تلانژکتازی یا گشاد شدن مویرگ‌های نزدیک سطح پوست

• علل تلانژکتازی
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• علایم تلانژکتازی
• تشخیص تلانژکتازی
• درمان تلانژکتازی
• دورنما

تلانجی‌یک‌تِیزیا [تلانژکتازی] اختلالی است که در آن رگ‌های خونی کوچک نزدیک به سطح پوست یا غشاهای مخاطی شکسته یا متسع می‌شوند و خطوطی با الگوهای قابل رویت ایجاد می‌کنند.
در مورد اغلب مردم این الگوها یا تلانژکتازها نه باعث ایجاد صدمه‌ای به سلامت کلی شخص می‌شوند و نه نیاز به درمان دارند. عروق خونی گشاد شده ضعیف‌تر می‌گردند، که این سبب خونریزی و در نهایت بروز تلانژکتازها می‌شود.
به هر حال، آنها برخی از اوقات می‌توانند نشانگر یک اختلال پزشکی جدی‌تر باشند که به بررسی دقیق‌تر نیاز دارد.

علل تلانژکتازی
مگر در مواردی که یک اختلال پزشکی جدی عامل ایجاد تلانژکتازها بوده باشد، آنها عموماً عامل ایجاد نگرانی محسوب نمی‌شوند.
تلانژکتازها اغلب در پوست‌های روشن که تحت آسیب درازمدت آفتاب قرار گرفته بوده باشند بروز می‌کند. امکان ایجاد آنها در هر جایی از بدن وجود دارد اما بیش از همه روی پوست، برخی غشاهای مخاطی قابل رویت و سفیدی چشم‌ها قابل مشاهده‎اند.
در اغلب موارد تلانژکتازها سبب ایجاد علایمی نمی‌شوند. به هر حال در برخی مواقع امکان خونریزی آنها وجود دارد. اگر این خونریزی در نزدیکی قلب بروز کند می‌تواند عواقب شدیدی به دنبال داشته باشد.
علت دقیق ایجاد تلانژکتازها اغلب موارد ناشناخته باقی می‌ماند اما چند عامل شامل موارد زیر به ایجاد آنها کمک می‌کنند:
• ژنتیک
• قرار گرفتن در معرض آفتاب و باد
• داروهای متسع کننده رگ‌های خونی
• بارداری
• مصرف بیش از حد مشروب الکلی
• ترومای پوست
• جای برش جراحی
• آکنه
• مصرف طولانی مدت کورتیکوستروئیدهای خوراکی یا موضعی

علل دیگر
خطر بروز تلانژکتازی در زنان باردار افزایش می‌یابد.
از آنجا که بدن زن در طول بارداری بزرگ می‌شود تا جنین در حال رشد را در خود جای دهد، فشار قابل توجهی بر عروق خونی وارد می‌گردد.
درمان هورمونی و تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی یا مصرف قرص‌های کنترل بارداری نیز به شکل‌گیری تلانژکتازها صورت منجر می‌شود.
افراد دیگر نیز وقتی عروق خونی آنان بر اثر پا به سن گذاشتن دچار تضعیف می‌شود در معرض ریسک بالاتری برای تلانژکتازی قرار می‌گیرند.

بیماری‌های مرتبط
تلانژکتازی برخی از اوقات علامتی از یک اختلال پزشکی شدیدتر مثل موارد فهرست زیر است:
• تلانژکتازی آتاکسیا (آتاکسی)، یک بیماری ارثی دوران کودکی که به مغز و دیگر قسمت‌های بدن حمله می‌کند
• سندرم بلوم، یک اختلال ژنتیکی نادر که باعث علایم مختلفی شامل تلانژکتازها می‌شود
• سندرم اُسلر-وِبر-رندو، یا تلانژکتازی خونریزی دهنده ارثی، یک اختلال ژنتیکی که به تشکیل عروق خونی غیر نرمال در پوست منجر می‌شود
• ماه گرفتگی، که یک لکه بزرگ پوست تغییر رنگ داده است که در زمان تولد وجود دارد
• سندرم کلیپل-ترینانی-وِبر، ترکیبی از ماه گرفتگی، واریس وریدی و بزرگ شدن سلول‌های بافت نرم
• روساسه، که یک اختلال پوستی مزمن است که باعث ایجاد سرخی و ورم در ناحیه صورت می‌شود
• انژیومای عنکبوتی، یک تجمع غیر نرمال عروق خونی نزدیک سطح پوست
• سندرم استورج-وبِر، یک اختلال نادر که می‌تواند سبب بروز مشکلاتی در سیستم عصبی بدن شود
• زیرودرما پیگمنتوسوم، یک اختلال نادر پزشکی که در آن پوست و چشم نسبت به نور ماوراء بنفش بسیار حساس می‌شود
• بیماری کبد

بیماری‌های بافت متصل
بیماری‌های بافت متصل می‌توانند باعث شوند تا تلانژکتازی روی صورت و قسمتی از دست و پا که در آن پوست به ناخن می‌رسد، توسعه یابد.
مثال‌هایی از بیماری‌های بافت متصل شامل موارد زیر است:
• اسکلرودرما. اسکلرودرمای محدود مقدمتاً به پوست صورت، دست‌ها، و پاها آسیب می‌زند، در حالی که اسکلرودرمای منتشر همچنین دستگاه‌های داخلی بدن را درگیر می‌کند. تلانژکتازی با شیوع بیشتری در بیماران دچار اسکلرودرما از نوع محدود بروز می‌یابد.
• درماتومیوزیت. تلانژکتازی در عین حال ممکن است در بخش‌هایی از بدن که در معرض نور آفتاب قرار دارند، اغلب شامل گردن، قفسه سینه، شانه‌ها، بازوها و قسمت فوقانی پشت بروز کند.
• لوپوس. مردم دچار لوپوس ممکن است در قسمت تای ناخن در حاشیه ضایعات صفحه مانند به تلانژکتازها مبتلاء شوند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
وقتی تلانژکتازی اشاره به اختلالی جدی‌تر داشته باشد مردم باید به پزشک مراجعه کنند.
اگر ضایعات کوچک متعددی روی صورت بروز کنند این می‌تواند نشانه‌ای از HHT باشد، که به شکل بالقوه اختلالی جدی محسوب می‌شود.
لکه‌های محدود روی پستان و کفل می‌تواند نشان دهنده پوایکلیودرماتوس میوکوسس فونگوئیدوس باشد، که یک اختلال سرطانزای سلول‌های T در سیستم ایمنی است.

علایم تلانژکتازی
تلانژکتازها خطوط نرم و نخ مانندی هستند که به طور معمول صورتی یا قرمز رنگند اما زیر فشار سفید می‌شوند. وقتی تلانژکتازی روی پوست بروز می‌کند این خطوط کوچک رنگی بین قرمز تا آبی یا بنفش به خود می‌گیرند.
عروق خونی کج و معوج شده عموماً بین 1 تا میلی‌متر عرض دارند. آنها معمولاً بی‌ضررند اما می‌توانند باعث ایجاد خارش و درد شوند.
آنها عموماً روی صورت، بینی، چانه، و گونه‌ها بروز می‌کنند که در آنجاها می‌توانند باعث ایجاد سرخی صورت شوند.
تلانژکتازها همچنین اغلب روی پاها، قفسه سینه، پشت، دست‌ها، و پاها ظاهر می‌شوند. مردم اغلب به آنهایی که روی پاها به صورت وریدهای عنکبوتی ظاهر می‌شوند اشاره می‌کنند. تلانژکتازی عنکبوتی نوعی تلانژکتازی است که یک رگ تغذیه کنده مرکزی با شاخه‌ای گسترش یافته به سمت بیرون دارد.

تشخیص تلانژکتازی
تلانژکتازی عموماً در مردم فاقد مشکلات سلامت دیده می‎شود و عموماً نتیجه آسیب ناشی از آفتاب یا سالخوردگی است.
هر کسی که دچار موارد شدید تلانژکتازی در سطح بدن به همراه بزرگ شدن تعداد قابل ملاحظه‌ای عروق خونی شود باید با پزشک مشورت کند.
مردم در عین حال اگر دارای تاریخچه خانوادگی تلانژکتازی باشند یا دچار هر گونه خونریزی یا ضایعه در دهان یا ناحیه چشم شوند باید بدون دفع وقت به پزشک مراجعه کنند. این علایم می‌توانند نشان دهنده اختلالی جدی‌تر باشند.
برای اینکه مشخص گردد که آیا فرد دچار اختلالی جدی‌تر است، به انجام برخی از تست‎های زیر نیاز است:
• آزمایش خون
• CT اسکن
• بررسی عملکرد کبد
• MRI
• اشعه X

درمان تلانژکتازی
هیچ علاجی برای تلانژکتازی وجود ندارد اما اختلال مزبور را می‌توان درمان کرد. پزشکان اغلب پلن درمانی را بر مبنای نتایج به دست آمده از تست‎ها توصیه می‌کنند.
برای مثال، اگر آکنه یا ورساسه علت زیربنایی باشد، دکتر ممکن است آنتی‌بیوتیک خوراکی یا موضعی تجویز کند.
بسیاری از مردم گزینه برداشتن تلانژکتازها را انتخاب می‌کنند، که این انتخاب هم علت زیبایی‌شناختی دارد و هم اینکه اختلال مزبور می‎تواند باعث ایجاد ناراحتی شود.
پزشکان در این مورد می‌توانند از لیزر درمانی، اسکلروتراپی یا برش جراحی برای خارج کردن تلانژکتازها استفاده کنند.
لیزر درمانی با حداقل تهاجم همراه است و عموماً سرراست‌ترین درمان برای تلانژکتازی صورت و کاپیلاری‌های پاره شده محسوب می‌شود. قطع با لیزر می‌تواند باعث مهر و موم شدن عروق خونی متسع شده شود. این اقدام با درد زیادی همراه نیست و در زمان کوتاهی بهبود می‌یابد.
اسکلروتراپی اقدام مؤثرتری برای وریدهای بزرگ‎تر است، بنابراین درمان استاندارد تلانژکتازها در ناحیه پا محسوب می‌شود. اسکلروتراپی یک اقدام پزشکی با حداقل تهاجم است که در آن درماتولوژیست آب نمک یا یک محلول شیمیایی را در وریدهای آسیب دیده تزریق می‌کند. وریدهای مزبور در این نوع درمان سفت شده و سپس ناپدید می‌شوند.
درمان مزبور مؤثر است اما ممکن است زمان زیادی طول بکشد.
هر تزریق در این روش می‌تواند 2.5 سانتی‌متر از ورید را درمان کند. مردم ممکن است به 5 تا 50 تزریق نیاز داشته باشند که این رقم به اندازه ناحیه دچار اختلال مزبور بستگی دارد.
این درمان کم‌هزینه نیاز به بستری کردن فرد در بیمارستان ندارد و نیز هیچ نیازی به ریکاوری یا بیهوشی نیست. درمان مورد بحث در عین حال ممکن است گزینه مناسبی برای وریدهای عنکبوتی صورت باشند که بزرگ‌تر از کاپیلاری‎های آسیب دیده معمولی هستند.
برش جراحی می‌تواند عروق خونی متسع شده را خارج کند اما این اقدام دارای ریکاوری طولانی مدت است و ممکن است با درد قابل ملاحظه‌ای همراه باشد.

دورنما
برخی علل تلانژکتازی قابل رفع نیستند. به هر جهت، درمان می‌تواند به برداشتن هر مورد تازه ایجاد شده تلانژکتازها منجر شود.
چند گزینه مختلف درمانی برای تلانژکتازی در دسترس است.
مردم می‌توانند پس از درمان فعالیت نرمال خود را ادامه دهند اما باید از ناحیه درمان شده محافظت کرده و آن را تا زمان برگشت رنگ نرمال پوست از نور آفتاب مصون نگه دارند.
اگر تاول، لایه‌ برداشتن پوست یا خراش بروز کند بهترین کار تمیز کردن پوست به ملایمت و استفاده از پماد ضد عفونی است. پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند اما گزینه‎های غیر نسخه‌ای ضد باکتری نیز می‎توانند مفید باشند.
در بدن مردم دچار تلانژکتازی به علت اختلالات زیربنایی ممکن است تدریجاً عروق خونی جدید ایجاد شود./

• براین وو، دکتر شیلپا امین
• ترجمه هامیک رادیان

Source:
Medical News Today
Should I worry about a telangiectasia?
Last updated Wed 26 September 2018
By Brian Wu
Reviewed by Shilpa Amin MD, CAQ, FAAFP