لک‌های پیری (لک‌های کبدی یا آفتاب‌لک‌ها)

لک‌های پیری که به نام لک‎های کبدی و لنتیجین خـورشیدی نیز شناخته می‎شوند - نواحی تیره رنگ کوچکی بر روی پوست هستند. این لک‌ها اندازه‌های متفاوتی دارند و معمولاً روی صورت، دست‌ها، شانه‌ها و بازوها، یعنی بخش‌هایی از بدن که بیشترین تماس را با نور آفتاب دارند ظاهر می‌شوند.
لک‌های پیری در افراد پا به سن گذاشته (بالای پنجاه سال) بسیار شایعند. اما امکان دچار شدن مردم جوان‎تر به آنها، به ویژه کسانی که زمان زیادی را زیر آفتاب می‎گذرانند، وجود دارد.
لک‌های پیری ممکن است نمایی شبیه به توده‌های سرطانی داشته باشند. اما لک‌های پیری واقعی بی‌ضررند و نیاز به درمان ندارند. در صورت مطرح بودن دلایل زیبایی‎شناختی لک‌های پیری را می‎توان با استفاده از محصولات سفید کننده پوست روشن‌تر کرد یا آنها را از پوست برداشت.
مردم می‎توانند با استفاده منظم از کرم ضد آفتاب و اجتناب از قرار گرفتن در معرض تابش آفتاب از لک‌های پیری پیشگیری کنند.

[در این مقاله:]
• علایم لک‌های پیری
• چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
• علل لک‌های پیری
• ریسک فاکتورهای لک‌های پیری
• پیشگیری از لک‌های پیری
• تشخیص لک‌های پیری
• درمان لک‌های پیری
• سبک زندگی و مداوای خانگی

علایم لک‌های پیری
لک‌های پیری ممکن است دچار مردم دارای هر نوع پوستی بشوند اما میزان بروز آنها در مردم دارای پوست روشن بیشتر است. لک‌های پیری دارای مشخصات زیرند:
• نواحی تخت دچار افزایش رنگدانه هستند
• اغلب اوقات رنگ برنزی، قهوه‎ای یا تیره دارند
• در آن قسمت‎های پوست که در طول سالیان متمادی بیشترین تماس را با نور آفتاب داشته‎اند (نقاطی مثل پشت دست، رویه پا، صورت، شانه‎ها و قسمت فوقانی پشت) ایجاد می‎شوند
از نظر اندازه لک‌های پیری در طیفی از اندازه کک و مک گرفته تا عرض 13 میلی‎متر ظاهر می‎شوند و می‎توانند با همدیگر به صورت گروهی بروز کنند که در این صورت نمای محسوس‌تری پیدا می‌کنند.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
لک‌های پیری معمولاً بی‌ضررند و نیاز به درمان پزشکی ندارند. پزشک باید لکه‎هایی را که تیره‌اند یا نمای ظاهری آنها تغییر کرده است، بررسی کند. این تغییرات می‎تواند نشانه‌ای از ملانوما (ملانوم) باشد که یک نوع سرطان جدی پوست محسوب می‎شود.
بهترین کار آن است که در صورت بروز هر گونه تغییر تازه‎ای در پوست، به ویژه اگر لکه ایجاد شده دارای مشخصات زیر باشد، مردم به پزشک مراجعه کنند:
• لکه دارای رنگ تیره باشد
• لکه از نظر اندازه به سرعت بزرگ شود
• لکه دارای حاشیه نامنظم باشد
• لکه دارای ترکیب رنگی نامعمول باشد
• لکه با خارش، سرخی، حساسیت یا خونریزی همراه باشد

علل لک‌های پیری
لک‌های پیری بر اثر بیش‌فعال شدن سلول‎های رنگدانه پوست ایجاد می‎شوند. نور ماوراء بنفش (UV) باعث شتاب گرفتن تولید ملانین می‎شود. در آن نواحی پوست که در طول سالیان طولانی در معرض تماس مکرر و طولانی مدت با نور آفتاب قرار داشته است، لک‌های پیری هنگامی بروز می‎کند که ملانین "متراکم" شده یا در مقادیر بالا تولید می‎شود.
استفاده از لامپ‎های برنزه کردن و تخت‌های برنزه کردن پوست نیز به تقویت روند ایجاد لک‌های پیری منجر می‎شوند.

ریسک فاکتورهای لک‌های پیری
هر کسی ممکن است به لک‌های پیری مبتلاء شود اما امکان دچار شدن به این وضعیت بیشتر خواهد بود اگر:
• فرد دارای موهای قرمز و پوست روشن باشد
• فرد دارای تاریخچه تماس مکرر با نور آفتاب یا آفتاب‎سوختگی باشد.

پیشگیری از لک‌های پیری
برای پیشگیری از لک‌های پیری و نیز موارد ابتلاء مجدد پس از درمان، مردم می‎توانند نکات زیر را برای محدود کردن میزان تماس با آفتاب در مد نظر قرار دهند:
• اجتناب از آفتاب در فاصله ساعت 10 صبح تا 2 بعد از ظهر. از آنجا که در این فاصله پرتوهای آفتاب در نهایت شدت خود هستند مردم باید فعالیت‎های بیرون از محیط سرپوشیده را در این فاصله محدود کنند.
• استفاده از ضد آفتاب. 15 تا 30 دقیقه پیش از رفتن به بیرون از فضاهای سرپوشیده، از یک ضد آفتاب قوی که محافظت در برابر هر دو نور UVA و UVB ایجاد می‎کند استفاده نمایید.
• پوشش. برای محافظت از نور آفتاب، از لباس‎های دارای بافت محکم که بازوها و پاها را بپوشانند و کلاه‌های لبه پهن استفاده کنید.
استفاده از لباس‎های طراحی شده برای اجتناب از نور آفتاب را در دستور کار قرار دهید. در این مورد در جستجوی لباس‎هایی باشید که دارای برچسب عامل محافظت کننده از اشعه ماوراء بنفش (UPF) 40 تا 50 هستند تا بهترین بازده ایجاد شود.

تشخیص لک‌های پیری
تشخیص لک‌های پیری می‎تواند شامل موارد زیر باشد:
• تفتیش بصری. پزشک می‎تواند با بررسی چشمی پوست لک‌های پیری را تشخیص دهد.
• بیوپسی پوست. پزشک ممکن است در کنار معاینه بالینی از برخی تست‎ها مثل بیوپسی پوست برای تمیز دادن لک‌های پیری از دیگر اختلالات پوست مثل لنتیگو مالاینا که نوعی سرطان پوست است، استفاده کند.

درمان لک‌های پیری
اگر کسی مایل باشد که لک‌های پیری کمتر جلب توجه کنند، درمان‎هایی برای روشن کردن پوست یا برداستن لکه‎ها در دسترس است. از آنجا که رنگدانه در پایه اپیدرمیس - خارجی‎ترین لایه پوست - جایگیر شده است، هر درمانی که برای روشن کردن لک‌های پیری انجام گیرد باید به این لایه از پوست نفوذ کند.
درمان لک‌های پیری شامل موارد زیر است:
• دارودرمانی. کرم‎های سفید کننده تجویزی (هیدورکوئینون) به تنهایی یا به همراه رتینوئیدها (تریتینوئین) و یک استروئید ضعیف می‎توانند به تدریج و در طول چندین ماه لکه‎ها را کمرنگ کنند. در صورت استفاده از دارو به کارگیری ضد آفتاب دارای عامل محافظتی (SPF) دستکم 30 قویاً توصیه می‎شود. درمان مورد بحث می‎تواند سبب ایجاد خارش موقت، سرخی، سوزش یا خشکی پوست شود.
• لیزر درمانی و درمان با نور ضربان‌دار شدید. این نوع درمان سلول‎های تولید کننده ملانین (ملانوسیت‌ها) را بدون آسیب زدن به سطح پوست از بین می‎برد. استفاده از این نوع درمان‎ها مستلزم دو تا سه جلسه درمانی است.
پس از درمان، لک‌های پیری به تدریج و در طول چند هفته تا چند ماه محو می‎شوند. لیزر درمانی عوارض جانبی کمتری دارد اما ممکن است نتیجه آن تغییر رنگ جزئی پوست باشد. محافظت از آفتاب پس از لیزر درمانی یا درمان با نور پالس‎دار شدید ضروری است.
• فریز کردن (کرایوتراپی). این اقدام پزشکی شامل استفاده از سواب نوک پنبه‎ای برای مالیدن نیتروژن مایع یا دیگر عوامل منجمد کننده به لک‌های پیری برای نابود کردن رنگدانه اضافی است. وقتی نواحی مورد درمان التیام پیدا کنند پوشت روشن‌تر می‎شود. انجماد به طور معمول روی هر لکه منفرد یا گروه کوچکی از آنها صورت می‎گیرد. درمان ممکن است به تحریک موقتی پوست منجر شود و ریسک اندکی در مورد ایجاد جای زخم یا تغییر رنگ پوست مطرح است.
• درمابراسیون و میکرودرمابراسیون. درمابراسیون عبارت از نفوذ به زیر سطح پوست با استفاده از یک برس چرخنده سریع است. این عمل باعث جدا شدن سطح پوست می‎شود و به جای پوست برداشته شده لایه تازه‌ای از پوست ایجاد می‎گردد. مردم ممکن است به انجام این عمل بیش از یک بار نیاز داشته باشند. سرخی موقتی و ایجاد خراش را می‎توان به عنوان نتایج این رویکرد درمانی لحاظ کرد.
میکردرمابراسیون رویکردی کمتر تهاجمی است و لکه‎های پوستی ملایم به همراه نمای ظاهری نرم‎تر به جا می‎گذارد. برای رسیدن به نتیجه کامل مردم نیاز دارند تا یک‌سری درمان را در طول چند ماه به انجام برسانند. اگر کسی دچار روساسه (روزاسه) یا وریدهای قرمز رنگ کوچک روی صورت باشد تکنیک مورد بحث باعث وخامت بیشتر اختلال مزبور خواهد شد.
• لایه‎برداری شیمیایی. لایه‎برداری شیمیایی شامل استفاده از یک اسید است که لایه خارجی پوست را تا سطح رسیدن به لک‌های پیری می‎سوزاند. وقتی پوست لایه می‎اندازد پوست تازه به جای مورد قدیمی ظاهر می‎شود. برای دست یافتن به نتایج ملموس به چند مرحله درمان نیاز است. احتمال بروز سرخی موقتی در پوست وجود دارد و ریسکی جزئی برای ایجاد تغییرات پایدار در رنگ پوست مطرح است.

سبک زندگی و مداوای خانگی
در بازار دارو کرم‎های بی‎رنگ کننده زیادی برای روشن کردن لک‌های پیری در دسترس است. این کرم‎ها می‎توانند نمای ظاهری لک‌های پیری را بهبود ببخشند که این به میزان تیرگی لکه‎ها و میزان استفاده از کرم بستگی دارد. برای دست یافتن به نتایج ملموس ممکن است به هفته‎ها تا ماه‌ها استفاده از این کرم‌ها نیاز باشد.
اگر کسی در این مورد به کرم‎های غیر نسخه‎ای روی بیاورد، باید محصولی را انتخاب کند که حاوی هیدروکوئینون، گلیکولیک اسید یا کوجیک اسید باشد. مردم باید به خاطر داشته باشند که برخی از این محصولات به ویژه آنهایی که حاوی هیدورکوئینون هستند می‎توانند باعث تحریک و آزردگی پوست شوند./

• مایو کلینیک
• ترجمه نادر اکبری سراوانی

Source:
Mayo Clinic
Age spots (liver spots)
March 06, 2018