نسبت کلسترول چیست و چرا مهم است؟

• جنی فیتزجرالد، دکتر دبورا ویزرسپون
• ترجمه محمدقاسم رافعی

مشخص کردن نسبت کلسترول در بدن فرد مهم است زیرا به پزشک در تصمیم‎گیری برای تعیین میزان ریسک بیماری قلبی در فرد کمک می‎کند.
دکترها نسبت کلسترول افراد را با تقسیم کلسترول توتال یا کلی آنها به میزان لیپوپورتئین پرچگالی آنان تعیین می‎کنند.
نسبت بهینه در این مورد 3.5 بر 1 است. افزایش نسبت مزبور خطر ابتلاء به بیماری قلبی را در افراد افزایش می‎دهد.

مطالب این مقاله:
• نسبت کلسترول خوب در برابر نسبت کلسترول بد
• کلسترول چگونه بر بدن تأثیر می‎گذارد؟
• نکاتی در مورد مدیریت میزان کلسترول در بدن

نسبت کلسترول خوب در برابر نسبت کلسترول بد
سطح کلسترول توتال از سه نوع مختلف کلسترول تشکیل می‎شود.
لیپوپروتئین پرچگالی یا HDL کلسترول "خوب" تلقی می‎شود. این نوع کلسترول تا 20 یا 30 درصد میزان کلسترول توتال بدن فرد را تشکیل می‎دهد.
لیپوپروتئین کم‎چگالی یا LDL کلسترول "بد" قلمداد می‎شود و 60 تا 70 درصد کلسترول توتال بدن را تشکیل می‎دهد.
در نهایت لیپوپروتئین بسیار کم‎چگالی (VLDL) یک مادۀ متشکلۀ جسم جدید یا پیشگام برای LDL محسوب می‎شود و در حدود 10 تا 15 درصد کلسترول توتال بدن فرد را تشکیل می‎دهد.
این درصدها مهمند زیرا وقتی دچار افزایش یا کاهش ‎شوند، می‌‏توانند بر شانس توسعۀ بیماری قلبی در فرد تأثیر بگذارند.
وقتی فرد در نتیجۀ آزمایش دچار مقدار بالای کلسترول توتال مشخص می‎شود، این می‎تواند ناشی از افزایش میزان کلسترول LDL باشد. پزشک می‎تواند سطوح متفاوت کلسترول را با تمرکز جداگانه بر مقادیر HDL، LDL یا VLDL در آزمایش خون تعیین کند.
نسبت درست کلسترول نشان می‎دهد که بدن دارای عملکرد درست بوده و در وضعیت سالم قرار دارد. این نتیجه در عین حال نشان می‎دهد که بدن در وضعیت سالمی قرار دارد و فرد مراقب تندرستی خود است.
"مطالعۀ قلب فرامینگهام" می‎گوید که نسبت‎های کلسترول فهرست زیر به شکل تقریبی پیامی در مورد درجات مختلف ریسک ابتلا به بیماری قلبی محسوب می‎شوند:

مردان
• 5 = ریسک متوسط
• 3.4 = نصف شدن میزان ریسک متوسط
• 9.6 = دو برابر شدن میزان ریسک متوسط

زنان
• 4.4 = ریسک متوسط
• 3.3 = نصف شدن میزان ریسک متوسط
• 7 = دو برابر شدن میزان ریسک متوسط
اگرچه مردان و زنان تست‎های خون مشابهی دارند، متوسط میزان HDL، LDL و VLDL به طور معمول در آنها متفاوت است. برای مثال در مورد زنان یائسه، این اتفاقی معمول محسوب می‎شود که سطح LDL آنها دچار افزایش باشد. این بدان معنی نیست که زنان تحت تأثیرات منفی نسبت کلسترول قرار نمی‎گیرند. این موضوع صاف و ساده به این معنی است که زنان آسیب‌پذیری کمتری نسبت به کلسترول بد نشان داده‎اند.
زنان باید بر مبنای توصیه‎ها سطح HDL 50 داشته باشند در حالی که این توصیه در مورد مردان 40 است.

در این زمینه بیشتر بخوانیم:

هیپرکلسترولمی خانوادگی، 
پردازش کلسترول و بیماری قلبی

کلسترول چگونه بر بدن تأثیر می‎گذارد
برخورداری از سطح کلسترول صحیح در بدن به حفظ مقادیر درست ویتامین D و هورمون‎ها کمک کرده و برای گوارش صحیح مفید است.
کلسترول در غذاهایی مثل گوشت قرمز، ماکیان، و فرآورده‌های لبنی پرچرب وجود دارد. در مقایسه با مردمی که از فرآورده‎های حیوانی استفاده نمی‎کنند مردم مصرف کنندۀ این فرآورده‎ها ممکن است در هر بازۀ زمانی دارای مقدار بیشتری کلسترول در بدن خود باشند.
کبد نیز در صورتی که رژیم غذایی فرد پر از چربی اشباع و چربی‎های ترانس باشد مقدار کلسترول موجود در بدن را افزایش می‎دهد. بالا رفتن میزان کلسترول LDL به‎علت مصرف چربی‎های اشباع شده و چربی‌های ترانس ریسک ابتلا به بیماری قلبی و دیابت را در مردم افزایش می‎دهد.
کلسترول LDL شریان‎ها را می‎پوشاند و سبب تجمع موادی به نام پلاک در دیوارۀ سرخرگ‎ها می‎شود. این افزایش میزان کلسترول به وضعیتی به نام اترواسکلروزیس منجر می‎شود که نوعی از بیماری قلبی است.
وقتی اترواسکلروزیس اتفاق می‎افتد هم بدن و هم قلب آسیب می‎بینــند. این اختلال باعث کند شدن جریان خون به عضلۀ قلب می‌شود و می‎تواند حتی مانع از رسیدن خون به قلب گردد. در چنین شرایطی خطر بروز حمله قلبی در فرد افزایش پیدا می‎کند.

نکاتی برای مدیریت میزان کلسترول
نسبت کلسترول، نوع خوب یا بد، ممکن است حفظ یا دگرگون شود. اگر نسبت کلسترول فرد به گونه‌ای باشد که بالا بودن سطح LDL را مطرح می‎کند، آنگاه راه‌هایی برای کاهش میزان کلسترول بد در دسترس است.
برخی از این راه‎ها شامل موارد زیر است:
• رژیم غذایی: غذاهای دارای میزان بالای چربی اشباع شده، چربی ترانس و کربوهیدرات‎ها میزان کلسترول را افزایش می‎دهند، بنابراین مصرف کمتر این نوع غذاها به مدیریت کلسترول و کاهش کلسترول بد کمک می‎کند.
• وزن بدن: بسیاری از خطرات شامل افزایش سطح کلسترول با چاق بودن یا داشتن اضافه وزن در مردم مرتبط است. نگه داشتن وزن در محدودۀ سالم به حفظ تمامی عوامل وابسته به سلامت کمک می‎کند و در عین حال باعث کاهش ریسک بیماری قلبی می‎شود.
• ورزش: انجام فعالیت ورزشی به مدت دستکم 30 دقیقه در روز باعث افزایش فعالیت قلب شده به حفظ وزن در محدودۀ سالم کمک می‎کند و نیز در عین بالا بردن میزان سطح کلسترول HDL باعث کاهش میزان کلسترول LDL می‎شود.
در کنار این روش‌های مربوط به سبک زندگی، پزشک می‎تواند داروهایی را برای کاهش سطح کلسترول مردم تجویز کند. دو مورد از پرمصرف‌ترین این داروها استاتین‎ها و نیاسین هستند. این هر دو دارو برای کاهش میزان کلسترول LDL مصرف می‎شوند.
استاتین‎ها در سه دوز بالا، متوسط و پایین عرضه می‎شوند و تجویز هر یک از آنها به نوع نیاز فرد بستگی دارد. مطالعات نشان داده‎اند که استاتین‏‌ها می‎توانند سطح کلسترول LDL را تا 60 درصد کاهش دهند و نیز می‎توانند باعث افزایش میزان تولید HDL شوند.
اگر استاتین‎ها بر اثر مصرف داروهای دیگر توسط فرد از کارآیی لازم برخوردار نباشند، آنگاه این احتمال هست که مصرف مهار کننده‎های جذب کلسترول به عنوان یک جایگزین خب مطرح شود. ازیتیمیب مثالی از این مورد است و دارویی است که نشان داده است که می‎تواند در کنار افزایش میزان HDL، سطح LDL را به میزان 15 تا 20 درصد کاهش دهد.
به هر جهت، بهترین راهکار برای حفظ نسبت کلسترول در سطح نرمال همانا مراقبت از بدن از طریق پیروی از رژیم غذایی سالم و انجام ورزش با شدت متوسط به صورت روزانه است./

Source:
What is cholesterol ratio and why is it important?
Last reviewed Sun 26 March 2017
By Jenny Fitzgerald
Reviewed by Deborah Weatherspoon, PhD, RN, CRNA