تبخال‌ها بیشترین شیوع را در گوشه لب‌ها دارند، اما در عین حال امکان بروز آنها داخل دهان، شامل سقف دهان وجود دارد. تبخال‌های دهان اغلب یه شکل زخم‌های سفید و باز بروز می‌کنند اگرچه امکان ایجاد آنها به صورت لکه‌های قرمز رنگ وجود دارد به ویژه در زمان آغاز شکل‌گیری و در هنگام بهبود.
بیش از نیمی از آمریکایی‌های 14 تا 19 ساله حامل HSV هستند. مردم ممکن است متوجه شوند که زخم‌های سرد در آنان هنگامی بروز می‌کنند که سیستم ایمنی ضعیف شده باشد، مثل مواقعی که در هوای سرد یا پس از ابتلاء به عفونت یا بیماری دیده می‌شود.
زخم‌های سرد معمولاً در طول 2 هفته خود به خود برطرف میشوند. در طول این مدت مردم دچار این زخم‌ها باید از تماس نزدیک با دیگر مردم و استفاده مشترک از اقلامی مثل تیغ اصلاح، خمیر دندان، و حوله خودداری کنند تا از انتقال ویروس پیشگیری شود.
زخم شانکر
زخم شانکر (آفت، آفتوس) اولسرهای کوچکی هستند که روی سقف دهان یا داخل آن ایجاد میشوند. زخم شانکر شبیه به اولسری با مرکز خاکستری، زرد یا سفید رنگ و یک حاشیه تخت و قرمز به نظر می‌رسد. زخم‌های سرد با یک لکه یا برآمدگی قرمز رنگ شروع میشوند و گرایشی به رشد از نظر اندازه در طول چند روز در آنها دیده می‌شود.
علت دقیق ایجاد زخم شانکر مشخص نیست اما ریسک فاکتورها در این مورد شامل موارد زیر است:
• ژنتیک
• خستگی مفرط
• استرس عاطفی
• برخی غذاها
خلاف زخم سرد که مسبب آن هرپس دهانی است، زخم شانکر مسری نیست و در طول 7 تا 10 روز از بین می‌رود. در این مدت مردم می‌توانند از طریق استفاده از کرم‌ها و ژل‌های موضعی غیر نسخه‌ای و دهانشویه‌های ضد میکربی به تخفیف ناراحتی خود کمک کنند.
اریتروپلاکیا (اریتروپلاکی)
اریتروپلاکیا یک لکه یا نقطه قرمز رنگ است که عموماً در ناحیه کف یا طرفین دهان ایجاد می‌شود. پزشکان علت دقیق ایجاد اریتروپلاکیا را نمی‌دانند اما این اختلال بیشتر در مردم مصرف کننده دخانیات یا مقدار زیاد مشروب الکلی شایع است.
مشخصات اریتروپلاکیا شامل موارد زیر است:
• زائدات صیقلی و مخملی شکل که در لمس نرم احساس میشوند
• ضایعات دارای یک حاشیه مشخص
• حس درد و سوزش
• مزه متالیک در دهان
بر مبنای اعلام "آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان"، اریتروپلاکیا اغلب اوقات یک نشانه اولیه سرطان دهان است.
مردم دچار ظن ابتلاء به اریتروپلاکیا باید به پزشک مراجعه کنند. در برخی موارد پزشک می‌تواند برداشتن بافت دچار عارضه را با عمل جراحی یا لیز درمانی برای پیشگیری از توسعه بافت سرطانی توصیه کند.
پیشگیری
در زیر مواردی در راستای راهنمایی در مورد بهداشت دهان و دندان و کاهش ریسک مشکلات دهان ارائه شده است:
• روزانه دو بار مسواک بزنید
• دستکم هفته‌ای یک بار از دهانشویه استفاده کنید
• تنباکو مصرف نکنید
• اگر مصرف دارویی باعث خشکی دهان در شما می‌شود مقدار زیادی آب بنوشید، آدامس فاقد قند بجوید و میزان مصرف مشروب الکلی را کاهش دهید
• منظماً به دندان‌پزشک مراجعه کنید
خلاصه
اختلالات متعددی می‌توانند سبب ایجاد لک‌های قرمز رنگ در دهان شوند، که برخی از آنها بی‌ضررند و خود به خود از بین می‌روند.
برخی لکه‌های قرمز رنگ در دهان می‌توانند نشان دهنده یک عفونت دهان باشند. اگر علایم بیش از یک هفته ادامه یافته و بسیار دردناک باشند بهترین راه مراجعه به پزشک خواهد بود.
درمان به علت زیربنایی اختلال بستگی دارد./
• گیلیان د’سوزا، دکتر کریستین فرانک
• ترجمه هستی فراست‌فر
Source:
What causes red spots on the roof of the mouth?
Medical News Today
Last reviewed Wed 3 April 2019
By Gillian D’Souza
Reviewed by Christine Frank, DDS
