تینیتیس یا وز وز و زنگ زدن گوش

• دکتر نها پتهک، دکتر سابرینا فلسون
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

تینیتیس (Tinnitus، که تی-نی-تیس تلفظ می‎شود و در برخی ترجمه‌ها در فارسی به صورت تینیتوس ضبط شده است) یا زنگ زدن گوش‎ها، احساس شنیدن صدای زنگ، وز وز، هیس، جیر جیر، سوت زدن یا سایر صداها است. این سر و صدا ممکن است متناوب یا مداوم بوده و نیز می‎تواند از نظر میزان بلندی صدا متفاوت باشد. صدای مزبور اغلب در زمان پایین بودن صدای زمینه‎ای بدتر می‎شود، بنابراین مردم ممکن است بیشتر اوقات در هنگام شب که در اتاق ساکت در صدد به خواب رفتن هستند از آن باخبر شوند. در موارد نادر این صدا همزمان با صدای قلب به گوش می‎رسد (تینیتیس ضربان‎دار)
تینیتیس بسیار شایع است و تخمین زده می‎شود که فقط در سطح ایالات متحد آمریکا 50 میلیون نفر به آن مبتلا هستند. برای اغلب مردم این وضعیت فقط یک چیز آزار دهنده است. به هر جهت در موارد شدید تینیتیس می‎تواند باعث ایجاد دشواری در تمرکز کردن و به خواب رفتن مبتلایان شود. تینیتیس در نهایت می‎تواند در کوران کار و روابط شخصی اختلال ایجاد کند و به اختلال یا پریشان‎حالی روان‌شناختی منجر شود.
اگرچه تینیتیس اغلب اوقات با کاهش شنوایی همراه می‎شود، باعث کاهش شنوایی نمی‎شود و نیز کاهش شنوایی سبب بروز تینیتیس نیست. در واقع، برخی از مردم دچار تینیتیس هیچ مشکلی در مورد شنوایی ندارند و بعضاً نسبت به صدا به قدری حساسند که باید برای خفه کردن یا پوشاندن سر و صدای بیرون ترفندهایی به کار ببرند.
برخی موارد تینیتیس بر اثر عفونت یا انسداد گوش ایجاد می‎شود، و تینیتیس ممکن است پس از رفع علت زیربنایی کاملاً از بین برود. به هر جهت در موارد مکرر تینیتیس پس از درمان علت زیربنایی همچنان ادامه پیدا می‎کند. در چنین مواردی، درمان‎های دیگر - هم مرسوم و هم جایگزین - ممکن است بتوانند تسکین قابل توجهی در کاهش صدای ناخواسته یا غلبه بر آن ایجاد کنند.

علل تینیتیس
قرار گرفتن در معرض سر و صدای بلند در طولانی مدت شایع‎ترین علت بروز تینیتیس است. تا 90 درصد مردم دچار تینیتیس مبتلا به سطوحی از کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا هستند. سر و صدا سبب بروز آسیب دایمی به سلول‎های حساس به صدای حلزون گوش، یک ارگان مارپیچی شکل گوش داخلی می‎شود. نجاران، خلبانان، نوازندگان موسیقی راک، کارگران مرمت‎کار سطوح خیابانی، و محوطه‌سازان در میان گروه‎هایی از مردم هستند که شغلشان آنها را در ریسک ابتلا به تینیتیس قرار می‎دهد، زیرا این مردم با محیط یا ابزارهایی سر و کار دارند که باعث می‎شوند به طور مرتب در معرض شنیدن صداهای بلند قرار گیرند. یک تماس منفرد با یک سر و صدای بلند ناگهانی نیز می‎تواند سبب بروز تینیتیس گردد.
طیفی از دیگر وضعیت‎ها و بیماری‎ها شامل موارد زیر می‎توانند به بروز تینیتیس منجر شوند:
• انسداد گوش به علت تجمع موم، عفونت گوش یا در موارد نادر یک تومور خوش‌خیم در عصبی که برای انسان امکان شنیدن را فراهم می‌کند (عصب شنیداری)
• برخی داروها - قابل به ذکرترین آنها آسپیرین، چند نوع آنتی‎بیوتیک، داروهای ضد التهابی، داروهای آرام‎بخش، و داروهای ضد افسردگی، و همچنین داروی ضد مالاریا است؛ تینیتیس به عنوان یک عارضۀ جانبی بالقوۀ حدود 200 داروی تجویزی و غیر نسخه‎ای مستند شده است.
• فرآیند طبیعی سالخوردگی، که می‎تواند سبب تخریب حلزون گوش یا دیگر بخش‌های گوش شود
• بیماری مانیر که به بخش داخلی گوش آسیب می‎زند
• اُتواسکلروزیس، نوعی بیماری که نتیجۀ سفت شدن استخوان‎های کوچک بخش داخلی گوش است
• دیگر اختلالات پزشکی مثل فشار خون بالا، بیماری قلبی عروقی، مشکلات گردش خون، انواع آلرژی، کم‌کاری غده تیروئید، بیماری خودایمنی و دیابت
• مشکلات گردن یا فک مثل سندرم مفصل تمپوروماندیبولار (TMJ)
• آسیب دیدگی‎های سر و گردن
تینیتیس ممکن است در برخی از مردم بر اثر مصرف مشروب الکلی، استعمال دخانیات، نوشیدن نوشابه‎های دارای کافئین، یا خوردن برخی غذاها تشدید شود. به دلایلی که هنوز بر پژوهشگران آشکار نیست، استرس و خستگی مفرط نیز به نظر می‎رسد که باعث تشدید تینیتیس می‎شوند.

علایم تینیتیس
علایم تینیتیس شامل سر و صدایی در گوش‌ها مثل صدای زنگ زدن، غرش، وز وز، هیس، یا سوت زدن است. این سر و صدا ممکن است متناوب یا مداوم باشد.
در اغلب موارد فقط فرد دچار تینیتیس می‎تواند سر و صدای مورد بحث را بشنود (تینیتیس سوبژکتیو). به هر جهت برخی از انواع تینیتیس وجود دارد که در آن پزشکان نیز می‎توانند در صورت استفاده از استتسوکپ سر و صدای مزبور را بشنوند (تینیتیس اُبژکتیو).
در صورت مواجهه با موارد زیر در مورد تینیتیس مردم باید به پزشک مراجعه کنند:
• وقتی که فرد دارای هر گونه علایم تینیتیس است؛ تینیتیس می‎تواند علامتی از یک مشکل زیربنایی در سلامت مثل فشار خون بالا یا کم‎کاری تیروئید باشد، که هر دو اختلالاتی قابل درمان به شمار می‎روند.
• سر و صدای گوش با درد یا ترشح از گوش همراه است؛ این می‎تواند نشانۀ وجود عفونت در گوش باشد.
• سر و صدای درون گوش با سرگیجه همراه است؛ این می‎تواند نشانه‎ای از بیماری مانیر یا یک مشکل نورولوژیک باشد. در این وضعیت مراجعۀ فوری به پزشک باید در دستور کار قرار گیرد.

چرا مردم دچار تینیتیس می‎شوند
تینیتیس بیماری نیست بلکه علامتی از یک مشکل دیگر در سلامت است.
چه چیز باعث زنگ زدن گوش می‎شود؟ معمولاً این وضعیت بر اثر آسیب دیدن موهای کوچک درون گوش داخلی ایجاد می‎شود. این وضعیت باعث ایجاد تغییر در پیام‎هایی می‎شود که آنها در راستای چگونگی کنترل صدای شنیده شده به مغز ارسال می‎کنند. مردم ممکن است به عنوان بخشی نرمال از پیری دچار تینیتیس شوند، اما دلایل دیگری نیز در این مورد مطرح است. تینیتیس ممکن است موقتی باشد، یا احتمال دارد که تا پایان عمر همراه فرد باقی بماند.

محرک‎های تینیتیس
کاهش شنوایی مرتبط به سن. در مورد بسیـاری از مردم شنوایی با بالا رفتن سن کاهش می‎یابد. این وضعیت معمولاً در اطراف 60 سالگی آغاز می‎شود. تینیتیس به طور معمول دچار هر دو گوش می‎گردد. مردم احتمالاً متوجه وجود مشکلی با سر و صدای دارای فرکانس بالا می‎شوند.
سر و صدای بلند. این نوع سر و صدا یک عامــل اصلی در ایجاد تینیتیس محسوب می‎شود. آنها ممکن است از جملۀ مواردی باشند که مردم به طور روزمره طی سالیان متمادی با آنها سر و کار دارند یا ممکن است سر و صدایی باشد که فرد فقط یک بار شنیده است. سر و صدای مورد اشاره شامل طیف گسترده‎ای از صدای کنسرت موسیقی و اتفاقات ورزشی گرفته تا صدای بلند ماشین آلات و موتورهای جت می‎شود. اینها می‎توانند به هر دو گوش آسیب بزنند، و نیز می‎توانند سبب کاهش شنوایی و درد شوند. آسیب ناشی از آنها ممکن است موقتی یا دایمی باشد.
موم بیش از حد در گوش. گوش این مواد را برای پیشگیری از ورود چیزهای کثیف به درون گوش تولید می‎کند. اما اگر مواد مزبور به خودی خود شسته و از گوش خارج نشوند امکان ازدیاد و متراکم شدن آنـها وجود دارد، و این می‎تواند به زنگ زدن گوش یا کاهش شنوایی منجر شود. دکتر می‎تواند تودۀ مومی مزبور را از گوش خارج کند. برای انجام این کار از سواب نخی استفاده نکنید و نیز سعی نکنید که موم گوش را خود از گوش خارج نمایید.
برخی داروها. داروهای نسخه‎ای و غیر نسخه‎ای متعددی می‎توانند محرک ایجاد تینیتیس یا بدتر شدن آن گردند. این شامل آسپیرین، دیورتیک‏ها، داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)، داروهای بر پایۀ کینین، و برخی آنتی‎بیوتیک‎ها، داروهای ضد افسردگی، و داروهای سرطان می‎شود. معمولاً هر قدر دوز دارو قوی‎تر باشد شانس بروز مشکل بیشتر خواهد بود. اغلب اوقات در صورت قطع مصرف دارو، مشکل مزبور نیز رفع خواهد شد. در صورتی که مشکل ایجاد شده ناشی از مصرف دارو باشد به پزشک مراجعه کنید. اما هرگز مصرف داروهای خود را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید.
عفونت‎های گوش و سینوس. مردم ممکن است در هنگام سرماخوردگی دچار تینیتیس شوند. این می‎تواند به علت عفونت سینوس یا گوش باشد که بر شنوایی فرد تأثیر گذاشته و باعث افزایش فشار در سینوس‎ها می‎شود. اگر علت بروز تینیتیس این مورد باشد، مشکل ایجاد شده چندان ادامه نخواهد داشت. اما اگر مشکل در طول یک هفته یا بیشتر رفع نشود، فرد باید به پزشک مراجعه کند.
TMJ. مشکلات فک یا مفصل تمپوروماندیبولار می‎تواند سبب بروز تینیتیس شود. فرد ممکن است در هنگام جویدن یا صحبت کردن متوجه وجود حالت ضربان یا درد در مفصل شود. این مفصل در برخی عصب‎ها و رباط‎ها با گوش میانی مشترک است. برای رفع اختلالات TMJ فرد باید به دندان‎پزشک مراجعه کند و وی می‌تواند مانع تشدید زنگ زدن گوش شود و در رفع مشکل ایجاد شده به فرد کمک کند.
مشکلات فشار خون. این می‎تواند شامل فشار خون بالا و چیزهایی مثل استرس، الکل، و کافئین باشد که در کوتاه مدت فشار خون را بالا می‎برند. سخت شدن شریان‎ها نیز می‎تواند در این مورد نقش داشته باشد. رگ‎های خونی نزدیک به گوش میانی و داخلی کمتر کشیده می‎شوند، بنابراین جریان خون قوی‎تر بوده و بلندتر به نظر می‎رسد.
دیگر مشکلات پزشکی. این مشکلات شامل مواردی مثل تغییرات ایجاد شده در استخوان‌های گوش داخلی، یک اختلال گوش داخلی موسوم به بیماری ماینر، یا آسیب دیدگی‎های سر و گردن می‎شود. اختلالاتی مثل فیبرومیالژی و بیماری لایم نیز می‎تواند محرک زنگ زدن گوش شوند. دکتر می‎تواند علت بروز تینیتیس را روشن کند.

تعیین علل تینیتیس
برای تعیین علت پزشکی زیربنایی بروز تینیتیس دکتر یک معاینۀ بالینی شامل بررسی دقیق گوش‌ها انجام می‎دهد. فرد باید فهرست کامل داروهای مصرفی خود را به دکتر اطلاع دهد زیرا تینیتیس می‎تواند به عنوان یک عارضۀ جانبی مصرف برخی داروها بروز کند.
اگر منبع ایجاد مشکل مشخص نشود دکتر ممکن است فرد را به یک اتولوژیست یا اتولارنگولوژیست (دو تخصص در زمینۀ گوش) یا اودیولوژیست (متخصص شنوایی) ارجاع دهد تا تست‎های مربوط به شنوایی و عصب انجام شود. به عنوان بخشی از معاینه فرد ممکن است یک تست شنوایی به نام اودیوگرام انجام دهد. از تکنیک‎های تصویربرداری مثل MRI یا CT اسکن نیز ممکن است برای آشکار کردن مشکلات ساختاری گوش استفاده شود.

درمان تینیتیس
اگر تینیتیس یکی از علایم یک مشکل زیربنایی پزشکی باشد، نخستین قدم در درمان آن رفع مشکل مزبور خواهد بود. اما اگر تینیتیس پس از درمان نیز همچنان باقی بماند، یا اگر نتیجۀ قرار گرفتن در معرض سر و صدای بلند باشد، متخصصان پزشکی گزینه‎های درمانی غیر پزشکی را که ممکن است سر و صدای ناخواسته را کاهش دهند یا بپوشانند، در دستور کار قرار خواهند داد. برخی از اوقات تینیتیس بدون هر گونه مداخله‌ای خود به خود برطرف می‎شود. به هر جهت این موضوع را باید دانست که فارغ از علت بروز، تمامی انواع تینیتیس را نمی‎توان کاهش داد یا از بین برد.
اگر فرد در مدارا یا مقابله با تینیتیس دچار مشکل باشد، می‎تواند از برخی کمک‎های گروه‌های حمایتی برخوردار شود.
اگر علت بروز تینیتیس وجود موم بیش از حد در گوش باشد، دکتر نسبت به تمیز کردن گوش با استفاده از ابزاری به نام کورِت اقدام خواهد کرد یا اینکه موم مزبور را با استفاده از آب گرم از گوش خارج می‎کند. اگر فرد دچار عفونت گوش باشد، ممکن است برای وی قطره‎های گوش حاوی هیدروکورتیزون برای کمک به تخفیف خارش و نیز آنتی‎بیوتیک برای مقابله با عفونت تجویز شود.
در موارد نادری که مشکل مرتبط به وجود تومور، کیست یا اتواسکلروزیس (تجمع توده‎های کلسیمی در استخوان گوش) است، امکان استفاده از جراحی مطرح خواهد بود.
اگر تینیتیس نتیجۀ سندرم مفصل تمپوروماندیبولار باشد، پزشک احتمالاً بیمار را به متخصص ارتودنسی ارجاع می‎دهد تا درمان مناسب در مورد وی انجام شود.

داروهای تینیتیس
داروهای متعددی برای درمان تینیتیس مورد مطالعه قرار گرفته‎اند. برای برخی افراد استفاده از دوز کم داروهای ضد اضطراب مثل والیوم یا داروهای ضد افسردگی مثل الاویل به کاهش علایم تینیتیس کمک می‎کند. استفاده از یک داروی استروئیدی در داخل گوش در کنار مصرف داروی ضد اضطراب آلپرازولام در مورد برخی از مردم دچار تینیتیس مفید نشان داده است. برخی از مطالعات در مقیاس کوچک نشان داده‎اند که هورمون موسوم به کورتیزول ممکن است در برخی موارد تینیتیس مفید باشد.
لیدوکائین، دارویی که برای درمان برخی انواع غیر نرمال بودن ریتم قلبی استفاده می‎شود، در تخفیف علایم تینیتیس در مورد برخی افراد مؤثر نشان داده است اما برای اینکه اثربخش باشد باید به شکل داخل وریدی به بیمار داده شود یا به داخل گوش تحویل گردد. به هر جهت، تقریباً در تمامی موارد فواید لیدوکائین تحت تأثیر ریسک‎های مصرف درازمدت این دارو قرار می‎گیرد و بنابراین استفاده از آن در مورد تینیتیس توصیه نمی‎شود و این دارو مورد استفاده قرار نمی‎گیرد.

دستگاه‎های کمک شنوایی
اگر تینیتیس با درجاتی از کاهش شنوایی همراه باشد، شاید استفاده از یک دستگاه کمک شنوایی در دستور کار قرار گیرد.

دستگاه‎های پوشاننده یا ماسکه کننده
بسیاری از مردم همچنین از کاربرد دستگاه‎های پوشاننده سود می‎برند، دستگاه‎هایی شبیه به دستگاه‌های کمک شنوایی که صداهایی گوش‌نوازتر از سر و صدای داخلی تولید شده توسط تینیتیس را ایجاد می‎کنند. یک دستگاه جدیدتر در این مورد موردی است که ویژگی کمک به شنوایی را با پوشاندن صدا ترکیب کرده است.
درمان بازپروری تینیتیس (TRT)
TRT به توانایی طبیعی مغز در "عادت" به یک سیگنال برای تحویل آن به سطح ناخودآگاه بستگی دارد به شکلی که دیگر صدای مخل در سطح خودآگاه دریافت نشود. خو گرفتن در این مورد نیازی به هیچ کوشش آگاهانه ندارد. مردم مکرراً به بسیاری اصوات شنیداری مثل صدای دستگاه‌های تهویه، صدای فن کامپیوتر، صدای یخچال، و غیره خو می‌گیرند. چیزی که در همۀ این صداها مشترک است بی‎اهمیت بودن آنها است، بنابراین این صداها از سوی مغز "بلند" تلقی نمی‎شوند. بنابراین مغز می‎تواند آنها را غربال کرده از دور خارج کند. TRT دو بخش دارد:
1. فرد دچار تینیتیس برخی منایع صداهای طبیعی را در هر جایی که می‎رود پخش می‎کند که این شامل پوشیدن ژنراتورهای صدای پوششی می‎شود.
2. فرد دچار تینیتیس از مشاورۀ نفر به نفر استفاده می‎کند.
این شکل از درمان تینیتیس 12 تا 24 ماه زمان نیاز دارد و در صورت کارآزموده بودن متخصص دارای میزان موفقیت بسیار بالایی است.

درمان شناختی
این درمان شکلی از مشاوره است که در واکنش فرد در برابر تینیتیس اصلاحات و تعدیل‎هایی ایجاد می‎کند. بهترین کارآیی این درمان مربوط به هنگامی است که با درمان‎های دیگری نظیر ماسکه کردن یا دارودرمانی تلفیق می‎شود.

زیست‎بازخورد (بیوفیدبک)
این نوعی تکنیک ریلکسیشن است که به مردم کمک می‌کند تا با تغییر واکنش خود نسبت به استرس آن را مدیریت کنند. برخی از مردم استفاده از این روش در مورد تینیتیس را مفید می‎یابند.

درمان دندان‎پزشکی
برخی متخصصان بر این اعتقادند که تینیتیس مشکلی است که به مفصل تمپورماندیبولار (TMJ) مرتبط است، ناحیه‎ای درست در قسمت جلو گوش که در آن استخوان فک به سر متصل می‎شود و دلیلش را آن می‎دانند که عضلات و عصب‎های فک در این قسمت ارتباط نزدیکی با همین موارد در گوش دارند.

پیوند حلزون داخل گوش
این دستگاه که داخل گوش گوش پیوند می‎شود برای درمان موارد شدید ناشنوایی به کار می‎رود. چنین به نظر می‎رسد که حلزون گوش در مورد برخی موارد تینیتیس مرتبط به کاهش قابل توجه شنوایی مفید است. به هر حال، جراحی پیوند حلزون گوش صرفاً برای تینیتیس انجام نمی‎شود و فقط در موارد وجود مشکلات شنوایی مورد استفاده قرار می‎گیرد.

درمان‎های جایگزین
اگرچه اثرات هیچ‎‌کدام از مکمل‌های ویتامین یا دیگر درمان‎های طب جایگزین در مورد درمان تینیتیس ثابت نشده است، برخی از مردم ترکیباتی مثل جینکگو بیلوبا یا مواد معدنی نظیر زینک یا منیزیم را با نتایج متفاوت مورد استفاده قرار می‎دهند. برخی دیگر از مردم استفاده از طب سوزنی، مغناطیس یا هیپنوتیزم را مفید یافته‎اند.
مردم باید پیش از استفاده از هر گونه درمانی در این حیطه با پزشک مشورت کنند.

پیشگیری از تینیتیس
ریسک ابتلا به تینیتیس با افزایش میزان قرار گرفتن در معرض سر و صدای بلند افزایش پیدا می‎کند، بنابراین محافظت از شنوایی یک مداخلۀ درمانی مهم محسوب می‎شود. اگر فرد در محیطی قرار دارد که در آن سر و صدای بلند زمینه مانع از آن می‎شود که تکلم به روال عادی قابل شنیدن باشد، وی باید گوش‎های خود را بپوشاند یا اینکه سر و صدای زمینه را کاهش دهد./

Source:
Understanding Tinnitus -- the Basics
Medical Reference Reviewed by Neha Pathak, MD on February 15, 2017
Medical Reference Reviewed by Sabrina Felson, MD on December 20, 2016