لک‌های پیری که به نام لک‌های کبدی و لنتیجین خـورشیدی نیز شناخته می‌شوند - نواحی تیره رنگ کوچکی بر روی پوست هستند. این لک‌ها اندازه‌های متفاوتی دارند و معمولاً روی صورت، دست‌ها، شانه‌ها و بازوها، یعنی بخش‌هایی از بدن که بیشترین تماس را با نور آفتاب دارند ظاهر می‌شوند.
لک‌های پیری در افراد پا به سن گذاشته (بالای پنجاه سال) بسیار شایعند. اما امکان دچار شدن مردم جوانتر به آنها، به ویژه کسانی که زمان زیادی را زیر آفتاب میگذرانند، وجود دارد.
لک‌های پیری ممکن است نمایی شبیه به توده‌های سرطانی داشته باشند. اما لک‌های پیری واقعی بی‌ضررند و نیاز به درمان ندارند. در صورت مطرح بودن دلایل زیباییشناختی لک‌های پیری را میتوان با استفاده از محصولات سفید کننده پوست روشن‌تر کرد یا آنها را از پوست برداشت.
مردم میتوانند با استفاده منظم از کرم ضد آفتاب و اجتناب از قرار گرفتن در معرض تابش آفتاب از لک‌های پیری پیشگیری کنند.
[در این مقاله:]
• علایم لک‌های پیری
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• علل لک‌های پیری
• ریسک فاکتورهای لک‌های پیری
• پیشگیری از لک‌های پیری
• تشخیص لک‌های پیری
• درمان لک‌های پیری
• سبک زندگی و مداوای خانگی
علایم لک‌های پیری
لک‌های پیری ممکن است دچار مردم دارای هر نوع پوستی بشوند اما میزان بروز آنها در مردم دارای پوست روشن بیشتر است. لک‌های پیری دارای مشخصات زیرند:
• نواحی تخت دچار افزایش رنگدانه هستند
• اغلب اوقات رنگ برنزی، قهوهای یا تیره دارند
• در آن قسمتهای پوست که در طول سالیان متمادی بیشترین تماس را با نور آفتاب داشتهاند (نقاطی مثل پشت دست، رویه پا، صورت، شانه‌ها و قسمت فوقانی پشت) ایجاد می‌شوند
از نظر اندازه لک‌های پیری در طیفی از اندازه کک و مک گرفته تا عرض 13 میلیمتر ظاهر می‌شوند و میتوانند با همدیگر به صورت گروهی بروز کنند که در این صورت نمای محسوس‌تری پیدا می‌کنند.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
لک‌های پیری معمولاً بی‌ضررند و نیاز به درمان پزشکی ندارند. پزشک باید لکههایی را که تیره‌اند یا نمای ظاهری آنها تغییر کرده است، بررسی کند. این تغییرات می‌تواند نشانه‌ای از ملانوما (ملانوم) باشد که یک نوع سرطان جدی پوست محسوب می‌شود.
بهترین کار آن است که در صورت بروز هر گونه تغییر تازه‌ای در پوست، به ویژه اگر لکه ایجاد شده دارای مشخصات زیر باشد، مردم به پزشک مراجعه کنند:
• لکه دارای رنگ تیره باشد
• لکه از نظر اندازه به سرعت بزرگ شود
• لکه دارای حاشیه نامنظم باشد
• لکه دارای ترکیب رنگی نامعمول باشد
• لکه با خارش، سرخی، حساسیت یا خونریزی همراه باشد
علل لک‌های پیری
لک‌های پیری بر اثر بیش‌فعال شدن سلولهای رنگدانه پوست ایجاد می‌شوند. نور ماوراء بنفش (UV) باعث شتاب گرفتن تولید ملانین می‌شود. در آن نواحی پوست که در طول سالیان طولانی در معرض تماس مکرر و طولانی مدت با نور آفتاب قرار داشته است، لک‌های پیری هنگامی بروز میکند که ملانین "متراکم" شده یا در مقادیر بالا تولید می‌شود.
استفاده از لامپهای برنزه کردن و تخت‌های برنزه کردن پوست نیز به تقویت روند ایجاد لک‌های پیری منجر می‌شوند.
ریسک فاکتورهای لک‌های پیری
هر کسی ممکن است به لک‌های پیری مبتلاء شود اما امکان دچار شدن به این وضعیت بیشتر خواهد بود اگر:
• فرد دارای موهای قرمز و پوست روشن باشد
• فرد دارای تاریخچه تماس مکرر با نور آفتاب یا آفتابسوختگی باشد.
پیشگیری از لک‌های پیری
برای پیشگیری از لک‌های پیری و نیز موارد ابتلاء مجدد پس از درمان، مردم میتوانند نکات زیر را برای محدود کردن میزان تماس با آفتاب در مد نظر قرار دهند:
• اجتناب از آفتاب در فاصله ساعت 10 صبح تا 2 بعد از ظهر. از آنجا که در این فاصله پرتوهای آفتاب در نهایت شدت خود هستند مردم باید فعالیتهای بیرون از محیط سرپوشیده را در این فاصله محدود کنند.
• استفاده از ضد آفتاب. 15 تا 30 دقیقه پیش از رفتن به بیرون از فضاهای سرپوشیده، از یک ضد آفتاب قوی که محافظت در برابر هر دو نور UVA و UVB ایجاد میکند استفاده نمایید.
• پوشش. برای محافظت از نور آفتاب، از لباسهای دارای بافت محکم که بازوها و پاها را بپوشانند و کلاه‌های لبه پهن استفاده کنید.
استفاده از لباسهای طراحی شده برای اجتناب از نور آفتاب را در دستور کار قرار دهید. در این مورد در جستجوی لباسهایی باشید که دارای برچسب عامل محافظت کننده از اشعه ماوراء بنفش (UPF) 40 تا 50 هستند تا بهترین بازده ایجاد شود.
تشخیص لک‌های پیری
تشخیص لک‌های پیری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• تفتیش بصری. پزشک می‌تواند با بررسی چشمی پوست لک‌های پیری را تشخیص دهد.
• بیوپسی پوست. پزشک ممکن است در کنار معاینه بالینی از برخی تستها مثل بیوپسی پوست برای تمیز دادن لک‌های پیری از دیگر اختلالات پوست مثل لنتیگو مالاینا که نوعی سرطان پوست است، استفاده کند.
درمان لک‌های پیری
اگر کسی مایل باشد که لک‌های پیری کمتر جلب توجه کنند، درمانهایی برای روشن کردن پوست یا برداستن لکهها در دسترس است. از آنجا که رنگدانه در پایه اپیدرمیس - خارجیترین لایه پوست - جایگیر شده است، هر درمانی که برای روشن کردن لک‌های پیری انجام گیرد باید به این لایه از پوست نفوذ کند.
درمان لک‌های پیری شامل موارد زیر است:
• دارودرمانی. کرم‌های سفید کننده تجویزی (هیدورکوئینون) به تنهایی یا به همراه رتینوئیدها (تریتینوئین) و یک استروئید ضعیف میتوانند به تدریج و در طول چندین ماه لکهها را کمرنگ کنند. در صورت استفاده از دارو به کارگیری ضد آفتاب دارای عامل محافظتی (SPF) دستکم 30 قویاً توصیه می‌شود. درمان مورد بحث می‌تواند سبب ایجاد خارش موقت، سرخی، سوزش یا خشکی پوست شود.
• لیزر درمانی و درمان با نور ضربان‌دار شدید. این نوع درمان سلولهای تولید کننده ملانین (ملانوسیت‌ها) را بدون آسیب زدن به سطح پوست از بین میبرد. استفاده از این نوع درمانها مستلزم دو تا سه جلسه درمانی است.
پس از درمان، لک‌های پیری به تدریج و در طول چند هفته تا چند ماه محو می‌شوند. لیزر درمانی عوارض جانبی کمتری دارد اما ممکن است نتیجه آن تغییر رنگ جزئی پوست باشد. محافظت از آفتاب پس از لیزر درمانی یا درمان با نور پالسدار شدید ضروری است.
• فریز کردن (کرایوتراپی). این اقدام پزشکی شامل استفاده از سواب نوک پنبهای برای مالیدن نیتروژن مایع یا دیگر عوامل منجمد کننده به لک‌های پیری برای نابود کردن رنگدانه اضافی است. وقتی نواحی مورد درمان التیام پیدا کنند پوشت روشن‌تر می‌شود. انجماد به طور معمول روی هر لکه منفرد یا گروه کوچکی از آنها صورت میگیرد. درمان ممکن است به تحریک موقتی پوست منجر شود و ریسک اندکی در مورد ایجاد جای زخم یا تغییر رنگ پوست مطرح است.
• درمابراسیون و میکرودرمابراسیون. درمابراسیون عبارت از نفوذ به زیر سطح پوست با استفاده از یک برس چرخنده سریع است. این عمل باعث جدا شدن سطح پوست می‌شود و به جای پوست برداشته شده لایه تازه‌ای از پوست ایجاد میگردد. مردم ممکن است به انجام این عمل بیش از یک بار نیاز داشته باشند. سرخی موقتی و ایجاد خراش را میتوان به عنوان نتایج این رویکرد درمانی لحاظ کرد.
میکردرمابراسیون رویکردی کمتر تهاجمی است و لکههای پوستی ملایم به همراه نمای ظاهری نرمتر به جا میگذارد. برای رسیدن به نتیجه کامل مردم نیاز دارند تا یک‌سری درمان را در طول چند ماه به انجام برسانند. اگر کسی دچار روساسه (روزاسه) یا وریدهای قرمز رنگ کوچک روی صورت باشد تکنیک مورد بحث باعث وخامت بیشتر اختلال مزبور خواهد شد.
• لایهبرداری شیمیایی. لایهبرداری شیمیایی شامل استفاده از یک اسید است که لایه خارجی پوست را تا سطح رسیدن به لک‌های پیری میسوزاند. وقتی پوست لایه میاندازد پوست تازه به جای مورد قدیمی ظاهر می‌شود. برای دست یافتن به نتایج ملموس به چند مرحله درمان نیاز است. احتمال بروز سرخی موقتی در پوست وجود دارد و ریسکی جزئی برای ایجاد تغییرات پایدار در رنگ پوست مطرح است.
سبک زندگی و مداوای خانگی
در بازار دارو کرم‌های بیرنگ کننده زیادی برای روشن کردن لک‌های پیری در دسترس است. این کرم‌ها میتوانند نمای ظاهری لک‌های پیری را بهبود ببخشند که این به میزان تیرگی لکهها و میزان استفاده از کرم بستگی دارد. برای دست یافتن به نتایج ملموس ممکن است به هفتهها تا ماه‌ها استفاده از این کرم‌ها نیاز باشد.
اگر کسی در این مورد به کرم‌های غیر نسخهای روی بیاورد، باید محصولی را انتخاب کند که حاوی هیدروکوئینون، گلیکولیک اسید یا کوجیک اسید باشد. مردم باید به خاطر داشته باشند که برخی از این محصولات به ویژه آنهایی که حاوی هیدورکوئینون هستند میتوانند باعث تحریک و آزردگی پوست شوند./
• مایو کلینیک
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
نظرات (0)