• جون جانسون، دکتر الین کی. لیو
• ترجمه هستی فراستفر
خوردن غذاهای شیرین یا قنددار می‌تواند یک پسمزۀ شیرین موقتی در دهان به جای بگذارد. به هر جهت، مزه مداوم شیرینی در دهان می‌تواند نشانهای از یک اختلال جدیتر باشد.
طعم و مزه شیرین در دهان می‌تواند پیامی در این مورد باشد که بدن با تنظیم قند خون دچار مشکل است، که این می‌تواند از دیابت ناشی شود. در عین حال طیفی از مشکلات دیگر نیز مطرحند که هر یک از آنها به بررسی خاص خود نیاز دارد.
مطالب این مقاله:
• علل
• راه حل
• پیام همراه
علل
خلاف مورد پسمزۀ ناشی از خوردن غذاهای حاوی قند یا شیرین کنندههای مصنوعی، طعم و مزۀ پایدار شیرینی در دهان به طور معمول بر اثر یک اختلال پزشکی زیربنایی ایجاد می‌شود.
این اختلالات میتوانند مواردی جدی باشند و اغلب نیازمند مراقبت پزشکی هستند، بنابراین تشخیص کامل علت حیاتی است.
دیابت
دیابت یک علت شایع بروز مزۀ شیرینی در دهان است. دیابت بر چگونگی کاربرد انسولین در بدن تأثیر میگذارد که این تأثیری مستقیم بر توانایی بدن در کنترل قند خون دارد.
دیابت کنترل نشده می‌تواند سبب افزایش سطح قند خون شود. دیابت می‌تواند مزۀ شیرینی در دهان ایجاد کند و اغلب با علایم دیگری همراهی می‌شود.
علایم اضافی در این مورد عبارتند از:
• کاهش توانایی مزه کردن شیرینی در غذاها
• تاری دید
• تشنگی بیش از حد
• تکرر ادرار
• خستگی مفرط بیش از حد
کتواسیدوز دیابتی
دیابت همچنین می‌تواند به عارضهای جدی به نام کتواسیدوز دیابتی منجر شود. کتواسیدوز هنگامی رخ میدهد که بدن قادر به استفاده از قند به عنوان انرژی یا سوخت نیست و به جای قند از چربی استفاده میکند. این وضعیت باعث جمع شدن اسیدی به نام کتون در بدن می‌شود.
وجود کتون‌های زیاد در بدن می‌تواند باعث ایجاد یک مزه شیرینی و میوهای در دهان شود. کتواسیدوز دیابتی می‌تواند علایم دیگری شامل موارد زیر داشته باشد:
• تشنگی بیش از حد
• گیجی
• خستگی مفرط
• تهوع و استفراغ
• کرامپ شکمی
رژیم غذایی کم کربوهیدرات
مردمی که دارای رژیم غذایی کمکربوهیدرات هستند ممکن است دچار همان مزه شبیه شیرینی میوهای در دهان خود شوند. کربوهیدرات‌ها یک منبع رایج تأمین سوخت در بدن هستند و خودداری از مصرف آنها می‌تواند منجر به روی آوردن بدن به سوزاندن چربی به جای قند شود.
این فرآیند به عنوان کتوزیس (کتوز) شناخته و سبب می‌شود که کتون‌ها در جریان خون جمع شوند، که این باعث ایجاد مزهای شیرین در دهان میگردد.
هر کسی که قصد دنبال کردن رژیم غذایی کمکربوهیدرات یا کتوژنیک را دارد باید این کار را تحت هدایت یک متخصص تغذیه یا پزشک انجام دهد. برخورداری از راهنمایی تخصصی می‌تواند مانع از تجمع کتون‌ها در سطح مضر در بدن شخص شود.
عفونت‌ها
برخی عفونتهای باکتریایی میتوانند محرک ایجاد مزۀ شیرینی در دهان باشند. عفونتهایی که بر راههای هوایی تأثیر میگذارند میتوانند بر چگونگی پاسخ مغز به حس چشایی دخالت کنند.
حتی عفونتهای ساده مثل سرماخوردگی یا آنفولانزا یا عفونت سینوس میتوانند سبب افزایش میزان قند موجود در بزاق دهان شوند. گلوکز نوعی قند است بنابراین سبب ایجاد مزۀ شیرینی در دهان می‌شود.
اگر مورد این باشد، مزۀ شیرینی به طور معمول پس از رفع عفونت از بین میرود.
اختلالات مغز و اعصاب
آسیب دیدن عصب نیز می‌تواند سبب ایجاد مزۀ شیرینی در دهان شود. مردم دچار تشنج یا حمله یا کسانی که دچار سکته مغزی شده‌اند ممکن است دچار اختلال عملکرد حسی شوند. این اختلال می‌تواند بر حس‌های آنان لطمه بزند که این شامل طعم و بو نیز می‌شود.
فرجام این آسیب پیچیده است و ممکن است در هر مورد خاص متفاوت باشد. در برخی موارد، مردم ممکن است مزه شیرینی را در دهان خود حس کنند که برطرف نمیشود یا مزهای که میآید و میرود.
بیماری ریفلاکس معده به مری
برخی از مردم دچار بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) همچنین از داشتن نوعی طعم شیرینی یا طعم متالیک در دهان خود شکایت دارند.
علت آن است که اسیدهای گوارشی به درون مری (ازوفاگوس) و در نهایت به داخل دهان راه پیدا می‌کنند. مدیریت GERD با تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی علایم را کاهش میدهد.
بارداری
بارداری یکی دیگر از دلایـل محتــــمل برای ایجاد مزه شیرینی در دهان است. بارداری سبب بروز تغییراتی در سطح هورمونها و نیز سیستم گوارش می‌شود، که هر دوی آنها میتوانند بر چشایی و بویایی تأثیر بگذارند.
زنان باردار ممکن است طعم متالیک یا شیرینی غیر قابل توجیهی را در دهان خویش احساس کنند. علت اصلی یا زیربنایی همچنین می‌تواند اختلالی دیگر مثل GERD یا دیابت بارداری باشد، بنابراین زنانی که به طور پایدار این مزه را در دهان خود احساس می‌کنند باید به دکتر مراجعه نمایند.
دارو
برخی از داروها را نیز میتوان به عنوان مسبب مزۀ شیرینی در دهان ملامت کرد. داروهای شیمی درمانی اغلب اوقات قوه چشایی فرد را تغییر میدهند.
این یک عارضۀ جانبی خفیف داروهایی است که برای بیماری‌های جدی مورد استفاده قرار میگیرند، اما کماکان لزوم بررسی موضوع توسط پزشک مطرح است تا مشخص گردد که مزۀ ایجاد شده نتیجۀ مصرف دارو است یا خیر.
اگر مزه شیرینی بر رژیم غذایی یا کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد دکترها ممکن است داروهای جایگزین را برای بیمار تجویز کنند.
سرطان ریه
سرطان ریه یک علت ناشایع برای ایجاد مزۀ شیرینی در دهان است، اما نباید نادیده گرفته شود. در موارد نادر تومورهای ریه یا سیستم تنفسی میتوانند سطح هورمونهای فرد را افزایش دهند و به قوۀ چشایی در وی آسیب بزنند.
راه‌حل
برخی علل مزۀ شیرین در دهان مستقیماً بر سیستم تنفسی و بویایی تأثیر میگذارند، در حالی که مابقی بر هورمونها یا سیستم مغز و اعصاب اثر می‌کنند.
دکتر معمولاً برای تشخیص از معاینۀ بالینی در کنار تست‌های تشخیصی استفاده میکند. دکترها در عین حال شرح حال پزشکی بیمار را گرفته و از وی دربارۀ نوع داروهای مصرفی سؤال می‌کنند.
تستهایی قابل استفاده در این مورد عبارتند از:
• تست‌های خون برای بررسی عفونتهای باکتریایی یا ویروسی، سطح هورمون و سطح قند خون
• CT اسکن یا MRI برای بررسی نشانههای رشد تومور سرطانی
• اسکن‌های مغز برای بررسی آسیبدیدگی عصب و آزمایش پاسخ نورولوژیک
• انجام اندوسکپی برای بررسی نشانههای اختلالات گوارشی
وقتی علت بروز مزۀ نامعمول کشف شد، دکترها میتوانند به فرد در یافتن یک راهکار درمانی برای تحت کنترل نگه داشتن علایم و بررسی آنها کمک کنند.
درمان بسته به علت ایجاد وضعیت بسیار متفاوت است. برای مثال، فرد دچار دیابت ممکن است با استفاده از انسولین درمانی، ورزش، و رژِیم غذایی سالم بهبود علایم را تجربه کند، اما افراد دچار عفونت سیستم تنفسی ممکن است نیاز به مصرف آنتیبیوتیک داشته باشند. بهترین کار این است که هر مورد مشخص به صورت مشخص با دکتر پیگیری شود.
پیام همراه
تجربه کردن مزۀ شیرینی غیر قابل توضیح در دهان فقط برای یک بار معمولاً علتی برای نگرانی نیست. به هر جهت، اگر مزۀ شیرینی مکرراً رخ دهد یا برای دورههای طولانی مدت ادامه داشته باشد، مراجعه به دکتر تصمیم درستی خواهد بود.
تشخیص جامع بهترین راه برای درمان اختلال زیربنایی به صورت زودهنگام و اجتناب از ایجاد عوارض جدی است./
Source:
Medical News Today
What causes a sweet taste in the mouth?
Last reviewed Mon 11 December 2017
By Jon Johnson
Reviewed by Elaine K. Luo, MD
