• دکتر نها پتهک، دکتر سابرینا فلسون
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
تینیتیس (Tinnitus، که تی-نی-تیس تلفظ می‌شود و در برخی ترجمه‌ها در فارسی به صورت تینیتوس ضبط شده است) یا زنگ زدن گوش‌ها، احساس شنیدن صدای زنگ، وز وز، هیس، جیر جیر، سوت زدن یا سایر صداها است. این سر و صدا ممکن است متناوب یا مداوم بوده و نیز می‌تواند از نظر میزان بلندی صدا متفاوت باشد. صدای مزبور اغلب در زمان پایین بودن صدای زمینهای بدتر می‌شود، بنابراین مردم ممکن است بیشتر اوقات در هنگام شب که در اتاق ساکت در صدد به خواب رفتن هستند از آن باخبر شوند. در موارد نادر این صدا همزمان با صدای قلب به گوش میرسد (تینیتیس ضرباندار)
تینیتیس بسیار شایع است و تخمین زده می‌شود که فقط در سطح ایالات متحد آمریکا 50 میلیون نفر به آن مبتلا هستند. برای اغلب مردم این وضعیت فقط یک چیز آزار دهنده است. به هر جهت در موارد شدید تینیتیس می‌تواند باعث ایجاد دشواری در تمرکز کردن و به خواب رفتن مبتلایان شود. تینیتیس در نهایت می‌تواند در کوران کار و روابط شخصی اختلال ایجاد کند و به اختلال یا پریشانحالی روان‌شناختی منجر شود.
اگرچه تینیتیس اغلب اوقات با کاهش شنوایی همراه می‌شود، باعث کاهش شنوایی نمیشود و نیز کاهش شنوایی سبب بروز تینیتیس نیست. در واقع، برخی از مردم دچار تینیتیس هیچ مشکلی در مورد شنوایی ندارند و بعضاً نسبت به صدا به قدری حساسند که باید برای خفه کردن یا پوشاندن سر و صدای بیرون ترفندهایی به کار ببرند.
برخی موارد تینیتیس بر اثر عفونت یا انسداد گوش ایجاد می‌شود، و تینیتیس ممکن است پس از رفع علت زیربنایی کاملاً از بین برود. به هر جهت در موارد مکرر تینیتیس پس از درمان علت زیربنایی همچنان ادامه پیدا می‌کند. در چنین مواردی، درمانهای دیگر - هم مرسوم و هم جایگزین - ممکن است بتوانند تسکین قابل توجهی در کاهش صدای ناخواسته یا غلبه بر آن ایجاد کنند.
علل تینیتیس
قرار گرفتن در معرض سر و صدای بلند در طولانی مدت شایعترین علت بروز تینیتیس است. تا 90 درصد مردم دچار تینیتیس مبتلا به سطوحی از کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا هستند. سر و صدا سبب بروز آسیب دایمی به سلولهای حساس به صدای حلزون گوش، یک ارگان مارپیچی شکل گوش داخلی می‌شود. نجاران، خلبانان، نوازندگان موسیقی راک، کارگران مرمتکار سطوح خیابانی، و محوطه‌سازان در میان گروههایی از مردم هستند که شغلشان آنها را در ریسک ابتلا به تینیتیس قرار میدهد، زیرا این مردم با محیط یا ابزارهایی سر و کار دارند که باعث میشوند به طور مرتب در معرض شنیدن صداهای بلند قرار گیرند. یک تماس منفرد با یک سر و صدای بلند ناگهانی نیز می‌تواند سبب بروز تینیتیس گردد.
طیفی از دیگر وضعیتها و بیماریها شامل موارد زیر میتوانند به بروز تینیتیس منجر شوند:
• انسداد گوش به علت تجمع موم، عفونت گوش یا در موارد نادر یک تومور خوش‌خیم در عصبی که برای انسان امکان شنیدن را فراهم می‌کند (عصب شنیداری)
• برخی داروها - قابل به ذکرترین آنها آسپیرین، چند نوع آنتی‌بیوتیک، داروهای ضد التهابی، داروهای آرامبخش، و داروهای ضد افسردگی، و همچنین داروی ضد مالاریا است؛ تینیتیس به عنوان یک عارضۀ جانبی بالقوۀ حدود 200 داروی تجویزی و غیر نسخهای مستند شده است.
• فرآیند طبیعی سالخوردگی، که می‌تواند سبب تخریب حلزون گوش یا دیگر بخش‌های گوش شود
• بیماری مانیر که به بخش داخلی گوش آسیب میزند
• اُتواسکلروزیس، نوعی بیماری که نتیجۀ سفت شدن استخوان‌های کوچک بخش داخلی گوش است
• دیگر اختلالات پزشکی مثل فشار خون بالا، بیماری قلبی عروقی، مشکلات گردش خون، انواع آلرژی، کم‌کاری غده تیروئید، بیماری خودایمنی و دیابت
• مشکلات گردن یا فک مثل سندرم مفصل تمپوروماندیبولار (TMJ)
• آسیب دیدگیهای سر و گردن
تینیتیس ممکن است در برخی از مردم بر اثر مصرف مشروب الکلی، استعمال دخانیات، نوشیدن نوشابههای دارای کافئین، یا خوردن برخی غذاها تشدید شود. به دلایلی که هنوز بر پژوهشگران آشکار نیست، استرس و خستگی مفرط نیز به نظر میرسد که باعث تشدید تینیتیس میشوند.
علایم تینیتیس
علایم تینیتیس شامل سر و صدایی در گوش‌ها مثل صدای زنگ زدن، غرش، وز وز، هیس، یا سوت زدن است. این سر و صدا ممکن است متناوب یا مداوم باشد.
در اغلب موارد فقط فرد دچار تینیتیس می‌تواند سر و صدای مورد بحث را بشنود (تینیتیس سوبژکتیو). به هر جهت برخی از انواع تینیتیس وجود دارد که در آن پزشکان نیز میتوانند در صورت استفاده از استتسوکپ سر و صدای مزبور را بشنوند (تینیتیس اُبژکتیو).
در صورت مواجهه با موارد زیر در مورد تینیتیس مردم باید به پزشک مراجعه کنند:
• وقتی که فرد دارای هر گونه علایم تینیتیس است؛ تینیتیس می‌تواند علامتی از یک مشکل زیربنایی در سلامت مثل فشار خون بالا یا کم‌کاری تیروئید باشد، که هر دو اختلالاتی قابل درمان به شمار میروند.
• سر و صدای گوش با درد یا ترشح از گوش همراه است؛ این می‌تواند نشانۀ وجود عفونت در گوش باشد.
• سر و صدای درون گوش با سرگیجه همراه است؛ این می‌تواند نشانهای از بیماری مانیر یا یک مشکل نورولوژیک باشد. در این وضعیت مراجعۀ فوری به پزشک باید در دستور کار قرار گیرد.
چرا مردم دچار تینیتیس میشوند
تینیتیس بیماری نیست بلکه علامتی از یک مشکل دیگر در سلامت است.
چه چیز باعث زنگ زدن گوش می‌شود؟ معمولاً این وضعیت بر اثر آسیب دیدن موهای کوچک درون گوش داخلی ایجاد می‌شود. این وضعیت باعث ایجاد تغییر در پیامهایی می‌شود که آنها در راستای چگونگی کنترل صدای شنیده شده به مغز ارسال می‌کنند. مردم ممکن است به عنوان بخشی نرمال از پیری دچار تینیتیس شوند، اما دلایل دیگری نیز در این مورد مطرح است. تینیتیس ممکن است موقتی باشد، یا احتمال دارد که تا پایان عمر همراه فرد باقی بماند.
محرکهای تینیتیس
کاهش شنوایی مرتبط به سن. در مورد بسیـاری از مردم شنوایی با بالا رفتن سن کاهش مییابد. این وضعیت معمولاً در اطراف 60 سالگی آغاز می‌شود. تینیتیس به طور معمول دچار هر دو گوش میگردد. مردم احتمالاً متوجه وجود مشکلی با سر و صدای دارای فرکانس بالا میشوند.
سر و صدای بلند. این نوع سر و صدا یک عامــل اصلی در ایجاد تینیتیس محسوب می‌شود. آنها ممکن است از جملۀ مواردی باشند که مردم به طور روزمره طی سالیان متمادی با آنها سر و کار دارند یا ممکن است سر و صدایی باشد که فرد فقط یک بار شنیده است. سر و صدای مورد اشاره شامل طیف گستردهای از صدای کنسرت موسیقی و اتفاقات ورزشی گرفته تا صدای بلند ماشین آلات و موتورهای جت می‌شود. اینها میتوانند به هر دو گوش آسیب بزنند، و نیز میتوانند سبب کاهش شنوایی و درد شوند. آسیب ناشی از آنها ممکن است موقتی یا دایمی باشد.
موم بیش از حد در گوش. گوش این مواد را برای پیشگیری از ورود چیزهای کثیف به درون گوش تولید می‌کند. اما اگر مواد مزبور به خودی خود شسته و از گوش خارج نشوند امکان ازدیاد و متراکم شدن آنـها وجود دارد، و این می‌تواند به زنگ زدن گوش یا کاهش شنوایی منجر شود. دکتر می‌تواند تودۀ مومی مزبور را از گوش خارج کند. برای انجام این کار از سواب نخی استفاده نکنید و نیز سعی نکنید که موم گوش را خود از گوش خارج نمایید.
برخی داروها. داروهای نسخهای و غیر نسخهای متعددی میتوانند محرک ایجاد تینیتیس یا بدتر شدن آن گردند. این شامل آسپیرین، دیورتیکها، داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs)، داروهای بر پایۀ کینین، و برخی آنتیبیوتیکها، داروهای ضد افسردگی، و داروهای سرطان می‌شود. معمولاً هر قدر دوز دارو قویتر باشد شانس بروز مشکل بیشتر خواهد بود. اغلب اوقات در صورت قطع مصرف دارو، مشکل مزبور نیز رفع خواهد شد. در صورتی که مشکل ایجاد شده ناشی از مصرف دارو باشد به پزشک مراجعه کنید. اما هرگز مصرف داروهای خود را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید.
عفونتهای گوش و سینوس. مردم ممکن است در هنگام سرماخوردگی دچار تینیتیس شوند. این می‌تواند به علت عفونت سینوس یا گوش باشد که بر شنوایی فرد تأثیر گذاشته و باعث افزایش فشار در سینوسها می‌شود. اگر علت بروز تینیتیس این مورد باشد، مشکل ایجاد شده چندان ادامه نخواهد داشت. اما اگر مشکل در طول یک هفته یا بیشتر رفع نشود، فرد باید به پزشک مراجعه کند.
TMJ. مشکلات فک یا مفصل تمپوروماندیبولار می‌تواند سبب بروز تینیتیس شود. فرد ممکن است در هنگام جویدن یا صحبت کردن متوجه وجود حالت ضربان یا درد در مفصل شود. این مفصل در برخی عصبها و رباطها با گوش میانی مشترک است. برای رفع اختلالات TMJ فرد باید به دندانپزشک مراجعه کند و وی می‌تواند مانع تشدید زنگ زدن گوش شود و در رفع مشکل ایجاد شده به فرد کمک کند.
مشکلات فشار خون. این می‌تواند شامل فشار خون بالا و چیزهایی مثل استرس، الکل، و کافئین باشد که در کوتاه مدت فشار خون را بالا میبرند. سخت شدن شریان‌ها نیز می‌تواند در این مورد نقش داشته باشد. رگهای خونی نزدیک به گوش میانی و داخلی کمتر کشیده میشوند، بنابراین جریان خون قویتر بوده و بلندتر به نظر میرسد.
دیگر مشکلات پزشکی. این مشکلات شامل مواردی مثل تغییرات ایجاد شده در استخوان‌های گوش داخلی، یک اختلال گوش داخلی موسوم به بیماری ماینر، یا آسیب دیدگیهای سر و گردن می‌شود. اختلالاتی مثل فیبرومیالژی و بیماری لایم نیز می‌تواند محرک زنگ زدن گوش شوند. دکتر می‌تواند علت بروز تینیتیس را روشن کند.
تعیین علل تینیتیس
برای تعیین علت پزشکی زیربنایی بروز تینیتیس دکتر یک معاینۀ بالینی شامل بررسی دقیق گوش‌ها انجام میدهد. فرد باید فهرست کامل داروهای مصرفی خود را به دکتر اطلاع دهد زیرا تینیتیس می‌تواند به عنوان یک عارضۀ جانبی مصرف برخی داروها بروز کند.
اگر منبع ایجاد مشکل مشخص نشود دکتر ممکن است فرد را به یک اتولوژیست یا اتولارنگولوژیست (دو تخصص در زمینۀ گوش) یا اودیولوژیست (متخصص شنوایی) ارجاع دهد تا تستهای مربوط به شنوایی و عصب انجام شود. به عنوان بخشی از معاینه فرد ممکن است یک تست شنوایی به نام اودیوگرام انجام دهد. از تکنیکهای تصویربرداری مثل MRI یا CT اسکن نیز ممکن است برای آشکار کردن مشکلات ساختاری گوش استفاده شود.
درمان تینیتیس
اگر تینیتیس یکی از علایم یک مشکل زیربنایی پزشکی باشد، نخستین قدم در درمان آن رفع مشکل مزبور خواهد بود. اما اگر تینیتیس پس از درمان نیز همچنان باقی بماند، یا اگر نتیجۀ قرار گرفتن در معرض سر و صدای بلند باشد، متخصصان پزشکی گزینههای درمانی غیر پزشکی را که ممکن است سر و صدای ناخواسته را کاهش دهند یا بپوشانند، در دستور کار قرار خواهند داد. برخی از اوقات تینیتیس بدون هر گونه مداخله‌ای خود به خود برطرف می‌شود. به هر جهت این موضوع را باید دانست که فارغ از علت بروز، تمامی انواع تینیتیس را نمیتوان کاهش داد یا از بین برد.
اگر فرد در مدارا یا مقابله با تینیتیس دچار مشکل باشد، می‌تواند از برخی کمکهای گروه‌های حمایتی برخوردار شود.
اگر علت بروز تینیتیس وجود موم بیش از حد در گوش باشد، دکتر نسبت به تمیز کردن گوش با استفاده از ابزاری به نام کورِت اقدام خواهد کرد یا اینکه موم مزبور را با استفاده از آب گرم از گوش خارج می‌کند. اگر فرد دچار عفونت گوش باشد، ممکن است برای وی قطرههای گوش حاوی هیدروکورتیزون برای کمک به تخفیف خارش و نیز آنتی‌بیوتیک برای مقابله با عفونت تجویز شود.
در موارد نادری که مشکل مرتبط به وجود تومور، کیست یا اتواسکلروزیس (تجمع تودههای کلسیمی در استخوان گوش) است، امکان استفاده از جراحی مطرح خواهد بود.
اگر تینیتیس نتیجۀ سندرم مفصل تمپوروماندیبولار باشد، پزشک احتمالاً بیمار را به متخصص ارتودنسی ارجاع میدهد تا درمان مناسب در مورد وی انجام شود.
داروهای تینیتیس
داروهای متعددی برای درمان تینیتیس مورد مطالعه قرار گرفتهاند. برای برخی افراد استفاده از دوز کم داروهای ضد اضطراب مثل والیوم یا داروهای ضد افسردگی مثل الاویل به کاهش علایم تینیتیس کمک می‌کند. استفاده از یک داروی استروئیدی در داخل گوش در کنار مصرف داروی ضد اضطراب آلپرازولام در مورد برخی از مردم دچار تینیتیس مفید نشان داده است. برخی از مطالعات در مقیاس کوچک نشان دادهاند که هورمون موسوم به کورتیزول ممکن است در برخی موارد تینیتیس مفید باشد.
لیدوکائین، دارویی که برای درمان برخی انواع غیر نرمال بودن ریتم قلبی استفاده می‌شود، در تخفیف علایم تینیتیس در مورد برخی افراد مؤثر نشان داده است اما برای اینکه اثربخش باشد باید به شکل داخل وریدی به بیمار داده شود یا به داخل گوش تحویل گردد. به هر جهت، تقریباً در تمامی موارد فواید لیدوکائین تحت تأثیر ریسکهای مصرف درازمدت این دارو قرار میگیرد و بنابراین استفاده از آن در مورد تینیتیس توصیه نمیشود و این دارو مورد استفاده قرار نمیگیرد.
دستگاه‌های کمک شنوایی
اگر تینیتیس با درجاتی از کاهش شنوایی همراه باشد، شاید استفاده از یک دستگاه کمک شنوایی در دستور کار قرار گیرد.
دستگاه‌های پوشاننده یا ماسکه کننده
بسیاری از مردم همچنین از کاربرد دستگاه‌های پوشاننده سود میبرند، دستگاههایی شبیه به دستگاه‌های کمک شنوایی که صداهایی گوش‌نوازتر از سر و صدای داخلی تولید شده توسط تینیتیس را ایجاد می‌کنند. یک دستگاه جدیدتر در این مورد موردی است که ویژگی کمک به شنوایی را با پوشاندن صدا ترکیب کرده است.
درمان بازپروری تینیتیس (TRT)
TRT به توانایی طبیعی مغز در "عادت" به یک سیگنال برای تحویل آن به سطح ناخودآگاه بستگی دارد به شکلی که دیگر صدای مخل در سطح خودآگاه دریافت نشود. خو گرفتن در این مورد نیازی به هیچ کوشش آگاهانه ندارد. مردم مکرراً به بسیاری اصوات شنیداری مثل صدای دستگاه‌های تهویه، صدای فن کامپیوتر، صدای یخچال، و غیره خو می‌گیرند. چیزی که در همۀ این صداها مشترک است بیاهمیت بودن آنها است، بنابراین این صداها از سوی مغز "بلند" تلقی نمیشوند. بنابراین مغز می‌تواند آنها را غربال کرده از دور خارج کند. TRT دو بخش دارد:
1. فرد دچار تینیتیس برخی منایع صداهای طبیعی را در هر جایی که میرود پخش می‌کند که این شامل پوشیدن ژنراتورهای صدای پوششی می‌شود.
2. فرد دچار تینیتیس از مشاورۀ نفر به نفر استفاده می‌کند.
این شکل از درمان تینیتیس 12 تا 24 ماه زمان نیاز دارد و در صورت کارآزموده بودن متخصص دارای میزان موفقیت بسیار بالایی است.
درمان شناختی
این درمان شکلی از مشاوره است که در واکنش فرد در برابر تینیتیس اصلاحات و تعدیلهایی ایجاد می‌کند. بهترین کارآیی این درمان مربوط به هنگامی است که با درمانهای دیگری نظیر ماسکه کردن یا دارودرمانی تلفیق می‌شود.
زیستبازخورد (بیوفیدبک)
این نوعی تکنیک ریلکسیشن است که به مردم کمک می‌کند تا با تغییر واکنش خود نسبت به استرس آن را مدیریت کنند. برخی از مردم استفاده از این روش در مورد تینیتیس را مفید مییابند.
درمان دندانپزشکی
برخی متخصصان بر این اعتقادند که تینیتیس مشکلی است که به مفصل تمپورماندیبولار (TMJ) مرتبط است، ناحیهای درست در قسمت جلو گوش که در آن استخوان فک به سر متصل می‌شود و دلیلش را آن میدانند که عضلات و عصبهای فک در این قسمت ارتباط نزدیکی با همین موارد در گوش دارند.
پیوند حلزون داخل گوش
این دستگاه که داخل گوش گوش پیوند می‌شود برای درمان موارد شدید ناشنوایی به کار میرود. چنین به نظر میرسد که حلزون گوش در مورد برخی موارد تینیتیس مرتبط به کاهش قابل توجه شنوایی مفید است. به هر حال، جراحی پیوند حلزون گوش صرفاً برای تینیتیس انجام نمیشود و فقط در موارد وجود مشکلات شنوایی مورد استفاده قرار میگیرد.
درمانهای جایگزین
اگرچه اثرات هیچکدام از مکمل‌های ویتامین یا دیگر درمانهای طب جایگزین در مورد درمان تینیتیس ثابت نشده است، برخی از مردم ترکیباتی مثل جینکگو بیلوبا یا مواد معدنی نظیر زینک یا منیزیم را با نتایج متفاوت مورد استفاده قرار میدهند. برخی دیگر از مردم استفاده از طب سوزنی، مغناطیس یا هیپنوتیزم را مفید یافتهاند.
مردم باید پیش از استفاده از هر گونه درمانی در این حیطه با پزشک مشورت کنند.
پیشگیری از تینیتیس
ریسک ابتلا به تینیتیس با افزایش میزان قرار گرفتن در معرض سر و صدای بلند افزایش پیدا می‌کند، بنابراین محافظت از شنوایی یک مداخلۀ درمانی مهم محسوب می‌شود. اگر فرد در محیطی قرار دارد که در آن سر و صدای بلند زمینه مانع از آن می‌شود که تکلم به روال عادی قابل شنیدن باشد، وی باید گوشهای خود را بپوشاند یا اینکه سر و صدای زمینه را کاهش دهد./
Source:
Understanding Tinnitus -- the Basics
Medical Reference Reviewed by Neha Pathak, MD on February 15, 2017
Medical Reference Reviewed by Sabrina Felson, MD on December 20, 2016
