چه چیز باعث ایجاد ضایعات روی لب می‎شود؟ علل، تشخیص، درمان، و تصویر

• جوانا کاواکو سیلوا، سینتیا کاب
• ترجمه هستی فراست‎فر

ضایعات روی لب گاهی از اوقات می‎توانند دردناک یا ناراحت کنــنده باشند اما اغلب بی‌ضررند و به مرور زمان بی‎نیاز به درمان از بین می‎روند. در مورد بروز آنها علل محتمل متعددی شامل انواع عفونت، واکنش‌های آلرژیک و جراحات لب مطرح است.
ضایعات روی لب از نظر اندازه، نمای ظاهری و علایم همراه متفاوتند. درمان ضایعه به علت آن بستگی دارد اما فرد اغلب می‎تواند از داروهای غیر نسخه‎ای و مداواهای خانگی در این مورد استفاده کند. علل جدی‎تر ضایعات روی لب ممکن است به درمان پزشکی نیاز داشته باشند. 

[مطالب این مقاله:]
• علل ضایعات روی لب
• چه هنگامی به پزشک مراجعه کنیم
• تشخیص ضایعات روی لب
• درمان ضایعات روی لب
• مداوای خانگی برای ضایعات روی لب
• پیام همراه

علل ضایعات روی لب
علل متعددی در مورد ضایعات روی لب می‎تواند مطرح باشد:

تاول تبخالی
ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) یک عفونت ویروسی شایع است که می‎تواند زخم‎های سرد (تاول تبخالی) روی لب و اطراف دهان ایجاد کند. زخم‎های سرد تاول‎های پر از مایع کوچکی هستند که می‎توانند درد و خارش ایجاد کنند.
HSV مُسری است و مردم به آسانی ممکن است از طریق تماس مستقیم به این ضایعات مبتلاء شوند.
زخم‎های سرد به طور معمول خود به خود و در طول یک هفته یا بیشتر از بین می‎روند.

بیماری دست، پا، و دهان
عفونت ویروسی دیگری که می‌‏تواند ضایعات روی لب ایجاد کند بیماری دست، پا، و دهان یا HFMD نام دارد. علایم این بیماری عبارتند از:
• تب
• فقدان اشتها
• درد گلو و دهان
• احساس ناخوشی
• لکه‎های قرمز رنگ در دهان که به زخم‎های دردناک تبدیل می‎شوند
• راش روی انگشتان، دست‎ها، کف پا، باسن و کشاله ران
HFMD یک اختلال شایع در کودکان زیر 5 سال است. اگرچه این بیماری بسیار مسری است به ندرت شدید است. اغلب مردم در طول 7 تا 10 روز بی‎نیاز از درمان پزشکی بهبود پیدا می‎کنند.

سیفلیس
سیفلیس یک بیماری واگیردار جنسی است که بر اثر یک عفونت باکتریایی ایجاد می‎شود. سیفلیس اغلب با زخم‎های قرمز رنگ فاقد درد شروع می‎شود که امکان بروز آنها در ناحیه تناسلی یا اطراف مقعد وجود دارد اما در عین حال این زخم‎ها روی لب یا درون دهان نیز ظاهر می‎شوند.
برخی از اوقات سیفلیس در ابتدا عارضه‌ای خفیف است و بسیاری از مردم اساساً متوجه ابتلاء خود به این بیماری نمی‎شوند. پزشکان سیفلیس را غالباً با آنتی‎بیوتیک درمان می‎کنند. در هر حال، سیفلیس در صورت عدم درمان باعث ایجاد عوارض شدید می‎شود.

برفک دهان
برفک دهان یا کاندیدیازیس دهان عفونتی است که بر اثر نوعی مخمر به نام کاندیدا ایجاد می‎شود. این مخمر به شکل طبیعی در دهان وجود دارد اما گاهی از اوقات در صورت رشد بیش از حد سبب بروز مشکلاتی می‎شود.
علایم برفک دهان شامل موارد زیر است:
• بروز نقطه‌ها یا لکه‎های سفید رنگ روی زبان، گلو، و سطح داخلی دهان
• بروز سرخی یا ترک در گوشه‎های دهان
• از دست دادن حس چشایی یا ایجاد حس‎های نامعمول در دهان
• سرخی یا زخم
• احساس درد در هنگام خوردن یا بلعیدن
هر کسی ممکن است دچار برفک دهان شود اما مردم دچار ضعف سیستم ایمنی در مقایسه با دیگران در ریسک بالاتری قرار دارند. مردم اغلب اوقات می‎توانند برفک دهان را با استفاده از داروهای ضد قارچی غیر نسخه‌ای درمان کنند.

واکنش‌های آلرژیک
واکنش آلرژیک به ماده خاصی که به عنوان آلرژی‎زا شناخته می‎شود می‎تواند باعث التهاب لب توسط یک ضایعه شود.
مواد آلرژی‎زایی که می‎توانند محرک واکنشی روی لب‎ها شوند شامل برخی غذاها، پشم و موی حیوانات خانگی، و برخی محصولات آرایش لب، مثل انواع حاوی تیتانیوم و دیگر مواد شیمیایی قوی است.
مردم دچار این نوع واکنش به طور معمول دچار ورم ناگهانی لب می‎شوند که به طور نرمال پس از مدتی از بین می‎رود.

لکه‎های فوردایس
لکه‌های فوردایس دانه‎های سفید یا زرد رنگ کوچکی هستند که روی لب‎ها یا در مجاورت آنها بروز می‎کنند. لکه‎های فوردایس مسری یا دردناک نیستند.
این لکه‎ها غده‎های سیبیشس (سباسه) بزرگ شده هستند که به شکل طبیعی روی لب‎ها و دیگر بافت‎های مرطوب مثل گونه‎های داخل دهان یا ناحیه تناسلی وجود دارند، و به طور معمول با گذشت زمان از بین می‎روند.

زخم‌ کانکر
زخم‎های کانکر اولسرهایی کوچک و تخت هستند که ممکن است داخل لب‎ها یا گونه‎ها، روی زبان، یا در پایه لثه‌ها شکل بگیرند. این زخم‎ها به طور معمول در نوجوانان یا بزرگسالان جوان ایجاد می‎شوند و امکان برگشت آنها در طول زندگی فرد وجود دارد.
زخم‎های کانکر دردناک بوده اما مسری نیستند. محرک‎های بروز آنها می‎تواند استرس، جراحات دهان، و برخی غذاها مثل قهوه، شکلات، توت فرنگی، بادام زمینی و گوجه فرنگی را شامل باشد. این زخم‎ها معمولاً در طول یک هفته یا بیشتر خود به خود از بین می‎روند.

موکوسل
موکوسل‎ها یا کیست‎های حبس کننده مخاط، نقاط متورم بی‌ضرر و پر از مایع هستند که در لب پایینی، لثه‎ها یا جدار داخلی دهان شکل می‎گیرند.
مردم به طور معمول پس از دچار شدن به جراحت‌هایی مثل گاز گرفتن تصادفی لب یا انسداد غده بزاقی، که مسؤول تخلیه بزاق به داخل دهان است دچار موکوسل می‎شوند.
اغلب موکوسل‎ها به خودی خود و بدون نیاز به درمان از بین می‎روند.

میلیا
میلیاها کیست‎های کوچک و سفید رنگی هستند که روی پوست شکل می‎گیرند. میلیا اغلب در نوزادان دیده می‎شود و گرایشی به شکل گرفتن روی صورت مشخصاً بر روی بینی، چانه یا گونه‎ها در آن دیده می‎شود اما برخی از اوقات میلیاها در امتداد مرز لب‎ها نیز ظاهر می‎شوند.
میلیا نتیجۀ به دام افتادن سلول‎های مرده پوست درون محفظه‌های کوچک سطح پوست است.
میلیا بی‌ضرر و بدون درد است، و نیاز به هیچ نوع درمان پزشکی ندارد و معمولاً به صورت خود به خود در طول یک تا دو ماه از بین می‎رود.

درماتیت پریورال
درماتیت پریورال یک اختلال شایع پوستی و شبیه به آکنه یا روساسه است. مردم مبتلاء به این اختلال دچار راش‎های کوچک، برجسته و سرخ رنگ در اطراف دهان و روی چانه می‎شوند.
پزشکان در مورد علت بروز درماتیت پریورال مطمئن نیستند اما استفاده از کرم‎های صورت حاوی کورتیکوستروئیدها، برخی کرم‎های آرایشی، یا تماس پوست با آب یا خمیر دندان حاوی فلوراید می‎توانند نقش محرک‎های بالقوه را داشته باشند.

سرطان دهان
در موارد نادر ضایعات روی لب می‎تواند علامتی از سرطان دهان باشد. این نوع سرطان زمانی بروز می‎کند که تومور روی لب یا روی جدار داخلی دهان ظاهر می‎شود.
ریسک فاکتورهای سرطان دهان عبارتند از:
• مصرف سیگار یا فرآورده‎های دخانی
• مصرف زیاد مشروب الکلی
• جنس مرد
• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب و نور مصنوعی آفتاب مثل نور مورد استفاده در تخت‎های برنزه کردن
علایم اولیه سرطان دهان شامل بروز زخم‎های یا توده‎های کوچک است که روی لب‎ها ظاهر می‎شوند و به مرور زمان التیام پیدا نمی‎کنند. این زخم‎ها ممکن است رشد کرده و داخل دهان، لثه‎ها، زبان، و فک گسترش پیدا کنند. برخی از اوقات، امکان تغییر رنگ این ضایعات از سفید به قرمز وجود دارد.

دیگر علل محتمل
دیگر عوامل محتمل برای ایجاد ضایعات روی لب شامل موارد زیر است:
• خشکی لب
• آفتاب سوختگی
• واکنش نسبت به غذاهایی مثل توت فرنگی، شکلات، قهوه، بادام زمینی یا گوجه فرنگی
• استرس

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در اغلب موارد ضایعات روی لب علتی برای نگرانی محسوب نمی‎شوند و بسیاری از آنها بدون درمان و خود به خود از بین می‎روند. در هر حال، مردم در صورت مواجهه با موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنند:
• در صورت ادامه ضایعات روی لب به مدت چند هفته و عدم التیام آنها
• بروز ضایعات خارش‎دار یا تحریک کننده
• ورم دهان یا صورت
• دچار شدن به مشکلات بلع یا تنفسی
• بروز توده روی لب، لثه یا دهان
• خونریزی، درد یا بی‎حسی لب، لثه یا دهان
• افتادن دندان
• تغییرات صدا
• زخم گلو
• راشی که به سرعت گسترش پیدا می‎کند

تشخیص ضایعات روی لب
برای تشخیص یک ضایعه روی لب دکتر احتمالاً کار را با گرفتن شرح حال پزشکی و پرسش در مورد علایم آغاز می‎کند. پزشک ممکن است در مورد مصرف سیگار یا عادات نوشیدن، قرار گرفتن در معرض نور آفتاب سؤال کند و نیز اینکه فرد عادت به مصرف کرم یا دارویی خاص دارد یا خیر.
پزشک لب، دهان، و گلو را در جستجوی نواحی دچار حساسیت یا التهاب معاینه می‎کند. در عین حال پزشک ناحیه گلو را برای بررسی وضعیت گره‌های لنفی بررسی می‎کند.
برای کمک به تشخیص پزشک ممکن استفاده از برخی تست‎ها شامل موارد زیر را در دستور کار قرار دهد:
• آزمایش‎های خون
• عکسبرداری اشعه X دهان و فک
• انجام بیوپسی از توده ایجاد شده

درمان ضایعات روی لب
درمان ضایعات روی لب به علت زیربنایی بروز آنها بستگی دارد.
در مورد ضایعات ایجاد شده بر اثر عفونت پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
• آنتی‎بیوتیک برای عفونت‎های باکتریایی مثل سیفلیس
• داروهای ضد قارچی برای عفونت‎های قارچی یا مخمری مثل برفک دهان
• داروهای ضد ویروسی برای عفونت‎های ویروسی مثل هرپس
اگر علت بروز ضایعه آلرژی یا التهاب باشد احتمال تجویز آنتی‏‎هیستامین‎ها وجود دارد.
در مورد زخم کانکر دکتر ممکن است موارد زیر را تجویز یا توصیه کند:
• داروهای ضد درد
• کرم یا پماد کورتیکوستروئیدی مثل انواع حاوی دگزامتازون، فلوسینوئید یا کلوبتازول
• دهان‌شویه که به طور معمول حاوی کلرهگزیدین است
در مورد زخم‌های سرد احتمال توصیه موارد زیر وجود دارد:
• کرم‎هایی برای فروکش هر گونه درد و تحریک
• داروهای ضد ویروسی برای مقابله با ویروس
• استفاده از برچسب‌های سرد برای محافظت از پوست در زمان التیام
در مورد درماتیت پریودال دکتر ممکن است آنتی‎بیوتیک خوراکی یا موضعی را در صورت شدید بودن اختلال تجویز کند. آنتی‎بیوتیک‎های مورد استفاده شامل تتراسایکلین، دُکسی‎سایکلین، مینوسیلین یا اریترومایسین می‎شوند.
مردم دچار سرطان دهان به درمان‌‏های پیچیده‎تر مثل جراحی، اشعه درمانی و شیمی درمانی نیاز دارند.

مداواهای خانگی
برخی مداواهای خانگی و موازین مراقبت شخصی در دسترسند که می‎توانند روند التیام یک ضایعه روی لب را سرعت ببخشند و درد و ناراحتی ایجاد شده را کاهش دهند که عبارتند از:
• شستشوی صورت صرفاً با آب گرم تا زمان ناپدید شدن ضایعه و سپس ادامه شستشو و استفاده از پاک کننده‎های مایع فاقد صابون
• خشک کردن صورت با ملایمت پس از شستشو و خودداری از کشیدن حوله به روی صورت
• اجتناب از مصرف کرم‎های صورت، مواد آرایشی و کرم ضد آفتاب
• رعایت رژیم غذایی سالم شامل مقادیر زیاد ویتامین و مواد معدنی موجود در غذاهای کامل
• نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز
• اجتناب از لمس، فشردن یا خراشیدن ضایعه ایجاد شده
• رعایت بهداشت دهان به شکل مناسب
• استفاده از فرآورده‎های محافظ لب دارای عامل محافظ در برابر آفتاب و ترکیبات طبیعی

پیام همراه
ضایعات روی لب علل مختلفی می‎توانند داشته باشند. آنها اغلب بی‎ضررند و خود به خود از بین می‎روند. به هر حال، برخی ضایعات روی لب ممکن است نیاز به درمان داشته باشند و گاهی از اوقات ممکن است این ضایعات نشانه‌ای از یک اختلال جدی مثل سرطان دهان باشند.
مردم در صورت عدم برطرف شدن ضایعات روی لب در طول چند هفته یا بروز آنها در کنار دیگر علایم آزار دهنده باید به پزشک مراجعه کنند./

Source:
What can cause a bump on the lip?
Last reviewed Thu 6 September 2018
By Joana Cavaco Silva
Reviewed by Cynthia Cobb, APRN