انحراف تیغه بینی - علل، علایم، و درمان

• جنیفر هوآیزن، دکتر جودیت مرسین
• ترجمه هستی فراست‌فر

انحراف تیغه بینی به جابه‌جایی دیواره باریک درون بینی اشاره دارد که حفره‌های بینی را از یکدیگر جدا می‌کند.
در سطح ایالات متحدد آمریکا حدود 80 درصد مردم به طور مستقیم دچار مشکل انحراف تیغۀ بینی نیستند. انحراف تیغۀ بینی به عنوان یک مشکل پزشکی معمولاً به جابه‌جایی شدید حفره‌های بینی اشاره دارد. بنابراین شیوع انحراف تیغۀ بینی در سطح ایالات متحد آمریکا بسیار اندک است.
از آنجا که این اختلال باعث ایجاد مزاحمت برای تنفس می‌شود، داروهای ضد التهابی و جراحی ترمیمی برای درمان آن مورد نیاز است.

مطالب این مقاله:
• انحراف تیغه بینی چیست؟
• علل
• علایم و پیامدها
• تشخیص
• درمان

انحراف تیغه بینی چیست؟
تیغۀ بینی دیواره‌ای از جنس غضروف و بافت متصل است که معبرها یا سوراخ‌های بینی را از یکدیگر جدا می‌کند. سوراخ‌های بینی همراه غشاء مخاطی در دو طرف تیغۀ مزبور قرار دارند.
وقتی تیغۀ بینی بیش از حد به یکی از طرفین منحرف شده باشد، این باعث می‌شود که یکی از حفره‌ها یا سوراخ‌های بینی بزرگ‌تر از دیگری شود.
بسته به شدت این تفاوت، انسداد بینی، کاهش جریان هوا، و مشکلات تنفسی امکان بروز دارند. تیغۀ بینی دچار انحراف همچنین می‌تواند در تخلیۀ بینی اختلال ایجاد کند، که این به افزایش میزان عفونت و آبریزش از قسمت پشت بینی منجر می‌شود.

علل انحراف تیغه بینی
در حالی که برخی از موارد انحراف تیغۀ بینی ژنتیکی و ارثی است، این مشکل می‌تواند بر اثر آسیب دیدگی ایجاد گردد.
انحراف تیغۀ بینی ممکن است در رحم مادر یعنی در هنگام گذراندن دورۀ جنینی و همچنین در فرآیند تولد اتفاق بیفتد.
یک مطالعه در هند به سال 2012 پی برد که انحراف تیغۀ بینی مبتلابه 20 درصد از نوزادان است. این موارد با چالش‌های تولد مرتبط شده‌اند و بیشتر اوقات در نوزادان دارای وزن بالا در هنگام تولد و آنهایی که بر اثر زایمان‌های دشوار متولد می‌شوند بروز می‌کند.
انحراف بینی مادرزادی اغلب دارای شکلی شبیه به S یا C است. آنها معمولاً حالت صاف دارند و بیشتر وقت‌ها در بخش جلو (قدامی) بینی بروز می‌کنند. اندازه یا میزان انحراف ممکن است با بالا رفتن سن فرد دچار تغییر شود.
انحراف بینی ناشی از آسیب دیدگی در دوره‌های بعدی زندگی گرایشی به زاویه‌دار شدن، بی‌نظمی در شکل، و تأثیر بر کل ناحیۀ تیغۀ بینی نشان می‌دهد.
انحرافات مرتبط به آسیب دیدگی تیغۀ بینی همچنین شامل جابجایی یا شکستگی‌ بخش‌هایی از غضروف است.

علایم و عوارض انحراف تیغه بینی
شایع‌ترین علامت انحراف تیغۀ بینی دشواری در تنفس و سینوزیت ادامه‌دار، و عفونت یا التهاب غشاهای مخاطی بینی است.
علایم معمولاً با نشانه‌های مربوط به عفونت تنفسی، سرماخوردگی یا آلرژی اشتباه گرفته می‌شود.
مردم دچار موارد خفیف انحراف بینی ممکن است فقط هنگام بروز این عوارض متوجه مشکل بینی خود شوند.
دیگر علایم و نشانه‌های همراه با انحراف بینی شامل موارد زیر است:
• انسداد بینی، که غالباً در یک طرف بینی شدیدتر است
• احتقان بینی
• عفونت‌های مکرر سینوس
• عفونت سینوس مقاوم به دارو
• خونریزی بینی مکرر
• خشکی یا کبره بستن مدام بینی، اغلب در سوراخ بزرگ‌تر به علت افزایش جریان هوای خشک کنندۀ غشاهای مخاطی
• تنفس پر سر و صدا در هنگام خواب
• درد صورت
• خونریزی از بخش عقب بینی
• سردرد
• خر و پُف
• صدای شبیه به سوت زدن در هنگام دم و بازدم
• تمایل به خوابیدن به یک پهلو، که اغلب پهلوی مخالف معبر دچار انسداد بینی است
• آپنه خواب، در موارد شدید
مواردی که دچار دگرشکلی (دفورمیتی) قابل توجهی هستند ممکن است در اطفال شدیدتر باشند، که علت آن کوچک‌تر بودن معبرهای تنفسی و اتکاء اطفال به تنفس از طریق بینی است. عوارض موارد شدید به طور بالقوه می‌تواند کشنده باشد.
مردم در هر زمانی که بر اثر انحراف تیغۀ بینی دچار مشکلات تنفسی شوند یا حالت سرگیجه یا سردرگمی در آنها بروز کند باید مورد مراقبت‌های پزشکی قرار گیرند.

تشخیص انحراف تیغه بینی
بسیاری از دیگر اختلالات پزشکی مثل پولیپ‌های بینی، و انواع عفونت ممکن است علایم مشابهی بروز دهند، بنابراین برای انجام تشخیص انحراف تیغۀ بینی باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد.
وقتی پزشک مشکوک به وجود انحراف تیغۀ بینی باشد معمولاً برای پی بردن به علل محتمل از بیمار تاریخچۀ پزشکی می‌گیرد. این تاریخچه شامل صدمات، جراحی‌های پیشین، و علایم مزمن است.

درمان انحراف تیغه بینی
اگر علایم ناشی از انحراف تیغۀ بینی مسأله‌ساز یا شدید نباشد، درمان مشخصی مورد نیاز نیست.
برای موارد خفیف گزینه‌های دارویی غیر نسخه‌ای و نسخه‌ای وجود دارد.
درمان‌های شایع در این مورد شامل موارد زیر است:
• اسپری‌های حاوی استروئید برای کاهش التهاب
• بازکننده‌های بینی
• دکونژستانت‌ها
• محلول آب و نمک (سالین نمکی)
• آنتی‌هیستامین‌ها
مردم دچار علایم آزار دهنده باید میزان تماس خود با مواد محرک نظیر مواد آلرژی‌زا را کاهش دهند، چون این مواد احتمال ایجاد و شدت علایم را افزایش می‌دهند.
سپتوپلاستی یک اقدام جراحی است که برای باز کردن کامل سوراخ بینی انجام و برای درمان موارد شدید انحراف بینی توصیه می‌شود. این جراحی معمولاً بین یک تا دو ساعت طول می‌کشد و تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌گیرد.
سپتوپلاستی معمولاً باعث ایجاد کبودی یا تغییرات نمای بیرونی بینی نمی‌شود. وقتی اثرات داروی بیهوشی برطرف شود، فرد عمل شده می‌تواند به خانه بازگردد.
برای موارد جابه‌جایی‌های شدید، گزینه‌های درمانی اغلب تهاجمی‌تر هستند و احتمال دارد که در کنار سپتوپلاستی جراحی بینی نیز مورد نیاز باشد.
در این موارد ناحیۀ دچار انحراف تیغۀ بینی ممکن است برداشته شود، تغییر شکل داده شود یا دوباره جاگذاری گردد.
اغلب موارد جراحی‌های مربوط به انحراف تیغۀ بینی در سنین بالای 18 سال انجام می‌شود زیرا غضروف بینی در طول دوران کودکی و نوجوانی به طور مداوم در حال رشد و تغییر است.
همانند تمامی دیگر جراحی‌ها سپتوپلاستی و دیگر اعمال جراحی بینی با ریسک‌های خاص خود همراه هستند. این ریسک‌ها واکنش نسبت به بیهوشی، خونریزی بیش از حد، و عفونت را شامل می‌شود.
بسته به برخی از عوامل، مثل سن فرد در هنگام جراحی و شدت جابجایی، ممکن است به تکرار اقدامات پزشکی و نیز جراحی نیاز باشد.
اگر انحراف تیغۀ بینی تنها علت مشکلات تنفسی یا سینوزیت باشد، علایم معمولاً بلافاصله پس از سپتوپلاستی یا جراحی کاهش می‌یابند یا از بین می‌روند.

Source:
Deviated septum: Causes, symptoms, and treatment
Written by Jennifer Huizen
Reviewed by Judith Marcin, MD
Last reviewed: Fri 7 July 2017