احساس شوری یا مزه نمک در دهان - علل، تشخیص، درمان، و مداوای خانگی

• جون جانسون، دکتر النا بیگرز
• ترجمه پریسا شعله‎دوست

خوردن غذاهای نمک‎دار اغلب اوقات پس‌مزه‎ای در دهان باقی می‎گذارد؛ به هر جهت، وقتی این طعم و مزه در درازمدت به جای خود باقی بماند، شاید علامتی از یک مشکل زیربنایی باشد.
مزه شور یا مزه‎های غریب در دهان معمولاً علتی برای نگرانی نیست اما این علایم می‎توانند آزار دهنده و باعث حواس پرتی شوند.
برخی علل بروز مزه شور ادامه‎دار در دهان نیاز به تشخیص و درمان پزشکی دارد. در این اثناء مداواهای خانگی می‎توانند به تخفیف علایم کمک کنند.

[مطالب این مقاله:]
• علل
• درمان
• تشخیص
• عوارض
• مداوای خانگی

علل
برخی علل ایجاد مزه شور در دهان بی‌ضررند در حالی که دیگر موارد باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرند.

آبریزش قمست عقب بینی
آبریزش قسمت عقب بینی مشکلی شایع بوده و ممکن است بر اثر وجود مشکلاتی مثل موارد زیر ایجاد گردد:
• انواع آلرژی
• عفونت گوش
• سرماخوردگی
آبریزش قسمت عقب بینی شامل ایجاد مخاط زیاد در معبرهای بینی است که از قسمت پشت بینی وارد گلو می‎شود. وجود این مخاط ممکن است باعث شود تا مخاط یا مزه نمکی‎تر از معمول گردد.
داروهای غیر نسخه‎ای را می‎توان برای رفع آبریزش قسمت عقب بینی به کار برد که احتمالاً باعث از بین رفتن مزه شوری در دهان خواهد شد.

کم‎آبی بدن
کم‎آبی بدن می‎تواند به ایجاد مزه‎های غیر متعارف و دیگر علایم مثل خشکی دهان (زروستومیا) منجر گردد. وقتی بدن دچار کمبود مایعات می‎شود، این وضعیت می‎تواند به افزایش میزان مواد معدنی پرنمک در بدن منجر شود، زیرا در این وضعیت تعادل میان آب و املاح در بدن دستخوش تغییر می‎شود.
علایم کم‎آبی بدن که معمولاً همراه مزۀ غیر متعارف ایجاد می‎شود عبارتند از:
• خستگی مفرط یا بی‎حالی
• گیجی
• سرگیجه یا سبکی سر
• تغییر رنگ ادرار به زرد تیره یا نارنجی
• ادرار کردن گاه و بیگاه
• تشنگی بیش از حد
مشکلاتی مثل اسهال یا نوشیدن مقادیر بیش از حد مشروب الکلی می‎توانند سبب ایجاد کم‎آبی در بدن شوند. مردمی که بدون نوشیدن آب کافی ورزش‌های سنگین انجام می‎دهند نیز ممکن است دچار کم‎آبی بدن شوند.
این موضوع مهم است که افراد در طول روز مراقب نشانه‎های کم‎آبی در خود باشند و به شکل متناسب به غذای مصرفی خود مصرف مایعات را نیز اضافه نمایند.

خشکی دهان
خشکی دهان یک علامت کم‎آبی بدن است اما در عین حال ممکن است خود به صورت اختلالی جداگانه ظاهر شود. اصطلاح پزشکی مورد استفاده برای خشکی دهان زروستومیا است. مردم دچار زروستومیا اینطور احساس می‎کنند که گویی چیزی مثل گلوله‌های نخی در دهان دارند و نیز ممکن است دچار خشکی یا چسبندگی بزاق شوند. بزاق ممکن است مزۀ نامعمولی بیابد که اغلب به صورت تلخ یا شور است.
برخی داروها می‎توانند باعث ایجاد خشکی دهان شوند. این علامت در عین حال ممکن است به مصرف سیگار یا وجود یک علت زیربنایی مرتبط باشد. به هر جهت، گرفتگی بینی اغلب اوقات برای ایجاد حالت خشکی در دهان کافی است زیرا در این وضعیت فرد ناچار است به جای بینی از راه دهان نفس بکشد.

بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)
GERD می‎تواند مـسؤول مزۀ ادامه‌دار شوری در دهان باشد. این بیماری وقتی بروز می‎کند که اسفنکتر مری تضعیف می‎شود، و امکان می‎دهد تا صفرا یا اسید معده به‌عقب برگشته وارد مری شوند. این وضعیت در کنار سایر علایم به بروز حس سوزش در قفسه سینه منجر می‎شود.
GERD می‎تواند در عین حال به ایجاد مزه‎های نامعمول در دهان منجر گردد که اغلب به صورت احساس مزۀ تلخ، ترش یا شور توصیف می‎شود.

خون در دهان
وقتی مزۀ شوری در عین حال با مزۀ زنگار یا فلز همراه باشد، این وضعیت می‎تواند نشانگر وجود خون در دهان باشد. خوردن غذاهای بُرنده مثل چیپس یا آب نبات‎های سخت می‎تواند سبب ایجاد خونریزی در دهان شود. در عین حال این امکان وجود دارد که فرد در هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان لثه‎های خود را زخمی کند.
مزۀ شوری پس از مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان می‎تواند یک علامت اولیه از بیماری لثه باشد. وضعیت مزبور باید از سوی دندان‌پزشک مورد تشخیص و تحت درمان قرار گیرد.

عفونت
در صورت عدم درمان بیماری لثه این بیماری می‎تواند به بروز عفونت، برای مثال پریودونتیت، منجر شود. در صورت عدم درمان پریودونتیت می‎تواند مضرات مداوم در دندان و استخوان ایجاد کند.
پریودونتیت می‌‏تواند به ایجاد مزۀ شور یا شبه فلز در دهان منجر گردد و نیز می‎تواند باعث بروز موارد زیر گردد:
• از دست دادن دندان
• بروز چرک زیر دندان
• زخم‎های باز در لثه
• زخم‎دار و دردناک شدن لثه
• نفس بدبو
عفونت‌های دیگر شامل برفک دهان نیز می‎توانند به بروز مزۀ شور در دهان منجر گردند. این عفونت مخمری سبب ایجاد لکه‎های سفید رنگی در دهان و نیز باعث بروز حس‌های غیر معمول یا حس سوزش در دهان می‎شود. مردم مبتلا به برفک دهان ممکن است دچار مشکل چشایی شده یا مزه‎ای تلخ، متالیک یا شور را در دهان احساس کنند.
عفونت با پاپیلوماویروس انسانی (HPV) نیز می‎تواند سبب ایجاد مزه‎های غریب در دهان شود. اگر علایم مدیریت نشوند، HPV می‎تواند باعث شود تا فرد دچار سرفۀ خونی شود که نتیجۀ آن بروز مزۀ متالیک یا شوری در دهان است.

کمبودهای تغذیه‎ای
مزۀ شوری در دهان می‎تواند ناشی از فقدان یا کمبود مواد مغذی باشد. اگر پزشک ظن به وجود چنین موردی داشته باشد، خون فرد را برای تعیین نوع مواد مغذی دچار کمبود آزمایش خواهد کرد. درمان در این مورد به طور معمول شامل استفاده از برخی مکمل‎های غذایی است.

اختلالات پزشکی
برخی از مشکلات پزشکی که به مغز یا اعصاب لطمه می‎زنند در عین حال می‎توانند به زبان نیز آسیب برسانند، که این وضعیت به بروز مزه‌های عجیب یا شوری در دهان منجر می‌شود. این اختلالات ممکن است شامل اختلالات عصبی مثل مالتیپل اسکلروزیس (MS) یا فلج بل یا حتی تومور مغزی باشد. فرد دچار آسیب دیدگی سر یا گردن نیز ممکن است علایم آسیب به عصب را تجربه کند.
سندرم سیوگرن، که یک اختلال سیستم ایمنی است، می‎تواند باعث خشکی چشم‎ها و دهان شود. در عین حال امکان بروز مزۀ شور مداوم و نیز درد مفصل، خستگی مفرط، و اختلال ارگان نیز مطرح است.

عدم تعادل هورمونی
عدم تعادل هورمونی مثل موارد ایجاد شده در طول یائسگی یا بارداری نیز می‎تواند باعث ایجاد تغییراتی در پرزهای چشایی شده به ایجاد مزه‎های غیر متعارف در دهان منجر شود.

عوارض جانبی داروها
برخی داروها می‎تـــوانند باعث خشکی دهان شده یا به درون بزاق نفوذ کنند، که این وضعیت به ایجاد طعم و مزه‎های نامعمول منجر می‎شود. دکتر می‎تواند تعیین کند که مزۀ مورد بحث ناشی از مصرف دارو است یا خیر.
برخی درمان‎های سرطان‎ می‎توانند بر پرزهای چشایی تأثیر منفی گذاشته به بروز مزه‌های غیر متعارف منجر شوند. مردمی که این داروها را دریافت می‎کنند در عین حال ممکن است دچار خشکی دهان شوند که یکی دیگر از علل شایع ایجاد مزۀ شوری مداوم در دهان است.

گزینه‎های درمانی
درمان صحیح در مورد مزۀ شوری در دهان به علت بروز این وضعیت بستگی دارد. در مورد بسیاری از مردم نوشیدن مقداری آب بیشتر در طول روز همۀ آن کاری است که برای رفع این مشکل نیاز است. دیگر افراد ممکن است برای تشخیص مشکل خود نیاز به مراجعه به پزشک یا دندان‌پزشک داشته باشند.

تشخیص
برای تعیین علت بروز مزۀ شوری در دهان دکتر به طور معمول دهان را معاینه کرده و سپس در مورد رژیم غذایی، سبک زندگی و داروهای مورد مصرف فرد پرسش می‎کند. در عین حال محتمل است که پزشک برای از تشخیص خارج کردن دیگر علل محتمل انجام برخی تست‌ها را در دستور کار قرار دهد. وقتی دکتر علت مزۀ شوری را تشخیص دهد، درمان لازم را توصیه خواهد کرد.

عوارض
غفلت در مورد درمان هر اختلالی می‎تواند به بروز عوارض و تشدید علایم منجر شود. هر کسی که دچار تغییرات پایداری در مزۀ دهان خود شده باشد که دلیل آن مشخص نیست باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کند.

مداوای خانگی
در هنگام انتظار برای انجام تشخیص و آغاز درمان، مردم می‎توانند از برخی مداواهای خانگی برای تخفیف مشکل استفاده کنند. بعضی مداواها برای مزۀ شوری در دهان عبارتند از:
• رعایت بهداشت دهان و دندان به صورت یک تکلیف روزانه
• آب کشیدن دهان با استفاده از دهانشویه‎های ضد باکتریایی
• جویدن آدامس‎های فاقد قند
• نوشیدن آب کافی در سراسر روز
• کاهش میزان مصرف الکل و سیگار
• اجتناب از مصرف غذاهای روغنی یا تند
علت مزۀ شوری در دهان ممکن است مورد ساده‎ای باشد. دکتر می‎تواند به شناسایی تأثیر هر دارو یا مکمل در این مورد کمک کند. برخی از مردم پی می‎برند که با تغییر یا قطع داروی مصرفی آنها مشکل شوری دهان برطرف می‎شود.
درمان‎ها بیشترین اثربخشی را زمانی دارند که توسط متخصص مرتبط ارائه شده باشند./

Source:
Why do I have a salty taste in my mouth?
Last reviewed Wed 14 March 2018
By Jon Johnson
Reviewed by Alana Biggers, MD, MPH