انحراف تیغه بینی - علل، علایم، و درمان

• جنیفر هوآیزن، دکتر جودیت مرسین
• ترجمه هستی فراست‎فر

انحراف تیغه بینی به جابه‎جایی دیواره باریک درون بینی اشاره دارد که حفره‎های بینی را از یکدیگر جدا می‎کند.
در سطح ایالات متحدد آمریکا حدود 80 درصد مردم به طور مستقیم دچار مشکل انحراف تیغۀ بینی نیستند. انحراف تیغۀ بینی به عنوان یک مشکل پزشکی معمولاً به جابه‎جایی شدید حفره‎های بینی اشاره دارد. بنابراین شیوع انحراف تیغۀ بینی در سطح ایالات متحد آمریکا بسیار اندک است.
از آنجا که این اختلال باعث ایجاد مزاحمت برای تنفس می‎شود، داروهای ضد التهابی و جراحی ترمیمی برای درمان آن مورد نیاز است.
مطالب این مقاله:
• انحراف تیغه بینی چیست؟
• علل
• علایم و پیامدها
• تشخیص
• درمان

انحراف تیغه بینی چیست؟
تیغۀ بینی دیواره‎ای از جنس غضروف و بافت متصل است که معبرها یا سوراخ‎های بینی را از یکدیگر جدا می‎کند. سوراخ‎های بینی همراه غشاء مخاطی در دو طرف تیغۀ مزبور قرار دارند.
وقتی تیغۀ بینی بیش از حد به یکی از طرفین منحرف شده باشد، این باعث می‎شود که یکی از حفره‎ها یا سوراخ‎های بینی بزرگ‎تر از دیگری شود.
بسته به شدت این تفاوت، انسداد بینی، کاهش جریان هوا، و مشکلات تنفسی امکان بروز دارند. تیغۀ بینی دچار انحراف همچنین می‎تواند در تخلیۀ بینی اختلال ایجاد کند، که این به افزایش میزان عفونت و آبریزش از قسمت پشت بینی منجر می‎شود.

علل
در حالی که برخی از موارد انحراف تیغۀ بینی ژنتیکی و ارثی است، این مشکل می‎تواند بر اثر آسیب دیدگی ایجاد گردد.
انحراف تیغۀ بینی ممکن است در رحم مادر یعنی در هنگام گذراندن دورۀ جنینی و همچنین در فرآیند تولد اتفاق بیفتد.
یک مطالعه در هند به سال 2012 پی برد که انحراف تیغۀ بینی مبتلابه 20 درصد از نوزادان است. این موارد با چالش‌های تولد مرتبط شده‎اند و بیشتر اوقات در نوزادان دارای وزن بالا در هنگام تولد و آنهایی که بر اثر زایمان‎های دشوار متولد می‌شوند بروز می‎کند.
انحراف بینی مادرزادی اغلب دارای شکلی شبیه به S یا C است. آنها معمولاً حالت صاف دارند و بیشتر وقت‎ها در بخش جلو (قدامی) بینی بروز می‎کنند. اندازه یا میزان انحراف ممکن است با بالا رفتن سن فرد دچار تغییر شود.
انحراف بینی ناشی از آسیب دیدگی در دوره‎های بعدی زندگی گرایشی به زاویه‎دار شدن، بی‎نظمی در شکل، و تأثیر بر کل ناحیۀ تیغۀ بینی نشان می‎دهد.
انحرافات مرتبط به آسیب دیدگی تیغۀ بینی همچنین شامل جابجایی یا شکستگی‎ بخش‎هایی از غضروف است.

علایم و عوارض
شایع‎ترین علامت انحراف تیغۀ بینی دشواری در تنفس و سینوزیت ادامه‎دار، و عفونت یا التهاب غشاهای مخاطی بینی است.
علایم معمولاً با نشانه‎های مربوط به عفونت تنفسی، سرماخوردگی یا آلرژی اشتباه گرفته می‎شود.
مردم دچار موارد خفیف انحراف بینی ممکن است فقط هنگام بروز این عوارض متوجه مشکل بینی خود شوند.
دیگر علایم و نشانه‎های همراه با انحراف بینی شامل موارد زیر است:
• انسداد بینی، که غالباً در یک طرف بینی شدیدتر است
• احتقان بینی
• عفونت‎های مکرر سینوس
• عفونت سینوس مقاوم به دارو
• خونریزی بینی مکرر
• خشکی یا کبره بستن مدام بینی، اغلب در سوراخ بزرگ‎تر به علت افزایش جریان هوای خشک کنندۀ غشاهای مخاطی
• تنفس پر سر و صدا در هنگام خواب
• درد صورت
• خونریزی از بخش عقب بینی
• سردرد
• خر و پُف
• صدای شبیه به سوت زدن در هنگام دم و بازدم
• تمایل به خوابیدن به یک پهلو، که اغلب پهلوی مخالف معبر دچار انسداد بینی است
• آپنه خواب، در موارد شدید
مواردی که دچار دگرشکلی (دفورمیتی) قابل توجهی هستند ممکن است در اطفال شدیدتر باشند، که علت آن کوچک‎تر بودن معبرهای تنفسی و اتکاء اطفال به تنفس از طریق بینی است. عوارض موارد شدید به طور بالقوه می‎تواند کشنده باشد.
مردم در هر زمانی که بر اثر انحراف تیغۀ بینی دچار مشکلات تنفسی شوند یا حالت سرگیجه یا سردرگمی در آنها بروز کند باید مورد مراقبت‎های پزشکی قرار گیرند.

تشخیص
بسیاری از دیگر اختلالات پزشکی مثل پولیپ‌های بینی، و انواع عفونت ممکن است علایم مشابهی بروز دهند، بنابراین برای انجام تشخیص انحراف تیغۀ بینی باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد.
وقتی پزشک مشکوک به وجود انحراف تیغۀ بینی باشد معمولاً برای پی بردن به علل محتمل از بیمار تاریخچۀ پزشکی می‎گیرد. این تاریخچه شامل صدمات، جراحی‎های پیشین، و علایم مزمن است.

درمان
اگر علایم ناشی از انحراف تیغۀ بینی مسأله‌ساز یا شدید نباشد، درمان مشخصی مورد نیاز نیست.
برای موارد خفیف گزینه‎های دارویی غیر نسخه‌ای و نسخه‎ای وجود دارد.
درمان‎های شایع در این مورد شامل موارد زیر است:
• اسپری‌های حاوی استروئید برای کاهش التهاب
• بازکننده‌های بینی
• دکونژستانت‎ها
• محلول آب و نمک (سالین نمکی)
• آنتی‎هیستامین‎ها
مردم دچار علایم آزار دهنده باید میزان تماس خود با مواد محرک نظیر مواد آلرژی‎زا را کاهش دهند، چون این مواد احتمال ایجاد و شدت علایم را افزایش می‎دهند.
سپتوپلاستی یک اقدام جراحی است که برای باز کردن کامل سوراخ بینی انجام و برای درمان موارد شدید انحراف بینی توصیه می‎شود. این جراحی معمولاً بین یک تا دو ساعت طول می‎کشد و تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‎گیرد.
سپتوپلاستی معمولاً باعث ایجاد کبودی یا تغییرات نمای بیرونی بینی نمی‎شود. وقتی اثرات داروی بیهوشی برطرف شود، فرد عمل شده می‎تواند به خانه بازگردد.
برای موارد جابه‎جایی‎های شدید، گزینه‎های درمانی اغلب تهاجمی‎تر هستند و احتمال دارد که در کنار سپتوپلاستی جراحی بینی نیز مورد نیاز باشد.
در این موارد ناحیۀ دچار انحراف تیغۀ بینی ممکن است برداشته شود، تغییر شکل داده شود یا دوباره جاگذاری گردد.
اغلب موارد جراحی‎های مربوط به انحراف تیغۀ بینی در سنین بالای 18 سال انجام می‌شود زیرا غضروف بینی در طول دوران کودکی و نوجوانی به طور مداوم در حال رشد و تغییر است.
همانند تمامی دیگر جراحی‎ها سپتوپلاستی و دیگر اعمال جراحی بینی با ریسک‎های خاص خود همراه هستند. این ریسک‎ها واکنش نسبت به بیهوشی، خونریزی بیش از حد، و عفونت را شامل می‎شود.
بسته به برخی از عوامل، مثل سن فرد در هنگام جراحی و شدت جابجایی، ممکن است به تکرار اقدامات پزشکی و نیز جراحی نیاز باشد.
اگر انحراف تیغۀ بینی تنها علت مشکلات تنفسی یا سینوزیت باشد، علایم معمولاً بلافاصله پس از سپتوپلاستی یا جراحی کاهش می‎یابند یا از بین می‎روند.

Source:
Deviated septum: Causes, symptoms, and treatment
Written by Jennifer Huizen
Reviewed by Judith Marcin, MD
Last reviewed: Fri 7 July 2017