• علایم بیماری مانیر
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• علل بیماری مانیر
• عوارض بیماری مانیر
• تشخیص بیماری مانیر
• درمان بیماری مانیر
بیماری مانیه (بیماری مانیر) یک اختلال گوش داخلی است که می‌تواند به ورتیگو و ناشنوایی منجر شود. در اغلب موارد بیماری مانیر فقط دچار یک گوش می‌شود.
بیماری مانیر ممکن است در هر سنی گریبانگیر مردم گردد اما به طور معمول در سنین جوانی و میانسالی بروز می‌کند. بیماری مانیر یک اختلال مزمن تلقی می‌شود اما درمان‌های متفاوتی می‌توانند به کاهش علایم این بیماری و به حداقل رساندن اثرات آن بر زندگی شخص کمک کنند.
علایم بیماری مانیر
نشانه‌ها و علایم بیماری مانیر شامل موارد زیر است:
• دوره‌های برگشت کننده ورتیگو. مردم دچار حس دوار سر می‌شوند که به شکل خود به خود شروع شده و متوقف می‌شود. دوره‌های ورتیگو بدون هشدار از راه می‌رسند و معمولاً 20 دقیقه تا چند ساعت ادامه می‌یابند اما زمان آنها بیش از 24 ساعت نیست. ورتیگوی شدید می‌تواند باعث تهوع شود.
• ناشنوایی. ناشنوایی در این بیماری به ویژه در اوایل آن حالت متناوب دارد. در نهایت اغلب بیماران دچار ناشنوایی مداوم می‌شوند.
• زنگ زدن گوش (تینیتیس)
• احساس پر بودن گوش
پس از یک دوره نشانه‌ها و علایم بهبود می‌یابند و ممکن است برای مدتی به طور کامل از بین بروند. به مرور زمان فاصله زمانی بین دوره‌های هجوم بیماری کاهش می‌یابد.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت مواجه شدن با علایم و نشانه‌های بیماری مانیر مردم باید به پزشک مراجعه کنند. این مشکلات ممکن است ناشی از بیماری دیگری باشد و تشخیص علت در اولین فرصت ممکن اهمیت دارد.
علل بیماری مانیر
علت این بیماری ناشناخته است. علایم بیماری مانیر به نظر می‌رسد نتیجه انباشت غیر نرمال مایع (اندولنف) در گوش داخلی باشند، اما علت بروز این اتفاق روشن نیست.
عوامل تأثیرگذار بر مایع مزبور، که ممکن است به عنوان تقویت کننده بیماری مانیر مطرح باشند شامل موارد زیرند:
• تخلیه ناکامل مایع، شاید بر اثر وجود یک انسداد یا ناهنجاری آناتومیک
• پاسخ ایمنی غیر نرمال
• عفونت ویروسی
• آسیب‌پذیری ژنتیکی
از آنجا که هیچ علت منفردی قابل شناسایی نیست، این امکان وجود دارد که بیماری مانیر نتیجه ترکیبی از عوامل باشد.
عوارض بیماری مانیر
دوره‌های غیر قابل پیش‌بینی ورتیگو و دورنمای ناشنوایی کامل را می‌توان دشوارترین پیامدهای بیماری مانیر تلقی کرد. این بیماری می‌تواند به شکل غیر منتظره باعث ایجاد اختلال در زندگی بیمار شده، خستگی مفرط و استرس به دنبال داشته باشد.
ورتیگو می‌تواند سبب از دست دادن تعادل و افزایش خطر سقوط در شخص مبتلاء به آن شود.
تشخیص بیماری مانیر
پزشک معاینه بالینی انجام داده و تاریخچه پزشکی بیمار را می‌گیرد. تشخیص بیماری مانیر نیاز به موارد زیر دارد:
• دو دور ورتیگو، که هر یک 20 دقیقه یا بیشتر و نه بیش از 12 ساعت ادامه داشته باشد
• ناشنوایی، تأیید شده با یک تست شنوایی
• زنگ زدن گوش یا احساس پُری در گوش
• از تشخیص خارج شدن دیگر علل بروز مشکلات مورد اشاره
ارزیابی شنوایی
تست شنوایی (ادیومتری) میزان کارآیی گوش را در تشخیص موارد مختلف مربوط به صدا ارزیابی می‌کند. مردم مبتلاء به بیماری مانیر به طور معمول در شنیدن صداهای با فرکانس پایین یا ترکیب فرکانس‌های بالا و پایین با شنوایی نرمال در فرکانس‌های طیف میانه دچار مشکل هستند.
ارزیابی تعادل
در فاصله بین دوره‌های ورتیگو، حس تعادل در مورد اغلب مردم مبتلاء به بیماری مانیر به حالت نرمال برمی‌گردد. اما بیمار ممکن است کماکان با برخی مشکلات تعادل به صورت مداوم درگیر باشد.
تست‌های ارزیابی عملکرد گوش داخلی عبارتند از:
• ویدیونیستاگموگرافی (VNG). این تست عملکرد تعادل را با ارزیابی حرکت چشم برآورد می‌کند. سنسورهای مرتبط به تعادل در گوش داخلی با عضلات کنترل کننده حرکت چشم مرتبط هستند. این ارتباط باعث می‌شود تا مردم بتوانند در شرایطی که به چیزی چشم دوخته‌اند بتوانند سر خود را حرکت دهند.
• تست چرخش صندلی. همانند تست قبلی این تست عملکرد گوش داخلی را بر اساس حرکت چشم ارزیابی می‌کند. شخص روی یک صندلی کنترل شده با کامپیوتر که گوش داخلی را تحریک می‌کند، می‌نشیند.
• تست VEMP. این تست نه فقط در تشخیص بلکه در پایش بیماری مانیر امیدبخش ظاهر شده است. تست مزبور تغییرات بارز در گوش آسیب دیده توسط بیماری مانیر را نشان می‌دهد.
• پاسچروگرافی. این تست کامپیوتری آشکار می‌کند که کدام قسمت سیستم تعادلی - بینایی، عملکرد گوش داخلی، یا حس ناشی از پوست، عضلات، تاندون‌ها و مفاصل - توسط شخص به بیشترین میزان مورد تکیه قرار می‌گیرد و کدام قسمت‌ها ممکن است سبب ایجاد مشکل باشند.
• تست تکان سر ویدیویی (vHIT). این تست نسبتاً جدید از ویدیو برای اندازه‌گیری واکنش‌های چشم به اختلال حرکت استفاده می‌کند. در حالی که شخص بر یک نقطه تمرکز کرده است، سر وی به سرعت و به شکل غیر قابل پیش‌بینی به چرخش درمی‌آید. اگر چشم‌ها تمرکز بر هدف را در هنگام چرخش سر از دست بدهند، شخص دچار یک رفلکس غیر نرمال تلقی می‌شود.
• الکتروکوکلیوگرافی (ECoG). این تست به گوش داخلی در پاسخ به صوت می‌پردازد. تست مزبور می‌تواند به تعیین این مورد کمک کند که آیا تجمع غیر نرمال مایع در گوش داخلی وجود دارد، اما تست تخصصی برای بیماری مانیر محسوب نمی‌شود.
تستهایی برای از تشخیص خارج کردن اختلالات دیگر
تست‌های خون و اسکن‌های تصویربرداری مثل MRI ممکن است برای تشخیص اختلالات مسبب ایجاد علایم مشابه علایم بیماری مانیر مثل تومور مغزی و مالتیپل اسکلروزیس مورد استفاده قرار گیرند.
درمان بیماری مانیر
برای بیماری مانیر هیچ علاجی در دست نیست. برخی درمان‌ها می‌توانند شدت و تواتر دوره‌های ورتیگو را کاهش دهند. اما بدبختانه در مورد ناشنوایی هیچ‌گونه درمانی وجود ندارد.
داروهای ورتیگو
پزشک برای کاستن از شدت حمله ورتیگو ممکن است داروهایی را تجویز کند:
• داروهای بیماری حرکت، مثل مکلیزین یا دیازپام (والیوم)، می‌توانند شدت حالت دوار سر را کاهش داده و به کنترل تهوع و استفراغ کمک کنند.
• داروهای ضد تهوع، مثل پرومتازین می‌توانند تهوع و استفراغ ایجاد شده در طول هر حمله ورتیگو را کنترل کنند.
داروهای با کاربرد درازمدت
پزشک ممکن است برای کاهش احتباس مایع یک دارو (دیورتیک) تجویز کند و پیشنهاد کاهش میزان مصرف نمک را به بیمار ارائه دهد. در مورد برخی از مردم ترکیب استفاده از دارو و کاهش مصرف نمک به کنترل شدت و تواتر علایم بیماری مانیر کمک می‌کند.
درمان‌ها و اقدامات غیر تهاجمی
برخی از مردم دچار بیماری مانیر ممکن است از اقدامات درمانی غیر تهاجمی مثل موارد فهرست زیر سود ببرند:
• توان‌یابی. اگر شخص در فاصله دوره‌های ورتیگو دچار مشکلات تعادل باشد، درمان توان‌یابی وستیبولار می‌تواند به بهبود تعادل در وی کمک کند.
• دستگاه کمک شنوایی. یک دستگاه کمک شنوایی در گوش دچار مشکل بیماری مانیر می‌تواند به بهبود شنوایی بیمار کمک کند. پزشک می‌تواند شخص را برای مشورت در مورد بهترین گزینه درمانی به یک ادیولوژیست ارجاع دهد.
• درمان فشار مثبت. برای ورتیگوی سخت‌درمان، روش مزبور شامل اعمال فشار به گوش میانی برای کاهش انباشت مایع است. یک دستگاه به نام ژنراتور پالس مینیت پالس‌های فشار را از طریق یک لوله تهویه به کانال گوش وارد می‌کند. مردم می‌توانند این درمان را در خانه انجام دهند و به طور معمول سه بار در روز و هر بار 5 دقیقه انجام می‌شود.
در برخی مطالعات، درمان فشار مثبت در بهبود علایم ورتیگو، تینیتیس و فشار گوش امیدبخش نشان داده است، اما نتایج سایر مطالعات چنین نیست. نتایج درازمدت این روش هنوز مشخص نشده است.
اگر درمان‌های محافظه‌کارانه فهرست شده در بالا موفقیت‌آمیز نباشند، دکتر ممکن است برخی درمان‌های تهاجمی‌تر را در دستور کار قرار دهد.
تزریق‌های داخل گوش میانی
داروهای تزریق شده به داخل گوش میانی و سپس جذب شده توسط آن ممکن است علایم ورتیگو را بهبود ببخشند. این درمان در مطب پزشک انجام می‌شود و شامل موارد زیر است:
• جنتامایسین، یک داروی آنتی‌بیوتیک است که برای گوش داخلی سمی بوده، عملکرد تعادلی گوش را کاهش می‌دهد، و گوش برای ایجاد تعادل تحریک شده وارد عمل می‌شود. به هر حال در این مورد ریسک گسترش میزان ناشنوایی وجود دارد.
• استروئیدهایی مثل دگزامتازون در مورد برخی از مردم به کنترل حملات ورتیگو کمک می‌کنند. اگرچه ممکن است دگزامتازون در مقایسه با جنتامایسین اندکی کمتر مؤثر باشد در مقایسه با آن کمتر احتمال دارد که به افزایش ناشنوایی منجر شود.
جراحی
اگر حملات مرتبط به بیماری مانیر ورتیگو شدید و ناتوان کننده باشد و درمان‌های دیگر کمکی نکند، عمل جراحی به عنوان یک گزینه مطرح می‌شود. اعمال جراحی در این مورد عبارتند از:
• عمل کیسه اندولنفاتیک. کیسه اندولنفاتیک نقشی در تنظیم سطح مایع گوش داخلی بر عهده دارد. در طول این عمل، از کیسه مزبور رفع تنگنا می‌شود که این می‌تواند به رها شدن میزان مایع اضافی منجر گردد. در برخی موارد عمل مزبور با جاگذاری یک شانت همراه است، لوله‌ای که برای تخلیه مایع اضافی درون گوش داخلی به کار می‌رود.
• لابیرینتکتومی. در این اقدام، جراح بخش تعادلی گوش داخلی را برمی‌دارد، و در نتیجه هر دو عملکرد تعادل و شنوایی از گوش آسیب‌دیده سلب می‌شود. این اقدام فقط هنگامی انجام می‌گیرد که شنوایی شخص پیشتر به طور کامل یا تقریباً کامل در گوش آسیب دیده از بین رفته باشد.
• برش عصب وستیبولار. این عمل شامل برش دادن عصب متصل کننده سنسورهای تعادل و حرکت در گوش داخلی به مغز است (عصب وستیبولار). این اقدام به طور معمول باعث تصحیح مشکلات مربوط به ورتیگو در عین تلاش برای حفظ قوه شنوایی در گوش آسیب دیده می‌شود. انجام عمل مزبور نیاز به بیهوشی عمومی و بستری کردن بیمار در بیمارستان دارد./
• مایو کلینیک
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
نظرات (0)