• مایو کلینیک
• ترجمه نادر اکبری سراوانی
لایکن پلانوس [لیکن پلان] یک اختلال التهابی است که به پوست، مو، ناخنها و غشاهای مخاطی آسیب میزند. در مورد پوست این بیماری معمولاً به صورت برآمدگیهای بنفش رنگ، اغلب خارشآور، و سطح هموار که در طول چند هفته توسعه مییابد بروز میکند. در دهان، واژن و دیگر نواحی پوشیده شده با غشاء مخاطی لیکن پلان لکههای تور مانند سفید رنگی ایجاد میکند که گاه با زخمهای دردناک همراه است.
اغلب مردم میتوانند موارد متعارف و خفیف لیکن پلان را در محیط خانه مدیریت کنند بیآنکه نیازی به مراقبت پزشک داشته باشند. اگر این اختلال باعث ایجاد خارش یا درد قابل توجهی شود، فرد نیاز به استفاده از داروهای تجویزی خواهد داشت.
[مطالب این مقاله:]
• علایم لایکن پلانوس [لیکن پلان]
• علل لایکن پلانوس [لیکن پلان]
• تشخیص لایکن پلانوس [لیکن پلان]
• درمان لایکن پلانوس [لیکن پلان]
علایم لایکن پلانوس [لیکن پلان]
نشانهها و علایم لیکن پلان بسیار وابسته به ناحیه آسیب دیده است. نشانهها و علایم متعارف شامل موارد زیر است:
• برآمدگی با سطح صاف بنفش رنگ که اغلب زیر ساعد، مچ دست یا مچ پا بروز میکند اما گاهی اوقات در ناحیه تناسلی خارجی نیز مشاهده میشود
• خارش
• تاولهایی که ممکن است بترکند و جای زخم یا جراحت ایجاد کنند
• لکههای دارای حالت شبکه مانند در دهان - داخل گونهها یا روی لثهها، لبها یا زبان
• اولسر دردناک دهان یا واژن
• ریزش مو و تغییر رنگ جمجمه
• صدمه دیدن ناخن یا افتادن ناخن
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورت بروز برآمدگیهای کوچک یا راش مانند روی پوست بدون علت مشخص مثل واکنش آلرژیک باید به پزشک مراجعه کرد. در عین حال بروز علایم همراه لیکن پلان در دهان، ناحیه تناسلی، جمجمه یا ناخن دلیل مناسبی برای مراجعه به پزشک است.
بهترین کار برخورداری از یک تشخیص صحیح است زیرا تعدادی از اختلالات پوستی و مخاطی میتوانند باعث ایجاد ناراحتی و ضایعات مختلف شوند.
علل لایکن پلانوس [لیکن پلان]
لیکن پلان زمانی ایجاد میشود که سیستم ایمنی فرد به سلولهای پوست یا غشاء مخاطی حمله میکند. هیچکس علت دقیق بروز این پاسخ ایمنی غیر نرمال را نمیداند. لیکن پلان مسری نیست.
در برخی موارد برخی عوامل مثل آنهایی که در فهرست زیر آمدهاند میتوانند محرک ایجاد لیکن پلان باشند.
• عفونت هپاتیت C
• واکسن آنفولانزا
• برخی رنگدانهها، مواد شیمیایی و فلزات
• داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن و ناپروکسن
• برخی داروهای مربوط به بیماری قلبی، فشار خون بالا یا ارتریت
ریسک فاکتورهای لایکن پلانوس [لیکن پلان]
هر کسی ممکن است دچار لیکن پلان شود؛ اما این اختلال بیش از همه به افراد میانسال آسیب میزند.
عوارض لایکن پلانوس [لیکن پلان]
مدیریت لیکن پلان در صورت بروز روی فرج یا واژن ممکن است دشوار باشد و به درد شدید و در برخی مواقع جای زخم منجر شود. اختلال عملکرد جنسی یک عارضه درازمدت میتواند باشد.
برخی شواهد در این مورد وجود دارد که لیکن پلان میتواند باعث افزایش ریسک سرطانی به نام کارسینوم سلول سنگفرشی شود، اگرچه ریسک مطرح در این مورد ناچیز است. پزشک ممکن است بازبینی مکرر نواحی مبتلاء به لیکن پلان را برای دنبال کردن وضعیت سرطان مزبور در دستور کار قرار دهد.
برای بسیاری از مردم پوست آسیب دیده ممکن است پس از التیام راشها کمی تیرهتر شود.
تشخیص لایکن پلانوس [لیکن پلان]
پزشک تشخیص لیکن پلان را بر مبنای علایم، تاریخچه پزشکی، معاینه بالینی و در صورت لزوم با استفاده از تستهای آزمایشگاهی انجام میدهد. این تستها شامل موارد زیر است:
• بیوپسی
• تست هپاتیت C
• تستهای آلرژی
تستهای دیگر در صورت ظن پزشک نسبت به ابتلاء بیمار به چندین متغیر لیکن پلان مثل انواع آسیب زننده به مری، ناحیه تناسلی، گوشها یا دهان در دستور کار قرار میگیرند.
درمان لایکن پلانوس [لیکن پلان]
لیکن پلان روی پوست اغلب اوقات خود به خود و در طول چند سال از بین میرود. اگر بیماری مزبور به غشاهای مخاطی آسیب برساند گرایشی به مقاوم بودن در برابر درمان و نیز آسیبپذیری در برابر بازگشت بیماری در آن به چشم میخورد.
داروها و درمانهای دیگر میتوانند به کاهش خارش، کاهش ناراحتی و تقویت میزان سلامت بیمار کمک کنند. مردم باید در مورد نسبت میان فواید و عوارض جانبی درمانهای مختلف با پزشک مشورت کنند.
کورتیکوستروئیدها
نخستین گزینه درمانی برای لیکن پلان به طور معمول یک کرم یا پماد کورتیکوستروئید تجویز شده از سوی پزشک برای کمک به کاهش التهاب است. اگر این کرم یا پماد کمکی نکند و اختلال شدید یا گسترده باشد، پزشک ممکن است استفاده از قرصهای کورتیکوستروئیدی را به صورت منفرد یا به شکل مکمل پماد یا کرم تجویز کند. در صورتی که این درمان ترکیبی نیز جواب ندهد آنگاه این احتمال وجود دارد که پزشک استفاده از داروهای تزریقی کورتیکوستروئیدی را در دستور کار قرار دهد.
عوارض جانبی شایع کورتیکوستروئیدهای موضعی شامل تحریک یا نازک شدن پوست در نواحی تحت درمان، برفک دهان و آشوب معده است. این داروها در صورتی که بر مبنای دستورالمعل درست و در کوتاه مدت مصرف شوند ایمن محسوب میگردند.
داروهای تعدیل کننده پاسخ ایمنی
داروهایی که پاسخهای سیستم ایمنی را تعدیل یا سرکوب میکنند ممکن است در اشکال پماد، ژل، یا داروهای خوراکی مورد استفاده قرار گیرند. برای مثال مهار کنندههای کلسینورین موضعی را میتوان به طور مشخص در مدیریت لیکن پلان غشاهای مخاطی مفید قلمداد کرد. مثالهایی در این مورد شامل تاکرالیموس (پروتوپیک) و پیمکرولیموس (الیدل) است.
آنتیهستامینها
آنتیهیستامینها علیه یک پروتئین به نام هیستامین که در فرآیند التهاب دخــــــالت دارد عمل میکنند. یک آنتیهیستامین موضعی یا خوراکی میتواند به تسکین خارش یا درد همراه لیکن پلان منجر شود.
نوردرمانی
نوردرمانی میتواند به برطرف شدن آسیب پوستی ایجاد شده توسط لیکن پلان کمک کند. رایجترین نوع نوردرمانی مورد استفاده برای لیکن پلان کاربرد اشعه ماوراء بنفش B است که فقط به لایه خارجی پوست (اپیدرمیس) نفوذ میکند.
در هنگام استفاده از این نوع درمان ریسک بروز عارضه موسوم به"آفتابسوختگی" وجود دارد. نوردرمانی اشعه ماوراء بنفش A در ترکیب با داروی پسورالن نیز ممکن است مؤثر باشد، اگرچه این درمان یک ریسک اندک درازمدت سرطان پوست و کاتاراکت را به همراه دارد.
نوردرمانی به طور معمول نیاز به دو تا سه جلسه درمان در هر هفته به مدت چند هفته دارد.
رتینوئیدها
اگر لیکن پلان به درمان با کورتیکوستروئیدها یا نوردرمانی جواب ندهد، آنگاه احتمال تجویز رتینوئید از سوی پزشک مطرح است. رتینوئیدها ورسیونهای صناعی ویتامین A هستند که میتوان آنها را به صورت موضعی یا خوراکی استفاده کرد. لوسیون رتینوئید ممکن است درمان مؤثری باشد اما میتواند سبب ایجاد خارش در پوست، خشکی، سرخی و ورآمدن پوست شود.
رتینوئیدها در عین حال ممکن است باعث ایجاد نقایص مادرزادی شوند بنابراین این داروها برای زنان باردار یا زنانی که در صدد باردار شدن هستند تجویز نمیشود. اگر زنی باردار یا شیرده است، پزشک ممکن است استفاده از این درمان را به تأخیر بیندازد یا اساساً روش درمانی دیگری را در دستور کار قرار دهد.
مقابله با محرکها
اگر دکتر ظن به آن داشته باشد که لیکن پلان مبتلابه فرد با عفونت هپاتیت C، یک دارو یا ماده آرژیزا مرتبط است، آنگاه مخاطب قرار دادن محرک مزبور را پیگیری خواهد کرد. برای مثال بیمار ممکن است نیاز به تغییر دارو یا اجتناب از مواجهه با مواد آلرژیزا داشته باشد. پزشک ممکن است در موارد مطرح بودن آلرژی بیمار را به یک آلرژیست ارجاع دهد و در مورد عفونت هپاتیت C بیمار را به یک هپاتولوژیست (متخصص بیماریهای کبد) معرفی کند.
سبک زندگی و مداوای خانگی
مقیاسهای مرتبط به مراقبت فردی شامل موارد فهرست زیر میتوانند خارش و ناراحتی ایجاد شده توسط لیکن پلان را کاهش دهند:
• حمام کردن در بلغور کلوئیدی که با استفاده از لوسیون مرطوب کننده دنبال خواهد شد
• کمپرس سرد
• پماد یا کرم هیدروکورتیزون غیر نسخهای حاوی 1 درصد هیدروکورتیزون (در صورتی که فرد از کورتیکوستروئیدهای موضعی تجویزی استفاده نمیکند)
• عدم اقدام به خارش موضع
در مورد لیکن پلان دهان رعایت بهداشت دهان به شکل مناسب و مراجعه مداوم به دندانپزشک اهمیت دارد. مردم میتوانند با اجتناب از موارد زیر درد زخمهای دهان را کاهش دهند:
• مصرف دخانیات
• نوشیدن مشروب الکلی
• مصرف غذاها و نوشیدنیهای اسیدی و ادویهدار
طب جایگزین
شماری از مطالعات در مقیاس کوچک به احتمال مفید بودن ویتامین A و ویتامین B در درمان لیکن پلان پوست اشاره کردهاند، اما به تحقیق بیشتری در این مورد نیاز است.
تعدادی از آزمونهای بالینی فواید ژل آلو ورا را در درمان لیکن پلان دهان و مادگی خاطرنشان کردهاند.
مردم باید پیش از استفاده از هر گونه طب جایگزین برای درمان لیکن پلان با پزشک خود مشورت کنند. برخی داروهای طب جایگزین یا مکملهای ویتامینی وقتی در ترکیب با داروهای تجویزی مورد استفاده قرار میگیرند عوارض جانبی شدیدی ایجاد میکنند./
Source:
Mayo Clinic
Lichen planus
March 06, 2018
مطالب پیشنهادی ما برای مطالعه

مروری بر انواع شایع آلرژی

آیا سل نوعی بیماری خودایمنی است؟

پسوریازیس یا داءالصدف - علل، علایم، انواع، و درمان

عمل جراحی میتواند خطر سندرم گیلن – باره را افزایش دهد

سلولهای نوع T مروج پاسخ ایمنی مخرب کشف شد

کشف جدید در راستای درمان دیابت نوع 1

کمبود ویتامین D و خطر سرطان مثانه

ارتباط میان روده، مغز و سیستم ایمنی تقویت شد

اسپری بینی آنفولانزا هماندازة واکسن تزریقی مؤثر است

مخاطرات انتقال خون در کودکان و افراد بزرگسال

داروی ایمنیدرمانی، تغییر دهندة "سرنوشت بازی" در بقاء بیماران سرطانی

شمارش گلبولهای سفید خون: چرا انجام میشود؟

آیا مکملهای جنسی مردان ایمن هستند؟

پروتئین تنظیم سلولهای ایمنی و بیماری آلزایمر

آیا غذاهای فرآوری شده خطر بیماریهای خودایمنی را افزایش میدهند؟

تنهایی، سیستم ایمنی را در مسیر بیماریزایی تغییر میدهد

مبنای زیستی خستگی مزمن "نامعمول" آشکار شد

سرطان تخمدان: به ایمنیدرمانی مؤثر نزدیکتر میشویم

مشتقات پوست قورباغه ویروس آنفولانزا را نابود میکند

میکرب روده کودکان را در برابر عفونت روده محافظت میکند

سرطان - علل، انواع، تشخیص، درمان

سلولهای ایمنی معیوب در ریزش مو نقش دارند

باکتری سل برای گسترش بیماری سیستم ایمنی را سرکوب میکند

ایمنیدرمانی برای سرطان پروستات – آنچه به دانستنش نیاز است

خودایمنی میتواند در بیماری پارکینسون نقش داشته باشد

درماتومیوزیت: علایم، علل، و درمان

سارکوئیدوز – علل، علایم، و درمان

واکسن آلرژی - کاربردها، اثربخشی، و عوارض جانبی

تزریق ویتامین B12 – کاربردها، فواید، و عوارض جانبی

بیماری پیوند در برابر میزبان - انواع، درمان، و دورنما

زونا یا عفونت ناشی از ویروس واریسلا - زوستر - علل، علایم، و درمان

فرآیند انتقال HIV کشف شد

آلرژی هیره - علایم، درمان، و پیشگیری

پلیمیالژی روماتیکا یا التهاب بافتهای متصل - علل، علایم، و مدیریت

آیا داروی تزریقی HIV به اندازه داروهای خوراکی روزانه مؤثر است؟

لنفانژیوم - تشخیص و درمان

سرطان ریه – درمان و پیشگیری

آربوویروس – انواع، علایم، و انتقال

اگزما با یک پروتئین بارداری درمان میشود

ایمنیدرمانی برای درمان دیابت نوع 1 ایمن است

ویزینگ یا خس خس آلرژی – علل، تشخیص، و درمان

ایلئوترو یا جینسنگ سیبریایی - 12 فایده بالقوه برای سلامت

لسیتین - فواید، ریسکها، و انواع

پنومونیت - علایم، علل، و درمان

راش کمخونی یا راش آنمی - علایم، و درمان

تفاوت آلرژی غذایی و عدم تحمل غذایی چیست؟

هماتوپوئز یا تولید تمامی اجزاء سلولی خون

مکمل ویتامین D شدت آسم را کاهش میدهد

پمفیگوس فولیکوس یا آسیب حمله سیستم ایمنی به کراتینوسیت پوست - علایم، تشخیص، و درمان

چگونه دچار آلرژی میشویم؟

ارتریت روماتوئید با هیدروژل جدید درمان میشود

ایمنیدرمانی از برگشت سرطان پیشگیری میکند

میکربهای محیط خانه - دوست یا دشمن؟

التهاب - علل، علایم، و درمان التهاب

پیشگیری، تشخیص و درمان سپسیس و شوک سپتیک در بیماران بخش مراقبتهای ویژه

لکههای سفید روی صورت - تعریف و تصویر

ارتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی - علل، علایم، و درمانها

علایم ارتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی

ریسک فاکتورهای ارتریت روماتوئید

علل ارتریت روماتوئید

تشخیص ارتریت روماتوئید

درمانهای ارتریت روماتوئید

عوارض محتمل ارتریت روماتوئید

پانسیتوپنی یا کاهش تعداد تمامی انواع سلولهای خون – آنچه دانستنش نیاز است

خستگی مفرط و متخصص بیهوشی و مراقبتهای ویژه

لیمفدیما یا ادم لنف (انسداد لنفاوی) - علایم، درمانها و علل

بزرگ شدن غده تیروئید یا گواتر - علل، علایم، و درمان

سرماخوردگی سر – علل، علایم و مداوای خانگی

سیستم لنفاوی انسان - واقعیات، عملکردها و بیماریها

سیتومگالوویروس - انواع، علل، علایم، و تشخیص

بیماری پنوموکوکال، علت شماره 1 مرگ قابل پیشگیری در کودکان زیر 5 سال

رژیم غذایی برای بیماریهای التهابی - تعریف و فهرست غذا

نورون یا سلول عصبی - اصول پایهای

کهیر یا ایر - انواع، علایم، تشخیص، و درمان

لکوپنی یا کاهش سلولهای سفید خون - علایم، علل، و درمان

واسکولیتیس (واسکولیت) یا التهاب رگهای خونی

مور مور لب یا بیحسی لب - علل محتمل و اهمیت

عوامل تحریک و خارش بینی - رینیت یا التهاب دیوارۀ حفرۀ بینی

داروهای استروئیدی - کاربردها، و عوارض جانبی

خارش پوست - 70 علت محتمل، و تصاویر

اگزما یا درماتیت اتوپیک - آنچه دانستنش نیاز است

لنفوسیت یا سلول سفید خون - اهمیت، انواع، عملکرد و میزان نرمال

نوتروپنی یا کاهش نوتروفیلها (سلولهای سفید خون در خط مقدم مقابله با عفونت)

انواع عفونت؛ ویروسها، باکتریها، قارچها، پریونها و… - آنچه دانستنش ضروری است

کولیت یا التهاب دیوارۀ داخلی روده بزرگ - علایم، انواع، و درمان

آلرژی مخمر - آنچه دانستنش نیاز است

بازوفیلیا یا افزایش بیش از حد بازوفیلها در خون - علل و علایم

آلرژی گندم - علایم، علل، ریسک فاکتورها

چرک چیست؟ و چرا ایجاد میشود؟

واکنش آلرژیک در صورت - چگونه از آثار آلرژی در صورت خلاص شویم؟

سیستم عصبی مرکزی - آنچه دانستنش نیاز است

خارش انگشت - علل، علایم، و درمان

پاپیلوماویروس انسانی (HPV) در مردان - آنچه دانستنش نیاز است

ویتیلیگو یا برص - علایم، علل، تشخیص، و درمان

علل، علایم، و درمان آلرژی گرده گیاهان

علایم، علل، تشخیص، و درمان آلرژی لاتکس

گونههای گلگون یا لپ گلی - چه عللی دارد؟

علل و درمان خارش ابرو

تبهای خونریزی دهنده ویروسی

تب یونجه یا رینیت آلرژیک - علایم، علل، تشخیص، و درمان
نظرات (0)