• برایونی ویور، دکتر سیونگو هان
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
مردمک چشم به شکل طبیعی در برابر تغییرات میزان نور واکنش نشان می‌دهد و مقدار نور وارد شده به چشم را کنترل می‌کند. به چه معنی خواهد بود وقتی که مردمک‌ها به شکل غیر نرمال تنگ به نظر آیند و بر مبنای انتظار دچار تغییر نشوند؟
[مطالب این مقاله:]
• تنگ شدن مردمک چشم (میوزیس) چیست؟
• علل
• چه هنگامی در جستجوی کمک باشیم
تنگ شدن مردمک چشم چیست؟
در وضعیتهای نرمال مــردمک چشم برای ایجاد امکان ورود نور به میزان مناسب تغییر اندازه می‌دهد. در تاریکی مردمک‌ها فراختر یا متسع می‌شوند تا نور بیشتری وارد چشم شود؛ در فضای روشن مردمک‌ها تنگتر یا منقبض می‌شوند تا از ورود میزان بیش از حد نور به درون چشم پیشگیری کنند.
در هر حال، برخی وضعیتهای پزشکی و مصرف برخی مواد مخدر میتوانند باعث شوند تا مردمک‌ها به اندازۀ مشخصی کوچک شوند.
اصطلاح پزشکی مورد استفاده برای این اندازۀ خاص مردمک چشم میوزیس است که از لغت باستانی یونانی "میواین" به معنی "بستن چشم‌ها" گرفته شده است.
علل
چند وضعیت پزشکی و مواد مخدر میتوانند سبب تنگ شدن مردمک چشم‌ها شوند که موارد زیر را شامل می‌شوند:
1. داروهای مخدر یا نارکوتیکهای تجویزی
برخی داروها دارای اپیوئیدها (مخدرها) یا نارکوتیک‌ها درون خود هستند. مخدرها شامل مرفین، داروهایی هستند که به شکل شایع در مهار و تخفیف درد استفاده می‌شوند. اپیوئیدها می‌تواند بر فرد تأثیرات روانشناختی داشته باشند و به شدت اعتیادآور هستند.
مردم اغلب اوقات مخدرهای نسخهای را در شکل قرص برای درمان دردهای شدید پس از عمل جراحی مثل اعمال جراحی دندان یا دردهای درازمدت مثل دردهای مرتبط به سرطان دریافت میکنند.
مخدرهای نسخهای که میتوانند باعث ایجاد تنگی مردمک چشم شوند شامل موارد زیرند:
• اُکسیکودون
• مُرفین
• هیدروکودون
• کدیین
• متادون
متادون اغلب برای کمک به افراد دچار وابستگی به مواد مخدر در دورۀ بهبود از اعتیاد و با علایم ترک قابل مدیریت استعمال می‌شود.
در کنار تنگی مردمک چشم علایم اوردوز مخدرها شامل موارد زیر است:
• رنگ پریده یا سرد و مرطوب شدن صورت
• آبی یا بنفش شدن ناخن انگشتها
• کند شدن تنفس
• کند شدن ضربان قلب
درمان
در صورت عدم درمان، اوردوز مخدرها می‌تواند کشنده باشد بنابراین هر گونه ظن به اوردوز مخدرها نیاز به ارجاع فرد به اورژانس پزشکی دارد.
به فرد دچار اوردوز، نالوکسان داده می‌شود که باعث بلوک شدن اثرات مخدرها میگردد. در صورت وابستگی بیمار به مواد مخدر احتمال ارجاع وی به برنامۀ ترک اعتیاد و ریکاوری وجود دارد.
2. داروهای فشار خون بالا
برخی از داروهای تجویز شده برای درمان فشار خون بالا (هیپرتانسیون) نیز میتوانند سبب ایجاد تنگی در مردمک چشم شوند. این داروها عبارتند از:
• کلونیدین
• تتراهیدروزولین
درمان
هر کسی که بر این گمان است که تنگی مردمک چشم وی ناشی از مصرف داروهای هیپرتانسیون است باید با پزشک مشورت کند. دکتر می‌تواند نوع داروی مصرفی فرد را تغییر داده و داروی متفاوتی برای وی تجویز نماید.
3. هروئین
تنگ شدن مردمک چشم یکی از نشانه‌های مصرف هروئین است. هروئین یکی از مخدرهای تفننی بسیار اعتیادآور است.
هروئین باعث کند شدن بدن شده و ضد دردی قوی است، و فرد را بسیار خوابآلود و ریلکس می‌کند.
دیگر علایم مصرف هروئین و اعتیاد به آن شامل موارد زیر است:
• برافروختگی و قرمزی چشم
• کاهش وزن
• بیخوابی شدید و خوابآلودگی در لحظات نامناسب
• رفتار رازورانه
• فقدان انگیزش
• افکار خودتخریبگرانه یا افکار خودکشی
• اختلال در تکلم
• پارانویا
• خارش بیش از حد
مردم مصرف کنندۀ هروئین در خطر ابتلا به عـفونتهای خون از طریق استفاده از سرنگهای مشترک هستند. تزریق هروئین نیز می‌تواند به وریدها و شریان‌ها آسیب زده و سبب بروز غانغرایا شود.
هروئین همچنین می‌تواند باعث نارسایی تنفسی یا مرگ بر اثر استنشاق استفراغ شود، زیرا هروئین توانایی سرفه کردن را در فرد دچار محدودیت می‌کند.
در این زمینه بیشتر بخوانیم:
میدریازیس یا گشاد شدن مردمک چشم
درمان
فرد دچار وابستگی به هروئین باید به پزشک یا مراکز ترک اعتیاد به مواد مخدر مراجعه کند.
پزشک در مورد مصرف مواد مخدر، موقعیت خانوادگی و خانگی، و دیگر عوامل تقویت کنندۀ گرایش وی به مصرف مواد مخدر سؤال می‌کند. دکتر در عین حال انجام تست ادرار یا نمونۀ بزاق را در دستور کار قرار می‌دهد.
بسته به نیازهای شخص دچار وابستگی به هروئین طیفی از درمانهای مختلف در دسترس است که عبارتند از:
• گفتگودرمانی، درمان شناختی رفتاری (CBT)، یا دیگر روشهای مشاوره
• استفاده از داروهایی مثل متادون
• گروههای حمایتی
• سمزدایی
4. سندرم هورنر
سندرم هورنر یک اختلال نادر است که بر اثر تومور، استروک یا صدمه دیدن بدنۀ اصلی مغز (بخش مرکزی مغز) ایجاد می‌شود. سندرم هورنر به عصبی به نام عصب سمپاتیک لطمه میزند. علایم عبارتند از:
• تنگ شدن مردمک در یک سمت صورت
• افتادگی پلک بالایی چشم روی چشم آسیب دیده (پتوزیس)
• در برخی موارد، ناتوانی در تعریق در یک سمت صورت
درمان
سندرم هورنر می‌تواند نشانهای از وجود یک عارضۀ تهدید کنندۀ زندگی در گردن یا قسمت بالاتنه باشد، بنابراین استفاده از مراقبت پزشکی در مورد آن اهمیت حیاتی دارد.
5. التهاب چشم (اوتیت قدامی)
اوتیت قدامی التهاب لایۀ میانی چشم شامل عنبیه است. در حالی که بسیاری از مردم دچار التهاب چشم از لحاظ دیگر سالم هستند، این بیماری می‌تواند با موارد زیر همراه شود:
• بیماری روماتیسمی
• بیماریهای پوستی
• بیماریهای دستگاه گوارش
• بیماری ریوی
• بیماریهای عفونی
این بیماری اغلب در جوانان یا افراد میانسال بروز می‌کند و ممکن است در یک چشم یا هر دو چشم ایجاد شود. علایم عبارتند از:
• درد چشم
• تاری دید
• حساسیت به نور
• تنگ شدن مردمک
• خشکی چشم
درمان
درمان تنگ شدن مردمک چشم بر اثر التهاب چشم شامل موارد زیر است:
• استفاده از قطرههای چشمی برای گشاد کردن مردمک
• کاربرد قطرههای چشمی حاوی استروئید برای کاهش التهاب
دکتر یا متخصص چشم ممکن است در صورت وجود ظن ابتلا به اختلالات زیربنایی مسبب وضعیت، برای فرد انجام آزمایش‌های تکمیلی را در دستور کار قرار دهد.
6. آسیب دیدگی سر
یک مطالعه در سال 2014 به ارزیابی اهمیت این موضوع پرداخت که مردمک چشم چگونه به آسیب دیدگی محتمل سیستم عصبی مرکزی واکنش نشان می‌دهد.
برای مردمی که بر اثر حوادث ترافیکی یا دیگر تصادفات دچار صدمه دیدگی سر می‌شوند، تنگ شدن مردمک چشم می‌تواند نشانهای از مشکلات داخلی جدی باشد.
آسیب دیدن سر می‌تواند سبب ایجاد عوارض جدی و حتی تهدید کنندۀ زندگی شود، حتی اگر اثرات آسیب دیدگی بلافاصله بروز نیابند. هر فرد دچار آسیب دیدگی سر باید به فوریت تحت مراقبتهای پزشکی قرار گیرد.
7. قرار گرفتن در معرض آفتکشها
تحقیقات عنوان میکنند که مجاورت تصادفی با مواد آفتکش (ارگانوفسفاتها) در برخی موارد می‌تواند به تنگ شدن مردمک چشم منجر شود. فرد در این موقعیت ممکن است نشانه‌های زیر را نیز داشته باشد:
• بزاق بیش از حد
• قی کردن و استفراغ
• سرفه
• مشکلات تنفسی
• تعریق
• ضعف عضلانی
• تند شدن نبض
• خوابآلودگی
در سال 2016 سازمان بهداشت جهانی تخمین زد که سالانه 3 میلیون نفر توسط آفتکشها مسموم می‌شوند.
درمان
هر کسی که ظن مسمومیت با آفتکش، مواد نظافت یا دیگر فرآورده‌های سمی در مورد وی وجود دارد باید بلافاصله تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد.
اگر فرد دچار حالت ناهشیاری است یا استفراغ می‌کند این موضوع مهم است که وی در حالت درازکش به پهلو قرار گیرد و سرش اندکی به سمت پایین خم شود. این وضعیت مانع از خفگی فرد بر اثر عدم خروج مواد دفعی استفراغ می‌شود.
درمان پزشکی برای مسمومیت شامل موارد زیر است:
• شارکوال فعال شده
• آنتیدوتها، در صورت امکان
• داروهای ضد تشنج
• داروهای آرامبخش
• استفاده از دستگاه تهویه (ونتیلاتور)
چه زمانی در جستجوی کمک باشیم
تنگ شدن مردمک چشم به خودی خود بیماری نیست، اما می‌تواند نشان دهندۀ وجود یک اختلال زیربنایی پزشکی باشد.
هر فردی که بدون وجود علت مشخص دچار تنگی مردمک چشم شده باشد باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کند.
بسیاری از علل تنگ شدن مردمک چشم اختلالات جدی پزشکی مثل وابستگی به مواد مخدر یا مسمومیت با آفتکشها هستند. مداخلۀ زودرس می‌تواند به پیشگیری از عوارض تهدید کنندۀ زندگی کمک کند.
حتی التهاب چشم نیز می‌تواند در صورت عدم درمان به صدمه دیدن دایمی چشم و کوری منجر شود.
به هر حال، دورنما در مواردی که سبب بروز تنگی مردمک چشم می‌شوند این است که وقتی فرد به سرعت مورد مراقبت پزشکی قرار گیرد بهبود مییابد و فرد باید برای نیل به بهبود کامل زیر نظر پزشک باشد./
Source:
Seven causes of pinpoint pupils
Last reviewed Thu 15 March 2018
By Bryony Weaver
Reviewed by Seunggu Han, MD
