گل‎مژه یا التهاب چرکی پلک چشم - علایم، ریسک فاکتورها، درمان، عوارض

گل‌مژه، تعریق، پلک چشم، سبوم، گل‎مژه پلک داخلی، گل‎مژه پلک خارجی، میبومیان، روزاسه، روساسه، سلولیت پری‎سپتال، پری‎اربیتال، عفونت، چرک

اگر فردی از اعضاء خانواده دچار گل‎مژه شده باشد دیگر اعضاء باید برای به حداقل رساندن میزان ابتلا به عفونت از استفادۀ مشترک از وسایل با وی خودداری کنند

مقالات چشم‌پزشکی

تغییر اندازه و نوع قلم متن

پیش فرض
پیش فرض
تغییر اندازه صفحه

• کریستین نوردکویست
• مرور از: دانشکده پزشکی دانشگاه ایلی‎نویز – شیکاگو
• ترجمه هامیک رادیان

گل‎مژه التــهاب پلک چشم همراه مقدار کمی چرک است. در اغلب موارد، این عفونت توسط باکتری استافیلوکوکوس ایجاد می‎شود. گل‎مژه گاهی از اوقات به نام هوردئولوم شناخته می‎شود.
اگرچه اختلالی ناراحت کننده و به شکلی باور نکردنی شایع است، گل‎مژه معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست.
اغلب اوقات برآمدگی قرمز رنگ و دردناک است و مثل یک جوش یا کورک به نظر می‎رسد. اگرچه اکثر گل‎مژه‎ها در بخش خارجی پلک چشم شکل می‎گیرند، برخی از آنها نیز در بخش داخلی پلک چشم ایجاد می‎شوند.
در اکثر موارد گل‎مژه در طول یک هفته بـدون هر گونه مداخلۀ پزشکی بهبود پیدا می‎کند. گل‎مژه‌های خارجی یا آنهایی که در بیرون پلک شکل می‎گیرند، ممکن است رنگ زرد پیدا کنند و چرک از آنها ترشح نماید. گل‎مژه‎های داخلی که داخل پلک چشم بروز می‎کنند گرایش بیشتری به ایجاد درد نشان می‎دهند.
استفاده از کمپرس گرم بر روی گل‎مژه کمک می‎کند تا چرک ایجاد شده به سرعت بیشتری تخلیه شود، و نیز این کار به رفع درد و ورم ایجاد شده کمک می‎کند. گاهی از اوقات گل‎مژه برگشت‌پذیر بوده و مجدداً ظاهر می‎شود.

مطالب این مقاله:
• علایم
• ریسک فاکتورها
• درمان
• عوارض

علایم گل‎مژه
بیمار دچار تورمی قرمز رنگ روی پلک چشم می‎شود که می‎تواند باعث ریزش اشک شود و چشم سرخ‌رنگ شود. گاهی از اوقات گل‎مژه به شکل جوش به نظر می‎رسد.
گل‎مژه به ندرت به شکل همزمان هر دو چشم را درگیر می‎کند. فرد به‎طور معمول دچار یک گل‎مژه در یک چشم می‎شود. به هر جهت، این امکان وجود دارد که همزمان در یک چشم بیش از یک گل‎مژه ظاهر شود یا اینکه هر دو چشم دچار آن شوند.
برخی از اوقات گل‎مژه می‎تواند با موارد زیر همراه شود:
• برآمدگی روی پلک چشم
• ورم پلک چشم
• درد
• سرخی
• حالت افتادگی
• حالت خوشه‌ای پیدا کردن حاشیه‌های پلک چشم
• حس سوزش
• حالت افتادگی پلک چشم
• خارش چشم
• تاری دید
• ترشح مخاط از چشم
• حساسیت نسبت به نور
• ریزش اشک
• احساس ناراحتی در هنگام پلک زدن
• احساس اینکه انگار چیزی در چشم هست
هر فردی که گل‎مژه در پلک چشم وی بیش از یک هفته ادامه داشته باشد یا دچار مشکلات بینایی شده باشد، یا اگر محل ورم به طور مشخص دردناک بوده یا خونریزی داشته باشد، یا اگر ضایعه به دیگر بخش‌های صورت گسترش پیدا کند، یا اگر پلک یک چشم یا هر دو چشم سرخ‌رنگ شود، باید به پزشک مراجعه کند.
دو دستۀ کلی گل‎مژه وجود دارد:

گل‎مژه خارجی
گل‎مژه خارجی در امتداد حاشیۀ خارجی پلک چشم ظاهر می‎شود. آنها ممکن است زرد رنگ شده، پر از چرک شوند، و در لمس دردناک احساس شوند. این نوع گل‎مژه ممکن است بر اثر برخی عفونت‎ها مثل موارد زیر ایجاد شود:
• فولیکول مژه: منافذ ریز روی پوست که مژه از درون آنها خارج می‎شود.
• غدۀ سباکئوس (زایس): این غده به فولیکول مژه متصل است و سبوم تولید می‎کند. سبوم به چرب شدن مژه کمک کرده و مانع از خشک شدن آن می‎شود.
• غدۀ آپوکرین: این غده همچنین مانع از خشک شدن مژه‎ها می‎شود. غدۀ اپوکرین یک غدۀ تعریق است که به داخل فولیکول مژه تخلیه می‎شود.

گل‎مژه داخلی
ورم بـه داخل پلک چشم توسعه پیدا می‎کند. به طور کلی، گل‎مژه داخلی دردناک‎تر از گل‎مژه خارجی است. آنها همچنین به یک گل‎مژه خارجی مرتبطند و اغلب اوقات بر اثر وجود عفونتی در غدۀ میبومیان ایجاد می‎شوند. این غده‎ها مسؤول تولید ترشحاتی هستند که قسمتی از غشاء پوشش دهندۀ چشم را تشکیل می‏دهند.
بیماران همچنین ممکن است حس سوزشی را در چشم تجربه کنند که به حاشیۀ پلک چشم تسری پیدا می‎کند، و نیز احتمال دارد به افتادگی پلک‎ها، خارش حدقۀ چشم، حساسیت نسبت به نور، ریزش اشک، احساس چسبیدگی چیزی به چشم، و ناراحتی در هنگام پلک زدن دچار شوند.

ریسک فاکتورهای گل‎مژه
موارد مندرج در فهرست زیر می‎توانند ریسک ایجاد گل‎مژه را افزایش دهند:
• استفاده از مواد آرایشی تاریخ منقضی
• عدم پاک کردن مواد آرایشی چشم پیش از خواب
• عدم ضد عفونی لنزهای تماسی پیش از جاگذاری آنها
• تعویض لنزهای تماسی بدون شستشوی کامل دست‎ها
• نوجوانان گرایشی به ابتلا بیشتر به گل‎مژه نشان می‎دهند، اما امکان ابتلا مردم به گل‎مژه در هر سنی وجود دارد
• ضعف تغذیه
• محرومیت از خواب یا کمبود آن
اگر فردی از اعضاء خانواده دچار گل‎مژه شده باشد دیگر اعضاء باید برای به حداقل رساندن میزان ابتلا به عفونت از استفادۀ مشترک از وسایل با وی خودداری کنند و لباس‎های فرد مبتلا را به صورت جداگانه شستشو دهند.
گاهی از اوقات گل‎مژه به‌عنوان یک عارضۀ بلفاریت بروز می‎کند که التهاب پلک چشم است. بلفاریت‎ها اغلب توسط یک عفونت باکتریایی ایجاد می‎شوند اما گاهی از اوقات می‌‏توانند به‌عنوان یکی از عوارض روزاسه (روساسه) ایجاد گردند، نوعی اختلال التهابی پوست که عمدتاً به پوست صورت آسیب می‎رساند.

درمان گل‎مژه
اغلب گل‎مژه‌ها خود به خود و بدون نیاز به درمان از بین می‎روند. به محض ترکیدن علایم بهبود در آنها به سرعت بروز می‎کند.
هیچ‌کس نباید سعی کند که خود گل‎مژه را بترکاند.
استفاده از کمپرس گرم برای چشم می‏تواند به تخفیف علایم کمک کند. آب مورد استفاده نباید داغ باشد. در مورد استفاده از کمپرس گرم به ویژه در مورد بچه‌ها باید احتیاط لازم رعایت شود.
کمپرس باید به مدت 5 تا 110 دقیقه در هر بار و سه تا چهار بار در روز انجام شود.
کمپرس نه فقط باعث تسکین ناراحتی می‎شود بلکه روند تخلیه چرک را نیز تسریع می‎کند. وقتی چرک خارج شود علایم گل‎مژه به طور معمول به سرعت بهبود پیدا می‎کند.
داروهای مسکن درد مثل ایبوپروفن یا استامینوفن ممکن است به طور مشخص در مورد درد ناشی از گل‎مژه مفید باشند.
در مواردی که گل‎مژه خارجی بیش از حد دردناک است، دکتر باید مژۀ مجاور گل‎مژه را بردارد و با استفاده از یک سوزن باریک نسبت به تخلیۀ چرک موجود اقدام کند. این اقدام پزشکی صرفاً باید از سوی پزشک انجام شود. اگر بر اثر این اقدام گل‎مژه کماکان بهبود نیابد فرد باید به متخصص چشم یا افتالمولوژیست مراجعه کند.
اگر گل‎مژه ادامه پیدا کند، دکتر ممکن است کرم‎های موضعی آنتی‎بیوتیک یا قطره‎های چشمی آنتی‎بیوتیک تجویز کند. اگر عفونت ایجاد شده به ماورای پلک چشم گسترش یابد احتمال استفاده از آنتی‎بیوتیک‎های خوراکی وجود دارد.
بهترین کار این است که تا هنگام بهبود کامل گل‎مژه، فرد از مواد آرایشی چشم، لوسیون‏‎ها یا استفاده از لنزهای تماسی خودداری کند.

عوارض گل‎مژه
عوارض گل‎مژه اگرچه بسیار نادرند می‌توانند موارد زیر را شامل شوند:
کیست میبومیان: این نوعی کیست است که در غدد کوچک جایگیر شده در پلک چشم ایجاد می‎شود. این غدد یک مادۀ لیز کننده به نام سبوم را در حاشیۀ پلک چشم ترشح می‎کنند. گل‎مژه ادامه‎دار در داخل پلک چشم می‎تواند در نهایت به کیست میبومیان یا شالازیون تبدیل شود، به ویژه اگر غدۀ مزبور دچار انسداد شده باشد. این نوع کیست به آسانی و به شکل مؤثری قابل درمان است.
سلولیت پری‎سپتال یا پری‎اربیتال: این وضعیت ممکن است در صورت گسترش عفونت به بافت اطراف چشم ایجاد شود. لایه‎های پوست اطراف چشم ملتهب و قرمز رنگ می‎شود و باعث قرمز و متورم شدن پلک چشم می‎گردد. عارضۀ مورد بحث با آنتی‎بیوتیک درمان می‎شود.
اگرچه امکان بروز عوارض مورد اشاره در گل‎مژه مطرح است، همان گونه که در بالا اشاره شد، اغلب موارد گل‎مژه با حداقل مداخلۀ درمانی از بین می‎رود./

Source:
Everything you need to know about stye
Last updated Thu 11 January 2018
By Christian Nordqvist
Reviewed by University of Illinois-Chicago, School of Medicine

بیماری‌های عفونی / باکتری / ویروس