• ریچل نل، سینتیا چاووستی
• ترجمه پریسا شعلهدوست
نگاه کردن به خود در آینه و مواجه شدن با زبانی که از صورتی به قرمز یا نارنجی تغییر رنگ داده است می‌تواند نشانهای هشدار دهنده باشد.
خوشبختانه، زبان نارنجی رنگ شده معمولاً نتیجۀ غذایی نارنجی رنگ مثل بستنی یخی، آب نبات، ژلاتین و دیگر غذاهای حاوی رنگ صناعی است که فرد خورده است.
به هر جهت اگر کسی اخیراً از این نوع غذاها نخورده و در عین حال زبان وی به رنگ نارنجی درآمده باشد این و ضعیت می‌تواند نشان دهندۀ وجود یک اختلال زیربنایی پزشکی تلقی شود.
[مطالب این مقاله:]
• علل
• درمان
• دیگر رنگهای زبان
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
علل
وضعیتها و علل زیر میتوانند باعث تغییر رنگ زبان به نارنجی شوند:
1. ضعف بهداشت دهان
اگر کسی منظماً زبان و دندان‌های خود را مسواک نکند غذا و دیگر ضایعات امکان تجمع در فضای دهان را پیدا خواهند کرد.
مصرف دخانیات و نوشیدن قهوه یا چای می‌تواند باعث تغییر رنگ زبان به پرتقالی یا نارنجی شود اگر فرد به دنبال مصرف این مواد دندان خود را مسواک نکند.
خشکی دهان شدید یا زروستومیا نیز مــیتواند زبان را به رنگ نارنجی درآورد. خشکی دهان مانع از آن می‌شود که باکتری‌ها به روال معمول از دهان خارج شوند. این وضعیت می‌تواند به فساد دندان منجر شود.
2. برفک دهان
برفک دهان یا عفونت مخمری دهان وقتی بروز می‌کند که مقادیر زیادی از قارچ کاندیدا روی زبان جمع میشوند. این تجمع قارچ مزبور می‌تواند باعث تغییر رنگ زبان به پرتقالی یا نارنجی شود.
برفک دهان در هر سنی ممکن است مبتلابه مردم شود. به هر جهت، این بیماری به ویژه در مردمی که داروهای استروئیدی مصرف میکنند یا آنانی که دچار ضعف سیستم ایمنی بدن هستند، شیوع دارد.
نوزادان و اطفال خردسال نیز در برابر برفک دهان آسیب‌پذیر هستند، به ویژه اگر تحت درمان با آنتیبیوتیکها قرار داشته باشند، چرا که آنتیبیوتیکها میتوانند باعث از بین رفتن باکتریهایی شوند که محافظی در برابر رشد بیش از حد مخمر محسوب میشوند.
برفک دهان می‌تواند اختلالی ناراحت کننده باشد و به توانایی فرد در غذا خوردن و صحبت کردن آسیب برساند. هر فردی که ظن ابتلاء به برفک دهان در مورد وی وجود دارد باید به پزشک مراجعه کند.
3. برخی داروها
برخی داروهای حاوی ترکیباتی هستند که میتوانند رنگ زبان را موقتاً به نارنجی تغییر دهند. یک مثال در این مورد ریفامپین است، آنتیبیوتیکی که پزشکان برای درمان بیماری سل تجویز میکنند.
دیگر داروهایی که میتوانند به تغییر رنگ زبان به نارنجی منجر شوند عبارتند از:
• امیودارون
• بلیومایسین
• کلوراکوئین
• کُلرپرومازین
• دوکسوروبایسین
• هیدروکسیکلوراکوئین
• ماینوسایکلین
• کوئیناسرین
• کوئینیدین
پس از مصرف این داروها و نوشیدن چیزی یا مسواک زدن دندانها، تهرنگ نارنجی ایجاد شده بر روی زبان به طور معمول در طول چند ساعت از بین میرود.
4. میزان بیش از حد بتا کاروتن
بتا کاروتن ترکیبی است که رنگ نارنجی هویج را به آن میدهد. خوردن غذاهای سرشار از بتا کاروتن می‌تواند سبب تغییر رنگ پوست و زبان به نارنجی شود. پزشکان این وضعیت را زیر عنوان کاروتنمی نام میبرند.
کاروتنمی بیشترین شیوع را در میان نوزادان و کودکان خردسالی دارد، که اغلب اوقات پورۀ هویج به آنها داده می‌شود. کاروتنمی بی‌ضرر است، اما ممکن است نمایی ظاهری مشابه یرقان داشته باشد، که به نوبۀ خود باعث زرد شدن رنگ پوست و چشم می‌شود.
به هر جهت در یرقان سفیدی چشم فرد مبتلا به این بیماری نیز دچار زردی می‌شود در حالی که این وضعیت معمولاً در مورد مردم دچار کاروتنمی مصداق ندارد.
غذاهای حاوی مقادیر بالای بتا کاروتن شامل موارد زیر است:
• هویج
• سیب‌زمینی شیرین
• طالبی (برخی انواع)
• عنبه هندی
• کدو تنبل
• مانگو
درمان کاروتنمی به سادگی اجتناب از خوردن غذاهای حاوی بتا کاروتن زیاد است. این احتمال وجود دارد که برگشتن رنگ پوست و زبان فرد دچار کاروتنمی به حالت نرمال به گذشت چند ماه وقت نیاز داشته باشد.
درمان
اگر علت بروز رنگ نارنجی در زبان فقر بهداشت دهان باشد فرد باید گامهایی را در راستای بهبود مراقبت معمول از دهان و دندان خود به پیش بردارد. این کار شامل مسواک زدن دندان به میزان دو بار در روز می‌شود.
فرد در عین حال باید از یک زبان‌زدا برای دور کردن باکتری‌ها و ذرات چسبیده به زبان استفاده کند. مراجعه به دندان‌پزشک دو بار در سال برای انجام نظافت حرفهای در مورد دندانها نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
در مورد برفک دهان پزشکان ترکیبی مایع حاوی نیستاتین، دیفنهیدرامین، لیدوکایین، و تریامیسینولون را تجویز میکنند. این ترکیب درمانی را می‌توان به صورت دهانشویه مورد استفاده قرار داد. یعنی مایع در درون دهان قرقره و سپس دور ریخته می‌شود. این کار باید دو تا سه بار در هر روز تا زمان از بین رفتن عفونت انجام شود.
اگر درمان با مایع مزبور مؤثر نباشد، فرد ممکن است به مصرف قرصهای خوراکی ضد قارچ نیاز پیدا کند.
دیگر رنگهای زبان
در زیر چند اختلال مختلف که میتوانند به تغییر رنگ زبان منجر شوند فهرست شده است:
• سفید رنگ شدن زبان: سفید رنگ شدن زبان می‌تواند نتیجۀ تجمع سلولهای مرده پوست روی زبان باشد و نیز این احتمال وجود دارد که زبان پُرزدار به نظر برسد. اگرچه این وضعیت مضر یا خطرناک نیست و می‌توان آن را با مسواک زدن و آب کشیدن مکرر دهان از بین برد، نمای ظاهری آن ممکن است هشدار دهنده جلوه کند. داروهای حاوی بیسموت میتوانند رنگ زبان را سیاه کنند.
• قرمز روشن شدن رنگ زبان. این وضعیت می‌تواند نشان دهندۀ وجود تب اسکارلت یا بیماری کاوازاکی باشد، به ویژه اگر وضعیت در مورد کودکان رخ دهد. در عین حال این احتمال وجود دارد که التهاب زبان که زیر عنوان گلوسیت شناخته می‌شود باعث ایجاد رنگ مورد اشاره در زبان گردد.
• لکههای سفید رنگ روی زبان: این لکهها علامت دیگری از وجود برفک دهانی محسوب میشوند. در عین حال لکههای مزبور می‌تواند نشان دهندۀ لکوپلاکیا، کمآبی بدن، تب یا سیفلیس باشد.
• زبان زرد: زرد رنگ شدن زبان را می‌توان نشانهای از ابتلا به یرقان تلقی کرد، وضعیتی که شامل بالا رفتن مقدار رنگدانۀ بیلیروبین در بدن انسان است.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
نارنجی رنگ شدن زبان به طور معمول علتی برای نگرانی محسوب نمیشود. اگر فرد میزان مصرف غذاهای دارای رنگ نارنجی را کاهش دهد یا در تقویت بهداشت دهان و دندان بکوشد، رنگ زبان معمولاً به حالت نرمال برمیگردد.
به هر جهت، هر کسی که در کنار تغییر رنگ زبان دچار حالت ناراحتی یا علایم اضافی است باید به پزشک مراجعه کند./
Source:
Four causes of an orange tongue
Last reviewed Fri 6 April 2018
By Rachel Nall, RN, BSN, CCRN
Reviewed by Cynthia Chavoustie, PA
