• ایمی اسمیت، سارا مینیس
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
ادینوفاژی هنگامی مطرح است که عمل بلع دردناک باشد. این درد ممکن است در گلو، دهان، یا مری بروز کند و به طور بالقوه علل مختلفی می‌تواند داشته باشد. به مرور زمان دردناک بودن عمل بلع می‌تواند به آسیب دیدن گلو، کاهش وزن ناخواسته و دیگر عوارض منجر گردد.
در این مقاله، علل اُدینوفاژی و علایم و نیز درمانهای در دسترس مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
[مطالب این مقاله:]
• مرور اجمالی
• دیسفاژی
• علایم
• علل
• درمان
• چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
ادینوفاژی چیست؟
ادینوفاژی اختلالی است که در آن عمل بلع دردناک می‌شود. فرد ممکن است در هنگام بلع غذا، مایعات یا بزاق درد را در ناحیۀ گلو، دهان، یا مری (ازوفاگوس) احساس کند.
دردناک بودن بلع یک علامت مشترک در بسیاری از اختلالات پزشکی است. محدوده و شدت بروز درد به علت آن بستگی دارد.
در برخی موارد، ادینوفاژی به سرعت بهبود پیدا می‌کند، اما در عین حال ممکن است در درازمدت ادامه یابد و می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال جدیتر مربوط به سلامت باشد.
ادینوفاژی در برابر دیسفاژی
دیسفاژی زمانی مطرح است که عمل بلع برای فرد دشوار است، حال آنکه در ادینوفاژی عمل بلع نه دشوار بلکه با درد توأم است. دیسفاژی ممکن است همراه ادینوفاژی بروز کند، اما در عین حال این احتمال وجود دارد که این دو وضعیت به صورت جدا از هم بروز کنند.
وقتی دیسفاژی و ادینوفاژی در کنار هم بروز مییابند، این بدان معنی خواهد بود که عمل بلع همزمان دشوار و نیز دردناک است.
دیسفاژی اغلب اوقات موردی جدیتر از ادیــنوفاژی محسوب می‌شود. دیسفاژی می‌تواند سبب بروز سرفه یا خفگی شود. در موارد شدید، این اختلال می‌تواند ناشی از وجود مواد محرک یا باکتری در ریه‌ها باشد که می‌توانند به بروز پنومونی منجر گردند.
هم دیسفاژی و هم ادینوفاژی ممکن است بر اثر عفونت یا التهاب ایجاد شود. به هر جهت، دیسفاژی همچنین می‌تواند یک علامت اضطراب باشد و ممکن است بر اثر عوامل روان‌شناختی ایجاد گردد.
فرد در عین حال ممکن است عمل بلع را بر اثر ترس از این عمل دشوار بیابد، که در این صورت اختلال مزبور به نام فاگوفوبیا شناخته می‌شود.
ادینوفاژی و دیسفاژی گاهی از اوقات با گلوبوس حنجره اشتباه گرفته می‌شوند، که در آن فرد چنین احساس می‌کند که گویی چیزی یا توده‌ای در گلویش وجود دارد. در هر حال، خلاف ادینوفاژی و دیسفاژی، گلوبوس حنجره به طور مستقیم بر ساز و کار عمل بلع تأثیر منفی بر جای نمیگذارد.
علایم ادینوفاژی
علایم ادینوفاژی بسته به علت بروز آن ممکن است کوتاه مدت یا درازمدت باشد. علایم شایع در این مورد عبارتند از:
• دردی کسل کننده و سوزش‌آور یا تند و تیز، درد ستوه‌آور در ناحیۀ دهان، گلو یا مری در هنگام عمل بلع
• دردی که در هنگام بلعیدن غذاهای خشک تشدید می‌شود، اگرچه در برخی از موارد بلعیدن مایعات و مواد جامد نیز سبب ایجاد همین مقدار درد می‌شوند
• کاهش وزن ناشی از کاسته شدن از مقدار غذای مصرفی فرد
• کم‌آبی بدن بر اثر کاهش مقدار آب مصرف شده توسط فرد
وقتی ادینوفاژی ناشی از عفونت باشد، فرد ممکن است متوجه وجود دیگر علایم عفونت شامل تب، رنجوری و درد، خستگی مزمن، و احساس کلی ناخوشی همراه است.
علل ادینوفاژی
طیف گستردهای از عوامل شامل موارد زیر می‌توانند سبب دردناک شدن عمل بلع شوند:
• عفونت‌هایی مثل سرماخوردگی، آنفولانزا، و گلودردهای استرپتوکی
• التهاب دهان، گلو ، یا مری به علت تونسیلیت، فارنژیت، لارنژیت یا ازوفاژیت.
• سوزش سر دل یا بیماری ریفلاکس اسید معده به مری (GERD)، که در آن اسید معده وارد مری و برخی از اوقات داخل گلو می‌شود، و درد و التهاب ایجاد می‌کند. سوزش سر دل درازمدت می‌تواند به بروز اولسر (زخمهای با ماندگاری طولانی) و دیسفاژی منجر گردد.
• ضعف سیستم ایمنی: مـــردم دچار HIV یا ایدز یا افرادی که تحت درمان اشعه یا دیگر درمانهای سرطان قرار میگیرند گرایشی به ابتلا به ادینوفاژی نشان می‌دهند که بیش از میزان موجود در میان کل مردم است.
• عفونت‌های کاندیدا در دهان، گلو و مری: این عفونت‌های قارچی در مردم دچار ضعف سیستم ایمنی بیش از دیگر مردم شیوع دارند.
• سرطان مری با دیسفاژی، ادینوفاژی و کاهش وزن ناخواسته مرتبط است. فرد دچار سرطان ازوفاژیال (مری) ممکن است در هنگام عمل بلع در قفسۀ سینه یا در ناحیۀ پشت خود احساس درد کند.
• جراحات یا اولسرها در دهان، گلو، یا مری. این وضعیت ممکن است بر اثر ترومای فیزیکی، جراحی، یا خوردن غذاهای دارای حاشیه‌های تیز و برنده ایجاد شود.
• تنباکو، الکل یا مواد مخدر می‌توانند سبب تحریک و آزردگی دهان، گلو و مری شده باعث دردناک شدن عمل بلع شوند.
• نوشیدن نوشابه‌های بسیار سرد یا بسیار گرم برای مدتی طولانی می‌تواند بر جدار مخاط مری تأثیر منفی داشته باشد.
درمان ادینوفاژی
درمان دردناک بودن عمل بلع شامل موارد زیر است:
• درمان علت زیربنایی مثل مصرف آنتی‌بیوتیک برای موارد عفونت یا آنتیاسید برای ریفلاکس اسید
• داروهای ضد التهابی برای تسکین درد ناشی از التهاب مثل تونسیلیت و لارنژیت
• اجتناب از مصرف الکل و تنباکو، زیرا این مواد می‌توانند سبب تحریک و آزردگی گلو و مری شوند
• خوردن غذاهای نرم و جویدن غذا به میزان کافی برای کاهش دردناک بودن عمل بلع
• استفاده از اسپری گلو برای ایجاد بی‌حسی در این ناحیه و به وجود آوردن تسکین کوتاه مدت
در موارد شدید که بر اثر درد زیاد عمل بلع ناممکن می‌شود، یک لولۀ تغذیهای برای پیشگیری از کاهش وزن ناخواسته توصیه می‌شود.
در صورتی که ادینوفاژی به علت سرطان یا GERD ایجاد شده باشد جراحی نیز به عنوان یک گزینه مطرح خواهد بود.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در بسیاری موارد، ادینوفاژی بدون درمان و به صورت خود به خودی رفع می‌شود. دردناک بودن بلع به علت سرماخوردگی یا آنفولانزا ممکن است در طول یک هفته از بین برود.
علت بروز ادینوفاژی را اغلب می‌توان با معاینۀ بصری گلو، مشخصاً در مواردی که از التهاب یا عفونت ناشی شده باشد، تعیین کرد. در دیگر موارد، سواب گلو یا اندوسکپی ممکن است مورد نیاز باشد.
در صورتی که علت مشخصی برای دردناک بودن عمل بلع مطرح نباشد فرد باید به پزشک مراجعه کند. در عین حال اگر ادینوفاژی باعث دشوار شدن غذا خوردن یا تنفس گردد فرد مبتلا به این وضعیت باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
مردم در صورتی که ادینوفاژی به مدت چند هفته ادامه داشته باشد و با کاهش وزن یا دهیدراسیون همراه شود یا در صورتی که تودۀ تازه‌ای بروز کرده باشد باید به پزشک مراجعه کنند./
Source:
Odynophagia: Symptoms, causes, and dysphagia
Last reviewed Wed 31 January 2018
By Amy Smith
Reviewed by Sara Minnis, MS, CCC-SLP
