میوزیس یا تنگ شدن مردمک چشم - هفت علت محتمل و درمان

• برایونی ویور، دکتر سیونگو هان
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

مردمک چشم به شکل طبیعی در برابر تغییرات میزان نور واکنش نشان می‏‌دهد و مقدار نور وارد شده به چشم را کنترل می‎کند. به چه معنی خواهد بود وقتی که مردمک‌ها به شکل غیر نرمال تنگ به نظر آیند و بر مبنای انتظار دچار تغییر نشوند؟

[مطالب این مقاله:]
• تنگ شدن مردمک چشم (میوزیس) چیست؟
• علل
• چه هنگامی در جستجوی کمک باشیم

تنگ شدن مردمک‎ چشم چیست؟
در وضعیت‎های نرمال مــردمک چشم برای ایجاد امکان ورود نور به میزان مناسب تغییر اندازه می‎دهد. در تاریکی مردمک‎ها فراخ‎تر یا متسع می‌شوند تا نور بیشتری وارد چشم شود؛ در فضای روشن مردمک‎ها تنگ‎تر یا منقبض می‎شوند تا از ورود میزان بیش از حد نور به درون چشم پیشگیری کنند.
در هر حال، برخی وضعیت‎های پزشکی و مصرف برخی مواد مخدر می‎توانند باعث شوند تا مردمک‎ها به اندازۀ مشخصی کوچک شوند.
اصطلاح پزشکی مورد استفاده برای این اندازۀ خاص مردمک چشم میوزیس است که از لغت باستانی یونانی "میواین" به معنی "بستن چشم‌ها" گرفته شده است.

علل
چند وضعیت پزشکی و مواد مخدر می‎توانند سبب تنگ شدن مردمک چشم‎ها شوند که موارد زیر را شامل می‎شوند:

1. داروهای مخدر یا نارکوتیک‎های تجویزی
برخی داروها دارای اپیوئیدها (مخدرها) یا نارکوتیک‎ها درون خود هستند. مخدرها شامل مرفین، داروهایی هستند که به شکل شایع در مهار و تخفیف درد استفاده می‎شوند. اپیوئیدها می‎تواند بر فرد تأثیرات روان‎شناختی داشته باشند و به شدت اعتیادآور هستند.
مردم اغلب اوقات مخدرهای نسخه‎ای را در شکل قرص برای درمان دردهای شدید پس از عمل جراحی مثل اعمال جراحی دندان یا دردهای درازمدت مثل دردهای مرتبط به سرطان دریافت می‎کنند.
مخدرهای نسخه‎ای که می‎توانند باعث ایجاد تنگی مردمک چشم شوند شامل موارد زیرند:
• اُکسی‎کودون
• مُرفین
• هیدروکودون
• کدیین
• متادون
متادون اغلب برای کمک به افراد دچار وابستگی به مواد مخدر در دورۀ بهبود از اعتیاد و با علایم ترک قابل مدیریت استعمال می‎شود.
در کنار تنگی مردمک چشم علایم اوردوز مخدرها شامل موارد زیر است:
• رنگ پریده یا سرد و مرطوب شدن صورت
• آبی یا بنفش شدن ناخن انگشت‎ها
• کند شدن تنفس
• کند شدن ضربان قلب

درمان
در صورت عدم درمان، اوردوز مخدرها می‎تواند کشنده باشد بنابراین هر گونه ظن به اوردوز مخدرها نیاز به ارجاع فرد به اورژانس پزشکی دارد.
به فرد دچار اوردوز، نالوکسان داده می‎شود که باعث بلوک شدن اثرات مخدرها می‎گردد. در صورت وابستگی بیمار به مواد مخدر احتمال ارجاع وی به برنامۀ ترک اعتیاد و ریکاوری وجود دارد.

2. داروهای فشار خون بالا
برخی از داروهای تجویز شده برای درمان فشار خون بالا (هیپرتانسیون) نیز می‎توانند سبب ایجاد تنگی در مردمک چشم شوند. این داروها عبارتند از:
• کلونیدین
• تتراهیدروزولین

درمان
هر کسی که بر این گمان است که تنگی مردمک چشم وی ناشی از مصرف داروهای هیپرتانسیون است باید با پزشک مشورت کند. دکتر می‎تواند نوع داروی مصرفی فرد را تغییر داده و داروی متفاوتی برای وی تجویز نماید.

3. هروئین
تنگ شدن مردمک چشم یکی از نشانه‎های مصرف هروئین است. هروئین یکی از مخدرهای تفننی بسیار اعتیادآور است.
هروئین باعث کند شدن بدن شده و ضد دردی قوی است، و فرد را بسیار خواب‎آلود و ریلکس می‎کند.
دیگر علایم مصرف هروئین و اعتیاد به آن شامل موارد زیر است:
• برافروختگی و قرمزی چشم
• کاهش وزن
• بی‎خوابی شدید و خواب‎آلودگی در لحظات نامناسب
• رفتار رازورانه
• فقدان انگیزش
• افکار خودتخریب‎گرانه یا افکار خودکشی
• اختلال در تکلم
• پارانویا
• خارش بیش از حد
مردم مصرف کنندۀ هروئین در خطر ابتلا به عـفونت‎های خون از طریق استفاده از سرنگ‎های مشترک هستند. تزریق هروئین نیز می‎تواند به وریدها و شریان‌ها آسیب زده و سبب بروز غانغرایا شود.
هروئین همچنین می‎تواند باعث نارسایی تنفسی یا مرگ بر اثر استنشاق استفراغ شود، زیرا هروئین توانایی سرفه کردن را در فرد دچار محدودیت می‎کند.

درمان
فرد دچار وابستگی به هروئین باید به پزشک یا مراکز ترک اعتیاد به مواد مخدر مراجعه کند.
پزشک در مورد مصرف مواد مخدر، موقعیت خانوادگی و خانگی، و دیگر عوامل تقویت کنندۀ گرایش وی به مصرف مواد مخدر سؤال می‎کند. دکتر در عین حال انجام تست ادرار یا نمونۀ بزاق را در دستور کار قرار می‎دهد.
بسته به نیازهای شخص دچار وابستگی به هروئین طیفی از درمان‎های مختلف در دسترس است که عبارتند از:
• گفتگودرمانی، درمان شناختی رفتاری (CBT)، یا دیگر روش‎های مشاوره
• استفاده از داروهایی مثل متادون
• گروه‎های حمایتی
• سم‎زدایی

4. سندرم هورنر
سندرم هورنر یک اختلال نادر است که بر اثر تومور، استروک یا صدمه دیدن بدنۀ اصلی مغز (بخش مرکزی مغز) ایجاد می‎شود. سندرم هورنر به عصبی به نام عصب سمپاتیک لطمه می‎زند. علایم عبارتند از:
• تنگ شدن مردمک در یک سمت صورت
• افتادگی پلک بالایی چشم روی چشم آسیب دیده (پتوزیس)
• در برخی موارد، ناتوانی در تعریق در یک سمت صورت

درمان
سندرم هورنر می‎تواند نشانه‎ای از وجود یک عارضۀ تهدید کنندۀ زندگی در گردن یا قسمت بالاتنه باشد، بنابراین استفاده از مراقبت پزشکی در مورد آن اهمیت حیاتی دارد.

5. التهاب چشم (اوتیت قدامی)
اوتیت قدامی التهاب لایۀ میانی چشم شامل عنبیه است. در حالی که بسیاری از مردم دچار التهاب چشم از لحاظ دیگر سالم هستند، این بیماری می‎تواند با موارد زیر همراه شود:
• بیماری روماتیسمی
• بیماری‎های پوستی
• بیماری‎های دستگاه گوارش
• بیماری ریوی
• بیماری‎های عفونی
این بیماری اغلب در جوانان یا افراد میانسال بروز می‎کند و ممکن است در یک چشم یا هر دو چشم ایجاد شود. علایم عبارتند از:
• درد چشم
• تاری دید
• حساسیت به نور
• تنگ شدن مردمک
• خشکی چشم

درمان
درمان تنگ شدن مردمک چشم بر اثر التهاب چشم شامل موارد زیر است:
• استفاده از قطره‎های چشمی برای گشاد کردن مردمک
• کاربرد قطره‎های چشمی حاوی استروئید برای کاهش التهاب
دکتر یا متخصص چشم ممکن است در صورت وجود ظن ابتلا به اختلالات زیربنایی مسبب وضعیت، برای فرد انجام آزمایش‌های تکمیلی را در دستور کار قرار دهد.

6. آسیب دیدگی سر
یک مطالعه در سال 2014 به ارزیابی اهمیت این موضوع پرداخت که مردمک چشم چگونه به آسیب دیدگی محتمل سیستم عصبی مرکزی واکنش نشان می‎دهد.
برای مردمی که بر اثر حوادث ترافیکی یا دیگر تصادفات دچار صدمه دیدگی سر می‎شوند، تنگ شدن مردمک چشم می‎تواند نشانه‎ای از مشکلات داخلی جدی باشد.
آسیب دیدن سر می‎تواند سبب ایجاد عوارض جدی و حتی تهدید کنندۀ زندگی شود، حتی اگر اثرات آسیب دیدگی بلافاصله بروز نیابند. هر فرد دچار آسیب دیدگی سر باید به فوریت تحت مراقبت‎های پزشکی قرار گیرد.

7. قرار گرفتن در معرض آفت‎کش‎ها
تحقیقات عنوان می‎کنند که مجاورت تصادفی با مواد آفت‎کش (ارگانوفسفات‎ها) در برخی موارد می‎تواند به تنگ شدن مردمک چشم منجر شود. فرد در این موقعیت ممکن است نشانه‎های زیر را نیز داشته باشد:
• بزاق بیش از حد
• قی کردن و استفراغ
• سرفه
• مشکلات تنفسی
• تعریق
• ضعف عضلانی
• تند شدن نبض
• خواب‎آلودگی
در سال 2016 سازمان بهداشت جهانی تخمین زد که سالانه 3 میلیون نفر توسط آفت‎کش‌ها مسموم می‎شوند.

درمان
هر کسی که ظن مسمومیت با آفت‎کش، مواد نظافت یا دیگر فرآورده‌های سمی در مورد وی وجود دارد باید بلافاصله تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد.
اگر فرد دچار حالت ناهشیاری است یا استفراغ می‎کند این موضوع مهم است که وی در حالت درازکش به پهلو قرار گیرد و سرش اندکی به سمت پایین خم شود. این وضعیت مانع از خفگی فرد بر اثر عدم خروج مواد دفعی استفراغ می‎شود.
درمان پزشکی برای مسمومیت شامل موارد زیر است:
• شارکوال فعال شده
• آنتی‎دوت‎ها، در صورت امکان
• داروهای ضد تشنج
• داروهای آرام‎بخش
• استفاده از دستگاه تهویه (ونتیلاتور)

چه زمانی در جستجوی کمک باشیم
تنگ شدن مردمک چشم به خودی خود بیماری نیست، اما می‎تواند نشان دهندۀ وجود یک اختلال زیربنایی پزشکی باشد.
هر فردی که بدون وجود علت مشخص دچار تنگی مردمک چشم شده باشد باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کند.
بسیاری از علل تنگ شدن مردمک چشم اختلالات جدی پزشکی مثل وابستگی به مواد مخدر یا مسمومیت با آفت‏‌کش‌ها هستند. مداخلۀ زودرس می‎تواند به پیشگیری از عوارض تهدید کنندۀ زندگی کمک کند.
حتی التهاب چشم نیز می‎تواند در صورت عدم درمان به صدمه دیدن دایمی چشم و کوری منجر شود.
به هر حال، دورنما در مواردی که سبب بروز تنگی مردمک چشم می‎شوند این است که وقتی فرد به سرعت مورد مراقبت پزشکی قرار گیرد بهبود می‎یابد و فرد باید برای نیل به بهبود کامل زیر نظر پزشک باشد./

Source:
Seven causes of pinpoint pupils
Last reviewed Thu 15 March 2018
By Bryony Weaver
Reviewed by Seunggu Han, MD